By Rebecca Mead. Photographed by Annie Leibovitz. Styled by Tabitha Simmons.
Όταν ο Alessandro Michele μεγάλωνε στη Ρώμη τη δεκαετία του 1970, μια από τις αγαπημένες του ασχολίες ήταν να ψαχουλεύει την ντουλάπα της μητέρας του, να αγγίζει τον ταφτά, τις αστραφτερές παγιέτες και άλλα στολίδια του παρελθόντος. Η μητέρα του Michele εργαζόταν ως βοηθός ενός στελέχους σε εταιρεία παραγωγής ταινιών, μια θέση που απαιτούσε να κάνει λαμπερές εμφανίσεις. Ειδικά ένα φόρεμα είχε αιχμαλωτίσει ιδιαίτερα την φαντασία του Michele. Ήταν ένα crepe de chine μάξι φόρεμα με high neck και εντελώς Valentino αισθητική, με σιλουέτα που θύμιζε στον Michele κερί. Το μπροστινό μέρος του φορέματος ήταν ολόμαυρο, κάτι που η μητέρα του Michele θεωρούσε πολύ chic. Στο πίσω μέρος, όμως, είχε κεντημένη μια τεράστια ροζ και λιλά πεταλούδα, μια λεπτομέρεια που υποδηλώνει την μεταμόρφωση και την εφήμερη ομορφιά. Η ίδια το είχε αγοράσει για μια πρεμιέρα και ο εκείνος ένιωθε πως ήταν σαν να του έλεγε πως το είχε φορέσει σε έναν κόσμο που δεν υπάρχει πια.
Τέσσερις δεκαετίες μετά από αυτές τις εξερευνήσεις, ο Michele ήρθε σε επαφή με ένα νέο ενδυματολογικό θησαυρό: το αρχείο του οίκου Valentino, στον οποίο ανέλαβε την θέση του Creative Director την άνοιξη του 2024. Την πρώτη του μέρα στα γραφεία του Valentino σε ένα palazzo στην Piazza Mignanelli της Ρώμης, από την τελευταία περίοδο της Αναγέννησης, ο Michele βούτηξε σε ένα σύμπαν από ρούχα, παπούτσια και άλλα αντικείμενα, όλα με μια μοναδική ελαφρότητα που έρχεται σε αντίθεση με την αρχιτεκτονική αυστηρότητα.
Στον προηγούμενο ρόλο του ως Creative Director του οίκου Gucci, μια θέση που κράτησε για σχεδόν οκτώ χρόνια έως τα τέλη του 2022, ο Alessandro Michele είχε καθιερωθεί ως ένας επιδέξιος curator αναδιαμορφώνοντας το brand με την ιδιαίτερη αγάπη του για το vintage και το bohemian, ντύνοντας τους πιστούς φαν του με ρούχα που μοιάζουν να αγοράστηκαν από εράνους της αγγλικής εκκλησίας ή να προέρχονται από την περίοδο της ιταλικής αριστοκρατίας.
Το να αφεθεί στο αρχείο του Valentino και να του παραχωρηθεί πρόσβαση στους εξειδικευμένους δημιουργούς με το μοναδικό know-how, έδωσε στον Michele μια πρωτόγνωρη ευκαιρία: να τροφοδοτήσει τη φαντασία του με την κληρονομιά του περίφημου προκατόχου του.
Ένα απόγευμα Σαββάτου του Σεπτέμβρη, λίγο λιγότερο από έξι μήνες από εκείνη την πρώτη μέρα στο αρχείο, ο Michele βρισκόταν στο Παρίσι, στα γραφεία του Valentino στην Place Vendôme, προσθέτοντας τις τελευταίες πινελιές στο πρώτο ready-to-wear runway που θα παρουσιαζόταν το απόγευμα.
Λίγες αποφάσεις απέμεναν για τα αξεσουάρ και κάποιες προσαρμογές της τελευταίας στιγμής. Ο Michele κάθισε σε μια καρέκλα στην αίθουσα υποδοχής με ψηλά ταβάνια και επιχρυσωμένες λεπτομέρειες. Στα μεγάλα τραπέζια υπήρχαν τουρμπάν, γυαλιά και τσάντες, όπως και μια επιλογή από clutches που έμοιαζαν με πορσελάνινα στολίδια σε σχήμα γάτας. Μέλη της ομάδας του κάθισαν δίπλα του, ενώ ο σύντροφός του Giovanni Attili βρισκόταν στο πίσω μέρος.
Στην άκρη του δωματίου, μπροστά από έναν τεράστιο καθρέφτη, υπήρχε τοποθετημένος ένας ακόμη πιο μεγάλος. Καθώς κάθε μοντέλο πήγαινε προς το μέρος του, ο Michele μπορούσε να δει ταυτόχρονα το look από μπροστά και από το πίσω μέρος, ώστε να έχει εικόνα της συνοχής, σαν να σκεφτόταν το μαύρο μακρύ φόρεμα με την ψηλή λαιμόκοψη και την κεντημένη πεταλούδα.
