Είχα αποκλείσει το ενδεχόμενο να κάνω εξωσωματική γονιμοποίηση. Δεν ήμουν δα και από εκείνες που τρελαίνονται με τα παιδιά, οπότε σιγά μην έμπαινα στη διαδικασία να βαράω ενέσεις στην κοιλιά μου, ώστε να καταφέρω να αποκτήσω ένα. Αυτό πίστευα πριν από δυόμισι περίπου χρόνια, όταν είχε αρχίσει να αχνοφαίνεται πως το να γίνουμε γονείς με τον άνθρωπό μου δεν ήταν τόσο απλό όσο φανταζόμασταν. Μέχρι την τελευταία στιγμή ήλπιζα να τη γλιτώσω. Ευχόμουν να είμαι μία από εκείνες οι οποίες, λίγο πριν ξεκινήσουν τη διαδικασία τεχνητής γονιμοποίησης, μένουν –ως εκ θαύματος– έγκυοι με φυσικό τρόπο! Όμως η δική μου ιστορία, όπως και τόσων άλλων γυναικών, δεν έμελλε να είναι αυτή. Το ότι δεν καταφέρνεις να κάνεις παιδί με φυσικό τρόπο δεν είναι κάτι που χωνεύεται εύκολα. Όχι επειδή είναι ντροπή, αλλά γιατί δεν είναι πάντα εύκολο να καταλάβεις αν υπάρχει όντως πρόβλημα ή αν είναι απλώς θέμα χρόνου μέχρι να συμβεί το θαύμα. Όταν ο γυναικολόγος μου μου είπε στους έξι μήνες προσπάθειας ότι έπρεπε να ψάξω παραπάνω την αιτία της «υπογονιμότητάς» μου, ένιωσα το αίμα μου να ανεβαίνει στο κεφάλι. Μου φαινόταν υπερβολικό να με κατατάσσει σε αυτή την κατηγορία – είχε περάσει, άλλωστε, μόλις μισός χρόνος προσπάθειας! Τα λόγια του με έκαναν να νιώθω γριά και προβληματική, κάτι που θα με «έτσουζε» συχνά τους μήνες που θα ακολουθούσαν. Στην πορεία θα διαπίστωνα ότι αυτό συμβαίνει στις περισσότερες γυναίκες οι οποίες προσπαθούν να κάνουν παιδί και υποβάλλονται σε ιατρικές διαδικασίες για να τα καταφέρουν. Δυστυχώς, δεν γνωρίζω καμία που να θαυμάζει τον εαυτό της για το θάρρος, την τόλμη, την απίστευτη υπομονή και επιμονή της.
«Έκανε το παιδί της με εξωσωματική». «Τα κατάφερε με την τρίτη, τέταρτη, πέμπτη κ.ο.κ. φορά». «Βρίσκεται στην προσπάθεια»… Τίποτα από τα παραπάνω δεν περιγράφει τι σημαίνει να πηγαινοέρχεσαι σε ιατρεία και κέντρα ivf γονιμοποίησης με την ελπίδα να γίνεις μαμά. Το ότι η συγκεκριμένη διαδικασία γίνεται όλη σου η ζωή, τη στιγμή που κατά τα άλλα η ζωή σου συνεχίζεται κανονικά σε όλη της την ένταση. Όσες έχουμε διανύσει αυτόν τον δρόμο ξέρουμε τι θα πει να κρύβεσαι από τη δουλειά και τους συναδέλφους σου, λες και κάνεις κάτι κακό. Πώς είναι να υποβάλλεσαι στη μία εξέταση ή επέμβαση μετά την άλλη και να περιμένεις αγωνιωδώς αποτελέσματα και διαγνώσεις που δεν οδηγούν απαραίτητα σε ένα σίγουρο συμπέρασμα για την κατάστασή σου. Πολλές έχουμε περάσει από τη διαδικασία έγκρισης της επιτροπής εξωσωματικής του ΕΟΠΥΥ, πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε μαζέψει έναν σκασμό χαρτιά και έχουμε στηθεί με τις ώρες περιμένοντας να έρθει η πολυπόθητη έγκριση που θα καλύψει τουλάχιστον το κόστος των φαρμάκων. Φυσικά, το κόστος της όλης διαδικασίας δεν είναι μόνο οικονομικό, αλλά και ψυχικό. Γιατί, όσο συνηθισμένη κι αν είναι πια η εξωσωματική, εξακολουθεί να σε φέρνει αντιμέτωπη όχι μόνο με φάρμακα, ορμόνες και βελόνες, αλλά και με τις αντοχές σου. Αν έχετε τρέξει σε πέντε φαρμακεία με την ψυχή στο στόμα για να βρείτε την απαραίτητη Οrgalutran που όμως βρίσκεται σε έλλειψη, ξέρετε για τι πράγμα μιλάω. Όπως ξέρετε τι σημαίνει να στέκεσαι μπροστά στον καθρέφτη του μπάνιου προσπαθώντας να χωνέψεις ότι πρέπει να τρυπήσεις τον εαυτό σου. Δεν μπορώ να διανοηθώ τι σημαίνει για κάποιον που φοβάται τις βελόνες να πρέπει να περάσει από αυτή τη διαδικασία. Όπως δεν μπορώ να φανταστώ πόσο δύσκολο είναι για τις γυναίκες που περνούν όλη αυτή την ταλαιπωρία χωρίς να μοιράζονται την εμπειρία και τις δυσκολίες τους με άλλες οι οποίες έχουν βαδίσει τον ίδιο δρόμο.
