10 βήματα για μια πιο βιώσιμη μόδα

Πάμπολλοι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς, μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί και μη κυβερνητικές οργανώσεις, σε Ευρώπη και Αμερική, διεκδικούν να αναλάβουν ρόλο στη διαμόρφωση των εξελίξεων. Οι μεγάλες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων και τα δυνατών brands της Μόδας, όντως ανασκουμπώνονται και προβαίνουν σε αλλαγές ως προς τον τρόπο λειτουργίας τους σε όλες τις βαθμίδες και τα στάδια παραγωγής. Ωστόσο, οι περισσότεροι συμφωνούν ότι για την επίτευξη των στόχων χρειάζεται ο σοφός Νομοθέτης κάθε κράτους να γίνει άμεσα πιο αυστηρός.

Τεχνικές αναγέννησης

Υπάρχει η νέα Μόδα που εστιάζει στην πραγμάτωση της πολυπόθητης αειφόρου ανάπτυξης και εκείνη που κοιτά ένα τσακ πιο πέρα με την πρόθεση να αφοσιωθεί στην αποκατάσταση και στην ανανέωση των φυσικών οικοσυστημάτων. Δηλαδή, προβαίνει σε ενέργειες αναγέννησης μέσω των οποίων δίνουμε πίσω στη Φύση όσα της παίρνουμε στο πλαίσιο της παραγωγικής διαδικασίας.

Κάτι τέτοιο απαιτεί ιδιαίτερη έγνοια, αυξημένη φροντίδα και πολύπλευρη μέριμνα για το από πού και πώς προέρχονται οι πρώτες ύλες, για το πόσο καιρό θα πάρει η φυσική αναπλήρωσή τους και για το πόσο το ίδιο το περιβάλλον αντέχει να τις στερηθεί. Αν δεν αντέχει, τότε απλώς οφείλουμε να το αφήσουμε στην ησυχία του.

Μεταπώληση και ενοικίαση

Η αγορά των ρούχων από δεύτερο χέρι εξελίσσεται προς τελείως διαφορετική κατεύθυνση από εκείνη που αφορούσε «τα διαμαντάκια των καλαθιών». Οίκοι, όπως οι Gucci, Valentino, Oscar de la Renta, μπαίνουν σταδιακά οι ίδιοι στη διαδικασία να παρέχουν υπηρεσία μεταπώλησης, προσφέροντας ταυτόχρονα και εγγύηση γνησιότητας. Στο ίδιο πλαίσιο ανήκει και η υπηρεσία ενοικίασης, η οποία είναι ήδη διαθέσιμη σε οίκους όπως οι Burberry και Jean Paul Gaultier.

Με αυτούς τους τρόπους καθίσταται δυνατόν πολύ περισσότεροι καταναλωτές να έχουν εύκολη προσβαση σε luxury -αλλά και όχι μόνο- προϊόντα, το κόστος των οποίων υπό κανονικές συνθήκες αγοράς θα ήταν έως και απαγορευτικό. Ταυτόχρονα οι εταιρείες έχουν καλύτερο έλεγχο του συνόλου της παραγωγής τους και κάνουν καλύτερη διαχείριση των πόρων τους. Επιτέλους φτάνουμε στο σημείο να συνειδητοποιήσουμε άπαντες ότι η σπατάλη δεν μπορεί να είναι επιλογή για τίποτα και για κανέναν.

Μεταποίηση και επιδιόρθωση

Η επέκταση του χρόνου χρήσης κάθε ρούχου και γενικότερα αντικειμένου που υπάρχει ήδη, είναι από τους πιο ρεαλιστικούς στόχους που καθένας από μας μπορεί να θέσει και να επιτύχει μέσα στο 2022. Πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα τις κλασικές ντιρεκτίβες «επενδύουμε σε διαχρονικά κομμάτια», «δεν προβαίνουμε σε επιπόλαιες αγορές» και «φροντίζουμε όλα μας τα ρούχα σαν να είναι τα ακριβότερα του κόσμου», μπαίνουμε πλέον στη λογική της επιδιόρθωσης και της μεταποίησης. Και είναι σημαντικό οι ίδιες οι εταιρείες να μας δίνουν αυτή τη δυνατότητα με ειδικά οργανωμένα τμήματα.

