Οι συμμετοχές που διακρίθηκαν στις κατηγορίες Κείμενο Μόδας και Illustrations.
Ο διάβολος θα ξαναφορέσει Prada;
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΑΡΑΝΤΗΣ @40.karats
Η Meryl Streep στριμώχνει ανάμεσα στα Oscars της και μια λευκή περούκα πάνω στο demo ενός περιοδικού που δεν εκδόθηκε ποτέ. Δεκαεννέα χρόνια και πολλές δημόσιες συναντήσεις μετά, η ταινία που αποτέλεσε cult classic της βιομηχανίας της μόδας και μύησε τους πάντες στον χώρο όπου «όλοι θα ήθελαν να ανήκουν και να μοιάζουν στους πρωταγωνιστές του», γράφεται και επαναγράφεται με την ελπίδα να δώσει μια συνέχεια στον μύθο.
Τα πρώτα δημοσιεύματα παρουσιάζουν τη Miranda Priestley σε μια όψιμη ηλικία που η λευκή περούκα δεν αποτελεί πια αισθητική επιλογή. Το νέο σενάριο θέλει τη διευθύντρια του Runway να αγκομαχά πάνω σε κόκκινα χαλιά και χιλιόμετρα πασαρέλας, αντιστρέφοντας πια τον ρόλο του ποιος είναι ο διάβολος και του ποιος φοράει Prada. Την ίδια στιγμή, το West End παρατείνει μέχρι την άνοιξη τη μεταφορά της ταινίας σε μιούζικαλ, σε μία από τις πιο ακριβές παραγωγές της σεζόν. Χρειάζεται, όμως, ο διάβολος να ξαναφορέσει Prada;
Η vintage αγορά μόδας σημείωσε για το 2023 συνολικά έσοδα περί τα 46 δισεκατομμύρια δολάρια, με τις εκτιμήσεις να μιλούν για διπλασιασμό μέχρι τις αρχές του 2030. Το Vestiaire παραμένει ηγέτης της second hand αγοράς, με ετήσιες εισπράξεις της τάξεως των 260 εκατομμυρίων, ενώ το thrifting, τα vintage stores και τα new age showrooms κάνουν pop up με ένταση οξύτερη κι από αυτήν της παραγωγής fast fashion ρούχων.
Η Miuccia Prada και ο θρύλος των εξιδανικευμένων 90s γίνονται το ιερό δισκοπότηρο των φερέλπιδων fashionistas, με το όνομά της να αναμασάται άκομψα από τα στόματά τους, τα οποία το φτύνουν σαν μια πασέ καρικατούρα – όμοια με αυτή του ίδιου τους του τίτλου. Ο εκλεκτικός μινιμαλισμός του οίκου Prada, που σήμερα αντικαθίσταται από μια ποπ εξτραβαγκάντζα, αντισταθμίζεται από την εμμονική επαναληπτικότητα της Miu Miu που τα τελευταία 6 χρόνια (= 12 σεζόν) παραμένει επιδεικτικά μίνι και ρευστή από πλευράς φύλου, με την κάθε συλλογή να μην ξεχωρίζει από την προηγούμενη. Η Miuccia Prada απαντά με νούμερα στις τάσεις της αγοράς, σημειώνοντας διπλασιασμό στα έσοδά της το 2023 σε σχέση με το 2020.
Οι λόγοι για τους οποίους η vintage αγορά και το reselling περνάνε από τα bins του μονόευρου και τις τιμές με το κιλό, σε displays που πνίγονται από τη βελγική σχολή της μόδας, τους τέσσερις του Λονδίνου και τους Ιταλούς μαέστρο είναι πολλοί: η οικολογική αντίδραση στη μαζική παραγωγή της βιομηχανίας, η ποιότητα που καλά κρατεί, το αέναο prestige ενός οίκου, η εξαφάνιση της designer μόδας για τη μεσαία τάξη, η νοσταλγία (νοσταλγία
Αυτό δεν είναι ένα κείμενο που επιχειρεί να πολεμήσει το παρελθόν και την παρελθοντολαγνεία. Ούτε κι ένα κείμενο για τον ηλικιακό ρατσισμό, όσο κι αν φλερτάρει με την εννοιακή δυναμική του. Είναι ένα κείμενο για την εμμονή μας με ό,τι παρελθοντικό τη στιγμή που το μαχόμαστε γιατί δεν παραμένει πιστό σε αυτό που θα θέλαμε. Η Miranda Priestley δεν μπορεί να γκρινιάξει ξανά για το cerulean blue. Η Miuccia Prada δεν μπορεί να είναι η Miuccia Prada των 90s και ο διάβολος δεν θα ξαναφορέσει Prada – ή, έστω κι αν φορέσει, δεν θα είναι ίδιος ούτε αυτός ούτε το Prada του.
Georgios Zartaloudis (Zart)
S/S ’25: Μόδα με κεφαλαίο
ΑΝΔΗΛΗ ΡΑΧΟΥΤΗ @andili_
Είτε δηλώνεις follower (οριακά λέξη-taboo πλέον) των trends είτε όχι, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη δύναμή τους, την επιρροή τους και το πώς σαν κύμα εισβάλλουν στην καθημερινότητά μας από το πουθενά (ή μήπως όχι;) και καθορίζουν τις εικόνες μας, τις προσλαμβάνουσές μας και το πώς εμείς οι ίδιοι επιλέγουμε κάθε μέρα να συστηθούμε στον κόσμο, χωρίς πολλές φορές καν να χρειαστεί να μιλήσουμε. Αυτή είναι και η δύναμη της Μόδας – γι’ αυτό και τη γράφουμε με κεφαλαίο.
Η Μόδα υπάρχει στις ζωές μας για να μπορούμε να εκφραζόμαστε και να παίζουμε με αυτήν. Όπως και κάθε άλλη μορφή έκφρασης, απαιτεί ελευθερία, χρόνο, πειραματισμό, περιέργεια, ενδιαφέρον και γνήσια αγάπη. Στην ελεύθερη έκφραση δεν υπάρχει σωστό και λάθος. Και εκεί είναι που έρχονται τα trends, όχι να μας υπαγορεύσουν ή απαγορεύσουν οτιδήποτε, αλλά για να δώσουν πνοή στην πυξίδα που ονομάζεται αυτοέκφραση και προσωπικό στιλ. Πάμε λοιπόν να αποκωδικοποιήσουμε τι έρχεται και πώς μπορούμε, με σύμμαχο τον μοναδικό κυρίαρχο του παιχνιδιού αυτού, τον Καιρό (και αυτός με κεφαλαίο), να τα εντάξουμε στα καλοκαιρινά μας outfits για τη χρονιά που μόλις καλωσορίσαμε με θέρμη και αισιοδοξία.
