βιβλία-aφιέρωμαμακρινές-αποδράσεις-104045
©angelo pantazis, unsplash

Τι θα λέγατε να συνδυάσετε ένα ταξίδι στο σύμπαν με ένα αντίστοιχο στον χρόνο; Γυρνώντας πίσω, στην εφηβεία σας, όταν στις διακοπές διαβάζατε βιβλία του Jules Verne. Πατέρας της επιστημονικής φαντασίας -μαζί με τον H. G. Wells και τον Hugo Gernsback- ο Γάλλος μυθιστοριογράφος ταξίδεψε τους αναγνώστες του στο φεγγάρι ήδη το 1865 με το Από τη Γη στη Σελήνη (εκδ. Παπαδόπουλος, 2007), που απέκτησε συνέχεια με το Γύρω από τη Σελήνη το 1870 (εκδ. Άγκυρα, 2013). Η ιστορία γνωστή: τρεις άνθρωποι εκτοξεύονται στο διάστημα μέσα σε ένα βλήμα και εμείς παρακολουθούμε τις περιπέτειές τους. Διαβάστε τα στα παιδιά σας και σίγουρα θα σας συγκινήσουν.

Ο H. G. Wells έχει γράψει ένα από τα πιο γνωστά βιβλία επιστημονικής φαντασίας, τον Πόλεμο των Κόσμων (1898), με θέμα την επίθεση των Αρειανών στην Αγγλία και αναφορές σε διαχρονικούς προβληματισμούς (εκδ. Ψυχογιός, 2005). Μία ακόμα επιλογή από το πλούσιο έργο του είναι το βιβλίο Οι Πρώτοι Άνθρωποι στη Σελήνη (1901), στο οποίο βασίστηκαν δύο κινηματογραφικές ταινίες, η πρώτη το 1919 (δεν σώζεται) και η δεύτερη το 1964 (εκδ. Άγκυρα). Όσο για τη Μηχανή του Χρόνου (1895), το πρώτο του βιβλίο επιστημονικής φαντασίας με τον ήρωα να επινοεί μια εφεύρεση που του επιτρέπει να ταξιδεύει στον χρόνο, πυροδοτεί τις ελπίδες και ξυπνάει τους φόβους του ανθρώπου μπροστά στο άγνωστο (εκδ. Selini, 2016).

Από τους σπουδαιότερους συγγραφείς του είδους, ο Αμερικανός Robert A. Heinlein (μέλος της ομάδας «Big Three» μαζί με τον Isaac Asimov και τον Arthur C. Clarke) μας έδωσε ένα από τα σπουδαιότερα μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας, το Ξένος σε Ξένη Χώρα (1961), με ήρωα έναν ορφανό νέο που μεγάλωσε στον Άρη και κάποια στιγμή επιστρέφει στη Γη. Δεν είναι όμως ίδιος με τους εκπροσώπους της φυλής του, καθώς οι κάτοικοι του μακρινού πλανήτη τον έχουν εξοπλίσει με δυνάμεις που του επιτρέπουν να οραματιστεί έναν καλύτερο κόσμο, προσηλυτίζοντας τους ανθρώπους (εκδ. Αίολος, 1994). Το βιβλίο έχει τιμηθεί με το βραβείο Hugo, που θεσμοθετήθηκε προς τιμήν του τρίτου «πατέρα» της επιστημονικής φαντασίας Hugo Gernsback, εκδότη του πρώτου αποκλειστικά αφιερωμένου στο είδος αμερικάνικου περιοδικού Amazing Stories, που κυκλοφόρησε το 1926. Να πούμε εδώ ότι εκείνος συνόψισε σε έναν ορισμό τη λεγόμενη επιστημονική φαντασία ως «Ένα ελκυστικό αφήγημα εμπλουτισμένο με επιστημονικά δεδομένα και προφητική ενόραση».

Μια επιλογή από το έργο του επίσης κορυφαίου Arthur C. Clarke είναι O Φρουρός (The Sentinel, 1948), βιβλίο στο οποίο βασίστηκε η περίφημη ταινία του Stanley Kubrick 2001: H Οδύσσεια του Διαστήματος (εκδ. HarperCollins Publishers, 1991).

