The Emperor

H χυτή σιλουέτα με την υπογραφή Armani αποτελεί αξεπέραστο παράδειγμα ραφής και τεχνογνωσίας, πάντοτε σε συνδυασμό με τον εκλεκτικισμό και τη λιτότητα που τον ακολουθούν από το ξεκίνημά του. «Η κομψότητα είναι έννοια διαχρονική και ανέκαθεν φιλοδοξούσα το όνομά μου να ταυτιστεί με αυτή τη λέξη. Όλα αυτά τα χρόνια προσπαθώ να μάθω τη γλώσσα της ομορφιάς και τα συστατικά της ελκυστικότητας. Δεν έχω κυνηγήσει ποτέ τις τάσεις και το εφήμερο, αφού πιστεύω πως το αληθινό στιλ είναι αιώνιο και δεν υπόκειται στις ιδιοτροπίες μιας συγκεκριμένης στιγμής», τονίζει. «Διαμόρφωσα αυτόν τον τρόπο σκέψης ακούγοντας τις συμβουλές της μητέρας μου. Τη θυμάμαι να μου λέει πως, αν θέλω να δημιουργήσω και να κατακτήσω την ομορφιά, πρέπει να κάνω μόνο τα απαραίτητα και πάντοτε χωρίς υπερβολές. Μία από τις συμβουλές που δίνω στους πελάτες μου είναι να κοιτάζονται στον καθρέφτη πριν φύγουν από το σπίτι, για να διαπιστώσουν αν υπάρχει κάτι στο ντύσιμό τους που να μπορεί να αφαιρεθεί. Άλλωστε, η ομορφιά δεν μπορεί να είναι περίπλοκη».

Φέτος, γιορτάζει την 40ή επέτειο από την ίδρυση μιας από τις σειρές του, του Emporio Armani. «Την ξεκίνησα γύρω στο 1981, θέλοντας να αγκαλιάσω μια νεότερη ηλικιακή κατηγορία, ανθρώπους φύσει εξερευνητές που πίστευαν στον πειραματισμό, όπως κι εγώ. Αυτή η επιθυμία προέκυψε μέσα από την παρατήρηση των κοινωνικοπολιτικών αλλαγών που συνέβαιναν, εστιάζοντας στη νεανική κουλτούρα και στην έντονη επιθυμία των νέων για αλλαγή του τρόπου που ντύνονταν, με στόχο να συσπειρωθούν μέσα από το ένδυμα. Η μουσική, ο αθλητισμός και η αειφορία αποτέλεσαν τους πυλώνες της διαφοροποιημένης και πολύπλευρης ταυτότητας του Emporio Armani. Παρότι έχουν περάσει 40 χρόνια από τότε, το όραμα πίσω από τη σειρά παρέμεινε ίδιο, ενώ παράλληλα ανέπτυξα τη σειρά Giorgio Armani, προσπαθώντας πάντα να μεταφράζω μέσα από τη δουλειά μου τις πολιτισμικές αλλαγές που συνέβαιναν. Πάντα θα υπάρχει χώρος για τη μητροπολιτική αισθητική του Emporio Armani, που συνεχίζει να βρίσκεται σε διάλογο με το κομψό, συγκρατημένο σύμπαν του Giorgio Armani. Ξέρετε, η δουλειά μου είναι αναπόσπαστο κομμάτι της προσωπικής μου ζωής. Αυτό που σκέφτομαι και πιστεύω βρίσκει διέξοδο σαν μια παθιασμένη έκφραση μέσα από αυτό που δημιουργώ. Συνεπώς, τα 40 χρόνια του Emporio Armani είναι κατά κάποιον τρόπο η αυτοβιογραφία μου, μόνο που είναι γραμμένη με ρούχα. Η αφήγηση της ιστορίας αυτής χωρίζεται σε κεφάλαια και κάθε ένα περιλαμβάνει διαφορετικά γεγονότα. Κοιτάζοντας πίσω, νιώθω μεγάλη υπερηφάνεια, γιατί εξακολουθεί να “αναπνέει”, έχοντας ως πνεύμονες τους ίδιους ανθρώπους για τους οποίους δημιουργήθηκε».

