Ενώ ολοκληρώνει τη νέα του δουλειά που θα κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στη Στέγη και στη συνέχεια θα ταξιδέψει στα σημαντικότερα φεστιβάλ του πλανήτη, ο οραματιστής καλλιτέχνης μιλάει για την άτιτλη και υπό επεξεργασία ακόμη παράσταση, παραχωρώντας σε αποκλειστικότητα στη Vogue Greece φωτογραφικό υλικό από τις πρόβες της.
Φτάνει ακριβώς στην ώρα του στο καφέ της γειτονιάς του, στο Παγκράτι, όπου τον περιμένω για τη συνέντευξη. Η εικόνα -στο μυαλό μου- ενός αυτάρεσκου καλλιτέχνη που από «εθνικός» έγινε «διεθνής» σταρ, αποδομείται σε κλάσματα δευτερολέπτου, καθώς τον παρατηρώ να προσπαθεί να ξεφορτωθεί τα άπειρα κομματάκια φελιζόλ που είναι κολλημένα στα ρούχα του. «Συγγνώμη για την εμφάνιση, αλλά έφτιαχνα κάτι. Βλέπεις πόσο μέσα έχω μπει στο νέο έργο», μου λέει αυθόρμητα.
Πράγματι, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου έχει βουτήξει «ολόκληρος» στην προετοιμασία της νέας του δουλειάς, δοσμένος για άλλη μια φορά σε έναν καινούργιο κόσμο και αδημονώντας με λαχτάρα παιδιού να νιώσει όσα καινούργια γέννησε η ταγμένη στην αναζήτηση της μαγείας φύση του. Στα 56 του δεν έχει να αναμετρηθεί μόνο με ένα νέο έργο, αλλά και με τις άγνωστες διαδρομές μιας νέας φάσης στη ζωή του. «Βρίσκομαι σε μια περίοδο που αναγκάζομαι να μάθω πώς είναι να ζει κανείς χωρίς ρώμη», μου λέει. «Ένα ακόμα μεγάλο θέμα που με απασχολεί είναι η απόσυρση από την εργασία μου».
Πώς γίνεται στην αρχή μιας νέας δουλειάς να σκέφτεστε το καλλιτεχνικό σας τέλος;
Είναι μια πραγματικότητα που θα κληθώ να αντιμετωπίσω. Η εργασία μου απαιτεί τεράστια αποθέματα αντοχής και φαντάζομαι ότι δεν θα μπορώ να τα διαθέτω για πολλά χρόνια ακόμα.
Έχετε σκεφτεί το μετά;
Έχω κάποιες αδιευκρίνιστες ακόμα σκέψεις, αλλά δεν θα στις πω. Η παγκόσμια περιοδεία της νέας μου δουλειάς, αν ο κοροναϊός δεν ακυρώσει τα πάντα, με θέλει ενεργό για τουλάχιστον δύο χρόνια ακόμα, ενώ εγώ θέλω να φαντάζομαι ότι θα μπορούσα να τα παρατήσω ανά πάσα στιγμή. Κάτι τέτοιο είναι βέβαια ψευδαίσθηση, αφού η δουλειά μου είναι αυτό που καταλαβαίνω ως ζωή. Κάποια στιγμή, όμως, θα αναγκαστώ να αποχωρήσω. Είτε γιατί θα έχω βαρεθεί τον εαυτό μου, που κοντά είμαι, είτε επειδή ο κόσμος δεν θα έχει πια ενδιαφέρον γι’ αυτό που παράγω. Τα πράγματα μεταβιβάζονται στις νεότερες γενιές και το νέο μου έργο έχει να κάνει μ αυτό: πώς είναι να ετοιμάζεσαι να «θανατωθείς» από τους επόμενους. Με χαρά.
Πώς το εννοείτε αυτό;
Το έργο γεννήθηκε από ένα σοκ που βίωσα πρόσφατα, όταν ο πατέρας μου πέρασε μια σύντομη αλλά σοβαρή περιπέτεια υγείας, κατά τη διάρκεια της οποίας τον είδα ξαφνικά να γίνεται πάρα πολύ γέρος. Ενώ ήταν ταύρος, τον είδα να πέφτει. Αυτή η εικόνα με έβαλε σε σκέψεις σκοτεινές. Κατάλαβα ότι έρχεται η σειρά μου, ότι ως γιος είμαι το κομμάτι μιας παράξενης διαδοχής. Πολύ περισσότερο, συνειδητοποίησα ότι βρίσκομαι στην ίδια ηλικία που βρισκόταν εκείνος όταν του είχα εναντιωθεί. Όταν τον «δολοφονούσα» μέσα μου. Ξέρεις, το καινούργιο χρειάζεται να σκοτώσει το παλιό για να προχωρήσει και τώρα αρχίζω να το βλέπω από την πλευρά του παλιού. Ένας μινώταυρος πατέρας κι ένας γιος Θησέας, που τον νικά. Παρότι έχω ζήσει αυτή τη διαδικασία ως γιος και έτσι έχω μάθει να πορεύομαι, η περιπέτεια του πατέρα μου με έκανε να δω τα πράγματα από την πλευρά αυτού που θα σκοτωθεί, για να επιβιώσει ο νεότερος.
Νιώθετε, δηλαδή, ότι το καινούργιο θα σας σκοτώσει;
Αν είσαι υγιής πατέρας, προετοιμάζεις τον γιο σου να σε σκοτώσει. Με την ευρεία έννοια, προετοιμάζεις το καινούργιο να σε σκοτώσει. Ακριβέστερα, παραδέχεσαι ως διάδοχο αυτόν που μπορεί, με την αξία του να σε ξεπεράσει.
Και αν δεν είσαι υγιής;
Τον ευνουχίζεις. Αυτός ο διάλογος που θέλησα να αναπτύξω σκηνικά με την πατρότητα, με έκανε να αναλογιστώ τι σημαίνει διαδοχή. Τη δεδομένη στιγμή της ζωής μου, είμαι πια εγώ αυτός που θα σκοτωθεί και ο επόμενος έχει ήδη ξεκινήσει τον δολοφονικό του αγώνα εναντίον μου.
Εσείς «σκοτώσατε» τον πατέρα σας όταν αποφασίσατε να φύγετε από το σπίτι στα 18, υπερασπιζόμενος το δικαίωμά σας να ζήσετε σαν ελεύθερος, καλλιτέχνης, ανεξάρτητος, ομοφυλόφιλος νέος;
