Είναι τέλη Ιανουαρίου, απομένει λίγο παραπάνω από ένας μήνας πριν από το ντεμπούτο της Sarah Burton στον οίκο Givenchy για την συλλογή Φθινόπωρο 2025, και ένας ολόκληρος τοίχος με δοκιμαστικά looks έχει τοποθετηθεί με απόλυτη ακρίβεια στο ατελιέ του οίκου στην Avenue Georges V, με τη σειρά που θα παρουσιαστούν στην πασαρέλα. Η Burton διορίστηκε τον Σεπτέμβριο, αλλά είχε έξι μήνες προετοιμασίας μπροστά της. Προέρχεται από τον Alexander McQueen, όπου ξεκίνησε ως βοηθός του Lee—κατά τη διάρκεια της δικής του θητείας στον Givenchy γύρω στο 1997, ήταν υπεύθυνη για τη μεταφορά των show pieces από το Λονδίνο στο Παρίσι—και τελικά ανέλαβε τα ηνία του οίκου. Έχοντας περάσει 26 χρόνια στον οίκο, το 2023 ήταν τόσο αγαπητή και ενέπνεε τέτοιο σεβασμό, που η αποχώρησή της προκάλεσε γενικευμένη κατακραυγή στον χώρο της μόδας, αναδεικνύοντας τη σπανιότητα γυναικών σε θέσεις creative directors στα κορυφαία fashion houses.
Πλέον, στον κόσμο της μόδας, η εμπειρία έχει αποκτήσει καθοριστική σημασία στις προσλήψεις σχεδιαστών. Οι συνομήλικοι της Burton, Alessandro Michele και Peter Copping, έχουν τοποθετηθεί στους οίκους Valentino και Lanvin, ανατρέποντας την τάση των τελευταίων ετών, όπου ανερχόμενοι σχεδιαστές και βοηθοί αναλάμβαναν τις κορυφαίες θέσεις. Παράλληλα, ο Haider Ackermann, ένας ακόμη σχεδιαστής της Generation X, έκανε το δικό του ντεμπούτο στον Tom Ford, δύο ημέρες πριν από την αποκάλυψη της συλλογής της Burton για τον Givenchy.
Για τη Burton, ο Givenchy είναι η απόλυτη πρόκληση. «Για μένα, υπάρχει πάντα μια αντίθεση σε αυτό που κάνω: έχεις το φόρεμα και την ραπτική, και μου αρέσει που αυτός ο οίκος έχει και τα δύο στο DNA του. Ένιωσα ότι ήταν το ιδανικό μέρος για να βρίσκομαι.» Αν και αυτό μπορεί να ισχύει, αναλαμβάνει σε μια περίοδο που το DNA του οίκου έχει κάπως θολώσει, μετά τις θητείες των Matthew M. Williams και Claire Waight Keller. Τα τελευταία έξι χρόνια θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως μια μακρά περίοδος αναζήτησης ταυτότητας, με περιορισμένη σαφήνεια για την ταυτότητα του οίκου.
Έτσι, η Burton επέλεξε να επιστρέψει στην αρχή—στην πρώτη επίδειξη του Hubert de Givenchy το 1952. Μελετώντας ασπρόμαυρες φωτογραφίες από το ντεμπούτο του, που είχε πραγματοποιηθεί σε ένα ξενοδοχείο στην οδό Alfred de Vigny—βαφτίστηκε από έναν δημοσιογράφο της εποχής ως “the Cathédrale” καθώς εντυπωσιάστηκε από τη νεότητα του Givenchy, που ήταν μόλις 25 ετών, αλλά και από την στενή σχέση μεταξύ του σχεδιαστή και των μοντέλων του, ανάμεσά τους και η Bettina Graziani, η οποία εργαζόταν και στο γραφείο τύπου του οίκου. «Αυτό, όμως, που με εξέπληξε πραγματικά», λέει η Burton, «ήταν το πόσο graphic ήταν η συλλογή· λιτή και χωρίς περιττές λεπτομέρειες. Για μένα, ο Givenchy είναι η σιλουέτα.»
