Chemena Kamali: Η πιο πολυσυζητημένη creative director αυτή τη στιγμή μιλά στη Vogue

Οι δημιουργικοί διευθυντές ενίοτε νιώθουν την ανάγκη να εκφράζουν δημόσια τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, πίεση που μπορεί να είναι πιο έντονη για τις γυναίκες σχεδιάστριες. Σκέφτομαι, για παράδειγμα, τη Maria Grazia Chiuri του οίκου Dior, η οποία το 2016, παραμονή της εκλογής του Donald Trump στην προεδρία των ΗΠΑ, ανέβασε τα μοντέλα της στην πασαρέλα με μπλουζάκια με το σύνθημα «We Should All Be Feminists» (Θα έπρεπε όλοι να είμαστε φεμινιστές). Και καθώς έπονται πολύ κρίσιμες εκλογές στην Αμερική, τα πολιτικά μηνύματα θα είναι άφθονα αυτό το φθινόπωρο. Η Kamali έχει εκφράσει ήδη έμμεσα τη θέση της, ντύνοντας την αντιπρόεδρο Kamala Harris σε δύο εμφανίσεις της στο συνέδριο των Δημοκρατικών. Πρώτα με ένα κοστούμι που πονηρά ονόμασε «Coconut Brown» και έπειτα με ένα μπλε σύνολο τη νύχτα που η υποψήφια πρόεδρος αποδέχθηκε επισήμως το χρίσμα. Τα κοστούμια αυτά δεν είχαν πάνω τους κάποιο σλόγκαν ή λογότυπο, αλλά μετέφεραν με εξίσου ξεκάθαρο τρόπο το μήνυμα της δύναμης και της αποφασιστικότητας. «Για μένα οι γυναίκες που φοράνε Chloé εκφράζουν μια δυναμική θηλυκότητα», δήλωσε η Kamali μετά το συνέδριο. «Δεν μεταμορφώνεσαι όταν φοράς ρούχα του οίκου, αισθάνεσαι ο εαυτός σου».

Ο πατέρας της Kamali, Tony, μεγάλωσε στο Ιράν αλλά σπούδασε αρχιτεκτονική στη Γερμανία, όπου γνώρισε τη μητέρα της, Monika, κομμώτρια από το Μαρίενταλ και γυναίκα με ελεύθερο πνεύμα. Η κόρη τους πήρε το όνομά της από την Doña Jimena, χαρακτήρα που υποδυόταν η Sophia Loren στην ταινία El Cid του 1961, και μαζί με τον γιο τους, Arian –που σήμερα είναι καλλιτέχνης και ζει στη Γερμανία–, αποτελούσαν μια πολύ δεμένη οικογένεια. Το ζευγάρι εγκαταστάθηκε κάποια στιγμή στο Ντόρτμουντ, όπου άνοιξαν αργότερα μπουτίκ. «Η Chemena λάτρευε να βλέπει τους πελάτες να δοκιμάζουν τα ρούχα», θυμάται η Monika. «Την ενδιέφερε να μάθει γιατί τους άρεσε ή δεν τους άρεσε κάτι και ήταν πολύ σίγουρη για τις αλλαγές που θα έκανε ώστε να το βελτιώσει». Όταν η Kamali ήταν 11 ετών, η οικογένεια μετακόμισε στο Orange County της Καλιφόρνια, όπου η ίδια και ο αδελφός της ένιωθαν αμήχανα, καθώς δεν ήξεραν καλά αγγλικά. «Οι γονείς μου αγαπούσαν την περιπέτεια και ήθελαν τα παιδιά τους να δουν κάθε διαφορετική πλευρά του κόσμου, θεωρούσαν ότι αυτό θα μας έκανε πιο δυνατούς», μου εξηγεί. Οι τέσσερίς τους εγκαταστάθηκαν στο Laguna Beach, όπου οι γονείς της άνοιξαν κατάστημα. Η Chemena έγινε φίλη με εφήβους της Δυτικής Ακτής που ήταν έτη φωτός μπροστά από τους Γερμανούς συμμαθητές της –«Τα κορίτσια ειδικά ήταν σε άλλο επίπεδο»–, ενώ ο αδερφός της άρχισε να κάνει σερφ όσο εκείνη προσπαθούσε να προσαρμοστεί σε αυτή τη νέα, «αβίαστη χαλαρότητα». Σε σχέση με το επαγγελματικό της μέλλον ήταν ξεκάθαρη, ήθελε να γίνει σχεδιάστρια.

«Μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον μόδας, όμως δεν ήθελα να κάνω ό,τι οι γονείς μου, αλλά να φτιάχνω ρούχα». Έτσι, μετά το Λύκειο επέστρεψε στη Γερμανία για να σπουδάσει ραπτική στο Πανεπιστήμιο Trier, όπου συνειδητοποίησε κάποια στιγμή ότι κάτι της έλειπε. Και αυτό ήταν να πάει στο Παρίσι, για να γίνει σχεδιάστρια. Σκέψη που αποκάλυψε στο πρώτο τους κιόλας ραντεβού στον μετέπειτα σύζυγό της, επίσης σπουδαστή, τον οποίο γνώρισε σε ένα πάρτι. «Ωραίο ακούγεται, θα έρθω μαζί σου», της απάντησε εκείνος – «Υπάρχουν κάποιες στιγμές στη ζωή που νιώθεις ότι συμβαίνει κάτι ξεχωριστό», μου είπε αργότερα ο Konstantin Wehrum. Ολοκληρώνοντας τις σπουδές της και πριν μεταβεί στο Λονδίνο για το μεταπτυχιακό της στο Central Saint Martins, η Kamali έπρεπε να κάνει την πρακτική για το πτυχίο της, περίοδος που έμελλε να είναι η πιο καθοριστική στη ζωή της. «Αν ήσουν μια νεαρή Γερμανίδα που ήθελε να σπουδάσει μόδα, τότε ο Karl Lagerfeld ήταν το είδωλό σου», μου λέει. Και παρότι πολλοί θεωρούν τη δουλειά του Lagerfeld για τον οίκο Chanel ως το αριστούργημά του, στην καρδιά της Kamali «μίλησε» η θητεία του στην Chloé. Πήγε, λοιπόν, στα γραφεία του οίκου για να ζητήσει να τη δεχτούν για πρακτική. Η κοπέλα στην υποδοχή την έδιωξε, αλλά εκείνη αποφάσισε να περιμένει μέχρι να δει κάποιον υπεύθυνο. Ώρες αργότερα κατάφερε να μιλήσει με τον Studio Manager και δύο εβδομάδες αργότερα την κάλεσαν για δουλειά. «Είναι αυτή η ανεμελιά της νιότης, δεν φοβάσαι», θυμάται ανακαλώντας το περιστατικό και μου περιγράφει τις εντυπώσεις της από το ακατάστατο ατελιέ, τη δυνατή μουσική που ακουγόταν και τις γυναίκες που επέμεναν στην άποψή τους. «Ερωτεύτηκα αμέσως την ενέργεια του χώρου», τονίζει. Στα καθήκοντά της περιλαμβανόταν να φωτοτυπεί όρθια επί δέκα ώρες την ημέρα φωτογραφίες των Charlotte Rampling, Lauren Hutton, Jane Birkin και Jerry Hall για τα mood boards. «Τότε αγάπησα αυτή την περίοδο. Όχι τόσο τη σιλουέτα της δεκαετίας του ’70, όσο το πνεύμα της εποχής», παραδέχεται.

