viktor-rolf-h-ιστορία-δύο-ανθρώπων-που-κάνουν-τ-141760

Οι Viktor & Rolf θριαμβεύουν στην πασαρέλα, οι δημιουργίες τους ωστόσο ταιριάζουν περισσότερο σε μια αίθουσα μουσείου. Όπου μπορούν να διηγηθούν σιωπηλά την ιστορία δύο ανθρώπων που κάνουν όντως τη μόδα τέχνη.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 οι Ολλανδοί Viktor Horsting και Rolf Snoeren -ευρέως γνωστοί ως Viktor & Rolf- σχεδιάζουν ανατρεπτικές, υπερρεαλιστικές, πέρα από τα όρια της φαντασίας δημιουργίες, εκφράζοντας κάθε παράμετρο της πολυτέλειας και γοητεύοντας αγοραστές, δημοσιογράφους και εραστές του ωραίου οι οποίοι θαυμάζουν, μελετούν ή συλλέγουν τη δουλειά τους. Με αφετηρία την πεποίθηση πως η μόδα και η τέχνη μπορούν να ταυτίζονται, ακολούθησαν μια σχεδιαστική πορεία πλούσια σε εικαστικές αναζητήσεις και γεμάτη πολλές διαφορετικές ιστορίες για το σώμα, καθώς συνηθίζουν να επανασχεδιάζουν με μαεστρία το ανθρώπινο περίγραμμα με τη βοήθεια των ντραπέ ή των υπερβολικών όγκων. Ξεκινώντας από το σώμα ως πλατφόρμα έκφρασης, το προσεγγίζουν σαν έργο τέχνης και το επαναπροσδιορίζουν με εξαιρετική ευκολία χρόνο με τον χρόνο. Η δουλειά τους μπορεί να συγκριθεί με είδωλα λατρείας ή δείγματα ενός άγνωστου κόσμου, ενώ κάθε τους σόου είναι μια καθηλωτική εμπειρία για τους θεατές. Στις μέρες μας, που οι σχεδιαστές μόδας στην πλειοψηφία τους επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους πέρα από τα ρούχα, καλύπτοντας όλο και περισσότερες ανάγκες των πελατών τους, οι δύο Ολλανδοί που εμφανίζονται πάντα μαζί αποτελούν την εξαίρεση στον κανόνα, υπηρετώντας πιστά το αρχικό τους όραμα.

Viktor & Rolf: H ιστορία δύο ανθρώπων που κάνουν τη μόδα τέχνη-1
©Philippe Vogelenzang
1/8
Native Share

Είκοσι τέσσερις ώρες πριν από την παρουσίαση της συλλογής τους στην Εβδομάδα Υψηλής Ραπτικής στο Παρίσι, στα μέσα Ιανουαρίου, κατευθύνομαι στο ξενοδοχείο Le Bristol, όπου πρόκειται να τους συναντήσω. Είναι νωρίς το πρωί και κάνει κρύο. Με οδηγούν στον ειδικά διαμορφωμένο για τη συνέντευξη χώρο και ενώ σερβίρεται το τσάι σκέφτομαι ότι είναι, ίσως, η πρώτη φορά που θα συζητήσω για μια συλλογή την οποία ακόμα δεν έχω δει. Τους ζητώ, λοιπόν, να με βοηθήσουν να αποκτήσω μια εικόνα γι’ αυτά που πρόκειται να συμβούν στην πασαρέλα την επόμενη ημέρα. «Η ατμόσφαιρα της νέας μας συλλογής είναι ρομαντική, ποιητική, με κάποια νεανική αφέλεια», με ενημερώνει ο Rolf, δείχνοντάς μου εικόνες από τα fittings στο κινητό του. «Εμπνευστήκαμε από τις παιδικές μας αναμνήσεις – από τη Laura Ingalls, τη μικρή πρωταγωνίστρια της σειράς Το μικρό σπίτι στο λιβάδι, αλλά και από το καρτούν Holly Hobbie. Περιλαμβάνει 24 φορέματα, όλα σχεδόν κατασκευασμένα με τη μέθοδο του patchwork. Εδώ και μερικές σεζόν υλοποιούμε τις συλλογές μας γύρω από την ιδέα της βιωσιμότητας, γι’ αυτό χρησιμοποιήσαμε ό,τι είχαμε στο ατελιέ μας – από ρετάλια υφασμάτων μέχρι δείγματα κατασκευασμένα ειδικά για εμάς κάθε φορά που ξεκινούσαμε νέα συλλογή». Ο «ευσυνείδητος σχεδιασμός», όπως τον αποκαλεί ο Viktor, είναι η δική τους συμβολή στον αγώνα για την προστασία του περιβάλλοντος. «Θέλουμε να σχεδιάζουμε πράγματα με νόημα, όχι απλά να παράγουμε προϊόντα», εξηγεί. «Προσπαθούμε να κάνουμε περισσότερα με όλο και λιγότερα υλικά. ‘Λογοκρίνουμε’ τον εαυτό μας, γιατί γνωρίζουμε ότι μπορούμε να πετύχουμε πολλά με αυτά που ήδη διαθέτουμε».