Η ατμόσφαιρα ήταν ήρεμη. «Είναι ένα χάος» αστειεύτηκε ο Michele. «Μπορούμε να χαλαρώσουμε λίγο, γιατί (η συλλογή) έχει σχεδόν ολοκληρωθεί». Ο Michele, που έκλεισε τα 52 τον περασμένο Νοέμβριο, ήταν ντυμένος με μπλε τζιν, μαύρο ρολόι, καρό πουκάμισο και ένα ζευγάρι κόκκινα και λευκά Vans. Τα μαλλιά του έπεφταν στους ώμους σαν του Χριστού όπως τον ζωγράφιζε ο Caravaggio με δύο χαλαρές πλεξούδες σε κάθε πλευρά.
Οι καρποί του είχαν έντονο βάρος από τα βραχιόλια με τα αστραφτερά διαμάντια που χτυπούσαν κάθε φορά που τόνιζε κάτι. Τα μοντέλα επίσης ακολουθούσαν την αισθητική της ιδιόρρυθμης αφθονίας του Michele. «Προσπάθησε να περπατήσεις με τα χέρια στις τσέπες», έλεγε σε ένα μοντέλο ντυμένο με μια καφέ φούστα μέχρι τη γάμπα, μπλούζα με ψηλό λαιμό και γούνινο τζάκετ, όλα φτιαγμένα από το ίδιο μοτίβο, από μεταξωτό-cloque ύφασμα από το αρχείο Valentino. Φορούσε ένα ζευγάρι γυαλιά ηλίου σε στυλ John Lennon από το οποίο κρέμονταν χρυσές πούλιες, και ένα βαρύ κολιέ με χρυσή αλυσίδα με αστραφτερό pendant, σαν ράπερ σε συνδυασμό με μια μοιραία δούκισσα. «Είναι δύσκολο να σταθείς όρθια;» ρώτησε ο Michele ένα άλλο μοντέλο, που φορούσε παπούτσια με straps σε μαύρο και χρυσό συνδυασμένα με λευκό δαντελωτό καλσόν, ένα αρκουδάκι με παγιέτες και ένα νεγκλιζέ με βολάν από ζορζέτα, κατάλληλο για να παραγγείλεις χαβιάρι και στρείδια σε ένα δωμάτιο του Beverly Hills Hotel. “Καλύτερα να συνεχίσεις να περπατάς” της είπε ο Michele με συμπόνια.
Ένα ακόμα μοντέλο εμφανίστηκε με ένα look που φλέρταρε με τον συντηρητισμό: ψηλόμεσο γκρι παντελόνι με boxy πουά σακάκι σε cream απόχρωση. Το σακάκι είχε ένα σατέν φιόγκο στην απόχρωση του κόκκινου που ο Valentino Garavani, ο οποίος σχεδίαζε τα ρούχα με την υπογραφή του 45 χρόνια πριν και συνταξιοδοτήθηκε το 2008, είχε δημιουργήσει και έκανε δική του πριν από δεκαετίες. Συνδυάστηκε με γάντια και ντελικάτο δίχτυ με κεντημένες λευκές κουκίδες.
Το στυλ, ωστόσο, “υπονομεύτηκε” από τα πανκ κοσμήματα: ένα σκουλαρίκι μύτης με διαμάντια καθώς και ένα κόσμημα σε σχήμα ημισελήνου στο κάτω χείλος. Υπήρχε μια αναταραχή και έντονο γκουγκλάρισμα γύρω από το μοντέλο, όταν κάποιος επεσήμανε ότι, με το πρόσωπο σε σχήμα καρδιάς και τα μακριά καφέ μαλλιά, θύμιζε Isabelle Adjani. Το κορίτσι κοκκίνισε στη σύγκριση και χαμογέλασε τόσο πολύ που της έπεσαν τα κοσμήματα από τα χείλη.