Από την άλλη, εφόσον ένα κομμάτι θεωρούμε ότι έχει κλείσει οριστικά τον κύκλο ζωής στη δική μας ντουλάπα, υπάρχει πάντα κάπου στη γειτονιά μας ένας από εκείνους τους κόκκινους κάδους ανακύκλωσης ρουχισμού και υπόδησης. Ας μην τους προσπερνάμε. Γιατί, αν δεν φερόμαστε στα παλιά μας ρούχα σαν να είναι απορρίμματα, τότε απλώς δεν είναι.

Φυσικά υλικά

Ας κάνουμε προβολή σε ένα δυστοπικό μέλλον. Σε χίλια χρόνια από σήμερα, σε μια απονεκρωμένη θάλασσα, επιπλέουν ένα από εκείνα τα ακατάστρεπτα παιδικά τουβλάκια, το φαγητοδοχείο με το οποίο πηγαινοέφερνες στο γραφείο τη σαλάτα με την τρίχρωμη βιολογική κινόα και το λεοπάρ τοπ 100% polyester που για ακατανόητους λόγους κάποια στιγμή σου είχε φανεί αρκούντως τρέντι. Ως υποπροϊόντα των ορυκτών καυσίμων, τα συνθετικά υλικά κατά κανόνα δεν είναι βιοδιασπώμενα, ενώ κάθε φορά που πλένονται απελευθερώνουν τεράστιες ποσότητες μικροπλαστικών, οι οποίες εισέρχονται στον υδροφόρο ορίζοντα.

Δεν αμφιβάλλει κανείς ότι το πλαστικό υπήρξε πραγματική επανάσταση για την εποχή του. Χαμηλό κόστος, τεράστια αντοχή, ατελείωτες χρήσεις. Κατ’ αναλογία τα συνθετικά ρούχα χαρακτηρίστηκαν τα «δημοκρατικότερα όλων», καθώς στις τιμές που διατίθενται μπορούν να αποκτηθούν και από τους οικονομικά ασθενέστερους συνανθρώπους μας. Εξ ου και πάνω από το 60% των ρούχων που παράγονται είναι από συνθετικές ίνες (νάιλον, πολυστέρας, ακρυλικό, σπάντεξ).

Και τώρα έρχεται το θεόρατο ΟΜΩΣ. Το τίμημα για αυτήν τη «συμφέρουσα ευκολία», που το περιβάλλον πληρώνει και θα συνεχίσει να πληρώνει για αιώνες ακόμη, είναι τρομακτικό. Η βιομηχανία της Μόδας δηλώνει έτοιμη να αναλάβει τις ευθύνες που της αναλογούν και σε ένα ικανοποιητικό -για τις επικρατούσες οικονομικές συνθήκες- ποσοστό στρέφεται στην επιμελημένη χρήση φυσικών υλικών, όπως το οργανικό βαμβάκι, το λινάρι, το μετάξι, το μαλλί από ζώα ελεγχόμενης εκτροφής, το μπαμπού, η κάνναβη και το «δέρμα» ανανά!

Οικολογικές βαφές

Οι συνθετικές βαφές προέκυψαν από τις ανάγκες της μαζικής παραγωγής κατά τον 19ο αιώνα. Από κει και πίσω, τα χρώματα στα ενδύματα ήταν φυτικής και ζωικής προέλευσης. Το indigo των Αζτέκων, που επιβιώνει 6.000 χρόνια μετά, προερχόταν από τα φύλλα συγκεκριμένου φυτού, ενώ την πορφύρα, η οποία κατά τον Δημοσθένη τον 4ο αιώνα π.Χ. άξιζε το βάρος της σε ασήμι, οι αρχαίοι την έπαιρναν από τον αδένα στον τράχηλο μίας και μόνο ποικιλίας οστράκων.