Εντελώς συμπτωματικά, κατά την διάρκεια της ανακαίνισης του χώρου, που είχε πραγματοποιηθεί η προαναφερθείσα επίδειξη μόδας, σε έναν σωρό από σακούλες σκουπιδιών που ανακαλύφθηκε μέσα σε έναν τοίχο, υπήρχαν παλιά σχέδια από την πρώτη συλλογή του Givenchy. Η ανακάλυψη αυτή έμοιαζε σαν δώρο, όπως λέει και η ίδια η Burton. Το γραφείο της μάλιστα βρίσκεται σε ένα τραπέζι απέναντι από ένα μεγάλο παράθυρο που έχει θέα τον Πύργο του Eiffel, μια θέα που οι Παριζιάνοι πολλές φορές προσπερνούν σαν δεδομένη, αλλά που εντυπωσιάζει κάθε επισκέπτη στον δρόμο του. Δεν υπάρχει ωστόσο απόλυτη αντιστοιχία μεταξύ του θησαυρού από παλιά σχέδια που βρέθηκαν και αυτών που θα δείτε στην πασαρέλα αύριο. «Δεν τα έχω χρησιμοποιήσει και τα έχω ξανακάνει· νομίζω ότι πρέπει να επιστρέψεις στο παρελθόν, αλλά και να προχωρήσεις προς τα εμπρός. Αλλά μου αρέσει η ιδέα ότι υπάρχουν, είναι κάπως μαγικά», λέει η Burton.
Τα σχέδια, τα οποία τώρα βρίσκονται σε διαδικασία αποκατάστασης, επιβεβαίωσαν για εκείνη ότι παρά την έντονη διασύνδεση του οίκου με την Audrey Hepburn και το διάσημο Breakfast at Tiffany’s, ο Givenchy δεν ξεκίνησε με φιόγους και δαντέλες. «Ξεκίνησε αρκετά καθαρά, αγνά ενώ φαίνεται ξεκάθαρα μέσα από την συλλογή του ότι πρόκειται για ρούχα που έχουν σχεδιαστεί κατά την μεταπολεμική περίοδο. Υπάρχει μια μορφή απλότητας στα ρούχα του».
Όπου ο Givenchy είχε την Hepburn, η Burton έχει την Cate Blanchett και τη Rooney Mara, καθώς και τη μακροχρόνια στυλίστριά της, Camilla Nickerson, η οποία φορά τα παντελόνια κοστούμια του McQueen σαν μια μορφή στολής. Η κοπή—το να βρει τον ώμο, τη μέση, το σχήμα του παντελονιού που θα καθορίσει το Givenchy της, μέχρι και τις ραφές—ήταν η κορυφαία προτεραιότητα από την στιγμή που ανέλαβε τα ηνία του οίκου. Κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων της ανάμεσα σε δουλειές, νοίκιασε ένα μικρό στούντιο στο Λονδίνο όπου σχεδίαζε, έραβε και ξαναγύρισε στο «να καταλάβει γιατί τα έκανε όλα αυτά στην αρχή». Εδώ στον Givenchy, ξεκίνησε να σχεδιάζει πριν πάει στο ατελιέ για να δουλέψει με την ομάδα στην τοποθέτηση του υφάσματος.
Ένα μαύρο διπλό-κουμπωτό σακάκι tuxedo φαίνεται ταυτόχρονα μαλακό και δυνατό—είναι λίγο σαν την προσωπικότητα της ίδιας της Burton—με μεγάλους, στρογγυλούς ώμους, έντονη μέση σε σχήμα κλεψύδρας και ραφές στα μανίκια που στρίβουν γύρω από το χέρι. «Έκοψα το μανίκι σε καμπύλη και το πίεσα έτσι ώστε να έχεις αυτό το πολύ θηλυκό σχήμα, το αποκαλώ ραφή υψηλής ραπτικής», λέει, σημειώνοντας ότι τα σακάκια είναι ραμμένα από γυναικεία σχέδια αλλά είναι φτιαγμένα με αντρική κατασκευή. «Μου αρέσει η ιδέα τα δύο αυτά να λειτουργούν χέρι-χέρι, γιατί η κατασκευή ανδρικών ρούχων είναι πολύ διαφορετική από την κατασκευή γυναικείων ρούχων στη ραπτική—από τον τρόπο που πιέζεις το ρούχο και το στρώνεις.»