Για αρκετές ώρες, η ομάδα δούλευε σταθερά, με τον Michele να επιβιώνει με μια πιατέλα με φέτες προσούτο. “Είσαι κουρασμένη;”, ρώτησε μια γυναίκα που φορούσε ένα κίτρινο πουλόβερ με μια μεζούρα γύρω από το λαιμό της, η επικεφαλής από τις μοδίστρες. Η δουλειά που έκανε ο Valentino Garavani ήταν μια αποκάλυψη, μου είπε ο Michele. Μου έδειξε ένα στράπλες μακρύ φόρεμα από μετάξι και σιφόν σε μια μπλε απόχρωση με πουά. Είχε ένα body με βολάν στη μέση ώστε το κάτω μέρος να θυμίζει μια column φούστα με ακόμα περισσότερα βολάν κάτω από το γόνατο. “Είναι τόσο περίπλοκα”, είπε ο Michele για τα πολλαπλά βολάν. “Είναι σαν origami, απίστευτο. Είχε αυτό τον μοναδικό τρόπο να είναι μηχανικός”. Αναρωτιέμαι γιατί χρησιμοποιεί τρίτο πρόσωπο; Αυτό το φόρεμα είναι αναπαραγωγή από το αρχείο ή κάτι νέο; Είναι Valentino Garavani ή Alessandro Michele;
“Είναι εκείνος μαζί με εμένα”, απάντησε. “Κυρίως εκείνος. Προσπάθησα να το κάνω λίγο διαφορετικό. Πολλές φορές προσπαθώ να αναπαράξω το ίδιο, γιατί είναι συναρπαστικό. Αλλά νομίζω πως και οι δύο βρισκόμαστε μέσα στο ίδιο φόρεμα”. Αυτή η τουαλέτα δεν θυμίζει κάτι που έχω δει εδώ και δεκαετίες. Θα μπορούσε να είναι ένα φόρεμα από την 80s γκαρνταρόμπα της Πριγκίπισσας Νταϊάνα. “Μου αρέσει γιατί δείχνει πολύ ντεμοντέ τώρα, αλλά τα πράγματα που δείχνουν έτσι είναι τα καλύτερα. Και σε ένα μήνα θα είναι και super fashionable”.
Αυτή η μεταμόρφωση από το ντεμοντέ στο απόλυτο trend της στιγμής, ξεκίνησε το επόμενο απόγευμα, όταν η συλλογή παρουσιάστηκε όχι σε ένα location του κεντρικού Παρισιού όπως έκανε ο Valentino, αλλά εκτός πόλης στον περιφερειακό, σε ένα χώρο για πολεμικές τέχνες. Καλεσμένοι και φίλοι του Michele, ανάμεσά τους οι Elton John, Harry Styles και Hari Nef, πάτησαν στο δάπεδο από σπασμένους καθρέφτες και κάθισαν σε πολυθρόνες καλυμμένες από σεντόνια, σαν ένα σπίτι λίγο πριν ξεκινήσει η ανακαίνιση, στοιχειωμένο από κομψά φαντάσματα. Η παρέλαση των μοντέλων ξεκίνησε ανάμεσα στους θεατές προσφέροντας μια προσωπική ματιά στα πλούσια μπροκάρ, τις γούνες, την ντελικάτη δαντέλα, τα λαμπερά sequins, τα βολάν με κίνηση, όλα υπό τους ήχους ενός soundtrack από το 17ο αιώνα με το κομμάτι Passacaglia della Vita που αναφέρεται στην παροδικότητα της ζωής. Όταν το μπλε φόρεμα εμφανίστηκε, το μοντέλο που το φορούσε ήταν εντελώς ανεμπόδιστο, χωρίς μακιγιάζ ή καπέλα, σαν ένα παιδί που μόλις φόρεσε μια τουαλέτα από την γκαρνταρόμπα της μαμάς του. Καθώς περπατούσε σε ευθεία, το μακρύ column φόρεμα έπεφτε ολόισιο, ενώ καθρεφτιζόταν στο δάπεδο, με το σιφόν της φούστας να λάμπει και να ανεμίζει σαν μια μπλε φλόγα.
Σχεδόν δύο μήνες αργότερα, συνάντησα ξανά τον Michele στο γραφείο του στη Ρώμη, επιπλωμένο με ένα γραφείο του 19ου αιώνα και ένα ανάκλιντρο του 18ου αιώνα, με κίτρινα σατέν μαξιλάρια. Το γραφείο ήταν ένα παλίμψηστο στους προκατόχους του: από την οροφή του 16ου αιώνα μέχρι τις τοιχογραφίες του 19ου αιώνα και την ταπετσαρία από faux ξύλο που τοποθέτησε ο Valentino Garavani στα 80s και τώρα εμφανίζει σημάδια από το χρόνο. “Είναι σαν μια αλλόκοτη συζήτηση με την όμορφη οροφή”, είπε ο Michele. “Μου αρέσει το χάος”. Ήταν πρόθυμος να εξερευνήσει τα κειμήλια του παρελθόντος που καλύφθηκαν από την ταπετσαρία του Valentino.