50+ αποχρώσεις του κίτρινου: Μιλώντας για αισιοδοξία, μπορεί το πράσινο να θεωρείται το χρώμα της αισιοδοξίας, ωστόσο φωνάζει κάτι περισσότερο αισιοδοξία και φρεσκάδα από ένα φωτεινό κίτρινο ρούχo ή, ακόμα καλύτερα, ένα ολόκληρο κίτρινο outfit; Από απαλoύς τόνους βανίλιας μέχρι έντονες αποχρώσεις του σαφράν, το κίτρινο αναμένεται αυτή την άνοιξη να κυριαρχήσει σε ανοιξιάτικα κουστούμια, φούστες, πουκάμισα και αξεσουάρ. Σε κάθε περίπτωση, be creative. Όπως ο οίκος Vetements που «έντυσε» την Gigi Hadid με την κατακίτρινη ταινία της DHL στην πασαρέλα.
Ροζ γαλήνη: Συνεχίζοντας στο κεφάλαιο «αισιοδοξία», γνωρίζουμε καλά πως πηγαίνει χέρι χέρι με τον Ρομαντισμό (και αυτός με κεφαλαίο, καθότι απαραίτητος). Φαίνεται πως έχουμε ανάγκη από ένα ξεκαθάρισμα, μια απαλή εικόνα που θα μας ξεκουράσει από έναν χειμώνα αναμφισβήτητα έντονο, προσφέροντας κάτι πιο ανάλαφρο, πλην όμως αδιάφορο. Το baby pink, ήπιο και γλυκό, θα το δούμε παντού, από κουστούμια, crop tops, tank tops έως και balloon φούστες.
Η επιστροφή του ναυτικού: Ναυτικά μοτίβα και ρίγες για το καλοκαίρι; Ξέρω, groundbreaking. Ωστόσο, φέτος μας ξανασυστήνονται με μια εναλλακτική μορφή. Τα χρώματα, οι κατευθύνσεις, τα μεγέθη ποικίλλουν έντονα. Αντί για τις γνωστές μαρινιέρες, θα δούμε ρίγες σε κάθε λογής χρωματικούς συνδυσμούς, που αποπνέουν ενέργεια και δυναμισμό. Περισσότερο από trend, πρόκειται για μια εκλεπτυσμένη επαναφορά με κλασικές αναφορές αλλά και ανανεωμένη διάθεση.
Αέρινοι όγκοι: H έντονη ανάγκη για τον προαναφερθέντα Ρομαντισμό δείχνει πως σχήματα ονειρικά και αιθέρια ήρθαν για να μείνουν αυτό το καλοκαίρι και να μας θυμίζουν πως σε μια Αθήνα που θυμίζει όλο και περισσότερο Βερολίνο, το να μοιάζεις με σύγχρονη θεά καθώς αντικρίζεις το είδωλό σου στην τζαμαρία του καινούργιου καφέ που ξεπήδησε στη γειτονιά σου, δεν είναι και τόσο δύσκολο τελικά. Ντραπέ τοπ, φούστες με όγκο, αλλά και φορέματα, θα σε εφοδιάσουν με πολυπόθητη και δροσερή άνεση αυτό το καλοκαίρι.
Κίνηση σε κάθε βήμα: Τα trends είναι συχνά αλληλένδετα και η bohemian λογική των ανάλαφρων όγκων συναντά εδώ τα κρόσσια, αυτό το στοιχείο-πασπαρτού που μπορεί να υπάρξει παντού: σε σακάκια, φορέματα, παντελόνια, καπέλα, τσάντες, μπότες, μπρελόκ. Έχουν ακόμα κάτι μοναδικό και ενδεχομένως γι’ αυτό τα συναντάμε μπροστά μας συχνά-πυκνά: κάθε φορά που επανέρχονται, είναι σαν να μην έφυγαν ποτέ. Δίνουν στη φιγούρα μια κίνηση μοναδική, έχoυν αυτό το μαγικό σχεδόν προνόμιο να μεταμορφώνουν το περπάτημα σε χορό. Και αυτή η κίνηση πολλές φορές μετουσιώνεται σε αυτοπεποίθηση – ποιος δεν θα πλήρωνε για λίγη, ακόμα κι αν ήδη διαθέτει αρκετή;
Σύγχρονες ηρωίδες: Οι κάπες έκαναν δειλά την εμφάνισή τους το φθινόπωρο του ’24 και, όπως φαίνεται, ήρθαν για να μείνουν και το καλοκαίρι. Ένα ρούχο χαμηλού προφίλ αλλά έντονης παρουσίας, που ισορροπεί μεταξύ ησυχίας και ικανότητας να συγκεντρώνει όλα τα βλέμματα. Κομψό και εκλεπτυσμένο, θα το δούμε είτε ως αυτούσιο κομμάτι που θα φορεθεί αντί ελαφριάς ζακέτας στα αυγουστιάτικα μελτέμια, είτε ως κομμάτι του ρούχου, εναρμονισμένο με maxi φορέματα.
Το καλοκαίρι του ’25 έρχεται να μας θυμίσει πως η Μόδα δεν είναι απλώς ένας καθρέφτης της εποχής της, αλλά ένα παιχνίδι αντιθέσεων: κίνηση και ηρεμία, απαλότητα και δυναμισμός, παράδοση και καινοτομία. Κάθε τάση μοιάζει να μας ψιθυρίζει πως η αυτοέκφραση δεν είναι προνόμιο λίγων, αλλά δικαίωμα όλων – αρκεί να τολμήσουμε να παίξουμε με τους κανόνες του παιχνιδιού ή, ακόμα καλύτερα, να τους ξαναγράψουμε όπως εμείς επιθυμούμε. Καλοκαίρι, σε περιμένουμε.
Perry Levi
Υψηλή Ραπτική Υψηλής Τεχνολογίας
Anouk Wipprecht – H μόδα του μέλλοντος
ΕΛΕΝΗ ΚΑΪΝΑΝΑ
@elenekn
Φανταστείτε ένα φόρεμα που αντιδρά στην ενέργειά σας, προστατεύει τον προσωπικό σας χώρο ή ακόμη απελευθερώνει καπνό για να κρατήσει μακριά τους περίεργους. Καλωσορίσατε στον φανταστικό κόσμο της Anouk Wipprecht, της σχεδιάστριας που έχει φέρει την επιστημονική φαντασία στην καθημερινότητά μας. Μεταξύ ρομποτικής, αισθητήρων και υψηλής ραπτικής, η σχεδιάστρια – τεχνολόγος Wipprecht δημιουργεί ρούχα που δεν φοριούνται απλώς· ζουν, σκέφτονται και επικοινωνούν.
Ρούχα με προσωπικότητα
Η Anouk Wipprecht δεν σχεδιάζει απλά «ρούχα», όπως τα ξέρουμε. Οι ενδυματολογικές της δημιουργίες μοιάζουν περισσότερο με «πλάσματα» που αλληλεπιδρούν με τον κόσμο γύρω τους. Το πιο γνωστό της έργο, το Spider Dress, είναι ένα φόρεμα που θα έκανε ακόμα και τον Tony Stark να ζηλέψει. Οι ρομποτικοί του βραχίονες ανοίγουν ή κλείνουν ανάλογα με το πόσο κοντά πλησιάζει κάποιος, προστατεύοντας τον προσωπικό σας χώρο με έναν θεαματικό –και λίγο τρομακτικό– τρόπο.