Αφού ολοκλήρωσε την πρακτική της, έφυγε για το Λονδίνο, όπου έπιασε ένα μικρό βικτωριανό σπίτι σε μια άγρια γειτονιά στο Hackney και κοιμόταν στο λεωφορείο και στο μετρό κατά τις μακρινές διαδρομές από και προς το Saint Martins, όπου είχε καθηγήτρια την εξαιρετικά διορατική Louise Wilson, σκληρή όσο και δίκαιη απέναντι στους φοιτητές της για τους οποίους νοιαζόταν – είναι γνωστή η φράση της «Μοιάζει με στολή που έφτιαξε μια μεθυσμένη μάνα για το Halloween μια βροχερή νύχτα του Οκτώβρη», που είχε πει σε έναν φοιτητή της. «Μου έλεγε: “Είσαι τόσο Γερμανίδα! Παραδίδεις τα πάντα στην ώρα τους”. Κάποια άλλη φορά μού είπε: “Δεν θέλω να σε δω για μία εβδομάδα”», θυμάται η Kamali γελώντας, ομολογώντας ότι παρ’ όλα αυτά εκείνη πήγε στο μάθημα στην ώρα της. Όταν όμως έδιωξαν τη μισή τάξη στο δεύτερο έτος, η δυναμική άλλαξε και η κριτική έγινε πιο στοχευμένη. «Το γεγονός ότι η Wilson ήταν σκληρή μαζί μου με προετοίμασε για τον χώρο της μόδας», πιστεύει. Αποφοιτώντας, ήταν μία από τους ελάχιστους σπουδαστές που επιλέχθηκαν να παρουσιάσουν δουλειά τους στην Εβδομάδα Μόδας του Λονδίνου, κάτι που σήμαινε ότι θα συνεργαζόταν στενά με την καθηγήτριά της, στην οποία μια μέρα ζήτησε συγγνώμη που ήταν τόσο δύσκολη μαθήτρια. «Κι εκείνη μου είπε: “Ποτέ να μην απολογείσαι επειδή πιστεύεις στην τελειότητα του οράματός σου. Πρέπει να παλεύεις για την παραμικρή λεπτομέρεια, γιατί αυτό θα κάνει τη διαφορά”».

Φυσικά, οτιδήποτε δείχνει να γίνεται αβίαστα, κρύβει μεγάλη προσπάθεια. Οι σέρφερ της Καλιφόρνια, πριν φτάσουν να είναι τόσο άνετοι, έχουν περάσει πολύ χρόνο ιδρώνοντας κάτω από τον καυτό ήλιο. Αντίστοιχα, η αέρινη συλλογή του ντεμπούτου της Kamali στην Chloé μπορεί να έμοιαζε σαν να ξεπήδησε από ένα σύννεφο, αλλά η ίδια εξασκούσε και τελειοποιούσε την τέχνη της για δεκαετίες. Μετά από μια θητεία στην Alberta Ferretti, εργάστηκε στο γερμανικό brand Strenesse της Gabriele Strehle, η οποία έχει πει: «Όταν πρωτογνώρισα τη Chemena, αντιλήφθηκα την αφοσίωση και τις φιλοδοξίες της, αλλά είδα και μια γυναίκα πρόθυμη να αφομοιώσει πολλές διαφορετικές ιδέες και οράματα προκειμένου να βρει τον εαυτό της στιλιστικά». Στη συνέχεια επέστρεψε στην Chloé, αναλαμβάνοντας τη θέση της Senior Designer υπό την καθοδήγηση της Creative Director Clare Waight Keller, ακολούθησε ο οίκος Saint Laurent το 2016, ενώ έκανε κι ένα σύντομο πέρασμα από τα κεντρικά του denim brand Frame στο Culver City, προτού της προσφερθεί η θέση της Creative Director στην Chloé, τον Οκτώβριο του 2023.

Τους μήνες πριν από την επίδειξη του περασμένου Φεβρουαρίου, η σχεδιάστρια και η ομάδα της ήταν εξαφανισμένοι. «Ζούσαμε μέσα στη φούσκα μας», ομολογεί. Η ίδια μελετούσε τις λεπτομέρειες με την ίδια μανία όπως στην πρώτη της επίδειξη, ενώ την παραμονή του σόου έκαναν πρόβες με τα μοντέλα μέχρι τα μεσάνυχτα. Στο σπίτι της επέστρεψε στη μία τη νύχτα, για να φύγει και πάλι ενώ χάραζε, με έναν γείτονα να είναι ο πρώτος που της ευχήθηκε καλή επιτυχία. Η περίοδος ήταν ιδιαίτερα φορτισμένη συναισθηματικά για εκείνη και για έναν άλλο λόγο: Λίγες μέρες πριν, είχε φύγει από τη ζωή ο πατέρας της, ο οποίος ήταν άρρωστος αρκετό καιρό. Μου περιγράφει πως, όταν του τηλεφώνησε για να τον ενημερώσει για τη νέα της θέση, τον πέτυχε σε μια στιγμή πνευματικής διαύγειας και εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη δικαίωση των φιλοδοξιών της κόρης του. «Το κατάλαβε», λέει και μιλάει για τις «μεγάλες μάχες που σου φέρνει η ζωή» καθώς περιγράφει τις μέρες πριν από την πρώτη της επίδειξη. «Ειλικρινά δεν ξέρω πώς το έκανα. Ήταν μία από τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μου. Νομίζω πως βρισκόμουν σε κατάσταση σοκ, το σώμα και το μυαλό μου λειτουργούσαν περίεργα», λέει για την επίδειξη που λίγες ώρες αργότερα μετατράπηκε σε μια θριαμβευτική στιγμή στο σύμπαν της μόδας.