Συνάντησα για πρώτη φορά τον Michele στη Ρώμη την άνοιξη του 2016. Σε λιγότερο από ένα χρόνο μετά έγινε ο Creative Director του οίκου Gucci. Αυτό το πρωινό λίγα έχουν αλλάξει στην εμφάνισή του. Διατηρεί το ίδιο περιποιημένο μούσι και τα πλούσια σκούρα μαλλιά του, ωστόσο σε αυτή την περίσταση είχε τα μαλλιά του πιασμένα σε σφιχτές πλεξούδες. Η μόνη διαφορά που πρόσεξα ήταν στα κοσμήματά του. Αντί για πολλά ασημένια δαχτυλίδια, έκανε upgrade σε λαμπερό antique χρυσό. Φορούσε ένα burgundy πλεκτό πουλόβερ από cashmere, baggy παντελόνι από καφέ κοτλέ. Γύρω από το λαιμό του είχε μια σειρά από κολιέ: Ένα τσόκερ του 18ου αιώνα, μια σειρά από πέρλες και ένα μακρύ σχοινί με τιρκουάζ κεραμικές χάντρες με φλοράλ λεπτομέρειες από την προ-Πτολεμαϊκή περίοδο. Ήξερε πως δεν ήταν ένα κομμάτι για καθημερινή χρήση. Μια λάθος κίνηση και θα μπορούσε να είχε οδηγήσει σε ζημιά που έχει αποφευχθεί εδώ και 2000 χρόνια.
Το χάρισμα του Michele είναι αξιοσημείωτο: Είναι ανοιχτός, διαδραστικός, πνευματικά περίεργος για μάθηση. “Μπορείς να περάσεις μαζί του μια στιγμή που θα μπορούσε να είναι τρεις ημέρες με κάποιον άλλο”, εξηγεί ο στενός φίλος του Elton John μέσω email. (Τόνισε επίσης ένα ακόμα χαρακτηριστικό του που δεν είναι διακριτό από τις φωτογραφίες: την αγάπη του για ένα άρωμα που παρασκευάστηκε για πρώτη φορά 200 χρόνια πριν στο περίφημο Santa Maria Novella της Φλωρεντίας). Στα χρόνια που πέρασε στον οίκο Gucci, έμοιαζε σαν στο σπίτι του δίπλα στους Jared Leto και Harry Styles στο κόκκινο χαλί. Πριν την ανάδειξή του όμως, ο Michele που εργαζόταν ήδη στην εταιρεία για 13 χρόνια, ήταν ένας άγνωστος. Είχε συνεργαστεί ως δεύτερος στην ιεραρχία με την Frida Giannini, την προκάτοχό του ως creative director, αλλά και κάτω από τον Tom Ford που στα 90s κατέστησε τον οίκο Gucci συνώνυμο του αισθησιασμού και της πιο sleek 70s αισθητικής. Ο Michele κατείχε μια εγκυκλοπαιδική γνώση του brand. Όταν ανέλαβε τον κορυφαίο ρόλο, πρόσθεσε την ιδιοσυγκρασία του, δημιουργώντας έναν συνδυασμό Αναγέννησης, Baroque drama, punk 20ου αιώνα και δεκάδες ακόμα αναφορές.
Στην αρχή το όραμα του Michele για τον οίκο Gucci χαιρετίστηκε με την δέουσα προσοχή, ενώ σύντομα αγκαλιάστηκε από κριτικούς και καταναλωτές. Η τρελή δημιουργικότητα του Michele παντρευόταν με μια σταθερή εργασιακή ηθική. “Το μυστικό του Alessandro είναι πως πρόκειται για ένα άτομο fun, υπάρχει πάντα περιθώριο να αστειευτείς αλλά υπάρχει πάντα και σοβαρότητα”, περιγράφει η Michela Tafuri που έχει συνεργαστεί με τον Michele για δύο δεκαετίες. Η Ginevra Elkann, κινηματογραφίστρια, φίλη και γειτόνισσα του Michele στη Ρώμη μου είπε: “Δείχνει πολύ πληθωρικός, που είναι φυσικά. Αλλά παράλληλα είναι και τόσο οργανωμένος και ακριβής, κάτι που δεν θα περίμενες”.
Η οργάνωση και η σκληρή δουλειά του Michele απέδωσε καρπούς στον όμιλο Kering που έχει την ιδιοκτησία του Gucci. Τα έσοδα του brand αυξήθηκαν από κάτι λιγότερο από 4 δισεκατομμύρια σε 10 δισεκατομμύρια μέχρι την ώρα που οι δρόμοι τους χώρισαν στα τέλη του 2022. “Έφυγα από την εταιρεία γιατί υπήρχε κάτι που δεν λειτουργούσε πια”, μου εξήγησε ο Μichele. Η ανάπτυξη είχε φτάσει σε μια κλίμακα που δεν ήταν πλέον ανθρώπινη. “Είναι αδύνατο, δεν είναι φυσιολογικό”, είπε. “Η καλύτερη ανάπτυξη είναι αυτή που έρχεται σταδιακά, πρέπει να νοιάζεσαι για τον τρόπο που αναπτύσσεσαι. Είναι σαν το σώμα, θέλει το χρόνο του”.