«Η μόδα δεν εξυπηρετεί μόνο το να φαίνεσαι όμορφος», λέει η ίδια. «Μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο, προστασία, ακόμα και ως ένας τρόπος να εκφράζεις την ψυχολογία σου». Και, φυσικά, όταν οι βραχίονες του Spider Dress σηκώνονται, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: «Μείνετε σε απόσταση, παρακαλώ!».
Η μόδα ως διαδραστική εμπειρία
Στον κόσμο της Anouk Wipprecht η μόδα δεν είναι παθητική. Κάθε κομμάτι αποτελεί μια μοναδική διαδραστική εμπειρία. Το Smoke Dress είναι ένα άλλο εμβληματικό έργο της: ένα φόρεμα που αντιδρά στις κινήσεις γύρω του, απελευθερώνοντας καπνό για να δημιουργήσει μια μυστηριώδη ατμόσφαιρα. Είναι σαν να φοράς τη δική σου σκηνή θεάτρου, με εσένα στο κέντρο της. Ή ας δούμε το Pseudomorph Dress, ένα φόρεμα που «ζωντανεύει» με υγρό που ρέει μέσα από διαφανείς σωλήνες, σχηματίζοντας μοναδικά μοτίβα κάθε φορά που ενεργοποιείται. Είναι σαν να κουβαλάς έναν καμβά που ζωγραφίζεται σε πραγματικό χρόνο.
Ρομπότ, αισθητήρες και… στιλ
Η τεχνολογία είναι η καρδιά της δημιουργίας της Wipprecht. Τρισδιάστατες εκτυπώσεις, αισθητήρες και μικροελεγκτές μετατρέπουν κάθε της σχέδιο σε έναν μικρό, φορέσιμο υπολογιστή. Αλλά μην αφήσετε την τεχνολογία να σας ξεγελάσει – η αισθητική δεν θυσιάζεται ποτέ. Κάθε κομμάτι είναι εκπληκτικά όμορφο, με λεπτομέρειες που θυμίζουν κάτι ανάμεσα σε Cyberpunk και Haute Couture. Η προσέγγισή της είναι ξεκάθαρη: «Αν η μόδα μπορεί να γίνει έξυπνη, γιατί να μην την κάνουμε και διασκεδαστική;». Με κάθε νέο σχέδιο, αποδεικνύει ότι οι δύο αυτοί κόσμοι –η τεχνολογία και το στιλ– δεν είναι απλώς συμβατοί, αλλά γεννημένοι να συμβιώνουν.
Ένα μέλλον φτιαγμένο ειδικά για σένα
Το έργο της όμως δεν σταματά εκεί. Οραματίζεται έναν κόσμο όπου η μόδα δεν είναι απλώς διαδραστική, αλλά και πλήρως εξατομικευμένη. Φανταστείτε ρούχα που αντιλαμβάνονται τη διάθεσή σας, σας προστατεύουν από την υπεριώδη ακτινοβολία ή σας βοηθούν να συγκεντρωθείτε σε θορυβώδη περιβάλλοντα. Με την ενσωμάτωση τεχνητής νοημοσύνης στα σχέδιά της, η Wipprecht δημιουργεί κομμάτια που δεν προσαρμόζονται μόνο στον χρήστη και στις προσωπικές του ανάγκες, αλλά εξελίσσονται μαζί του. Είναι μια μόδα που δεν εξυπηρετεί απλώς· αλλά συνεργάζεται.
Μόδα με σκοπό
Πέρα από την εντυπωσιακή της σχεδιαστική πορεία, η Wipprecht δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη βιωσιμότητα. Τα έργα της κατασκευάζονται με ελάχιστα απορρίμματα, χάρη στις διαδικασίες τρισδιάστατης εκτύπωσης και στη χρήση ανακυκλώσιμων υλικών. Αντί για την «κουλτούρα της σπατάλης», η Wipprecht προωθεί μια μόδα που έχει διάρκεια και ουσία.
Το στιλ του μέλλοντος
Η Anouk Wipprecht δεν δημιουργεί απλώς ρούχα. Δημιουργεί μια νέα φιλοσοφία μόδας, όπου η λειτουργικότητα συναντά την αισθητική και η τέχνη την τεχνολογία, κάνοντας τη μόδα προσωπική. Τα σχέδιά της δεν είναι μόνο όμορφα – είναι έξυπνα, προστατευτικά και γεμάτα προσωπικότητα.
Αν αυτό είναι το μέλλον της μόδας, τότε δεν μπορούμε παρά να ανυπομονούμε. Μέχρι τότε, η Wipprecht μάς υπενθυμίζει ότι η μόδα δεν είναι απλώς κάτι που φοράμε. Είναι κάτι που βιώνουμε, κάτι που μας επηρεάζει και το επηρεάζουμε, κάτι που μας εκφράζει και μας εμπνέει να γίνουμε κάτι περισσότερο από αυτό που είμαστε.
ΑΛΕΞΙΟΣ ΛΑΒΔΑΚΗΣ (RETRO)
Διαφάνεια, Clowncore, Athleisure: οι μεγαλύτερες τάσεις για το καλοκαίρι του 2025
ΜΑΡΙΑΛΕΤΑ ΠΟΝΤΙΚΑ
Το 2023, η ταινία της Barbie έβαψε το καλοκαίρι μας στα ροζ, ενώ το 2024 η Charli XCX επανέφερε την grunge κουλτούρα των ’90s, αφήνοντας πίσω την girly αισθητική. Ποια είναι όμως η νέα τάση που αναμένεται να ξεχωρίσει φέτος, μετά το barbiecore του ’23 και το περσινό brat summer; Οι συλλογές των σχεδιαστών για τη σεζόν S/S ’25 δίνουν τον παλμό για το καλοκαίρι του 2025, που φαίνεται να εστιάζει στην ανάδειξη της θηλυκότητας παράλληλα με μια δόση παιδικότητας και φαντασίας.