Ενώ οι βιομηχανικές βαφές ενέχονται για τοξικότητα αφάνταστα επιβλαβή για τον άνθρωπο και για το περιβάλλον, ούτε οι φυσικές βαφές είναι η λύση, δεδομένου του μεγέθους της σύγχρονης παραγωγής. Φυτείες ολόκληρες θα πρέπει να καλλιεργηθούν πέρα από τις αντοχές του εδάφους και ολόκληροι πληθυσμοί ζώων να θυσιαστούν προκειμένου ένας οίκος να εξασφαλίσει την απαραίτητη χρωματική παλέτα για μια-δυο κολεξιόν του, πράγμα διόλου οικολογικό.

Νέες μέθοδοι που συνδυάζουν τη μικροβιολογία με τη βιοτεχνολογία υπόσχονται την παραγωγή βαφών από βακτήρια, οι οποίες απαιτούν τη χρήση έως 90% λιγότερου νερού και έως 40% λιγότερης ενέργειας σε σχέση με τις συμβατικές βαφές. Ο πολλαπλασιασμός των μικροοργανισμών γίνεται εντός του ελεγχόμενου χώρου ενός εργαστηρίου κοπιάροντας επακριβώς τις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στο φυσικό περιβάλλον. Το αποτέλεσμα είναι η παραγωγή ποικιλίας αποχρώσεων μεγάλης διάρκειας. Η σχεδιάστρια Natsai Audrey Chieza τις χρησιμοποιεί ήδη – μπορούν και οι λοιποί.

Εντοπιότητα

Για την Cruise Collection 2022 του οίκου Dior, που παρουσιάστηκε τον περασμένο Ιούνιο στο Καλλιμάρμαρο, η καλλιτεχνική διευθύντρια του οίκου Maria Grazia Chiuri συνεργάστηκε με Έλληνες τεχνίτες, οικοτεχνίες και μικρές παραδοσιακές επιχειρήσεις από όλη την Ελλάδα: υφαντά από το Σουφλί, κεντήματα από το Άργος, καπέλα από τον Πειραιά κ.ά.

Με μότο «μπορούμε να κάνουμε όμορφα ενδύματα, αλλά όχι εις βάρος του πλανήτη», για τα υφαντά της κολεξιόν άνοιξη/ καλοκαίρι 2022 του οίκου Chloé, η καλλιτεχνική διευθύντρια Gabriela Hearst συνεργάστηκε με έναν γυναικείο συνεταιρισμό δίκαιου εμπορίου στην Κένυα.

Την ίδια στιγμή, η Βρετανή σχεδιάστρια Phoebe English εμπιστεύεται αποκλειστικά αγρότες και παραγωγούς του Ηνωμένου Βασιλείου, οι οποίοι ακολουθούν απαράβατα τους κανονισμούς περί αειφορίας, για την προμήθεια όλων των πρώτων υλών που χρειάζεται για τις δημιουργίες της, οι οποίες σχεδιάζονται και ράβονται αποκλειστικά στο Λονδίνο.

Η υποστήριξη τοπικών οικονομιών και η επένδυση σε ντόπιες παραγωγές αποτελούν από τις κυρίαρχες τάσεις της εποχής όσον αφορά τους ανθρώπους της Μόδας. Με αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο διασφαλίζεται ο έλεγχος ως προς την ποιότητα υλών, υπηρεσιών και διαδικασιών, αλλά επιτυγχάνονται και ευγενέστεροι στόχοι όπως η καθιέρωση δίκαιων αμοιβών ή η καταπολέμηση της παιδικής εργασίας.

