Προχθές, η κόρη µου άνοιξε το ηµερολόγιο για να σηµειώσει τη µέρα που θα βγάλουµε από την αποθήκη τα χριστουγεννιάτικα στολίδια. «Μαµά, πότε θα στολίσουµε το δέντρο;» µε ρώτησε. Αυτή η µέρα έρχεται κάθε χρόνο και νωρίτερα –θα καταλήξουµε σε λίγο να στολίζουµε από τα µέσα Οκτώβρη– και εξελίσσεται σε µια µικρή γιορτή στο σπίτι µας. Συνήθως καλούµε µια δυο φίλες, βάζουµε τη µουσική δυνατά και πίνουµε κάτι ζεστό – αν το επιτρέπει ο καιρός, γιατί φέτος µας βλέπω να απολαµβάνουµε ένα δροσιστικό κοκτέιλ.
Όµως, αυτή η ανάγκη δεν είναι τόσο της µικρής, όσο της µαµάς της. Από µένα πήρε τη συνήθεια, χωρίς η ίδια ωστόσο να έχω µιµηθεί τη δική µου µητέρα. Στα δικά µου παιδικά χρόνια συνήθως στολίζαµε, ασθµαίνοντας, την παραµονή των Χριστουγέννων ένα σχετικά µικρό δέντρο, τοποθετηµένο σε τραπεζάκι για να είναι ορατό από παντού. Οι φίλοι µας γελάνε πλέον µε την υπερπαραγωγή µας και συγκρίνουν το δέντρο µας µε τα αντίστοιχα των εµπορικών κέντρων ή ακόµα και µε το «ψηλότερο» δέντρο του Δήµου Αθηναίων, επί δηµαρχίας Δηµήτρη Αβραµόπουλου.
Κάτι συµβαίνει πάντα ενόψει εορτών. Ο στολισµός σηµατοδοτεί την έλευση της µαγείας σε ένα σπίτι. Την έναρξη µιας περιόδου κατά την οποία αλλάζει το σκηνικό, η καθηµερινότητα γίνεται περισσότερο υποφερτή, η χαρά εγκαθιδρύεται, πασπαλισµένη µε λίγη από τη χρυσόσκονη που πέφτει από τα στολίδια πάνω στο χαλί. Είναι ανάγκη; Επιθυµία; Ξορκίζουµε κάτι µέσα από αυτό το τελετουργικό; Νοσταλγούµε την παιδική µας ηλικία ή κοιτάζουµε το µέλλον µας;
Ο κινηµατογράφος, όπως είναι φυσικό, αγαπά τα Χριστούγεννα. Οι παιδικές ταινίες είναι ολοένα και πιο εντυπωσιακές. Αλλά και αυτές που απευθύνονται στους ενήλικες είναι γλυκές και τρυφερές. Σας θυµίζω µερικές: από το σπονδυλωτό Love Αctually του 2003 –µε κεντρικό πρωταγωνιστή τον ασυναγώνιστο εκείνες τις εποχές Hugh Grant– και το Νoel του 2004 –µε τη Susan Sarandon και την Penélope Cruz– µέχρι το The Ηoliday του 2006, µε τις υπέροχες Cameron Diaz και Kate Winslet να αλλάζουν σπίτια για να βρουν τη χαρά και, τελικά, να ανακαλύπτουν µια καινούργια ζωή µέσα από τη φιλία τους.
Και στις τρεις ταινίες τα Χριστούγεννα πυροδοτούν την ανάγκη της αγάπης, του έρωτα, της συντροφικότητας. Στα γαλλικά µονοπάτια, το 2008 η Catherine Deneuve πρωταγωνίστησε µαζί µε την κόρη της, Chiara Mastroianni, στην ταινία Un conte de Noël (Ένα χριστουγεννιάτικο παραµύθι). Σε αυτήν, το ασθενές µέλος µιας ταραγµένης οικογένειας αναζητά ίαση µέσα από τη φροντίδα και την αδελφική αγάπη. Πιο πρόσφατα, το 2014, είδαµε την Anna Kendrick στο Happy Christmas, αποτυχηµένη στη ζωή, να µπαίνει σε µια οικογένεια µε ένα µικρό παιδί και να ανακαλύπτει πώς δηµιουργούνται οι βάσεις και πώς κατακτώνται οι ισορροπίες.