Προσπαθώ να υπολογίσω τον βαθμό δυσκολίας της αποδοχής ενός brand σε μια εποχή εντελώς διαφορετική από τη δική μας, χωρίς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Εκείνα ήταν πράγματι γενναία χρόνια και –επιτρέψτε μου να πω ότι– η ιδέα πίσω από τη σειρά Emporio Armani ήταν πρωτοποριακή, αν και σαν βήμα ήταν κάπως οξύμωρο σε σχέση με τη ραγδαία αποδοχή της υπόλοιπης δουλειάς μου. Ο περισσότερος κόσμος είδε την κίνηση με μισό μάτι. Θυμάμαι πως ακόμα και η λέξη “Emporio” δημιούργησε κάποιου είδους αναταραχή, γιατί ήταν κάπως λαϊκή για κάποιον που αποκαλούσε τον εαυτό του σχεδιαστή μόδας. Όμως, εγώ προσπαθούσα να εκδημοκρατίσω τη μόδα, με ενδιέφεραν οι νέοι άνθρωποι, και αυτή η συλλογή ήταν ακριβώς αυτό που τους έλειπε. Αναμφίβολα, αν ξεκινούσα αυτή την ιδέα σήμερα, το όχημα για να έρθω κοντά στη νεολαία θα ήταν τα social media. Όμως τότε έπρεπε να χρησιμοποιήσω συμβατικά μέσα, όπως τον Τύπο και τη διαφήμιση στα μεγάλα έντυπα μόδας. Ακόμα κι έτσι είχα την ευκαιρία να καινοτομήσω και το 1984 η πρώτη μου διαφημιστική καμπάνια ήταν ένα billboard γιγαντιαίων διαστάσεων στο κέντρο του Μιλάνου, στη Via Broletto, που έκτοτε έγινε αναπόσπαστο μέρος του αστικού τοπίου. Το 1988 ξεκίνησα και το πειραματικό περιοδικό Emporio Armani, που, αν και κυκλοφόρησε μόνο σε 19 τεύχη, δημιούργησε ένα παλλόμενο, καλειδοσκοπικό σύμπαν, φτιαγμένο από εικόνες, ιστορίες και κείμενα που στροβιλίζονταν γύρω από τις συλλογές».

Πώς, όμως, αξιολογεί ένας σχεδιαστής τη γραφή του και πόσος χρόνος απαιτείται για να νιώθει δημιουργική αυτοπεποίθηση; Παραδέχεται ότι δεν αμφισβήτησε ποτέ τις ικανότητές του, κάθε άλλο. «Δεν είχα πρόβλημα να εκφράσω αυτό που πιστεύω και είμαι πεπεισμένος για τη συμβολή αυτού στην επιτυχία μου. Διότι, αν είσαι σίγουρος για ό,τι δημιουργείς, τότε ο πελάτης θα είναι επίσης σίγουρος γι’ αυτό που φοράει. Ποτέ δεν έχω ασχοληθεί με το τι πιστεύει ο Τύπος για τη δουλειά μου. Μάλλον, για να είμαι πιο ακριβής, διαβάζω τι γράφουν, αλλά δεν αλλάζω την πορεία μου με βάση την κριτική. Οι μόνοι άνθρωποι των οποίων εκτιμώ τις απόψεις είναι οι πελάτες μου. Εκείνοι, άλλωστε, είναι οι πραγματικοί κριτές για το αν κάνω καλή δουλειά ή όχι», δηλώνει.

Η μόδα του δρόμου αποτέλεσε στο παρελθόν πόλο έλξης για τους σχεδιαστές, που για αρκετές δεκαετίες αντλούσαν έμπνευση από ανθρώπους της καθημερινότητας, κυρίως από τη νεολαία, που ήταν πάντα ένα βήμα μπροστά, απόλυτα συνδεδεμένη με οτιδήποτε καινούργιο. Αναρωτιέμαι αν το ίδιο συμβαίνει και σήμερα, μετά την αποδόμηση των συστατικών του στιλ και των θεσμών που άλλοτε καθόρισαν την κυριαρχία των νέων ως το σκαλοπάτι για την πρόβλεψη του μέλλοντος. «Στους δρόμους πάντα θα συμβαίνουν ενδιαφέροντα πράγματα», θεωρεί. «Η διαφορά του σημερινού streetwear με εκείνο του 1981 είναι πως τότε σηματοδοτούσε κάτι καινούργιο. Η σειρά Emporio Armani έμοιαζε κάπως με έναν ενοχλητικό νέο κώδικα, αν και στην πραγματικότητα έγινε αμέσως κοινωνικό φαινόμενο. Το λογότυπο με τον αετό –το οποίο σχεδίασα τυχαία, ενώ μιλούσα στο τηλέφωνο– έγινε ένα σύμβολο που έφερνε τους νέους πιο κοντά, το διαβατήριο για να ενταχθώ στην υποκουλτούρα του Μιλάνου, γνωστή ως “paninari”, που σύντομα ξεπέρασε τα σύνορα της χώρας και έγινε παγκόσμιο φαινόμενο, ενώ σήμερα εκφράζει ένα αναγνωρισμένο ύφος. Καθόλου τυχαία, στην αρχή της πανδημίας το σπορ κομμάτι της συλλογής ξαφνικά απέκτησε μεγάλη δημοτικότητα».