Μετά την επιστροφή της στο Παρίσι πέρυσι το φθινόπωρο, η Kamali μαζί με τον σύζυγο και τα παιδιά τους –τον πεντάχρονο Vito και τον τρίχρονο Alvar– εγκαταστάθηκαν στο Neuilly-sur-Seine, μια καταπράσινη περιοχή. Προηγουμένως ζούσαν για μία δεκαετία στο 9ο διαμέρισμα, όπου ο μεγάλος γιος της έμαθε να περπατάει στα φαρδιά πεζοδρόμια της Avenue Trudaine. Μου πρότεινε να με ξεναγήσει στα παλιά της λημέρια, αλλά η βροχή χάλασε τα σχέδιά μας κι έτσι περιοριστήκαμε στην αγορά ενός τσουρεκιού Babka από τον Mamiche, «τον καλύτερο φούρνο στο Παρίσι!». Στο Neuilly, το σπίτι τους βρίσκεται σ’ έναν ήσυχο δρόμο. Η ντυμένη με ξύλινη επένδυση κουζίνα βλέπει στον κήπο, όπου διακρίνω ένα τραμπολίνο σε μια σκιερή γωνιά. Όταν έφτασα, οι χώροι ήταν τακτοποιημένοι, χωρίς τίποτα να θυμίζει ότι εκεί μέσα ζούσαν δύο μικρά παιδιά που συνηθίζουν να δημιουργούν χάος. «Τακτοποιήσαμε χθες το βράδυ», ομολογεί η σχεδιάστρια. Στο σαλόνι διακρίνω έναν όμορφο μελαχρινό άνδρα, τον σύζυγό της, να εργάζεται ακούγοντας απαλή μουσική. Όπως μου εξηγεί αργότερα ο Wehrum, άρεσε και στους δύο να πηγαίνουν σε συναυλίες απ’ όταν πρωτογνωρίστηκαν, τώρα όμως προσπαθούν να επιλέγουν προσεκτικά τι ακούν τα παιδιά. Το γραφείο της Kamali στο σπίτι μοιάζει περισσότερο με μπουντουάρ παρά με χώρο εργασίας. Τους τοίχους κοσμούν μπλούζες ταξινομημένες σύμφωνα με τα χρώματα του ουράνιου τόξου – συλλέγει ρούχα εδώ και δεκαετίες και υπολογίζει ότι πλέον έχει περίπου χίλιες μπλούζες και πουκάμισα, από παλιά βικτωριανά ενδύματα μέχρι δημιουργίες της εποχής Lagerfeld στην Chloé, αλλά και no name. Υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται έναν λευκό καμβά προκειμένου να δημιουργήσουν και άλλοι η δημιουργικότητα των οποίων κεντρίζεται με έναυσμα μια κληρονομιά. Εκείνη ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. «Όταν παίρνεις κάτι από το παρελθόν και το μεταφέρεις στο σήμερα, υπάρχει μια ισχυρή βάση», θεωρεί.