Τα φορέματα, αντίθετα, φαίνονται σαν να είναι φτιαγμένα για να αψηφούν τη βαρύτητα, strapless φουσκωτά από τούλι και «πολύ μίνι» φορέματα, χωρίς διακοσμητικά στοιχεία. Δείχνοντας ένα μικρό μαύρο φόρεμα, η Burton λέει, «είναι ένα μικρό μαύρο φόρεμα», το εμβληματικό κομμάτι του Givenchy, αλλά ίσως ένας καλύτερος τρόπος να το περιγράψεις είναι «ο σκελετός του, πριν γίνει το ‘little black dress’». Το custom-made λευκό δαντελωτό φόρεμα με κορσέ που φόρεσε η Elle Fanning στα Όσκαρ—μια πρόγευση της υψηλής ραπτικής της Burton, που πιθανότατα δεν θα εμφανιστεί στην πασαρέλα μέχρι το 2026, όπως λέει—είναι πολύ πιο δομημένο και επίσημο, όπως απαιτεί το κόκκινο χαλί, αν και ο συνάδελφός της από την ταινία A Complete Unknown, Timothée Chalamet, ήταν επίσης ντυμένος με Givenchy, με μια κίτρινη κοντή δερμάτινη ζακέτα και αντίστοιχο παντελόνι με πουκάμισο από μετάξι, που ήταν ένα από τα πιο χαλαρά ανδρικά looks της βραδιάς.
Κατά την επίσκεψη στο στούντιο τον Ιανουάριο, και ξανά σε μια πρόβα τέσσερις ημέρες πριν την επίδειξη, διαπιστώνεις πως η Burton κερδίζει την φήμη της ως μια σχεδιάστρια που εμπλέκεται άμεσα, εξετάζοντας για παράδειγμα ένα μίνι φόρεμα, ρωτάει «είναι το στρίφωμα είναι στη σωστή θέση ή χρειάζεται να είναι πιο κυκλικό;»«Ποιου τύπου τούλι έχουμε χρησιμοποιήσει εκεί, μήπως πρέπει να είναι πιο ελαφρύ;» «Βάζουμε τσέπες για να του δώσουμε άλλο στυ΄;» «Είμαι αρκετά σχολαστική και προσέχω κάθε λεπτομέρεια όταν δουλεύω», παραδέχεται.
Δείχνοντας το ένα τέλειο κομμάτι μετά το άλλο τονίζει την επιφύλαξή της «είναι ακόμα μια δουλειά σε εξέλιξη». Συνηθίζει να κάνει τουλάχιστον τρία δοκιμαστικά για κάθε ρούχο. «Αυτό σημαίνει 150 δοκιμαστικά από τώρα μέχρι την Παρασκευή», λέει χωρίς να προδίδει κανένα σημάδι άγχους που θα προκαλούσε αυτή η διαδικασία σε οποιοδήποτε άλλον άνθρωπο. «Αυτό είναι το πιο διασκεδαστικό κομμάτι», λέει, καρφώνοντας ένα κομμάτι κεντήματος που φαίνεται «παλιό ή ελαφρώς καταστραμμένο»-σαν να βγήκε και αυτό από τις σακούλες σκουπιδιών που ήταν κρυμμένες στον τοίχο- στην εντυπωσιακή κορδέλα γύρω από το λαιμό ενός μαύρου μεταξωτού φορέματος. «Ο McQueen ήταν τόσο μικρός, που έπρεπε να φτιάχνεις μόνος σου τα πατρόν. Θυμάμαι ότι έβαζε έναν αόρατο φερμουάρ σε μια φούστα με διαγώνιο κόψιμο. Ο Lee ήταν καταπληκτικός στη ραπτική, αλλά είχαμε μόνο ένα μέτρο ύφασμα, οπότε δεν μπορούσες να κάνεις λάθος.» Φυσικά, δεν έκανε. «Έτσι έμαθα να ράβω και να κόβω σχέδια στην πράξη.»