Viktor & Rolf: H ιστορία δύο ανθρώπων που κάνουν τη μόδα τέχνη-2
©Filep Motwary
2/8
Native Share

Οι δυο τους ξεκινούν να δουλεύουν κάθε νέα τους συλλογή από νωρίς, γιατί είναι μια χρονοβόρα διαδικασία, με μεγάλες απαιτήσεις σε επίπεδο κατασκευής. Με τη βοήθεια της μικρής τους ομάδας στο Άμστερνταμ εργάζονται εντατικά γύρω στους πέντε μήνες. «Υπάρχουν πολλές ιδέες που μένουν στο συρτάρι μέχρι να νιώσουμε ότι έφτασε η κατάλληλη στιγμή για να τις αναπτύξουμε», λέει ο Viktor. «Για εμάς, η υψηλή ραπτική προκύπτει μέσα από τον πειραματισμό. Κάθε ρούχο έχει μια εννοιολογική διάσταση πέραν της χρηστικής. Ωστόσο, αυτά που προτείνουμε δεν αποτελούν λύσεις ένδυσης για τις καθημερινές ανάγκες μιας γυναίκας, αλλά αποκαλύπτουν την αντίληψή μας γι’ αυτήν. Η εμπειρία μιας επίδειξης είναι το αποτέλεσμα του τρόπου σκέψης μας. Πρόκειται για μια κατάσταση που, αφού τη βιώσει κάποιος, μπορεί να αντιληφθεί ό,τι προσπαθούμε να πούμε». Μοιάζει επίσης με απόδραση από την πραγματικότητα και, κυρίως, από οτιδήποτε μέτριο συμπληρώνω και συμφωνούν σεμνά.

Viktor & Rolf: H ιστορία δύο ανθρώπων που κάνουν τη μόδα τέχνη-3
©Filep Motwary
3/8
Native Share

Παρακολουθώντας την πορεία τους, μπορεί κάποιος εύκολα να αντιληφθεί ότι από το ξεκίνημά τους κιόλας είχαν συγκεκριμένο στίγμα και αναφορές – στις οποίες αρέσκονται να επιστρέφουν. Το Συνδικάτο Σχεδιαστών Μόδας του Παρισιού τους δέχτηκε χωρίς να πληρούν καν τα κριτήρια που απαιτούνται για να γίνει κάποιος μέλος. Για να παραμείνουν, έπρεπε να αποδείξουν την αξία τους σε πολύ λίγο χρόνο, πράγμα που κατάφεραν χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια. «Τα πρώτα πέντε χρόνια στο Παρίσι δουλέψαμε σκληρά. Αν και δύσκολα, ήταν απαραίτητα για να βρούμε τη δική μας φωνή», υποστηρίζει ο Rolf. «Πειραματιστήκαμε πολύ με τον χώρο της τέχνης πριν αποφασίσουμε να επικεντρωθούμε στη μόδα και μόνο. Αυτή ήταν και η στιγμή που απογειωθήκαμε. Στοχεύοντας στην υψηλή ραπτική, ξεκινήσαμε αυτό το ταξίδι σαν ‘συνεπιβάτες’, με τις λίγες γνώσεις μας και με σεμνότητα. Αρχίζοντας κάποιος έτσι, είναι εύκολο να προσγειωθεί αν χρειαστεί. Θα ήταν πολύ πιο δύσκολα τα πράγματα διαφορετικά».