Την προηγούμενη μέρα με είχε ξεναγήσει στο φρεσκοβαμμένο flagship store του οίκου στη rue Saint-Honoré, βασισμένο σε ένα νέο αρχιτεκτονικό concept που θα μεταφερθεί και στα άλλα καταστήματα τους επόμενους μήνες. Κοιτώντας τον χώρο από συγκεκριμένες γωνίες, θυμίζει γκαλερί τέχνης, αφού τους κατάλευκους τοίχους κοσμούν μεγάλοι πολύχρωμοι καμβάδες της Δανής ζωγράφου Mie Olise Kjærgaard, την οποία έχει επιλέξει η Kamali για το project Chloé Arts το οποίο προωθεί γυναίκες καλλιτέχνιδες. Η ίδια κινούνταν στο κατάστημα περισσότερο σαν υποψήφια δήμαρχος, παρά σαν επικεφαλής σχεδιάστρια, ζεστή και φιλική με τους πελάτες «ψηφοφόρους» της, σε μια προσπάθεια να διακρίνει μέχρι πού φτάνει η «εξουσία» της. Επιστρέφοντας λίγο αργότερα στα κεντρικά γραφεία του οίκου, άρχισε να χαλαρώνει ενώ με οδηγούσε στα αρχεία. «Θα μπορούσα να κάθομαι εδώ με τις ώρες», παραδέχεται αναστενάζοντας. Παρατηρώ τα slip dresses και τις μπλούζες με πούλιες που έχει ταξινομήσει με επιμέλεια η σχολαστική αρχειοφύλακας Géraldine-Julie Sommier, που δεν διστάζει να επιπλήξει ευγενικά την Kamali όταν πάει να πάρει ένα φόρεμα για να μου το δείξει. «Δεν μπορώ να παραβώ τους κανόνες», της λέει και της δίνει ένα πλαστικό γάντι. «Κι αν μας δει κανείς;», προσθέτει γελώντας. Σε μια γωνιά, τα ράφια είναι γεμάτα με δημιουργίες του Karl Lagerfeld. «Έχει φτιάξει τα πιο ελεύθερα κομμάτια της Chloé», επισημαίνει η Kamali. «Με όσο το δυνατόν λιγότερες ραφές και τελειώματα», προσθέτει η Sommier. «Η Gaby πάντα του έλεγε: “Πιο ελαφρά, πιο ελαφρά”». Αναφέρεται στην Gaby Aghion, την εβραϊκής καταγωγής γεννημένη στην Αίγυπτο σχεδιάστρια, η οποία ίδρυσε τον οίκο Chloé στο Παρίσι το 1952. Κι αν ο Lagerfeld ήταν αυτός που επινόησε τους κώδικες που έκαναν το brand να ξεχωρίζει λίγο μετά την πρόσληψή του, το 1964, η Aghion καθιέρωσε την ελεύθερη φύση του. Η πρώτη της συλλογή αποτελούνταν από έξι φορέματα εμπνευσμένα από τα ελαφρά σύνολα που φορούσαν οι γυναίκες της Αλεξάνδρειας στους αθλητικούς συλλόγους. Προτεραιότητα γι’ αυτήν είχε η ελευθερία κινήσεων. «Ξεκίνησα τον οίκο Chloé διότι λάτρευα την υψηλή ραπτική, αλλά έβρισκα το concept λίγο ξεπερασμένο. Θεωρούσα ότι οι γυναίκες στον δρόμο έπρεπε να είναι ντυμένες με όμορφα και ποιοτικά ρούχα», είχε πει. Περισσότερο από μία δεκαετία πριν ο Yves Saint Laurent λανσάρει τη σειρά Rive Gauche, που συχνά πιστώνεται το concept του πολυτελούς ready-to-wear, η Aghion έκανε επιδείξεις με φορέματα που οι γυναίκες μπορούσαν να αποκτήσουν αμέσως και όχι μετά από παραγγελία. Η Kamali μιλάει με τα καλύτερα λόγια για τον Lagerfeld, είναι όμως και πνευματική απόγονος της Aghion. Μου περιγράφει ένα δείπνο προς τιμήν του Γάλλου προέδρου Emmanuel Macron στο οποίο παρευρέθηκε πέρυσι την άνοιξη φορώντας ένα χαλαρό φόρεμα από την precollection της Chloé, προσαρμοσμένο για την περίσταση. «Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να βρίσκεσαι σε ένα τέτοιο περιβάλλον και να νιώθεις ότι με το που φας κάτι, θέλεις να πετάξεις το ρούχο από πάνω σου», μου λέει. Είχε τρομερή ζέστη, ο Macron άργησε κι εκείνη διασκέδαζε βλέποντας τους άντρες με τα κοστούμια και τις γυναίκες με τα στενά φορέματα να την επαινούν για την προνοητικότητά της να φορέσει κάτι τόσο άνετο. «Σκεφτόμουν πως έκανα καλή επιλογή!», λέει γελώντας.