Οι ρυθμοί δεν ήταν πια βιώσιμοι για τον Michele, σε προσωπικό αλλά και δημιουργικό επίπεδο. “Ρίσκαρα να είμαι ένας φυλακισμένος αυτού του μέρους, πάντα με τα ίδια πρόσωπα, στο αεροπλάνο, στο ξενοδοχείο. Ζούσα σε μια φούσκα”, μου είπε. Ο Valentino από την άλλη παρουσίαζε έσοδα της τάξεως του 1/10 σε σύγκριση, ένα είδος “μπουτίκ” επιχείρησης απέναντι στον Gucci.
Καθησυχασμένος από την ενός έτους μη ανταγωνιστική συμφωνία του, ο Michele αφιερώθηκε σε άλλα πάθη. Ανακαίνισε ένα διαμέρισμα σε ένα ξακουστό ρωμαϊκό palazzo που ξεχωρίζει για τον μεσαιωνικό πύργο του. Πλέον είναι γεμάτο με αντικείμενα από τις συλλογές του Michele, όπως πίνακες της Αναγέννησης και γυαλιστερά πλακίδια από το Delft. Έχει ξεκινήσει την ανακαίνιση ενός κάστρου στην εξοχική του κατοικία στο Lazio, βόρεια της Ιταλίας, όπου έχει αγοράσει ένα κομμάτι έκτασης για να το σώσει από την καταπάτηση λόγω της βιομηχανικής κτηνοτροφίας χοίρων.
Το real estate του Michele δεν ανταγωνίζεται ακόμα αυτό του Valentino, ο οποίος μοίραζε τον χρόνο του μεταξύ μιας ρωμαϊκής βίλας, ενός château έξω από το Παρίσι, οικημάτων σε Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Κάπρι και Γκστάαντ και ενός γιοτ. Ο Michele έχει ωστόσο αποκτήσει ένα διαμέρισμα ενός ορόφου σε ένα βενετσιάνικο palazzo του 15ου αιώνα, το οποίο και βλέποντας στο κινητό του παρατηρώ πως περιβάλλεται από δύο κανάλια. “Μου αρέσουν τα όμορφα μέρη”, μου εξηγεί. “Δεν με ενδιαφέρουν τα αυτοκίνητα ή κάτι τέτοιο, το μόνο που με νοιάζει είναι τα ιστορικά μέρη. Μου αρέσουν τα μέρη όπου οι άνθρωποι έζησαν και έφυγαν από τη ζωή”.
Όταν ο Pierpaolo Piccioli που πέρασε 25 χρόνια στον οίκο Valentino, αποχώρησε από τη θέση του creative director το 2024, ο Michele ήταν η προφανής επιλογή, μου εξηγεί ο CEO της εταιρείας Jacopo Venturini. “Γνώριζα πως του αρέσει να δουλεύει με αρχειακά υλικά και στον Valentino έχουμε ένα πραγματικά πλούσιο αρχείο. Ο Valentino δεν είναι ένα άδειο κουτί. Δεν είναι ένα brand που μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις, καθώς έχουμε ένα παρελθόν”, συνεχίζει ο Venturini.
O Valentino Garavani και το brand που ίδρυσε με τον συνεργάτη του και πρώην σύντροφό του Giancarlo Giammetti, αποτελεί ένα κομμάτι της ιστορίας της Ρώμης. Ξεκίνησε την δεκαετία του 1960 δημιουργώντας έναν haute couture οίκο αντίστοιχο με αυτών του Παρισιού. Ο Valentino έντυσε πριγκίπισσες, Πρώτες Κυρίες και όσες ήθελαν να ντύνονται όπως αυτές. Ως έφηβος που μεγάλωσε στη Ρώμη, ο Michele είχε περισσότερες επιρροές από την μουσική και από καινοτομίες που έφεραν designers όπως η Vivienne Westwood, παρά από την υψηλή ραπτική. Όμως ο ίδιος ο Valentino ήταν μια μεγαλοπρεπής προσωπικότητα της πόλης. “Ήταν γνώριμη φιγούρα όπως ο Πάπας”, μου εξηγεί ο Michele. “Πολλές φορές ο Πάπας περνούσε με το αυτοκίνητο μέσα από τους δρόμους, το ίδιο και ο Valentino. Στη Ρώμη μπορείς να συνδεθείς τόσο εύκολα με την εξουσία, είσαι σε άμεση επαφή με τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και μια τεράστια ιστορία. Μου αρέσει να τοποθετώ τον Valentino δίπλα στον Πάπα, γιατί η Ρώμη συνδέεται με το Θεό αλλά και με την χλιδή, την ομορφιά, την αφθονία, τις ερωτικές σχέσεις”.