Αν έπρεπε να διαλέξουμε μία τάση για την επερχόμενη καλοκαιρινή σεζόν, αυτή θα ήταν αδιαμφισβήτητα η διαφάνεια. Τα διαφανή υφάσματα, είτε από μόνα τους, όπως είδαμε στα σόου της Chloe και της Fendi, είτε μέσω του layering, τόσο συνδυάζοντας διαφάνειες μεταξύ τους (Prada, Chanel) όσο και με άλλα υφάσματα (Armani, Khaite), έκαναν αισθητή την παρουσία τους σε όλες σχεδόν τις πασαρέλες, εξυμνώντας την αιθέρια θηλυκότητα και απενοχοποιώντας το γυναικείο σώμα. Στην ίδια κατηγορία ξεχώρισε και το τούλι, ιδιαίτερα σε Erdem, Comme des Garçons και Mugler, καθώς και τα μαγιό, αλλά και τα εσώρουχα φορεμένα ως ρούχα (Vetements, Dries Van Noten, Miu Miu), μια τάση που έχει ήδη κάνει την εμφάνισή της από το περασμένο καλοκαίρι. Η θηλυκή και ρομαντική αυτή διάθεση επιβεβαιώνεται κι από την έντονη παρουσία του floral, αφού δεν ήταν λίγοι οι σχεδιαστές που επέλεξαν να ενσωματώσουν λουλούδια στις δημιουργίες τους (Loewe, Valentino, Etro), αλλά κι από το βολάν, το οποίο πρωταγωνίστησε στα σόου των Acne Studios, Moschino, Chloe και πολλών άλλων.
Στοιχεία όπως το τούλι και το βολάν μάς οδηγούν σε ακόμα μία μεγάλη τάση που θα δούμε φέτος το καλοκαίρι, η οποία δεν είναι άλλη από το λεγόμενο «circuscore». Με τον όρο «circuscore» ή «clowncore» αναφερόμαστε στην αισθητική που αντλεί έμπνευση από το τσίρκο και τη στολή του κλόουν και χαρακτηρίζεται από φουσκωτά σχήματα, υπερμεγέθη ρούχα, έντονα χρώματα και, γενικά, ένα κλίμα μαξιμαλισμού. Τα πουά της Carolina Herrera και του Moschino, οι ρίγες της Louis Vuitton, οι άφθονες bubble φούστες των Loewe, Khaite και Alaïa, με αποκορύφωμα τον συνδυασμό όλων αυτών στις πασαρέλες των Missoni, Chopova Lowena και Acne Studios, μας ταξίδεψαν στον φανταχτερό κόσμο του τσίρκου, δείχνοντας πως μπορούμε, μέσα από τη μόδα, να εκφράσουμε το παιδί που έχουμε μέσα μας. Ακολουθώντας το πνεύμα του παραμυθιού, μια άλλη τάση που ξεχώρισε φέτος είναι το witchcore και το dark romance. Όπως η επιστροφή του Joker, έτσι και η πολυαναμενόμενη κυκλοφορία του Wicked αφήνει το στίγμα της και στον χώρο της μόδας. Τα γάντια και τα φτερά στο σόου του Valentino, οι αυστηροί oversized ώμοι των Balmain, Mugler και McQueen, οι κορσέδες, τα headpieces (στέμματα, κέρατα) αλλά και η επιλογή της Disneyland και συγκεκριμένα ενός κάστρου για την πασαρέλα του Coperni μάς μεταφέρουν σε έναν κόσμο μαγικό, τονίζοντας την ανάγκη μας να καταφύγουμε στη φαντασία και να ξεφύγουμε μ’ έναν τρόπο από την καθημερινότητα.
Στον απόηχο των Ολυμπιακών Αγώνων, το sportswear δεν θα μπορούσε να λείπει από τις τάσεις του καλοκαιριού. Στη συλλογή της Miu Miu είδαμε τόσο αθλητικά jackets όσο και polo Τ-shirts, τα οποία επιλέχθηκαν και από τους Versace και Balenciaga, που μαζί με τα αθλητικά κορμάκια, τα σορτς και τα headbands (Dior) συνεχίζουν την περσινή τάση του tenniscore. Το γήπεδο μπάσκετ της Off–white, η τοξοβόλος της Dior, η μπάλα μπάσκετ στη Vivienne Westwood και το γήπεδο στίβου της AVAVAV κράτησαν ζωντανό το κλίμα των περσινών Αγώνων, θυμίζοντάς μας πόσο κουλ είναι ο αθλητισμός. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί από τους σταρ των Ολυμπιακών Αγώνων, όπως η Simone Biles και ο Noah Lyles, επιλέγονται για καμπάνιες μεγάλων εταιρειών, πρωταγωνιστούν σε περιοδικά μόδας και αποτελούν σύγχρονα fashion icons. Σε μια άλλη πλευρά του αθλητισμού, αισθητή έκανε την παρουσία της και η τάση των δερμάτινων (Prada, Chloe, Khaite) και ιδιαίτερα των motor jackets (Vetements, Diesel, Dior), δείχνοντας τη σταθερή επιρροή των αγώνων ταχύτητας και των μοτοσικλετιστών στον χώρο της μόδας.
Τέλος, προβλέπεται η επιστροφή της boho αισθητικής, με τα κρόσσια (Chanel, Toteme, Gucci) και το suede, τόσο σε τσάντες όσο και σε τζάκετ (Isabel Marant, Coperni, Miu Miu), να αποτελούν σημείο αναφοράς πολλών σόου, ενώ και το περσινό brat summer δεν χάνει τη δυναμική του. Στοιχεία όπως τα ατημέλητα, messy hairstyles που είδαμε σε Isabel Marant, Fendi και Toteme, μεταξύ άλλων, τα graphic tees των Vetements, Off–white και Coach, καθώς και το animal print, και συγκεκριμένα το snake leather (Dries Van Noten, Bottega Veneta, Acne Studios, Coperni), δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι, παρά την εμφάνιση νέων τάσεων, η διασκέδαση και η επανάσταση θα έχουν πάντα τη θέση τους στην καρδιά της γυναίκας – και στην ντουλάπα της.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΘΕΟΧΑΡΙΔΗΣ
Το zigzag και ο χρόνος: ένας συνεχής ελιγμός
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΚΟΡΡΥΒΑΝΤΗ
«Αν ο κόσμος της μόδας είχε το δικό του tree of life, αυτό θα ήταν ο oίκος Missoni», είχε γράψει σε ανύποπτο χρόνο η κριτικός μόδας Suzy Menkes. Είχε δίκιο. Όχι μόνο γιατί η πολύχρωμη zigzag πλέξη, η κατεξοχήν πρωτοποριακή επίνοια του oίκου Missoni, είναι ένα σύμβολο. Αλλά και γιατί το ιταλικό designer brand ανέπτυξε βαθιές ρίζες στον πολιτιστικό μύθο της μόδας. Χάρη στο όραμα των ιδρυτών του, Οτάβιο και Ροζίτα Μισόνι, και στην αφοσίωση της νέας γενιάς της οικογένειας, o οίκος Missoni από το 1953 έως σήμερα κατάφερε να μετατρέψει τη διάρκεια σε διακριτή του ιδιότητα.