Είναι ατέλειωτος ο κατάλογος, θα µπορούσαµε να βλέπουµε ταινίες µε θέµα τα Χριστούγεννα όχι µόνο κατά τη διάρκεια των εορτών, αλλά συνεχώς. Όλες, µα όλες, έχουν ένα κοινό: διαπνέονται από γλυκύτητα, ψυχική ανάταση, ανάγκη για αλήθεια και αναζήτηση νοήµατος. Πολλές φορές µέσα από ένα σκοτεινό τοπίο, άλλες µε τον ροµαντισµό του Χόλιγουντ, οι αγαπηµένοι µας ήρωες –όπως και οι ήρωες της ζωής µας, της καρδιάς µας ή της διπλανής µας πόρτας– όλοι κάτι αναζητούν. Ήρεµες οικογενειακές στιγµές, λαµπερές βραδιές, τρυφερές συναντήσεις, αναπάντεχους έρωτες, ταξίδια που αλλάζουν τη ζωή, υγεία για µας και τους αγαπηµένους µας, τραγούδια, αχνιστά φαγητά, λαχταριστά γλυκά, φαντασµαγορικά θεάµατα, βιβλία, όµορφα δώρα, όλοι κάτι περιµένουµε από τα Χριστούγεννα. Και µπορεί η ενηλικίωση να έχει αφαιρέσει το πέπλο της µαγείας και να µην πιστεύουµε πια στα θαύµατα, εντούτοις τα παιδιά που εµείς υπήρξαµε, και εκείνα που έχουµε, αποζητούν µια µικρή ανάσα από την πεζή πραγµατικότητα. Μια αναστολή από τη θλίψη και το βάρος όσων δεν καταφέραµε, µια εκεχειρία ανάµεσα στις φωνές που συγκρούονται µέσα και έξω από µας, µια λευκή σηµαία στον χρόνο που τρέχει αδυσώπητα. Και, ναι, µπορεί στην πραγµατική ζωή να µην υπάρχει πάντα «happy end», εντούτοις είναι και λίγο στο χέρι µας να κάνουµε ξανά το ταξίδι της παιδικής µας ηλικίας ιδωµένο αλλιώς. Να βρούµε παλιούς και νέους αγαπηµένους, να διαβάσουµε παραµύθια και να χορέψουµε µπροστά στο τζάκι. Ακόµα και όσοι δεν διαθέτουµε αρκετά, εάν το βλέµµα µας πέσει σε αυτά που υπάρχουν και όχι σε εκείνα που λείπουν, η ατµόσφαιρα θα ξαναζεσταθεί. Γιατί δεν είναι τίποτα πιο πολύτιµο και ακριβό από µια αγκαλιά και µια καλή κουβέντα. Τίποτα πιο σπουδαίο από το να είµαστε παρόντες στη ζωή µας την ώρα που συµβαίνει το θαύµα. Και αυτό µπορεί να συµβεί όταν ψήνουµε κουλουράκια, όταν προσπαθούµε να τοποθετήσουµε µε κόπο το αστέρι στο ψηλότερο κλαδί του δέντρου, όταν στεκόµαστε χέρι χέρι µε τον αγαπηµένο µας µπροστά σε µια βιτρίνα. Το θαύµα συµβαίνει όταν βάζουµε κάτω την ατζέντα µας και, αντί για ένα καινούργιο µίτινγκ, µια επαγγελµατική συνάντηση ή µια πληρωµή που εκκρεµεί, σηµειώνουµε πότε θα στολίσουµε φέτος το δέντρο.
Καλά Χριστούγεννα, µε πολλά τρυφερά παραµύθια.
*Η Μαριαλένα Σπυροπούλου είναι συγγραφέας και ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια.
Δημοσιεύθηκε στο τεύχος Δεκεμβρίου / Ιανουαρίου της Vogue Greece.