Ο Michele γνώρισε τον Valentino, 92 πλέον, αρκετά χρόνια πριν, ωστόσο ο δεύτερος του έστειλε μήνυμα μόλις ανακοινώθηκε ο ρόλος του. “Δεν μίλησα πραγματικά με τον Mr. Valentino, αλλά είναι σαν να το έκανα, μένοντας στο σπίτι του, μπορείς να προσλάβεις τόσες πολλές επιρροές μέσα από τα κειμήλιά του, τα κομμάτια της ζωής του”, προσθέτει ο Michele. “Μπορούν να σου αφηγηθούν μια πολύ διαφορετική ιστορία, πράγματα που ίσως ο ίδιος να μην έλεγε ποτέ μπροστά σου για την ευαίσθητη ψυχή του και την ιδέα του γύρω από την ελευθερία”.
Ενώ οι πελάτες του Valentino ήταν εξέχουσες φιγούρες, ο ίδιος ο Valentino απείχε πολύ από το συμβατικό ή το συντηρητικό”, σημειώνει ο Michele. “Τον σκεφτόμαστε σαν ένα κλασικό άντρα, αλλά αυτό είναι εντελώς λάθος”, τονίζει. Όπως και ο Yves Saint Laurent, o Valentino θεωρήθηκε συνώνυμος της κομψότητας χάρη στην καινοτομία του. “Με όλες τις αλλαγές που έφεραν στην κουλτούρα, ενσωματώθηκαν και οι ίδιοι σε αυτήν. Οπότε τους προσεγγίζουμε ως κλασικούς. Όταν βλέπεις μια γυναίκα με ένα φούξια πουκάμισο και μια μαύρη βελούδινη φούστα σκέφτεσαι πόσο chic, πόσο classic και πόσο Saint Laurent δείχνει. Ή όταν βλέπεις μια γυναίκα με ένα κομψό φόρεμα με βολάν λες πως είναι τόσο Valentino. Αλλά έφεραν πολλές επαναστάσεις. Το ξεχάσαμε. Ο Valentino έζησε την ζωή του σαν ένας γκέι άντρας στα 70s. Κανείς δεν το έκανε τότε στον κόσμο της μόδας, όμως εκείνος το έζησε χωρίς να το μετανιώνει”, δηλώνει ο Michele.
Στο Παρίσι οι συλλογές του Michele και το ατμοσφαιρικό σκηνικό στο οποίο παρουσιάστηκαν, χαιρετίστηκαν με ενθουσιασμό από τις κριτικούς και τους θαυμαστές του οίκου που εκτίμησαν τον τρόπο με τον οποίο ο Michele συνδύασε την δική του μαξιμαλιστική και πλούσια αισθητική με την κληρονομιά του εκλεπτυσμένου craftsmanship του Valentino. Ο Michele ήταν κατά βάση ευχαριστημένος από την αποδοχή, ωστόσο όταν τον συνάντησα δύο ημέρες μετά το show, σκρόλαρε σε κάποια λιγότερο εγκωμιαστικά σχόλια στα social media με κάποιους να παραπονιούνται με καυστικό τρόπο ότι απλά συνέχισε να κάνει αυτό που έκανε και στον Gucci. “Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον σημείο των καιρών μας, ότι οι άνθρωποι μπορούν να γίνουν τόσο βίαιοι απέναντι σε ανθρώπους που νιώθουν ελεύθεροι να κάνουν αυτό που θέλουν”. Ένας σχολιαστής έγραψε για τα παιχνιδιάρικα αξεσουάρ του Michele: “Ουρλιάζουν απλά για μια κυρία με μια τσάντα-γάτα”. Υποπτευόταν πως οι επικριτές του κινητοποιούνται από την δική τους έλλειψη δύναμης. “Όσο πιο ελεύθερος είσαι, τόσο περισσότερο οι άνθρωποι τρελαίνονται. Νομίζω πως πολλοί δεν αισθάνονται ελευθερία. Και αν βλέπουν πως εσύ έχεις τον έλεγχο της ελευθερίας σου, τότε αναρωτιούνται γιατί εσύ να μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις και εγώ όχι. Αυτό έχει ενδιαφέρον”, καταλήγει.
Στο διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ της εξόδου του από τον Gucci και της ανάληψης των καθηκόντων του στον Valentino, ο Alessandro Michele ολοκλήρωσε την συγγραφή του βιβλίου La Vita Delle Forme (The Life of Forms) μαζί με τον Emanuele Coccia, καθηγητή φιλοσοφίας. Ο Michele πάντα προσέφερε μια κριτική και θεωρητική ματιά γύρω από την δημιουργική απόδοσή του, επηρεασμένη εν μέρει από το πνευματικό έργο του συντρόφου του, Attili, καθηγητή urban planning. Ενώ βρισκόταν σε άδεια, ο Michele κάποιες φορές παρακολουθούσε τις διαλέξεις του Attili στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης. “Στην επόμενη ζωή μου, θέλω να σπουδάζω για όλη μου τη ζωή”, μου είπε. Ο Attili τον ενθάρρυνε να πάρει το χρόνο του αφού έφυγε από τον Gucci. “Ήταν αυτός που είπε: Μπορούμε να αλλάξουμε τη ζωή μας. Μπορείς να αλλάξεις τη ζωή σου. Εγώ είμαι καλά”.