Η Ροζίτα Μισόνι, μητριαρχική φιγούρα, σχεδιάστρια και συνιδρύτρια του οίκου, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 93 ετών στην εκκίνηση του νέου έτους. Πλήρης ημερών ως εμβληματική προσωπικότητα που καθόρισε τη μόδα στην Ιταλία και διεθνώς, από το Μιλάνο έως τη Νέα Υόρκη, η Ροζίτα Μισόνι πρότεινε ένα lifestyle με σεβασμό στις αξίες της ποιότητας και της παράδοσης, αλλά και δημιουργική περιέργεια για το νέο. Με αγάπη για τα υλικά, το χρώμα και την τέχνη στην πιο προωθημένη της εκδοχή, η Μισόνι συνέδεσε το όνομα του οίκου με επιδραστικούς Ευρωπαίους καλλιτέχνες και εικαστικούς, όπως ο φουτουριστής Giacomo Balla και οι Sonia Delaunay, Gino Severini, Lucio Fontana, για να μείνουμε σε μερικά μόνο ονόματα που ενέπνευσαν τα σχέδιά της.
Στις αξιοσημείωτες παρεμβάσεις στον χώρο της μόδας που πιστώνονται στον οίκο Missoni, πέρα από τα προφανή που αφορούν την απενοχοποίηση των πλεκτών και της πολυχρωμίας, συγκαταλέγονται η εισαγωγή της athleisure διάθεσης, η body conscious αντίληψη των σαγηνευτικών γραμμών της Missoni και η ανατρεπτική πρόταση του braless flawless. Πρόταση που έλκει την καταγωγή της από ένα περιστατικό του 1967 στη Φλωρεντία, όταν κατά τη διάρκεια του Pitti Fair η Ροζίτα Μισόνι παρατηρεί πως κάτω από τα πολύχρωμα lurex φορέματα της νέας collection διαγράφονταν τα λευκά εσώρουχα των μοντέλων της και αποφασίζει να τους ζητήσει να ανέβουν στην πασαρέλα χωρίς τα σουτιέν τους.
Η λίστα θα μπορούσε να είναι μακρά, επιβεβαιώνοντας μια σχέση στοργής με το σώμα, με αναβαθμούς που ξεκινούν από την τρυφερότητα ενός ανοιξιάτικου scarf και φτάνουν σε ένα skin tight maxi φόρεμα. Άλλωστε, οι ρίγες και το περίφημο fiammato, το zigzag μοτίβο του οίκου, θα εξακολουθήσουν το αδιάκοπο γεωμετρικό τους παιχνίδι με τη μορφή και το χρώμα, προσφέροντάς μας σε κάθε εμφάνισή τους μια ευκαιρία. Την ευκαιρία μιας παράκαμψης ή παρέκβασης, μιας απόκλισης ή εξόδου, παραλλάσσοντας το χαρακτηριστικό μοτίβο της μάρκας με τον τρόπο που ένας δεξιοτέχνης μουσικός παραλλάσσει το θέμα του. Γιατί το zigzag της Missoni υπήρξε διαχρονικά ένας συνεχής ελιγμός, μια ατέλειωτη κίνηση εναλλαγής απέναντι σε έναν κόσμο μονής κατεύθυνσης. Ή αυτές είναι τουλάχιστον οι δικές μου σκέψεις κοιτάζοντας –συχνά εκστατικά– κάποια δημιουργία του οίκου.
Αν η μόδα –όπως και κάθε μορφή τέχνης– είναι ένα κενό που κατασκευάζεται ως νόημα, το zigzag της Missoni μιλάει διαχρονικά για το νέο, το τολμηρό, το απλό, το απρόσμενο, αλλά οικείο. Μιλάει για τον άλλο δρόμο, υιοθετώντας την πολυπόθητη λοξή ματιά στα πράγματα. Και η δυναμική ενέργεια του γεωμετρικού boundary-pushing μοτίβου της τεθλασμένης γραμμής θα παραμένει μια σταθερή υπόμνηση της αιφνίδιας εναλλακτικής στη ζωή μας.
ANITA STAMATI
Gimmick? More!
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΑΓΑΠΗΤΟΣ
«Δεν έχω χρόνο να είμαι σνομπ. Όταν είσαι ανεξάρτητος, πρέπει να κάνεις θόρυβο»1: Με μια σύντομη και θαρραλέα φράση, ο Simon Porte Jacquemus περιέγραψε πρόσφατα στο συνέδριο BoF VOICES 2024 τη στρατηγική που τον βοηθά να παραμένει ψηλά στο ραντάρ των απανταχού fashionistas. Δεν πρόκειται, φυσικά, για μια καινοφανή προσέγγιση στον χώρο της μόδας, όπου ο «θόρυβος» είναι πολύ συχνά το ζητούμενο. Ταυτίζεται όμως απόλυτα με τη φιλοσοφία μιας εποχής όπου το gimmick δεν είναι ταμπού.
Με την παραπάνω φράση, ο Jacquemus απαντούσε σε όσους επικρίνουν τις διαδικτυακές του καμπάνιες, οι οποίες συχνά αψηφούν την παραδοσιακή άποψη περί «υψηλής» αισθητικής των luxury brands, προκρίνοντας εκείνη της τεχνητής νοημοσύνης και του CGI. Τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, μπορεί κανείς να δει στον λογαριασμό του οίκου στο Instagram την τσάντα The Rond να εξορμά στο χιόνι παρέα με ένα σκυλάκι τσιουάουα, «φορώντας» κασκόλ και ένα ζευγάρι Yeti Moon Boots2. Η ανάρτηση θυμίζει AI, αλλά το brand στην περιγραφή φροντίζει να μας ενημερώσει ότι δεν είναι. Άλλωστε, λίγη σημασία έχει. Μέσα στην υπερβολή της, η εικόνα καταφέρνει να συμπυκνώσει τον χαρακτήρα του οίκου Jacquemus, αναδεικνύοντας τα μινιμαλιστικά στοιχεία των σχεδίων με χιούμορ και με μια ξεχωριστή αίσθηση του «τώρα».
Φυσικά, ο συγκεκριμένος σχεδιαστής δεν είναι ο μόνος παίκτης σε αυτό το παιχνίδι εντυπώσεων που αξιοποιεί τις δυνατότητες της τεχνολογίας. Ποιος δεν θυμάται το viral show του οίκου Coperni, με μια αγέλη από σκυλιά-ρομπότ να περπατούν αμέριμνα γύρω από τα μοντέλα, εκτελώντας μάλιστα και χρέη fashion assistant (F/W ’23-’243);
Αντίστοιχα, στο πλαίσιο του project «Genius», που διοργανώνει κάθε χρόνο ο οίκος Moncler, είδαμε το 2023 ένα φουτουριστικό peep show, με μοντέλα να φορούν τα iconic μπουφάν του οίκου και να αγκαλιάζουν με γονεϊκή στοργή χαριτωμένα ρομπότ (Moncler X FRGMT4). Αλλά και το 2024, στην ίδια διοργάνωση, είδαμε ρούχα σχεδιασμένα με τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη, να παρουσιάζονται, εντυπωσιακά φωτισμένα και έτοιμα να φωτογραφηθούν, σε ένα installation με γυαλί και καθρέπτες (Moncler X Lulu Li5). Το project «Moncler Genius» είναι πραγματικά ένας ρηξικέλευθος τρόπος παρουσίασης της μόδας, προσκαλώντας σημαντικούς σχεδιαστές (Rick Ownes, Jil Sander), καλλιτέχνες (Alicia Keys, Willow Smith, A$AP Rocky) και επαγγελματίες του χώρου (Edward Enninful) να εμπνευστούν διαδραστικές εμπειρίες που παντρεύουν τέχνη, δημιουργικότητα και καινοτομία. Δεν είναι τυχαίο ότι τα διεθνή μέσα παρομοιάζουν τη διοργάνωση με το φεστιβάλ Coachella6.