Viktor & Rolf: H ιστορία δύο ανθρώπων που κάνουν τη μόδα τέχνη-4
©Filep Motwary
4/8
Native Share

Στην επέτειο των δέκα χρόνων του οίκου τους, το Musée de la Mode et du Textile τους τίμησε με μια αναδρομική έκθεση στο Λούβρο, κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί με νέους σχεδιαστές. Θεωρούν πως ήταν νωρίς για κάτι τέτοιο; «Αν και τότε νιώσαμε μεγάλη ικανοποίηση και χαρά, η έκθεση δεν ήταν αυτοσκοπός για εμάς. Όμως, τη βιώσαμε σαν λογικό επακόλουθο», θυμάται ο Rolf. Σε αντίθεση με μια έκθεση, που έχει μεγαλύτερη διάρκεια και απευθύνεται σε μεγαλύτερο κοινό, ένα σόου μόδας είναι μια φαντασμαγορία μικρής διάρκειας, μόλις μερικών λεπτών. Επιπλέον, σε ένα μουσείο μια δουλειά μπορεί να παρουσιαστεί με εντελώς διαφορετικό τρόπο από αυτόν που έχει προτείνει ο σχεδιαστής στην πασαρέλα, με συνδυασμούς που προκαλούν έναν νέο κοινωνικό διάλογο, άσχετο από την περίοδο δημιουργίας των ενδυμάτων. «Η δουλειά μας, που είναι κάπως γλυπτική, σε ένα μουσείο μοιάζει να βρίσκεται στον φυσικό της χώρο. Γίνεται προσβάσιμη στο κοινό που μπορεί να αφιερώσει όσο χρόνο χρειάζεται για να την περιεργαστεί», λένε με μια φωνή.

Viktor & Rolf: H ιστορία δύο ανθρώπων που κάνουν τη μόδα τέχνη-5
©Filep Motwary
5/8
Native Share

Προσωπικά, όταν επισκέφθηκα την έκθεση για τα 25 χρόνια τους στην Kunsthalle του Ρότερνταμ, πριν από ενάμιση χρόνο, ένιωσα πως η αίθουσα του μουσείου μετέτρεπε τα ρούχα σε μοντέρνα αντικείμενα τέχνης, ξεπερνώντας τον αρχικό τους σκοπό και προσδίδοντάς τους διαχρονικότητα. Συμφωνούν ότι η αισθητική τους έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και δίνουν ως παράδειγμα την προτίμησή τους στα συμπαγή υφάσματα. «Δεν θα βρείτε εύκολα αέρινες σιλουέτες στις συλλογές μας», λέει ο Viktor γελώντας. «Όταν μας ζητούν να περιγράψουμε τη σχεδιαστική μας προσέγγιση, απαντάμε πως είναι graphic-baroque. Από τη μια υπάρχει ένα οπτικό ερέθισμα που παραπέμπει στον μινιμαλισμό και από την άλλη ένταση. Θα έλεγα ότι μας αρέσει η ελεγχόμενη ευφορία. Ένα πολύ σημαντικό σημείο αναφοράς για εμάς είναι οι εμπειρίες που είχαμε ως έφηβοι λάτρεις της μόδας. Μας άρεσαν πολύ οι διαφημίσεις των αρωμάτων εκείνης της εποχής, η αίσθηση μυστηρίου ή, αν θέλετε, ενός μυστικισμού που εξέπεμπαν οι εικόνες, στοιχεία στα οποία βασιζόμαστε μέχρι σήμερα όταν σχεδιάζουμε. Αν και προσπαθούμε να δείξουμε κάτι νέο κάθε φορά, είμαστε αρκετά ρεαλιστές για να γνωρίζουμε ότι αυτό δεν είναι στην πραγματικότητα 100% εφικτό, αφού έχουμε συγκεκριμένη γραφή. Πολλές φορές είχαμε ιδέες που σχεδόν φοβόμασταν να τις εκτελέσουμε και ομολογώ ότι προβληματιζόμασταν αν θα τις προχωρούσαμε ή όχι. Δεν είναι εύκολη η απόφαση».