Στο βιβλίο, η αγγλική έκδοση του οποίου αναμένεται, ο Michele κάνει έναν απολογισμό των ιδεών που τα τελευταία χρόνια είχε επιδιώξει να εξερευνήσει στο runway. Αυτό περιλαμβάνει την τότε καινοτόμα προσέγγιση της nonbinary ταυτότητας και την έκφρασή της, κάτι που στα χρόνια που ακολούθησαν έγινε πια o κανόνας. Για καθεμία από τις συλλογές του, γράφει: “Κυνήγησα ένα ιδεώδες της ομορφιάς και της αμφισημίας που αναβιώνει στις ξεχασμένες ταυτότητες των σωμάτων… Από την αρχή… Πραγματοποίησα μια υβριδοποίηση σε καθετί που συναντούσα, σαν ένα τρόπο να συμπεριλάβω το diversity σε κάθε μορφή ξεχωριστά”.
Αναπόφευκτα ο Michele μου εξηγεί ότι μέσα από τη δουλειά του στο Valentino θα συνεχίσει τις εξερευνήσεις που ξεκίνησε στον Gucci. Η πνευματική και αισθητική αντίληψή του είναι συνεχής, ακόμα και η υλική κληρονομιά με την οποία εργάζεται είναι διαφορετική. “Πιστεύω πως θα αλλάξει λίγο, για την ακρίβεια μισό μισό. Εννοώ θα κρατήσω την ψυχή, αλλά θα κάνω το brand πιο ζωντανό. Αλλά μου αρέσει αυτή η σκόνη που πλανάται πάνω από το brand. Η σκόνη είναι πολύτιμη”.
Όταν ο Michele ξεκίνησε να σχεδιάζει την πρώτη του haute couture συλλογή για τον Valentino, δεν μπορούσε να σταματήσει να σκέφτεται έναν πίνακα που είχε αγοράσει λίγα χρόνια πριν και ο οποίος βρίσκεται κρεμασμένος πίσω από την τραπεζαρία του σπιτιού στη Ρώμη. Πρόκειται για μια δημιουργία του François Quesnel, που έζησε στο Παρίσι στα τέλη του 16ου αιώνα, τα έργα του οποίου και συλλέγει ο Michele. Σε αυτό τον πίνακα εμφανίζεται μια γυναίκα φορώντας μια μαύρη τουαλέτα, στενή στη μέση και με κόψιμο χαμηλό στο μπούστο. Το πρόσωπο και το ντεκολτέ πλαισιώνονται από ένα λευκό ντελικάτο γιακά, ο λαιμός της διακοσμείται από ένα τσόκερ με πέρλες.
“Ήταν μια πλούσια γυναίκα”, εξηγεί ο Michele την ώρα του μεσημεριανού γεύματος, τρώγοντας τηγανητές αγκινάρες και γλώσσα στο Ristorante Nino, ένα old-school εστιατόριο κοντά στα γραφεία του Valentino. “Οι άνθρωποι πιστεύουν πως το μαύρο φόρεμα συνδέεται με το πένθος, ωστόσο είχε να κάνει με τον πλούτο, γιατί ήταν το πιο πολύτιμο χρώμα ever. Το συγκεκριμένο είναι σαν ένα σκούρο μελιτζανί”. Αυτό που άρεσε στον Michele δεν ήταν απλά το χρώμα, αλλά ο συμβολισμός του πίνακα. Στον τοίχο πίσω από την γυναίκα κρέμεται ένα πορτραίτο της ίδιας σε νεότερη ηλικία και δίπλα της στέκεται η νεαρή κόρη της αναδεικνύοντας τον μητρικό ρόλο της. Από την μέση της κρέμεται μια χρυσή αλυσίδα με ένα μενταγιόν που περιλαμβάνει ένα πορτραίτο του συζύγου της που έχει φύγει από τη ζωή. “Είχε κληρονομήσει αυτό το μεγάλο βασίλειο από εκείνον. Είναι ένας πολύ ενδιαφέρον τρόπος για να πει πως είναι μια δυναμική γυναίκα”. Έστειλε μια φωτογραφία του πίνακα στον επικεφαλής του couture studio. “Είπα: Ας ξεκινήσουμε από εδώ. Ίσως ξεφύγουμε εντελώς, αλλά ας ξεκινήσουμε”.
