«Δεν βρίσκω κανέναν λόγο γιατί να είμαι χαρούμενος. Έχουμε πόλεμο, ο πλανήτης πάει κατά διαβόλου, η ζωή μου είναι μια permacrisis και εγώ τελώ σε μόνιμη μελαγχολία. Πού είναι το παράδοξο;». Είναι τριάντα ετών κι όμως τόσο απαισιόδοξος. Το διηγήθηκα σε μια ακόμη νεότερη φίλη μου και συμφώνησε απολύτως. «Ε ναι, εσύ είσαι η εξαίρεση, που είσαι μονίμως μέσα στη σάχλα», αντέτεινε. Ισως έχει δίκιο. Θέλω να πω, πού τη βρίσκω τόση όρεξη μισό και πλέον αιώνα μετά τη γέννησή μου να χορεύω σαν το κατσίκι παραμονή Πρωτοχρονιάς επί πέντε ώρες, να τρέχω ανήμερα 9 χλμ και την επόμενη να παίρνω και να γράφω συνεντεύξεις όλη μέρα, ούτε εγώ ξέρω. Αλλά το κάνω. Ισως φταίει η απόσταση από το θάνατο που λιγοστεύει. Οσο εγγύτερα βρίσκεσαι στο τέλος, τόσο περισσότερο πανηγυρίζεις τη ζωή. Γιατί όταν είσαι πιτσιρικάς αισθάνεσαι ότι έχεις την πολυτέλεια να βαρεθείς, να μελαγχολήσεις, να γκρινιάξεις. Εχεις την οίηση του άπλετου χρόνου. Οταν είσαι 52 ο χρόνος πιέζει κι αισθάνεσαι ότι δεν σε παίρνει να βυθιστείς στην ανία ή την κλάψα. Εχεις υποχρέωση να απολαμβάνεις κάθε λεπτό. Η στοχοπροσήλωση στη ζωή είναι σαν κομματικό καθήκον.
Το γράφει ωραία σε χθεσινό της άρθρο στον Guardian η συγγραφέας Μόνικα Αλι, υποψήφια για βραβείο Μπούκερ το 2003. «Θα στοχαστώ το θάνατό μου και θα προσπαθήσω να ξεπεράσω τους φόβους μου: αυτό θα κάνω διαφορετικά το 2023», λέει κι εξηγεί ότι δεν έχει καμία διάθεση για υπερδραματοποίηση ή ηττοπάθεια, απλώς σκοπεύει να περάσει καλά όσα χρόνια τής μένουν. Παραθέτει εξάλλου ένα ενδιαφέρον απόσπασμα από τα δοκίμια του Μισέλ ντε Μονταίν: «Για να στερήσουμε από τον θάνατο το μεγαλύτερο του πλεονέκτημα, ας του αφαιρέσουμε το στοιχείο του άγνωστου, ας τον συναντάμε συχνά, ας εξοικειωθούμε μαζί του. Ας μην έχουμε τίποτα πιο συχνά στο μυαλό μας από τον θάνατο!». Είναι, κατά τη γνώμη μου, μια φιλόδοξη, πλην συνετή απόφαση για την επόμενη χρονιά: η εξοικείωση με τον θάνατο ως εργαλείο κατάκτησης της ζωής.
«Δεν μ’ αρέσουν οι γιορτές που επιτείνουν τις προσδοκίες» μού είπε λίγο πριν τα Χριστούγεννα ένας άλλος φίλος που πλησιάζει τα 75. «Μ αρέσουν οι κανονικές μέρες, οι καθημερινές που καμία φορά κρύβουν μικρές εκπλήξεις». Ισως έτσι πρέπει να πορευόμαστε. Χωρίς ιδιαίτερη ανυπομονησία, αλλά με την ελπίδα ότι κάθε μέρα η ζωή μπορεί να μας εκπλήξει. Δεν είναι κι άσχημο σχέδιο για το 2023. Καλή μας χρονιά!