Με τον ίδιο τίτλο ο συγγραφέας έγραψε ένα νέο βιβλίο το 1968, που είχε τρεις συνέχειες: 2010: Οδύσσεια 2 (εκδ. Κάκτος, 2007), Οδύσσεια 2061 (εκδ. Κάκτος, 2007), 3001: Η Τελική Οδύσσεια (εκδ. Bell, 2001).

Στον τρίτο των «Big Three», Isaac Asimov, χρωστάμε τους τρεις νόμους της ρομποτικής και, βεβαίως, τη σειρά βιβλίων του με ρομπότ Σπηλιές από Ατσάλι (εκδ. Κάκτος, 1977), Ο Γυμνός Ήλιος (εκδ. Κάκτος, 1977), Τα Ρομπότ της Αυγής (εκδ. Κάκτος, 1985), Ρομπότ και Αυτοκρατορία (εκδ. Κάκτος, 1987), τα εκτός σειράς Εγώ, το Ρομπότ (εκδ. Κάκτος, 2007) και Έρχονται τα Ρομπότ (εκδ. Κάκτος, 1977), καθώς και τη σειρά Γαλαξιακή Αυτοκρατορία (εκδ. Κάκτος).

Ο Αμερικανός Philip K. Dick, ανανεωτής του είδους σύμφωνα με πολλούς, ακροβατεί μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας έχοντας στο επίκεντρο του προβληματισμού του φιλοσοφικά και υπαρξιακά ζητήματα. Διασημότερο, ίσως, έργο του είναι το Ηλεκτρικό Πρόβατο (1968), στο οποίο βασίστηκε η ταινία του Ridley Scott, Blade Runner (εκδ. Κέδρος, 2015). Εναλλακτικά σας προτείνουμε Tα Τρία Στίγματα του Πάλμερ Έλντριτς (εκδ. Κέδρος, 2016).

Τα Χρονικά του Άρη (1950) του Αμερικανού Ray Bradbury μας μεταφέρουν στον «κόκκινο πλανήτη» και, εκτός από τον προβληματισμό για τη μοίρα του ανθρώπου, έχουν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ποιητικό υπόβαθρο (εκδ. Άγρα, 2011).

Στην επιστημονική φαντασία διέπρεψε και ο Πολωνός Stanisław Lem, με γνωστότερο έργο του το Σολάρις (1961) που είχε δύο κινηματογραφικές και μία τηλεοπτική μεταφορά. Τόπος δράσης ο ομώνυμος πλανήτης όπου ο ήρωας βιώνει υπερφυσικές καταστάσεις (εκδ. Ποταμός, 2006).

Η γυναικεία παρουσία στο κλαμπ του φανταστικού είναι μεν περιορισμένη, ωστόσο πολύ αξιόλογη αν αναφερθούμε στην Αμερικανίδα Ursula Le Guin, που αντιμετώπισε το είδος μέσα από μια φεμινιστική σκοπιά και μας έδωσε σπουδαία βιβλία όπως Το Αριστερό Χέρι του Σκοταδιού, όπου ένας εθνολόγος από τη Γη ταξιδεύει σε έναν άλλο πλανήτη (εκδ. Parsec, 2000).

Για το τέλος αφήσαμε τον Howard Phillips Lovecraft, κορυφαίο εκπρόσωπο του κοσμικού τρόμου, επινοητή της μυθολογίας Κθούλου που εξακολουθεί να γοητεύει τους λάτρεις του μυστηρίου, με ένα έργο επικών διαστάσεων στο ενεργητικό του, χαοτικό και σκοτεινό, ελκυστικό ωστόσο για γενιές αναγνωστών. Σας προτείνουμε Τα Βουνά της Τρέλας (1931), μια ιστορία στους πάγους της Ανταρκτικής όπου οι «Μεγάλοι Παλαιοί» υπήρξαν πριν τη γέννηση των ανθρώπων (εκδ. Κάκτος, 1990).