Το αντηλιακό πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε μέρα;
Είναι πράγματι αλήθεια; Σύμφωνα με τους ειδικούς, η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη.
Έχουν περάσει επτά χρόνια από τότε που ο Augustinus Bader ίδρυσε την ομώνυμη σειρά περιποίησης δέρματος μαζί με τον Charles Rosier. Τώρα, οι δύο τους μου μιλούν ζωντανά μέσω Zoom, για την τελευταία τους καινοτομία The Sunscreen SPF 50.
Η ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα του καθηγητή Bader υποδηλώνει κάποιον που δεν εκτίθεται ιδιαίτερα στην υπεριώδη ακτινοβολία, ενώ η ηλιοκαμένη όψη του Rosier προδίδει συχνές χειμερινές διακοπές στην Καραϊβική και ταξίδια στη Νότια Γαλλία. Την παραμονή της κυκλοφορίας αυτού που ο Bader αποκαλεί «τη μεγαλύτερη καινοτομία στην αντηλιακή προστασία από την εποχή του SPF», είναι αδύνατο να αντισταθεί κανείς στην ερώτηση για το πώς χρησιμοποιούν προσωπικά αυτό το είδος καλλυντικού. «Δεν ήμουν ποτέ φανατικός χρήστης», παραδέχεται ο Rosier. «Είμαι περισσότερο ο παραδοσιακός Ευρωπαίος που του αρέσει να μαυρίζει λίγο».
Ενώ ο Rosier πάντα ήταν διστακτικός με το αντηλιακό, ο Bader το απέφευγε για χρόνια, επικαλούμενος τον κίνδυνο έκθεσης σε τοξικές χημικές ουσίες. Πλέον, και οι δύο έχουν αλλάξει γνώμη — αν και, όπως επισημαίνει ο Bader, το Sunscreen δεν είναι το συνηθισμένο αντηλιακό. Είναι το πρώτο προϊόν της σειράς που προσφέρει UV προστασία και αποτέλεσμα τεσσάρων ετών έρευνας, με στόχο όχι μόνο την προστασία, αλλά και την επαναφορά της υγείας του δέρματος. «Είναι μια ασπίδα που περιλαμβάνει τεχνολογία επιδιόρθωσης με επίκεντρο τη φλεγμονή», λέει ο Bader. «Μια μεγάλη καινοτομία στην ιστορία του SPF».
Μια νέα γενιά αντηλιακών
Πρέπει να ειπωθεί ότι το νέο αντηλιακό του Augustinus Bader δεν είναι το μόνο που εστιάζει σε αυτό το πεδίο. Μετά από έξι χρόνια έρευνας, η Sisley ανανέωσε τη σειρά αντηλιακών της με το Sunleÿa Anti-Aging Facial Sun Care SPF 50+ (διαθέσιμο και σε SPF 30+), σχεδιασμένο να προστατεύει τις ίνες ελαστίνης και κολλαγόνου από τις ακτίνες UVA αλλά και από τη γλυκοζυλίωση — μια χημική αντίδραση μεταξύ σακχάρων και πρωτεϊνών που οδηγεί στη δημιουργία γλυκοτοξινών, ενισχύοντας τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες.
Άλλες εταιρείες επιλέγουν να εστιάσουν στην τεχνολογία. Η νέα παγκόσμια μάρκα Sunsolve MD, για παράδειγμα, αναπτύσσει μια συσκευή που μετρά την ένταση της UV ακτινοβολίας και προτείνει πότε πρέπει να ξαναεφαρμόσετε αντηλιακό. Αυτή η εξατομικευμένη προσέγγιση απευθύνεται κυρίως σε άτομα που δεν μπορούν να χρησιμοποιούν αντηλιακό καθημερινά — όπως άτομα με ερυθρότητα ή ακμή — και προσφέρει λύσεις ανάλογα με τον τύπο δέρματος.