Από τα πρώτα ραντεβού με τον γιατρό μέχρι το τεστ της χοριακής, αόρατα χέρια γυναικών που βίωσαν πριν από μένα αυτή την εμπειρία με στήριζαν σε κάθε μου βήμα. Όσο κι αν με αγαπούσαν οι άνθρωποί μου και όσο κι αν ήθελαν να μου συμπαρασταθούν, μόνο εκείνες μπορούσαν να καταλάβουν πώς πραγματικά ένιωθα. Μιλάω για τη μεγάλη αγωνία σε κάθε στάδιο, όπως των υπερήχων, της ωοληψίας, της εμβρυομεταφοράς. Για τα νεύρα που σε καβαλάνε επειδή πρέπει να υποστείς και να πληρώσεις όλο αυτό το πακέτο, τη στιγμή που για άλλες το πολυπόθητο αποτέλεσμα έρχεται απλά, σε μια νύχτα πάθους. Και, φυσικά, για τη σκοτεινή σκέψη ότι μπορεί να μην τα καταφέρεις αυτή τη φορά – ή και ποτέ.
Πριν από λίγους μήνες, μια φίλη μου βρέθηκε για πρώτη φορά στο ίδιο κέντρο εξωσωματικής μ’ εμένα και μου παραπονέθηκε για το δίωρο που χρειάστηκε να περιμένει μέχρι να τη δει ο γιατρός. Ο νους μου πήγε σε όλες εκείνες τις γυναίκες που έχουν βρεθεί άπειρα πρωινά και εκατοντάδες ώρες αναμονής στο ίδιο σημείο. Στις «συναγωνίστριες» που έχουν λιώσει τα τακούνια τους να πηγαινοέρχονται στο κέντρο και που κοιτάζουν ντροπαλά τις φουσκωμένες κοιλιές στον απέναντι καναπέ. Σε εκείνες που απογοητεύονται, αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αλλά σηκώνουν το κεφάλι και συνεχίζουν. Στις γυναίκες που δεν αντέχουν πια και σταματούν τις προσπάθειες και σε εκείνες που σκέφτονται το σενάριο της υιοθεσίας, της δότριας ωαρίου, της ζωής χωρίς παιδιά. Σκέφτηκα αυτές που τη συγκεκριμένη μέρα θα είχαν καλά νέα και τις άλλες που θα προγραμμάτιζαν ακόμα ένα ραντεβού, αφού κάτι δεν πήγε καλά. Τους συντρόφους που αγωνιούν κι εκείνοι ή παρακολουθούν από μακριά. Όλη την προσπάθεια που γίνεται από γιατρούς, νοσηλεύτριες και νοσοκόμες. Την ελπίδα που γεμίζει τους διαδρόμους ενός ολόκληρου κτιρίου. «Αν μπλέξεις στα μονοπάτια της υπογονιμότητας, δεν ξεμπλέκεις εύκολα». Ήταν το πρώτο πράγμα που μου είπε η κοπέλα στο αιματολογικό κέντρο όταν έκανα τις αρχικές ορμονολογικές εξετάσεις, και αποδείχθηκε ότι είχε δίκιο. Προχωράς μέχρι να τα καταφέρεις ή μέχρι να αποφασίσεις ότι έφτασε η ώρα να σταματήσεις και να διαλέξεις έναν διαφορετικό δρόμο. Ποτέ δεν ξέρεις τι θα συμβεί. Το σίγουρο είναι ότι η δύναμη της θέλησης είναι μεγάλη, ειδικά όταν το διακύβευμα είναι ένα παιδί και ό,τι αυτό σημαίνει για την καθεμία. Κάποιες παλεύουν για χρόνια, άλλες αντέχουν μόνο έναν γύρο. Δεν είμαι σίγουρη αν ξεχνάς ποτέ τη δυσκολία και τη δυσφορία του εγχειρήματος – ίσως να συμβαίνει όσο περνάει ο καιρός, όπως με τα περισσότερα πράγματα. Εκείνο όμως που δεν ξεχνάω ποτέ είναι να απλώνω με τη σειρά μου ένα αόρατο χέρι στήριξης σε μια «συναγωνίστρια» που το έχει ανάγκη. Άλλωστε, οι μαχήτριες δεν πρέπει να είμαστε ποτέ μόνες, αλλά να παίρνουμε δύναμη η μία από την άλλη.