Σκέφτομαι ξανά αυτή την ιστορία καθώς καθόμαστε στο γραφείο του σπιτιού της. Υπάρχει η δημόσια εικόνα της Kamali, η οποία λαμβάνει εκατοντάδες αποφάσεις την ημέρα και πρωτοστατεί σε ένα θηλυκο-κεντρικό brand, αλλά υπάρχει και ο άνθρωπος Chemena, που δεν είναι σίγουρη για το τι να φορέσει σε ένα επίσημο δείπνο και προσπαθεί να βρει χρόνο για να κάνει γιόγκα ή να διαβάσει ένα μυθιστόρημα, ενώ παράλληλα πρέπει να ισορροπεί ανάμεσα σε μια απαιτητική καριέρα και στο μεγάλωμα των δύο παιδιών της. Ο Vito και ο Alvar ήταν στο σχολείο όταν έφτασα και τα παιχνίδια τους ήταν μαζεμένα, αλλά εντόπισα μια εντυπωσιακή πίστα Hot Wheels –αγαπημένο παιχνίδι και των δικών μου παιδιών–, που μαρτυρά πως, όσο κι αν προσέχεις, είναι αδύνατον να αγνοήσεις τις επιθυμίες των παιδιών. Όταν ολοκληρώθηκε η πρώτη της επίδειξη και η Kamali βγήκε τρέχοντας στην πασαρέλα για να υποκλιθεί, ο Vito –στον οποίο είχαν υποσχεθεί πως θα τον πήγαιναν στο ενυδρείο αν παρέμενε στη θέση του– έτρεξε προς το μέρος της, νομίζοντας πως η μαμά του αναζητούσε εκείνον! «Πάντα υπάρχουν ενοχές», παραδέχεται εκείνη. «Όταν βρίσκεσαι στο σπίτι, νιώθεις ενοχές που δεν είσαι στο γραφείο και το αντίστροφο. Ο αγώνας να κρατάς την ισορροπία είναι πιο απαιτητικός από τη δουλειά αυτή καθεαυτή. Πιο πολύ με δυσκολεύει η μάχη με τον εαυτό μου». Κι εκείνη, όπως οι περισσότερες από εμάς, νιώθει στο πετσί της το παράδοξο του να είσαι γυναίκα. Από τη μια την επιθυμία να αναγνωρίζονται οι προκλήσεις που αφορούν το φύλο σου και από την άλλη την ανάγκη να καταργηθούν οι προκαταλήψεις σχετικά με τα φύλα. Όταν ανέλαβε το πηδάλιο του οίκου Chloé, γίνονταν πολλές συζητήσεις σχετικά με την έλλειψη γυναικών creative directors σε μεγάλους οίκους μόδας, γεγονός που την ενόχλησε ελαφρώς. «Το θέμα είναι το ταλέντο, σημασία έχει να βρεις το κατάλληλο άτομο για τη δουλειά», πιστεύει, θεωρώντας ότι τέτοιου είδους συζητήσεις μειώνουν την αξία του επιτεύγματος, ασχέτως φύλου. Την πίεσα να μου μιλήσει κι άλλο για το θέμα, καθώς μου είχε πει πως η Wilson την είχε προετοιμάσει στο Saint Martins για τις δυσκολίες που θα αντιμετώπιζε ως γυναίκα στον χώρο της μόδας. «Και τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα όταν κάνεις οικογένεια. Βρίσκεσαι ξαφνικά αντιμέτωπη με άλλες προκλήσεις». Ωστόσο, δεν πιστεύει πως η ίδια η γυναίκα αλλάζει ουσιαστικά. «Αντίθετα, μπορεί να εξελιχθεί ακόμα περισσότερο». Ο λόγος που το αναφέρει αυτό οφείλεται σε άλλη μία ευαισθησία που τη βοήθησε η παλιά της καθηγήτρια να αναπτύξει: Όταν βρίσκεις αυτό που αγαπάς, του αφιερώνεσαι με όλο το είναι σου και οι άλλοι μπορούν να νιώσουν αυτή την αγάπη.