Σημαίνει «υπεύθυνη στάση» ότι χρησιμοποιούμε περισσότερο αντηλιακό;
Μήπως τελικά μάθαμε να ζούμε με τον ήλιο, βρίσκοντας μια ισορροπία μεταξύ της απόλαυσης — και της απαραίτητης βιταμίνης D — που μας προσφέρει η έκθεση στις ακτίνες του και της ανάγκης να προστατεύσουμε το δέρμα μας; Και αν ναι, σημαίνει αυτό ότι μια «υπεύθυνη στάση» μεταφράζεται σε περισσότερη χρήση αντηλιακού;
Ομολογώ πως η πιο κυνική πλευρά μου δεν μπορεί να μη δυσπιστεί απέναντι στην επιμονή με την οποία η βιομηχανία προτείνει τη χρήση του κάθε μέρα, ανεξαρτήτως καιρού — ακόμα και σε χώρες όπου από τον Οκτώβριο ως τον Μάρτιο ο ουρανός είναι μονίμως γκρίζος. Ιδίως όταν αναλογιστεί κανείς τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα: ήδη από το 2022, η παγκόσμια αγορά αντηλιακών αποτιμάται σε σχεδόν 10 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο, ενώ αναμένεται να ξεπεράσει τα 14 δισεκατομμύρια έως το 2029.
Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι δεν έχουν όλα τα brands μια ριζοσπαστική στάση απέναντι στην αντηλιακή προστασία. Η Sisley, για παράδειγμα, για ημέρες με χαμηλή UV ακτινοβολία, προσφέρει μια ενυδατική κρέμα — την All Day All Year — η οποία παρέχει προστασία μέσω φίλτρων, χωρίς να αναγράφεται SPF. Η μάρκα δηλώνει ότι κατανοεί την ανάγκη πολλών ανθρώπων για μαύρισμα και προτείνει συνειδητή συμπεριφορά: «Το μεγαλύτερο λάθος είναι να προσπαθεί κανείς να μαυρίσει γρήγορα, εκθέτοντας το δέρμα στον ήλιο χωρίς προφύλαξη από το ηλιακό ερύθημα», λέει η υπεύθυνη επιστημονικής επικοινωνίας της εταιρείας, Pauline Poussin. «Αυτή η απερίσκεπτη στάση οδηγεί αναπόφευκτα σε έγκαυμα και επιταχύνει τη φωτογήρανση. Η αρχή των διακοπών είναι η πιο κρίσιμη περίοδος». Επίσης, σύμφωνα με τους περισσότερους δερματολόγους, η χρήση αντηλιακού είναι απολύτως απαραίτητη αν χρησιμοποιείτε ρετινόλη ή έχετε κάνει laser ή άλλες (ημι)επεμβατικές θεραπείες.
Η καθημερινή εφαρμογή αντηλιακού: μια κακή συνήθεια;
Τι γίνεται όμως με εκείνους που προτείνουν την εφαρμογή αντηλιακού σε κάθε εποχή και καιρική συνθήκη ως «καλή συνήθεια»; «Η προσωπική μου άποψη είναι ότι αυτή είναι μια εντελώς λανθασμένη συμβουλή», λέει ο Brian Diffey, ομότιμος καθηγητής φωτοβιολογίας στο τμήμα δερματολογίας του Πανεπιστημίου του Νιούκαστλ. «Δεν είναι καλή συνήθεια. Είναι πολύ κακή συνήθεια».
Ο Diffey, δημιουργός του συστήματος αξιολόγησης αντηλιακών που χρησιμοποιεί ακόμα η αλυσίδα Boots και συγγραφέας εκατοντάδων επιστημονικών άρθρων, υποστηρίζει εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες ότι, εάν εργάζεστε σε εσωτερικό χώρο, δεν χρειάζεστε αντηλιακό όταν ο δείκτης UV είναι 3 ή χαμηλότερος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, τον Φεβρουάριο του 2024, το Australia and New Zealand Journal of Public Health αναθεώρησε τη θέση του σχετικά με τα αντηλιακά, καταλήγοντας σε παρόμοια συμπεράσματα με τον Diffey και δηλώνοντας ότι η καθημερινή χρήση είναι απαραίτητη μόνο αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό μελανώματος, παρουσία πολλών ελιών στο δέρμα ή αυτοάνοσες παθήσεις. Δεδομένου ότι η Αυστραλία έχει τη μεγαλύτερη συχνότητα καρκίνου του δέρματος στον κόσμο, με κόστος για το σύστημα υγείας 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, η άποψη αυτή είναι αξιοσημείωτη.
Η βασική συμβουλή του Diffey είναι να χρησιμοποιείτε αντηλιακό μόνο όταν η έκθεση στον ήλιο είναι δυνητικά επιβλαβής. «Ένα τυπικό χειμωνιάτικο πρωινό στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, μπορείς να πας στη δουλειά, να βγεις για μεσημεριανό και να δεχθείς ισοδύναμο με 45 δευτερόλεπτα καλοκαιρινού ήλιου», λέει. «Αν βρέχει, είναι 15 δευτερόλεπτα. Και στις δύο περιπτώσεις, είναι βιολογικά αμελητέα έκθεση.»