Viktor & Rolf: H ιστορία δύο ανθρώπων που κάνουν τη μόδα τέχνη-6
©Filep Motwary
6/8
Native Share

Πολλές από αυτές τις συλλογές έκαναν τη διαφορά, απάντησαν στα δικά τους δημιουργικά ερωτήματα και εξέφρασαν απόλυτα την εποχή τους. Όλες τους είναι σημείο αναφοράς για τις γενιές που ακολουθούν, όπως για παράδειγμα η Russian Doll για τον χειμώνα του 1999 με πρωταγωνίστρια τη Maggie Rizer, ένας ευφυής σχολιασμός για τη μαζικότητα της μόδας. Δέκα χρόνια αργότερα, τον χειμώνα του 2008, οι Viktor & Rolf δίχασαν κοινό και δημοσιογράφους με τη συλλογή No. Αν και μικρή, αυτή η λέξη που εκφράζει με απόλυτο τρόπο την άρνηση διαθέτει ειδικό βάρος, συνήθως ασήκωτο. «Η φινέτσα κρύβεται στην άρνηση», είχε πει η Diana Vreeland και οι δύο δημιουργοί τη χρησιμοποίησαν για να αποδώσουν με λιτότητα, αλλά συγκλονιστικά, τα σημεία των καιρών. Όπως έκαναν και με τις κατά καιρούς συνεργασίες με γυναικείες προσωπικότητες που άφησαν το δικό τους αποτύπωμα στον χώρο τους, όπως η Tilda Swinton, η Tori Amos, η Bjork…

Οι δικαίως αποκαλούμενοι «fashion artists» υπηρετούν σχεδόν επί τρεις δεκαετίες τη μόδα με τόλμη, παράγοντας ένα έργο που χαρακτηρίζεται κυρίως για τον εννοιολογικό του χαρακτήρα. Δυναμική που εξασθένησε για λίγο στα 00s, καθώς άφησαν στην άκρη τα «τοτέμ» τους και έστρεψαν την προσοχή τους στις συλλογές prêt-à-porter για γυναίκες και άνδρες, αλλά και στα εσώρουχα και τα νυφικά, προφανώς για εμπορικούς λόγους. Το 2011 επανήλθαν όμως δριμύτεροι στις βασικές τους αρχές και πλέον εστιάζουν στην υψηλή ραπτική. Σαν ένα είδος ιεροτελεστίας, αυτό που κάθε φορά προτείνουν διεκδικεί την προσοχή, ενώ τα ρούχα τους, σε συνδυασμό με τη χορογραφία, προκαλούν τον θαυμασμό, συμβάλλοντας παράλληλα στη διαιώνιση του savoir-faire – όχι σαν έννοια, αλλά στην πράξη.

Viktor & Rolf: H ιστορία δύο ανθρώπων που κάνουν τη μόδα τέχνη-7
©Filep Motwary
7/8
Native Share

Αν και η μόδα ως ιδέα είναι σίγουρα πιο προσιτή στις μέρες μας χάρη στο διαδίκτυο, οι «νικητές» σε αυτό το διευρυμένο πεδίο δημοσιότητας δεν είναι απαραίτητα και αυτοί που κομίζουν κάτι νέο στον χώρο. Ταυτόχρονα, υπάρχει μια αισθητή ανισορροπία σε πολλά επίπεδα της βιομηχανίας, με τις διαφορετικές ερμηνείες των λέξεων «πρωτοτυπία», «αυθεντικότητα» και «ποιότητα», που εν τέλει είναι οι μεγαλύτερες παγίδες. Μέσα σε αυτό το συνονθύλευμα παραμέτρων «εγκυρότητας», εύλογα αναρωτιέται κανείς ποια είναι η ταυτότητα της γυναίκας για την οποία δημιουργούν οι Viktor & Rolf. «Δεν υπάρχει γυναίκα-πρότυπο για εμάς», απαντά ο Rolf. «Η περίοδος ‘εκτροπής’ από τον στόχο μας ήταν μια προσπάθεια επαναπροσδιορισμού της φιλοσοφίας μας. Πιστέψαμε ότι για να πετύχουμε, έπρεπε να ανήκουμε στο σύνολο και αυτό αποδείχθηκε λάθος. Για μας το prêt-à -porter ήταν ένα παζλ που παραμένει άλυτο, αν και προσπαθήσαμε. Φτάσαμε σε τέλμα, γιατί μας αποσυντόνιζε. Έτσι επιστρέψαμε στην υψηλή ραπτική, για να δημιουργούμε χωρίς συμβιβασμούς».

Δεν ήταν όμως μόνο αυτός ο λόγος. Η ανάγκη για ακατάπαυστη παραγωγικότητα τους εξάντλησε και κάποια στιγμή συνειδητοποίησαν ότι δεν τους έμενε καθόλου χρόνος να αποστασιοποιηθούν, προκειμένου να μπορέσουν να αξιολογήσουν σωστά τη δουλειά τους. «Κάναμε τότε ένα βήμα πίσω, για να προστατέψουμε και τη μεταξύ μας σχέση, απόφαση καθόλου εύκολη αφού η δουλειά ήταν επίκεντρο της ζωής μας για μεγάλο χρονικό διάστημα», παραδέχεται ο Viktor. Για να το πετύχουν, άλλαξαν διατροφή και ξεκίνησαν διαλογισμό και άσκηση, δίνοντας περισσότερη σημασία στο σώμα τους. Χαλάρωσε έτσι και η ψυχή τους και ένιωσαν να ξαναποκτούν επαφή με τους ανθρώπους γύρω τους. Αντιλαμβάνομαι την αλλαγή για την οποία μιλούν, καθώς όσο περνάει η ώρα «ξεκλειδώνουν» και γίνονται πιο άνετοι και ζεστοί. Η συζήτηση εξελίσσεται σε ανάλαφρη ατμόσφαιρα και στο τέλος, χαμογελαστοί, μου δίνουν ραντεβού για την επόμενη μέρα στην Gaîté Lyrique, όπου θα παρουσιάσουν τη συλλογή τους.

Viktor & Rolf: H ιστορία δύο ανθρώπων που κάνουν τη μόδα τέχνη-8
©Filep Motwary
8/8
Native Share

Πλησιάζει απόγευμα και ο χώρος όπου θα πραγματοποιηθεί το σόου είναι γεμάτος από μοντέλα με λευκά μπουρνούζια, κάποια με τατουάζ-λέξεις στο κορμί τους -«Flowers», «Love», «Peace»- αλλά και σλόγκαν όπως «You must be the change you want to see in the world», «Success is not final/Failure isn’t fatal», «Keep calm and get tattooed»… Ενώ σκέφτομαι πόσο δύσκολο θα ήταν το casting για να βρουν τόσο συγκεκριμένα κορίτσια, ο Viktor ζητάει τη γνώμη μου για το μακιγιάζ. «Καταπληκτικό» απαντώ, προσπαθώντας να κρύψω την έκπληξη και συνάμα την αμηχανία μου. Λέω ωστόσο την αλήθεια.

Στον επάνω όροφο η ομάδα κάνει τις τελευταίες διορθώσεις στα ρούχα, ενώ ο Thierry-Maxime Loriot, επιμελητής εκθέσεων μόδας και στενός φίλος των σχεδιαστών, περιεργάζεται τα ρούχα ακολουθούμενος από τηλεοπτικό συνεργείο. Το μακιγιάζ έχει ολοκληρωθεί και τα μοντέλα αρχίζουν να ντύνονται για τη φωτογράφιση πριν από το σόου. Ο Rolf δένει περίτεχνους φιόγκους στο λαιμό τους, κάποιες φορούν υπερμεγέθη καπέλα, ενώ όλα τα φορέματα, μίνι και μάξι, έχουν ογκώδη μανίκια, βολάν και λεπτομέρειες με βελονάκι. Με την κίνηση γίνονται ανάλαφρα, χωρίς όμως να χάνουν το μεγαλείο τους. Κατευθύνομαι στη μεγάλη αίθουσα. Απέναντί μου κάθεται ο Mika, ντυμένος φυσικά με Viktor & Rolf, από τη συλλογή τους που έχει μόλις επαναλανσαριστεί. Τα φώτα χαμηλώνουν και το σόου ξεκινά, με κάθε ρούχο να είναι πιο εντυπωσιακό από το προηγούμενο. Μαγεία!

*Ευχαριστούμε για την ευγενική φιλοξενία το ξενοδοχείο Le Bristol Paris.

Δείτε το βίντεο της συνέντευξης αποκλειστικά στο VOGUETV.