Σε αρκετές περιπτώσεις όπως οι παραπάνω, το ένδυμα και ο ευρηματικός τρόπος παρουσίασής του γίνονται η αφορμή για μια ευρύτερη συζήτηση σχετικά με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, τα περιβάλλοντα όπου ζούμε και τις προοπτικές που δημιουργεί η τεχνολογία. Υπάρχουν όμως και εκείνες οι στιγμές που η πρόθεση των δημιουργών για ευρηματικότητα και virality φέρνει κάτι νέο και δυνατό με την πιο παραδοσιακή έννοια, κάνοντας ευθέως αναφορά στην τέχνη, τη μόδα και την ιστορία τους.
Ένα τέτοιο ήταν το show για την Artisanal συλλογή Maison Margiela 2024. Πιστός στη φήμη του ως storyteller, ο τότε καλλιτεχνικός διευθυντής του οίκου, John Galliano, οραματίστηκε ένα υπνωτιστικό θέαμα κάτω από τη χαλύβδινη Γέφυρα του Αλεξάνδρου Γ΄ στο Παρίσι, βγαλμένο θαρρείς από τις κλασικές φωτογραφίες του Brassaї, με ιδιαίτερους χαρακτήρες και καμπυλωτές σιλουέτες εμπνευσμένες από το κίνημα του φωβισμού7. Το show «έριξε» το διαδίκτυο, κάνοντας παράλληλα τις beauty influencers ανά τον κόσμο να προσπαθούν να αντιγράψουν το πρωτοποριακό glass-skin μακιγιάζ της Pat MacGrath, που έδινε στην επιδερμίδα των μοντέλων την όψη της πορσελάνινης κούκλας. Πάνω απ’ όλα, όμως, υπενθύμισε σε ένα παγκόσμιο κοινό που βομβαρδίζεται συνεχώς με εικόνες ότι οι δημιουργοί έχουν ακόμη τη δυνατότητα να μας συναρπάσουν. Όπως επεσήμανε στην κάμερα της Vogue ο ίδιος ο σχεδιαστής: «Βλέπεις ένα παιδί να έχει φορέσει το αδιάβροχό του μπρος πίσω και να περπατά στον δρόμο και σκέφτεσαι: “Κάτι έχω καταφέρει εδώ”. Και αυτό με κάνει πολύ χαρούμενο8».
Μπαίνοντας στο 2025, όσο και αν η σκέψη του επικοινωνιακού θορύβου φαίνεται -και μάλλον είναι- δυστοπική, η ανάγκη μας για την επόμενη δημιουργική ιδέα που θα γίνει αντικείμενο συζήτησης παραμένει επίκαιρη. Καθώς η βιομηχανία της μόδας καλείται να απαντήσει σε μια σειρά από προκλήσεις (αγοραστική ζήτηση, εφοδιαστική αλυσίδα, βιωσιμότητα), εμείς συνεχίζουμε να στεκόμαστε μπροστά στις οθόνες μας, περιμένοντας κάτι νέο να μας ξαφνιάσει ευχάριστα ή, έστω, να μας κάνει να χαμογελάσουμε. Απ’ όσα μαρτυρούν οι πρόσφατες αλλαγές καλλιτεχνικών διευθύνσεων σε μια σειρά από luxury brands, το επόμενο gimmick δεν θα αργήσει. Ας ελπίσουμε να είναι για καλό!
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΑΓΚΑΝΙΩΤΗΣ
Πώς η Vivienne Westwood επαναπροσδιόρισε τη μόδα και τον φεμινισμό
ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΑΦΑΣΗΣ
Η πρώτη φορά που βυθίστηκα στον κόσμο της Vivienne Westwood ήταν αρκετά χρόνια πριν, όταν έπεσε στα χέρια μου ένα άρθρο-αφιέρωμα στη συλλογή της Anglomania. Θυμάμαι έντονα να ξεφυλλίζω τις σελίδες με τις εικόνες από ταρτάν σακάκια και ασύμμετρα φορέματα που συνδύαζαν με εντυπωσιακό τρόπο την επαναστατικότητα με την κομψότητα, ένα εκρηκτικό μείγμα της βρετανικής κληρονομιάς με μια πανκ πινελιά. Αυτές οι εικόνες αποτέλεσαν για μένα μια πρόκληση να αναθεωρήσω τους κανόνες της μόδας. Ήταν η στιγμή που θέλησα να μάθω περισσότερα για τη γυναίκα που όχι μόνο μεταμόρφωνε κάθε είδους ένδυμα, αλλά και επαναπροσδιόρισε τι σημαίνει να είσαι πρωτοπόρος. Οι διακρίσεις της Vivienne Westwood υπήρξαν πολυάριθμες, η πραγματική της κληρονομιά, ωστόσο, έγκειται στην ικανότητά της να εμπνέει. Για όσους από εμάς συναντήσαμε το έργο της, είτε μέσω μιας συγκεκριμένης συλλογής είτε μέσω μιας τυχαίας ματιάς στις δημιουργίες της, η Westwood προσέφερε τη δυνατότητα να δούμε τον κόσμο διαφορετικά.
Εξίσου εντυπωσιακή όμως είναι και η προσωπική ιστορία της Westwood, καθώς αποτελεί απόδειξη των εξαιρετικών δυνατοτήτων μιας συνηθισμένης γυναίκας. Γεννημένη το 1941 στην Αγγλία, ξεκίνησε το ταξίδι της μακριά από τις λαμπερές πασαρέλες του Παρισιού και του Μιλάνου. Τα πρώτα χρόνια της Westwood είχαν τις ρίζες τους στην πρακτικότητα και τη ρουτίνα, ως μια εργαζόμενη και παντρεμένη δασκάλα που ήταν. Ως αυτοδίδακτη σχεδιάστρια όμως, χωρίς επίσημη εκπαίδευση στη μόδα, η Westwood έμαθε πώς να φτιάχνει ρούχα, ακολουθώντας πατρόν και αποδομώντας μεταχειρισμένα ρούχα που έβρισκε σε υπαίθριες αγορές, για να κατανοήσει το κόψιμο και την κατασκευή τους. Η ζωή της πήρε δραματική τροπή τη δεκαετία του 1970, όταν συνεργάστηκε με τον Malcolm McLaren, τον μάνατζερ των Sex Pistols.