Ο Michele δημιούργησε πανέμορφες μοναδικές τουαλέτες για τον οίκο Gucci, όπως η ροζ μάξι τουαλέτα από μεταξωτό σιφόν με την λαιμόκοψη με βολάν και τα απλικαρισμένα αστέρια και φεγγάρια που φόρεσε η Florence Welch στα βραβεία Grammy του 2016, για την οποία η τραγουδίστρια μου είπε: “Ένιωσα τόσο άνετα, τόσο ο εαυτός μου. Ο Alessandro είδε την ομορφιά στον τρόπο που ήθελα να ντύνομαι”. Ακόμα και πριν τo πρώτο couture show του, ο Michele έδωσε την δική του ερμηνεία στη μαεστρία του Valentino, ντύνοντας την Apple Martin, κόρη της Gwyneth Paltrow και του Chris Martin, για το Le Bal des Débutantes στο Παρίσι τον Νοέμβριο. Η ίδια φόρεσε ένα στράπλες φόρεμα σε sky-blue απόχρωση με έξι επίπεδα από μεταξωτό πλισέ σιφόν. (H Paltrow και ο Chris Martin φόρεσαν επίσης Valentino). Το couture show του Ιανουαρίου ήταν ωστόσο για τον Michele η πρώτη ευκαιρία να προσφέρει στο κοινό μια ολοκληρωμένη συλλογή από μοναδικές, χειροποίητες τουαλέτες, ραμμένες όχι για performers και τους απογόνους τους, αλλά για τις γκαρνταρόμπες κυριών, το σύγχρονο ισοδύναμο της γυναίκας στο πορτραίτο πάνω από το τραπέζι του.
Χρειάστηκε μια γνωστική μετατόπιση για να μην αναπαράξεις απλά ένα σχέδιο, όπως θα έκανε αντανακλαστικά για το ready-to-wear, μου εξηγεί o Michele. Η τεχνική ικανότητα των ραφτών του Valentino προκαλεί την φαντασία με ένα τρόπο που είναι σχεδόν μεταφυσική. Η υψηλή ραπτική είναι ένα φόρεμα που δεν απαντάται στην πραγματική ζωή. Συνεχίζοντας είπε: “Μπορείς να βάλεις μέσα στο φόρεμα ό,τι θέλεις, χωρίς όρια. Προσπαθώ πάντα να είμαι σαν το νερό, να γλιστράω ανάμεσα στα κενά και να καταστρέφω τα πράγματα με όρια. Εδώ, δεν υπάρχει κανένας εναντίον μου”. “Η ελευθερία είναι τόσο εύθραυστη ξέρεις. Σημαίνει να είσαι εντελώς γυμνός, σημαίνει να είσαι εντελώς ο εαυτός σου”. Υπήρχε μια ακόμα αξιοσημείωτη διαφορά στην όλη διαδικασία: Για τις ready-to-wear συλλογές, η ομάδα του Michele του παρουσιάζει μοντέλα ντυμένα όπως στο fitting στο Παρίσι. Αλλά στις couture συλλογές τα μοντέλα είναι σχεδόν γυμνά, ενώ οι μοδίστρες χτίζουν το φόρεμα πάνω τους, καθώς συγκεντρώνονται γύρω από τα σώματα σε μια ατμόσφαιρα που ο Michele περιγράφει με μυστηριακούς όρους.
“Η υψηλή ραπτική είναι ο σπόρος απ’ όπου ξεκίνησαν όλα, μια αρχαιολογική ιεροτελεστία που διατηρούμε ζωντανή”, μου είπε. “Όταν βλέπω τους ράφτες γύρω από αυτό το κορίτσι και το φόρεμα, να διατηρούν αυτή την ιεροτελεστία, νιώθω σαν να υπάρχει πνεύμα, ένα πολύ δυνατό πνεύμα που πρέπει να συντηρήσεις. Σαν κάτι θρησκευτικό. “Οι μοδίστρες γνωρίζουν πως να διαχειριστούν αυτό το πράγμα, όπως οι μοναχές ή οι Εστιάδες Παρθένες (ιέρειες της αρχαίας Ρώμης που φρόντιζαν την ιερή φλόγα στο ναό της Θεάς Vesta, τα ερείπια της οποίας στέκουν στη Ρωμαϊκή Αγορά, λίγα μέτρα από το Valentino palazzo). Η σύγκριση θύμισε στον Michele, για ακόμα μια φορά το σύντομο πέρασμα της ζωής και την παροδικότητα της ύπαρξης σε κόντρα των χιλιάδων χρόνων της ιστορίας. Πιο πεζά, του θύμισε την εφήμερη φύση της μόδας. Όσο για την κουλτούρα που έχει γίνει η κληρονομιά του στον Valentino, δήλωσε: “Θέλουν να κρατήσουν και να διατηρήσουν αυτή τη φλόγα για πάντα, και εγώ θα είμαι ένα από τα άτομα που προσπαθούν να διαχειριστούν αυτή τη φλόγα. Αλλά εγώ είμαι μόνο ένα άτομο. Η φλόγα είναι αυτή που πρέπει να κρατήσουμε ζωντανή.
Hair, Shiori Takahashi; makeup, Yadim; manicurist, Silvia Magliocco; tailor, Viola Sangiorgio. Produced by AL Studio and Kitten production