Είναι πεπεισμένος πως η κατάσταση την οποία βιώνουμε σήμερα έχει κάνει τους ανθρώπους να αδημονούν για όμορφα πράγματα. «Η ωραία εμφάνιση είναι μέρος τού να νιώθεις καλά. Αυτή η πολύ ανθρώπινη επιθυμία παραμένει κοινή ανάγκη. Καθώς απελευθερωνόμαστε από τους περιορισμούς που έφερε η πανδημία, προβλέπω ότι θα αγκαλιάσουμε τη μόδα ακόμα πιο σφιχτά, σαν μια έκφραση της επιθυμίας μας να βγούμε έξω, να δούμε άλλους ανθρώπους και να κοινωνικοποιηθούμε όπως άλλοτε. Γιατί, όταν βλέπεις ανθρώπους, σε βλέπουν κι αυτοί», λέει.

Για τους σχεδιαστές μόδας, η πρόσφατη υγειονομική και οικονομική κρίση μεταφράστηκε με διαφορετικό τρόπο, ανάλογα με τις ανάγκες και την κατεύθυνση που ακολουθεί ο καθένας. Για κάποιους ήταν καταστροφική, για άλλους μια ευκαιρία για επαναπροσδιορισμό των αξιών τους. Ο ίδιος πώς αντιμετωπίζει την κατάσταση; «Η πανδημία με έκανε να σκεφτώ τι θα ήθελα να αλλάξω. Ενώ η φυσική παρουσία είναι αδιαμφισβήτητα σημαντική, έχω πλέον τις επιφυλάξεις μου για όλες αυτές τις χιλιάδες ανθρώπων που ταξιδεύουν από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη για να συμμετάσχουν σε ένα σόου. Για παράδειγμα, η απόφαση που πήρα τον περασμένο Φεβρουάριο να κάνω τη γυναικεία επίδειξη κεκλεισμένων των θυρών και σε ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση ήταν σαφώς αποτέλεσμα της πανδημίας. Το είδα σαν μια ενδιαφέρουσα άσκηση που απέδειξε ότι υπάρχουν περισσότεροι από ένας τρόποι για να κάνουμε τα πράγματα αποτελεσματικά. Επομένως, μια αλλαγή που πιστεύω ότι πρέπει να γίνει και αφορά κυρίως τα μεγάλα brands, είναι να αλλάξει ο αριθμός των συλλογών. Προσωπικά έχω δεσμευτεί τα ρούχα που διαθέτω στην αγορά να ταιριάζουν με την εποχή. Δεν θα προσφέρονται πλέον χειμερινά πανωφόρια τον Ιούλιο ούτε λευκά φορέματα τον Ιανουάριο. Σκέφτομαι και πολλά άλλα, όπως ρούχα που να συνδέονται με πραγματικούς ανθρώπους και η σημασία της ποιότητας τόσο στην παραγωγή όσο και στον σχεδιασμό, ώστε να έχουν μακροζωία, όχι μόνο από άποψη κατασκευής, αλλά και ως προς την αισθητική τους».

Θεωρεί ότι η μεγαλύτερη ευθύνη του είναι να διατηρήσει τη δουλειά του στα ίδια επίπεδα, προσφέροντας χαρά σε όσους επιλέγουν τις δημιουργίες του. Στόχος του είναι επίσης να διατηρήσει βιώσιμη την επιχείρησή του, προς όφελος των εργαζομένων του. «Αισθάνομαι ότι έχω πολλές ευθύνες και όχι μόνο απέναντι στους πελάτες μου. Είμαι ρεαλιστής και πιστεύω ότι οι πράξεις μιλούν πιο δυνατά από τα λόγια. Γι’ αυτό, με την πάροδο των ετών, έχω αναλάβει πρωτοβουλίες για την υποστήριξη αυτών που μειονεκτούν. Όπως το πρόγραμμα Acqua for Life, που ξεκίνησε το 2010 και επικεντρώνεται στην παροχή πόσιμου νερού σε περιοχές που έχουν έλλειψη. Έχουμε βοηθήσει περισσότερους από 390.000 ανθρώπους σε 20 χώρες», αποκαλύπτει.

Η συλλογή prêt-à-porter του Emporio Armani για τον χειμώνα εκφράζει περισσότερο ελπίδα παρά προσδοκία, αφού η πανδημία έκανε πολλούς να προβλέψουν ότι τα επόμενα χρόνια μπορεί να θυμίζουν τη δεκαετία του 1920, σε μια προσπάθεια, ίσως, να ξεπεράσουν το τεράστιο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε. Σκέφτομαι ότι θα μπορούσαμε να συνδέσουμε το σήμερα με την οικονομικά δύσκολη δεκαετία του ’70 και τα γεμάτα υπερβολή ’80s, όμως καλύτερα να αποφύγουμε τις συγκρίσεις. Επιστρέφοντας στην τρέχουσα σεζόν, οι δημιουργίες Armani έχουν μαλακούς ώμους, καλύπτουν ανάγκες ανδρών και γυναικών και περιλαμβάνουν μικρές πολυτελείς λεπτομέρειες, όπως κουμπιά σε σχήμα boule, pom-pom και εσάρπες από οικολογική γούνα, μεταξοκλωστές και μουσελίνα. Κυριαρχούν τα βελούδινα υφάσματα, τα εμπριμέ ζακάρ σε στιλ ψαροκόκαλο, οι παγέτες και τα κρύσταλλα για τις βραδινές εμφανίσεις.