Είναι ακόμη πιο κατηγορηματικός για τα αντηλιακά που υπόσχονται προστασία από υπέρυθρες ή μπλε φως από οθόνες: «Η απειλή είναι τόσο μικρή, που δεν δικαιολογεί καμία αντένδειξη», λέει. «Δεν υπάρχει τέτοια απειλή από το μπλε φως.»
Και αν το αντηλιακό μας προστατεύει λιγότερο απ’ όσο νομίζουμε;
Αλλά πόσο αντηλιακό πρέπει να βάζουμε στην πραγματικότητα; «Σχεδόν κανείς δεν έχει την προστασία που νομίζει ότι έχει», λέει ο Diffey. «Η επίσημη ποσότητα εφαρμογής — αυτή που χρησιμοποιείται στα εργαστηριακά τεστ SPF — είναι 2 mg ανά τετραγωνικό εκατοστό, αλλά οι άνθρωποι βάζουν περίπου 1 mg. Άρα αν χρησιμοποιείτε SPF 50, στην πράξη παίρνετε προστασία περίπου SPF 25. Αντιθέτως, ένα καπέλο μειώνει άμεσα την ποσότητα ακτινοβολίας στο πρόσωπο. Τα ρούχα και η σκιά είναι πολύ πιο αποτελεσματικά από το αντηλιακό.»
Είναι το αντηλιακό ενδεχομένως επιβλαβές;
Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο η υπερβολική χρήση αντηλιακών να οδηγεί σε έκθεση σε δυνητικά επιβλαβή συστατικά. Πάντα ήμουν σκεπτικός απέναντι στα προϊόντα που διαφημίζονται ως “καθαρά”, και το γεγονός ότι τόσοι επιστήμονες εκφράζουν επιφυλάξεις το επιβεβαιώνει. «Υπάρχουν παρενέργειες από τη χρήση αντηλιακού που περιλαμβάνουν αντιδράσεις επαφής και φωτοευαισθησίας», λέει ο Diffey. «Και μετά είναι η συστημική απορρόφηση, όπου τα ενεργά συστατικά περνούν στο αίμα. Ίσως να μην είναι τόσο επικίνδυνα, αλλά ποιος ξέρει; Τα αντηλιακά με διοξείδιο του τιτανίου ή ψευδαργύρου περιέχουν νανοσωματίδια, και υπάρχει η ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι αυτά ίσως είναι επιβλαβή για τον άνθρωπο.»
Στις ΗΠΑ, όπου τα αντηλιακά ελέγχονται από τον FDA, 12 συστατικά έχουν χαρακτηριστεί ως μη ασφαλή και μη αποτελεσματικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι το τελευταίο νέο εγκεκριμένο συστατικό ήταν το 2006, κάτι που προκαλεί τη δικαιολογημένη αγανάκτηση των χημικών της βιομηχανίας. Όπως εξηγεί η AJ Addae, επικεφαλής επιστήμονας της Sunsolve MD: «Ήταν σαφές ότι έπρεπε να δουλέψουμε με το οξείδιο ψευδαργύρου, που είναι παγκοσμίως εγκεκριμένο, αλλά δεν ήταν αρκετό. Οπότε δημιουργήσαμε μικρονισμένο οξείδιο ψευδαργύρου και προσθέσαμε συστατικά που ηρεμούν το δέρμα και επανοικοδομούν τα θεμέλια του φωτογηρασμένου δέρματος. Με αυτή τη σύνθεση, οι περιοχές με φθορά από τον ήλιο επανορθώνονται με την πάροδο του χρόνου.»
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Augustinus Bader δημιούργησε μια ορυκτή έκδοση του αντηλιακού του αποκλειστικά για την αγορά των ΗΠΑ. «Με απλά λόγια, η υπερβολική έκθεση στον ήλιο προκαλεί βλάβες, αλλά αν η προστασία είναι χημικά τοξική, η χρήση της μπορεί επίσης να είναι επιβλαβής», λέει ο Bader. «Τα αντηλιακά μπορεί να είναι δίκοπο μαχαίρι — όπως ακριβώς και ο ήλιος.»
Διαβάστε επίσης | Skorts: Παραμένουν στην πρώτη γραμμή και αυτό το καλοκαίρι