Τα σχέδια της Westwood κατά την εποχή του πανκ κινήματος ήταν εντυπωσιακά ανατρεπτικά. Σκισμένα υφάσματα, παραμάνες και προκλητικά συνθήματα κοσμούσαν τις δημιουργίες της, αμφισβητώντας τα κοινωνικά πρότυπα και καθιερώνοντάς τη ως τη μητριάρχη της πανκ μόδας. Συνδύασε με επιτυχία τα παραδοσιακά σκωτσέζικα ενδύματα, όπως το κιλτ και το ταρτάν, με κομμάτια της ιστορικής βρετανικής σιλουέτας του 17ου αιώνα, όπως ο κορσές, αλλά και τα εμβληματικά κομμάτια της επηρεασμένα από το πανκ κίνημα, όπως τα τακούνια-πλατφόρμες και τα σκουλαρίκια με παραμάνες. Αυτό που ξεχώρισε τη Westwood στη μετέπειτα πορεία της ήταν η ικανότητά της να εξελίσσεται. Μεταπήδησε από την ωμή επαναστατικότητα του πανκ στη λεπτότητα της υψηλής ραπτικής, χωρίς όμως να χάσει την αιχμή και την ταυτότητά της. Η συλλογή της Anglomania αποτέλεσε την επιτομή αυτής της εξέλιξης. Για μένα, αυτή η συλλογή αποτύπωσε και την ουσία της Westwood: μια σχεδιάστρια που σεβόταν την παράδοση, αλλά αρνιόταν πεισματικά να περιοριστεί από αυτήν. Αναμειγνύοντας ιστορικά στοιχεία με πρωτοποριακές τεχνικές, η Westwood δημιούργησε κομμάτια που ξεπερνούσαν τις φευγαλέες τάσεις, εδραιώνοντας τη φήμη της ως καινοτόμου που αψηφά τον χρόνο.
Ίσως μία από τις πιο σημαντικές πτυχές της κληρονομιάς της Westwood είναι η επίδρασή της στις γυναίκες της μόδας. Απέδειξε πως είναι δυνατόν να φτάσει κανείς στην κορυφή χωρίς να συμμορφώνεται με τις συμβατικές προσδοκίες που μπορεί να έχει η βιομηχανία της μόδας. Για τις γυναίκες η Westwood παραμένει πρότυπο, καθώς η διαδρομή της –από ένα κορίτσι μιας μικρής πόλης σε ένα παγκόσμιο είδωλο– αποδεικνύει ότι η αυθεντικότητα και η τόλμη μπορούν να δημιουργήσουν χώρο εκεί που δεν υπήρχε πριν. Όσο όμως και αν το έργο της καθορίζεται από την αισθητική του, η επιρροή της επεκτάθηκε πολύ πέρα από τη μόδα. Ακόμα και όταν η αυτοκρατορία του οίκου της εξελίχθηκε σε μια επιχείρηση πολλών εκατομμυρίων λιρών, η σχεδιάστρια χρησιμοποίησε την πλατφόρμα της για να υπερασπιστεί σκοπούς που κυμαίνονταν από την περιβαλλοντική βιωσιμότητα έως τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πολύ πριν η «αειφόρος μόδα» γίνει trend, η Westwood προέτρεπε τη βιομηχανία της μόδας να επανεξετάσει τις πρακτικές της. Συνεργάστηκε με οργανώσεις όπως η Greenpeace και αγωνίστηκε με πάθος κατά της κλιματικής αλλαγής. Το σύνθημά της, «Αγοράστε λιγότερα, επιλέξτε σωστά, κάντε το να διαρκέσει», έγινε μια φωνή συσπείρωσης για τη βιωσιμότητα. Μέσα από το έργο της μας υπενθύμισε ότι η μόδα, πέρα από την αισθητική, μπορεί να χρησιμεύει και ως όχημα για την κοινωνική και περιβαλλοντική πρόοδο.
Ακόμη και μετά τον θάνατό της, τον Δεκέμβριο του 2022, το εμπορικό σήμα της Vivienne Westwood παραμένει σημαίνον. Ο Andreas Kronthaler, σύζυγος και μακροχρόνιος συνεργάτης της, συνεχίζει να μεταφέρει το όραμά της προς το μέλλον, διασφαλίζοντας ότι οι αρχές της για καινοτομία, ακτιβισμό και αυθεντικότητα παραμένουν αναλλοίωτες. Η ζωή και το έργο της Westwood συνεχίζουν να προκαλούν και να εμπνέουν, αποδεικνύοντας ότι η κληρονομιά μιας εξαιρετικής γυναίκας μπορεί να έχει απήχηση πολύ πέρα από τα όρια της πασαρέλας.
ANTONIOS VERNIS
Υφαίνοντας την Πολιτική ενός Νέου Κόσμου
ΕΙΡΗΝΗ ΦΡΥΓΑΝΑ
Η μόδα, στη βαθύτερη ουσία της, υπήρξε πάντοτε κάτι πολύ περισσότερο από ενδυματική επιλογή. Δεν είναι μόνο το «τι φοράμε», αλλά το «γιατί το φοράμε». Είναι καθρέφτης των κοινωνικοπολιτικών μας προτεραιοτήτων, το σημείο τομής του ατομικού με το συλλογικό, της ιστορίας με το μέλλον. Στα χέρια των πιο επαναστατικών δημιουργών η μόδα γίνεται πολιτική πράξη – μια εξερεύνηση του κόσμου όπως είναι και όπως θα μπορούσε να γίνει. Για κάποιους σχεδιαστές, η μόδα είναι το μέσο για να ανατρέψουν κατεστημένα, να θίξουν κοινωνικά ζητήματα και να προτείνουν νέες μορφές ύπαρξης. Τα έργα τους δεν συγκινούν μόνο στο πλαίσιο της αβαθούς, στιγμιαίας συναισθηματικής φόρτισης, αλλά εγείρουν ερωτήματα που κυριαρχούν και απασχολούν με τρόπο καταλυτικό τα μυαλά εκείνων που επιδιώκουν να βλέπουν πίσω από ένα façade.
Πολυδιάστατη συνείδηση στον αναλογικό κόσμο: The Visionary
Η Iris van Herpen δημιουργεί ενδύματα που ξεφεύγουν από την παραδοσιακή ραπτική. Οι συλλογές της είναι αποτέλεσμα σύμπραξης με επιστήμονες και αρχιτέκτονες. Το έργο της μιλά για την ένταση ανάμεσα στην τεχνολογία και τη φύση – για τη σχέση του ανθρώπου με έναν κόσμο που φθείρεται. Οι δημιουργίες της αποτελούν ωδή στην ομορφιά και την καινοτομία και ταυτόχρονα λειτουργούν ως υπενθύμιση για την ευαλωτότητα του είδους μας. Στην περίοδο της κλιματικής κρίσης τα σχέδιά της, εκτός από κομμάτια υψηλής ραπτικής, οφείλουν να ιδωθούν ως πολιτικό statement και προτροπή να επαναπροσδιορίσουμε την ανθρώπινη ύπαρξη και, ίσως, να επανεξετάσουμε τη βίαιη επιβολή της στον πλανήτη.