Κανένας άλλος σχεδιαστής δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τον Armani στη χρήση των συνεχώς μεταβαλλόμενων, αλλά και τακτικά επαναλαμβανόμενων μοτίβων της βιομηχανίας. Το 2005, όταν έγινε 70 ετών, αποφάσισε να λανσάρει τη σειρά υψηλής ραπτικής Armani Privé, που αγαπήθηκε αμέσως. Η τελευταία του κολεξιόν, που παρουσιάστηκε τον Ιούλιο σε φυσική μορφή στους κήπους της ιταλικής πρεσβείας στο Παρίσι, ήταν άλλη μία κατάθεση ψυχής, ένα έξοχο δείγμα savoir faire. Για τον ίδιο ήταν η ευκαιρία να μας απελευθερώσει από την καταπίεση της πανδημίας, ξορκίζοντάς τη με υφάσματα στα χρώματα του ουράνιου τόξου και υπενθυμίζοντάς μας πως τα ρούχα δεν «πεθαίνουν» μετά από μια σεζόν και ότι η ετικέτα Made in Italy δεν είναι μόνο μια πληροφορία προέλευσης, αλλά επίσης μια ισχυρή δήλωση πως ό,τι τη φέρει είναι το καλύτερο στον κόσμο!

Η αλήθεια είναι πως δεν γνωρίζει κανείς τι πρόκειται να αλλάξει στη μόδα μελλοντικά, όμως, αν ο Giorgio Armani υποστηρίζει ότι αυτή η αλλαγή ακόμα αιωρείται, τότε πιθανότατα λέει την αλήθεια. «Νομίζω ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να δημιουργήσουμε μια ριζικά νέα γλώσσα, να ανακαλύψουμε εκ νέου την ευχαρίστηση της εφεύρεσης. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν αποτινάξουμε τον φόβο», υποστηρίζει. «Είμαι πεπεισμένος ότι ένας σχεδιαστής με ευανάγνωστη υπογραφή και ξεκάθαρο όραμα είναι κατανοητός από όλους. Αν με την πάροδο του χρόνου υπάρχει συνέπεια σε αυτό το όραμα και ταυτόχρονα εξελίσσεται, τότε αυτό λέγεται επιτυχία. Αν επισκεφτείτε τον μόνιμο εκθεσιακό και εκπαιδευτικό μου χώρο στο Μιλάνο, το Armani/Silos, και ρίξετε μια προσεκτική ματιά στην εξέλιξη της δουλειάς μου, θα διαπιστώσετε ότι υπάρχουν πολλά θέματα που επαναλαμβάνονται, όπως η ουδέτερη και φυσική χρωματική παλέτα, τα ελαφρά υφάσματα, οι αποδομημένες σιλουέτες, καθώς και ορισμένα αγαπημένα μου στιλ, όπως το γυναικείο κοστούμι. Ένα κοστούμι Armani από τη δεκαετία του ’80, όμως, παρόλο που θα μπορούσε να φορεθεί άνετα, διαφέρει πολύ από αυτό του 2021. Μου αρέσει να εξερευνώ πιθανότητες, ενώ παραμένω περίεργος και αμφισβητώ ακόμα και τον ίδιο τον εαυτό μου, οδηγώντας τον στα άκρα. Αυτός είναι ο λόγος που μέσα στα τόσα χρόνια που εργάζομαι ανέπτυξα όχι μόνο ρούχα και αξεσουάρ με την υπογραφή Armani, αλλά και αρώματα, έπιπλα, ξενοδοχεία, ακόμα και σοκολάτες! Παρότι ορισμένα από τα μεμονωμένα κομμάτια που φτιάχνω κάθε εποχή αντανακλούν μια δημιουργική εξέλιξη, η οποία μπορεί να είναι σχεδόν άχρωμη ή διακριτική, σας διαβεβαιώ πως γίνεται ορατή στα υφάσματα που επιλέγω και στις σιλουέτες που δημιουργώ», καταλήγει.

Διαβάστε επίσης | Filep’s Scrapbook: Leandro Cano – Η ομορφιά βρίσκεται στην παράδοση!