Ψηφιακά ρούχα

Σε μια σύζευξη αληθινής ζωής και εικονικής πραγματικότητας, αρχίζουν να δημιουργούνται συλλογές προορισμένες να ντύνουν αποκλειστικά και μόνο τον ψηφιακό εαυτό μας. Πώς; Αποστέλλουμε απλώς μια καλοφωτισμένη ολόσωμη φωτογραφία μας στη σχετική πλατφόρμα, επιλέγουμε το ρούχο με το οποίο θα κάνουμε πάταγο στα κοινωνικά δίκτυα, το προβάρουμε ψηφιακά και, αν μείνουμε ικανοποιημένοι, καταβάλλουμε το αντίτιμο.

Βεβαίως, η ενέργεια που δαπανάται για όλο αυτό το διαδικτυακό αλισβερίσι είναι τεράστια. Τότε ποιο το κέρδος αναφορικά με τον υπέρτατο στόχο της αειφορίας; Υποθέτουμε η εξοικονόμηση πρώτων υλών, υφασμάτων, συσκευασιών, εργατικών κ.λπ. προκειμένου να κατασκευασθεί και να διατεθεί στο εμπόριο καθένα από εκείνα τα ρούχα που προορίζονται να φορεθούν στην καλύτερη περίπτωση μία σεζόν και στη χειρότερη για ένα μόνο ινσταγκραμικό ενσταντανέ.

Μια επίσκεψη στο site του DressX μάς προϊδεάζει για το πώς ενδέχεται να διαμορφωθεί η αγορά πιθανόν σε μια δεκαετία από σήμερα. Ραντεβού στο μετασύμπαν λοιπόν. Το καλοντυμένο ολόγραμμά μας μας περιμένει φουλ ευαισθητοποιημένο ως προς το μέλλον του πλανήτη.

Το παζλ της αποανάπτυξης

Και για το τέλος, κάτι για δύσκολους λύτες. Η έννοια της αποανάπτυξης είναι φρέσκια-φρέσκια, ακόμη διερευνάται σε θεωρητικό και ακαδημαϊκό επίπεδο, όμως το επόμενο διάστημα θα τη συναντάμε όλο και συχνότερα. Επί του παρόντος, την προσεγγίζουμε όσο πιο απλά μπορούμε: Σύμφωνα με την τρέχουσα οικονομική αντίληψη, η ανάπτυξη είναι ένα μέγεθος που οφείλει να αυξάνεται γραμμικά. Δηλαδή, η ιδέα της ευημερίας βασίζεται στο ότι η ανάπτυξη πρέπει να είναι συνεχής, χρόνος μπαίνει χρόνος βγαίνει.

Πώς σταματάει αυτό το μανιακό κυνήγι πλουτισμού που είναι απολύτως συνυφασμένο με την αποστράγγιση των διαθέσιμων πηγών ενέργειας και τη μη αναστρέψιμη επιβάρυνση του περιβάλλοντος; Με το να κατεβάσουν ταχύτητα οι πάντες στον ανεπτυγμένο κόσμο, από τις εταιρείες και τους οργανισμούς μέχρι τα ίδια τα κράτη. Αποανάπτυξη λοιπόν σημαίνει μικρότερη και ορθολογικότερη ανάπτυξη ώστε να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή, αλλά και να αμβλυνθούν οι οικονομικές ανισότητες.

Για να το κάνουμε εικόνα, αποανάπτυξη σημαίνει στο φετινό πάρτυ γενεθλίων μας να φορέσουμε το προπέρσινο φόρεμά μας, τις γόβες που έχουμε αφήσει στο πατάρι εδώ και δέκα χρόνια και το χρυσό βραχιόλι που η γιαγιά φορούσε στον γάμο της. Γιατί προτιμάμε το 2100 μ.Χ. να το ζήσουν οι άνθρωποι σε αυτόν τον πλανήτη, όπως αξίζει και στους ανθρώπους και στον πλανήτη. Γι’ αυτό απ’ όλα τα φετινά trends τα κυρίαρχα είναι αφενός η σύνεση και αφετέρου η ελπίδα.

Διαβάστε επίσης | 7 need-to-know style tricks για τον χειμώνα