«Πρέπει λοιπόν να δεχτώ ένα μέλλον απ’ όπου εσύ απουσιάζεις;», αναρωτιέται η Βελγίδα δημοσιογράφος Αν Φιλίπ στο ημερολόγιο πένθους για το θάνατο του Γάλλου συζύγου της, του ηθοποιού Ζεράρ Φιλίπ. Το θυμήθηκα αυτό το βιβλίο με τίτλο «Οσο κρατάει ένας στεναγμός» (εκδ. Θεμέλιο), που ήταν από τα αγαπημένα μου στην εφηβεία, όταν δεν με είχε ακόμη κατακυριεύσει ο κυνισμός και δάκρυζα με τους αιώνιους έρωτες, διαβάζοντας τη συνέντευξη της συγγραφέως Σίρι Χουστβεντ στην εφημερίδα ΖΕΙΤ. Μιλάει εκεί για τον Αμερικανό συγγραφέα Πολ Οστερ, τον άντρα της: «…η απώλεια της διαρκούς παρουσίας (σ.σ. του) μου είναι τελείως ξένη. Το πένθος είναι απλώς ένας μεγάλος αναπροσανατολισμός. Μια επανατοποθέτηση σε μια νέα πραγματικότητα».
Η Σίρι και ο Πολ ήταν μαζί από το 1981 μέχρι τις 30 Απριλίου 2024, όταν πέθανε ο συγγραφέας της τριλογίας της Νέας Υόρκης. Το έργο του ζεύγους διανοουμένων είναι σαν μια αίθουσα με καθρέφτες, στην οποία αντανακλάται η αγάπη τους, γράφει η γερμανική εφημερίδα. Τώρα η Χούστβεντ γράφει μόνη της για τον Πολ, το Ghost stories, «Ιστορίες φαντασμάτων». Νωρίτερα εκείνος, έχοντας την όμως απέναντί του, είχε περιγράψει το πένθος της στον «Μπάουμγκαρτνερ», το τελευταίο του βιβλίο. «Πιστεύω, χωρίς να το ξέρω ότι περιέγραψε το πένθος μου. Το βιβλίο του πένθους μου. Κοίταξε την προοπτική του δικού του θανάτου και ταυτόχρονα ανέμενε το πένθος μου για το θάνατό του», λέει η Χούστβεντ.
Σε μια νεανική φωτογραφία τους που δημοσιεύει η ΖΕΙΤ κοιτούν κατάματα τη ζωή και το φακό. Εκείνη έχει τα γυμνά της μπράτσα τυλιγμένα γύρω του κι εκείνος ακουμπάει στο μάγουλό της. Το βλέμμα τους είναι καθαρό κι αποφασιστικό. Σε μια αντίστοιχη ηλικία ο Ζεράφ Φιλίπ ακολουθεί κουστουμαρισμένος την Αν Φιλίπ στην όπερα του Παρισιού για μια πρεμιέρα ταινίας του Οτο Πρέμινγκερ. Εχει ένα πονηρό χαμόγελο, ενώ εκείνη προηγείται με έξωμο φόρεμα, ύφος βαμπ και περπάτημα αγέρωχο.
Η ηθοποιός Εμιλι Χέιλ ήταν ο κρυφός έρωτας του ΤΣ Ελιοτ. Η μούσα του στην «Ερημη χώρα» και δη σε αυτόν το στίχο: «Αρχικά, πριν ένα χρόνο μου χάρισες υάκινθους ˙ “Υακίνθη με φώναξαν.”». Μόλις το 2020, πενήντα χρόνια μετά το θάνατό της Χέιλ, ήρθαν στην επιφάνεια οι 1137 επιστολές που τις έγραψε ο Ελιοτ-τις δικές της τις έκαψε.
Υπάρχουν λοιπόν μυθιστορηματικοί έρωτες στην αληθινή ζωή, γάμοι που δεν φθείρονται από την καθημερινότητα; Φαίνεται πως ναι. Τους συναντά κανείς στη σκέψη και τα βιβλία των μεγάλων συγγραφέων κι αναρωτιέται: υπήρξαν πράγματι ή τους έφτιαξαν από το μηδέν με το λογοτεχνικό τους οίστρο; Σε επιστολή του προς τη Χέιλ ο Ελιοτ γράφει ότι ποτέ δεν την αγάπησε πραγματικά. Είχε κακό γούστο, δεν της άρεσε η ποίηση. Την αγάπησε μόνο για λίγο, στην αρχή της γνωριμίας τους, το 1914 και πέρασε τα υπόλοιπα χρόνια, δεκαετίες ολόκληρες «να προσπαθεί να παραστήσει πως είναι ο ίδιος άνθρωπος που ήταν κάποτε».
Μήπως τότε είναι η εγγύτητα με το θάνατο που απαλλάσσει τους έρωτες από τις μικρότητες και τους κάνει μνημειώδεις; Δεν είμαι σίγουρη, αλλά θέλω να διαβάσω τις «Ιστορίες φαντασμάτων» της Χουστβεντ. Είναι 120 σελίδες.