Πέπλο της ανωνυμίας και ιδιαίτερη ταυτότητα: The Underprivileged
O οίκος Maison Margiela καθρεφτίζει την κοινωνική φθορά και την υπερκατανάλωση. Οι φαινομενικά ανολοκλήρωτες δημιουργίες, τα μεταποιημένα υλικά, η -κατά έναν παράδοξο τρόπο- έμφαση στην ανωνυμία και οι αποδομημένες φιγούρες δεν είναι απλώς καλλιτεχνικές επιλογές· είναι η στρατηγική του οίκου να μεταδώσει το μήνυμα του οράματός του. Ο Margiela ξηλώνει το πλέγμα των κοινωνικών προσδοκιών ραφή ραφή. Εντός του οίκου του, η ατέλεια είναι μια ιδεατή κατάσταση, γιατί είναι αυτή που φέρει το βαρύ και σκοτεινό νοηματικό ψυχικό φορτίο, το οποίο η επίπλαστη τελειότητα της μετανεωτερικότητας προσπαθεί μανιωδώς να κρύψει.
Καινοτομία και επιρροή: The Radical Futurists
Oι Sébastien & Arnaud της Coperni χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να θολώσουν τα όρια ανάμεσα στο παροδικό και το αιώνιο. Η στιγμή του spray–on dress που δημιουργήθηκε πάνω στο σώμα της Bella Hadid έγινε viral, όχι μόνο για την καινοτομία και το ζωντανό στοιχείο του performance, αλλά και γιατί άνοιξε μια ολόκληρη συζήτηση για την τέχνη, την εφευρετικότητα και την «ανησυχητική ευκολία» που φέρνει η τεχνολογία. Το φόρεμα δεν ήταν πια μόνο ύφασμα· ήταν μια ιδέα που ανέτρεψε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη δημιουργικότητα και τη νοηματοδοτούμε διαφορετικά και ανάλογα με τις προσλαμβάνουσές μας. Η εκτέλεση μπορεί να ήταν αποτέλεσμα τεχνολογικής παρέμβασης, αλλά ταυτόχρονα έκρυβε την απάντηση στο ίδιο το ερώτημα που έθετε: «Ποιος θα επικρατήσει; Άνθρωπος ή μηχανή;». Και μέσα από τη δημιουργία η προσοχή στράφηκε στο υποκείμενο. Το μοντέλο ήταν αυτό που αναδείχθηκε τελικά με το ρούχο και όχι αυτό που το ανέδειξε. Ο κόσμος γύρω μας και μέσα μας νοηματοδοτείται ξεχωριστά και στη βάση της ιδιοσυγκρασίας και της προσωπικότητάς μας. Εμείς είμαστε αυτοί που φοράμε τα ρούχα μας – δεν είναι αυτά που μας φοράνε.
Συνδυασμός αυθεντικότητας και ιδεολογίας: The Uneasy
Δεν θα μπορούσε να μη γίνει αναφορά στον προπάτορα όλων των παραπάνω. Για αρκετές δεκαετίες, η Δύση απήλαυσε μια μακρά περίοδο «πολυτέλειας»: αυτής που παρέχει η νηνεμία. Δεν χρειάστηκε να αναρωτηθεί πού τοποθετείται – ταυτοτικά, ιδεολογικά, πολιτικά. Και, όπως απεδείχθη, είχε μια ελαττωματική πρόσληψη εαυτού. Υπήρξαν ωστόσο άνθρωποι που είχαν τη νηφαλιότητα και την οξυδέρκεια να διαβάσουν τι μπορεί να κρύβεται πίσω από αυτή τη φαινομενική άπνοια. Ένας από αυτούς, ο Alexander McQueen. Υπήρξε ο σχεδιαστής που πάντα εξερευνούσε τις απόκρυφες πτυχές της ανθρώπινης φύσης. Χαρακτηρίστηκε «το σκοτεινό παιδί της μόδας» και οι δημιουργίες του, πέρα από την καθηλωτική γοητεία που ασκούσαν, έκαναν dive in στις δυσάρεστες αλήθειες μιας πραγματικότητας που η πλειοψηφία αγνοούσε. Οι συλλογές του ήταν ωμές, κυνικές δηλώσεις για την ανισότητα, την έμφυλη βία, τον μιλιταρισμό και τον κοινωνικό αποκλεισμό των ατόμων με αναπηρίες. Τα shows του, πρό(σ)κληση να αντικρίσουμε την αδικία και τη φθορά που συχνά επιλέγουμε συνειδητά να αγνοούμε λόγω αποφυγής και επιβιωσιακής αναγκαιότητας. Ο McQueen έδειξε ότι η μόδα οφείλει να είναι σκληρή όσο και ευαίσθητη – όπως οφείλει να είναι και η πολιτική. Το κοινό δεν έβλεπε απλώς τη νέα του κολεξιόν· πολιτικοποιούνταν και βίωνε συναισθήματα. Το κληροδότημά του στον χώρο της μόδας θέτει διαχρονικά το πλαίσιο στο οποίο οφείλει να κινείται η τέχνη σε κάθε της έκφανση: στο καθήκον να αμφισβητεί και να εξεγείρεται.
Πολιτικές, ταυτοτικές και στιλιστικές υπερβάσεις
Η πολιτική είναι η δυναμική που κινεί θεσμικές αλλαγές. Η μόδα είναι ένας από τους τρόπους που αυτές οι αλλαγές εκφράζονται μέσα από τις καθημερινές επιλογές, την εικόνα και την αντίληψη του εαυτού. Σε ένα venn diagram, πολιτική και μόδα συναντώνται ακριβώς στη μέση: εκεί όπου ατομικός και συλλογικός εαυτός διασταυρώνονται και το σημείο αυτής της σύγκλισης καθορίζει και την έκφραση της εξουσίας στην ιδιωτική και στη δημόσια σφαίρα. Και αυτό συμβαίνει ακόμα κι αν η σύνδεση μεταξύ των δύο είναι αόρατη σε εκείνους που επιτηδευμένα εμμένουν στην επιφανειακή διάσταση των πραγμάτων και αγνοούν τον βαθύτερο συμβολισμό τους. Η πραγματική εξέλιξη, ωστόσο, λιγότερο έχει να κάνει με τα optics, όσο με τη δυνατότητα μετατόπισης των ορίων των κοινωνικά αποδεκτών ιδεών και προτάσεων. Με τη συμμετοχή στον δημόσιο διάλογο. Με την ενδυνάμωση αυθεντικών, προοδευτικών προτύπων. Με την ισορροπία τέχνης και ευθύνης. Φέρνοντας τη μόδα και την πολιτική λίγο πιο κοντά στους ανθρώπους που τη χρειάζονται.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΛΟΥΪΖΙΔΗ
