design-όραμα-ο-tokujin-yoshioka-στη-vogue-greece-92756
©Tokyo 2020

Όταν πριν λίγο καιρό η οργανωτική επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων 2020 στο Τόκιο ανακοίνωσε το σχέδιο της δάδας, κανείς δεν έμεινε ασυγκίνητος. Η ιδέα του διάσημου Ιάπωνα σχεδιαστή και καλλιτέχνη Tokujin Yoshioka να χρησιμοποιήσει για την κατασκευή της τα απορρίμματα αλουμινίου από τις προσωρινές κατοικίες των ανθρώπων που είδαν τα πάντα γύρω τους να χάνονται από τον καταστροφικό σεισμό (9 Ρίχτερ) και το επακόλουθο τσουνάμι (μέγιστο ύψος 40,5 μέτρα) στο Τόχοκου το 2011, ήταν κάτι παραπάνω από ταιριαστή με τις ολυμπιακές αξίες της δύναμης, της αντοχής, της ειρήνης και της αναγέννησης.

Design & Όραμα: <br/>Ο Tokujin Yoshioka στη Vogue Greece-1
©Tokyo 2020

«Προσπάθησα να φτιάξω κάτι πέρα από ένα καλαίσθητο, high tech σχέδιο», μου λέει o Tokujin Yoshioka, στην αποκλειστική επικοινωνία που είχε μαζί του η Vogue Greece. Σχεδόν συμβολικά, η μεγάλη καταστροφή του 2011 συνέβη Μάρτιο, δίνοντας την αίσθηση πως ό,τι χάθηκε κάποια στιγμή θα γεννηθεί ξανά. Οκτώ χρόνια μετά, ο Yoshioka εμπνέεται από ένα παραδοσιακό γιαπωνέζικο φυτό, το άνθος της κερασιάς, ένα παντοτινό σύμβολο της άνοιξης, για το σχέδιο της δάδας των Αγώνων του 2020. 

Design & Όραμα: <br/>Ο Tokujin Yoshioka στη Vogue Greece-2
©Tokyo 2020

«Στο σχεδιασμό με βοήθησαν οι ζωγραφιές με λουλούδια των παιδιών από τις  περιοχές που καταστράφηκαν. Σκέφτηκα ότι το άνθος της κερασιάς συμβολίζει καλύτερα από καθετί την αναγέννηση και την δύναμη της δημιουργίας, συναισθήματα που νιώθουν αυτά τα παιδιά. Κάθε ένα από τα πέντε πέταλα του άνθους της κερασιάς παράγει τη δική του φλόγα και όλες μαζί ενώνονται στο κέντρο, συμβολίζοντας την ιδέα της ένωσης των λαών. Η κερασιά είναι το πιο χαρακτηριστικό δέντρο της Ιαπωνίας. Έχουμε, μάλιστα, προβλέψει ώστε όταν ο δρομέας θα τρέχει κρατώντας τη, εκείνη να αντανακλά με τον ήλιο και να δίνει την αίσθηση ότι αναβοσβήνει». 

Design & Όραμα: <br/>Ο Tokujin Yoshioka στη Vogue Greece-3
©Tokyo 2020

Ο Yoshioka δεν είναι ένας συνηθισμένος καλλιτέχνης. Τα έργα του δημιουργούν συναισθηματικές δονήσεις, τόσο έντονες και αισθητικά άρτιες που έχουν γοητεύσει τα μεγαλύτερα πολιτιστικά κέντρα του πλανήτη. Το MoMa της Νέας Υόρκης, το γαλλικό Centre Georges-Pompidou αλλά και το V&A στο Λονδίνο έχουν φιλοξενήσει στο παρελθόν τη δουλειά του, η οποία πάντα εστιάζει σε θέματα σχετικά με το φως, τη φύση και τη διερεύνηση της ιαπωνικής ομορφιάς.

Design & Όραμα: <br/>Ο Tokujin Yoshioka στη Vogue Greece-4
©Tokyo 2020

 

Η τεχνολογία και η Ιαπωνία είναι δυο λέξεις στενά συνδεδεμένες. Θα λέγαμε ότι η δεύτερη γεννά απρόσκοπτα την πρώτη, πετυχαίνοντας πρωτοποριακά δημιουργήματα. «Η δάδα είναι τελευταίας τεχνολογίας και μ’ έναν τρόπο συμβολίζει την έκρηξη των επιστημών στην Ιαπωνία», μου λέει ο Yoshioka.

«Κυριολεκτικά χωρέσαμε όλη τη δημιουργική έξαρση και την ευφυΐα των ανθρώπων που κατασκευάζουν τα ιαπωνικά τρένα υψηλής ταχύτητας ή τα ιαπωνικά αεροπλάνα. Από την άλλη, το ροζ – χρυσό χρώμα Sakura (σ.σ. έτσι ονομάζεται στην Ιαπωνία το άνθος αρκετών δέντρων του γένους Prunus, συγκεκριμένα της ιαπωνικής κερασιάς Prunus serrulata) ήταν επίσης μια στοχευμένη επιλογή, ώστε να τονίσουμε τη μεταλλική υφή και τη λαμπρότητα που υπερβαίνει το χρόνο. Για το βάψιμο του αλουμινίου, επιλέξαμε μια τεχνική που χρησιμοποιείται και στην παραγωγή ρούχων στη μόδα, χαρίζοντας ένα πιο ζωντανό και λαμπερό χρωματικό αποτέλεσμα». 

Design & Όραμα: <br/>Ο Tokujin Yoshioka στη Vogue Greece-5
©Tokyo 2020

Δεν ξέρει ακόμα αν θα βρεθεί στην Ολυμπία στις 12 Μαρτίου 2020, οπότε και είναι προγραμματισμένη η αφή της φλόγας. Η μόνη του ελληνική ανάμνηση είναι η Μύκονος, ένα καλοκαίρι πριν αρκετά χρόνια, όταν ακόμα ήταν 20 ετών. «Θυμάμαι ακόμα τη μαγική ενέργεια αυτού του νησιού και το υπέροχο, λευκό τοπίο», λέει. Στην Ιαπωνία, η λαμπαδηδρομία θα ξεκινήσει (πάλι συμβολικά) από τη Φουκουσίμα. Ο σεισμός και το τσουνάμι του 2011 προκάλεσε μια τεράστια πυρηνική κατάρρευση και έκλυση ραδιενεργών υλικών στον πυρηνικό σταθμό του εργοστασίου ηλεκτρικής ενέργειας της περιοχής. 

«Όταν έμαθα ότι το Τόκιο θα φιλοξενήσει τους Αγώνες του 2020, το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα είναι ότι μέσω των έργων μου θα μπορούσα να μοιραστώ με τον κόσμο τα ιδιαίτερα συναισθήματα των ανθρώπων που ζουν στην Ιαπωνία. Μια χώρα τόσο όμορφη αλλά και τόσο παραδομένη στις πληγές των απίστευτων φυσικών καταστροφών», μου λέει ο βραβευμένος διεθνής Ιάπωνας καλλιτέχνης, ο οποίος τρέφει στενή σχέση και με τη βιομηχανία της μόδας.

Design & Όραμα: <br/>Ο Tokujin Yoshioka στη Vogue Greece-6
©Tokyo 2020

To 2016 είχε δημιουργήσει ένα installation από διάφανα σώματα, μέρος μιας μεγάλης έκθεσης στο Τόκιο, αφιερωμένης στο έργο του συντοπίτη του σχεδιαστή Issey Miyake. Με τίτλο “Body Works”, το δωμάτιο της εντυπωσιακής εγκατάστασης του Yoshioka φιλοξενούσε τα πιο ανθρωποκεντρικά ενδύματα του σχεδιαστή από τη δεκαετία του 1980. Τον περασμένο Ιούνιο, η Brook Street στο Mayfair του Λονδίνου υποδέχτηκε ένα νέο κατάστημα Issey Miyake, τον μίνιμαλ σχεδιασμό του οποίου υπογράφει ο καλλιτέχνης. Από τις “fashion” συνεργασίες του δεν λείπουν κι άλλοι, σπουδαίοι οίκοι, όπως Cartier, Swarovski, Louis Vuitton και Hermès.

«Ζούμε μια ζωή που περιβάλλεται από αντικείμενα», μου λέει. Τη στιγμή που η πραγματικότητα του ελληνικού design παραμένει «αχαρτογράφητη», η ιαπωνική σχεδιάζει τον χάρτη των μελλοντικών αντικειμένων που θα ενταχθούν στην καθημερινότητά μας, με τον πιο πρακτικό τρόπο. «Πιστεύω ότι έχει φτάσει η στιγμή να επανεξετάσουμε την έννοια του design. Αντί για επιφανειακές αλλαγές, είναι σημαντικό να κάνουμε ριζικές μεταρρυθμίσεις. Η άνοδος της τεχνολογίας μπορεί να μας βοηθήσει σ’ αυτό». 

Για την ώρα, προετοιμάζεται για τα εγκαίνια του “Glass Tea House – KOU-AN” στο National Art Center του Τόκιο. Το έργο του που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην 54η Biennale της Βενετίας το 2011, λίγους μόνο μήνες μετά τον καταστροφικό σεισμό, έρχεται στο Τόκιο, θέλοντας να χαρίσει στους επισκέπτες «μια πλούσια εμπειρία για το παρελθόν και το μέλλον της Ιαπωνίας». Κάτι, παρόμοιο, δηλαδή με το βαθύτερο νόημα, πίσω από τον σχεδιασμό του για την Ολυμπιακή δάδα του 2020. 

Info: H λαμπαδηδρομία για τους αγώνες του Τόκιο ξεκινά στις 12 Μαρτίου 2020 στην Αρχαία Ολυμπία. Η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων 2020 στο Τόκιο θα γίνει στις 24 Ιουλίου.