Υπάρχει ελευθερία στο να επανερμηνεύεις τον Hubert de Givenchy, έναν σχεδιαστή που αποσύρθηκε το 1995 και που λίγοι στην βιομηχανία της μόδας θυμούνται σε προσωπικό επίπεδο, σε σύγκριση με τον McQueen που είναι ακόμα πολύ έντονα στις καρδιές των ανθρώπων; «Υπάρχει πίεση για την πρώτη επίδειξη, αλλά αυτό υπάρχει παντού όπου και να πας» λέει η Burton. «Ξέρω τι μου αρέσει να κάνω και σε τι είμαι καλή. Το έμαθα αυτό στο πλευρό του Lee και το συνέχισα. Πρέπει να πεις και την δική σου ιστορία».
Όταν έκανα την ερώτηση για τις γυναίκες σχεδιάστριες- γιατί δεν υπάρχουν περισσότερες σε ηγετικές θέσεις;- η Burton απαντάει πιο προσωπικά, κάνοντας αναφορά στον πατέρα της.«Ο πατέρας μου έζησε κατά την διάρκεια του πολέμου. Ο πατέρας του έλειπε για 6 χρόνια και μεγάλωσε με γυναίκες, τις δύο γιαγιάδες του και την μητέρα του, οπότε πάντα πίστευε ότι οι γυναίκες κυριαρχούν τον κόσμο. Προέρχομαι από ένα πολύ μητριαρχικό περιβάλλον. Οπότε το ότι είμαι γυναίκα δεν θεωρούσα ποτέ ότι είναι πρόβλημα, απλώς υπέθετα ότι θα έχω τις ίδιες ευκαιρίες. Έχω επίσης τρεις κόρες. Νομίζω είναι σημαντικό να λέμε ότι οι γυναίκες μπορούν να κάνουν τα πάντα. Και πραγματικά το πιστεύω.»
Η τελευταία ready-to-wear επίδειξη ρούχων του Givenchy από τον Williams πραγματοποιήθηκε κάτω από μια σκηνή στο L’École Militaire στο Παρίσι. Της Burton θα γίνει στην έδρα του οίκου στην Avenue Georges V με μια λίστα προσκεκλημένων μόλις 300 ατόμων, και μια αίσθηση οικειότητας που σε ταξιδεύει στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του 1952. Περιγράφοντας την απόσταση μεταξύ της πρώτης σειράς και των μοντέλων, η Burton λέει ότι η ιδέα είναι: «Πόσο κοντά μπορούμε να φτάσουμε χωρίς να πιαστούμε από μια τσάντα;»
Είναι μια σχεδιάστρια που σχεδιάζει και σκέφτεται με ανθρώπινο τρόπο-από την παρουσίαση της επίδειξης μέχρι την ελαστική μέση που έχει προσθέσει στο πίσω μέρος των παντελονιών.«Ίσως γίνομαι πολύ ευαίσθητη καμιά φορά, αλλά όταν ντύνω κάποιον θέλω να τον κάνω να αισθάνεται καλά. Αγαπώ τις γυναίκες που ντύνω και απολαμβάνω να μιλάω στους ανθρώπους που αγοράζουν και φοράνε τα ρούχα. Πιστεύω ότι είναι ένα φανταστικό δώρο. Κοιτάω τις φωτογραφίες του Instagram και το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Θέλεις οι άνθρωποι που φοράνε τα ρούχα σου να είναι ζωντανοί και να αναπνέουν.»
