Η Mel Robbins είναι μία από τις πλέον αναγνωρίσιμες φωνές της εποχής μας. Πρώην δικηγόρος, μητέρα τριών παιδιών, μια γυναίκα που αντιμετώπισε οικονομικές δυσκολίες και προσωπικά αδιέξοδα και κατάφερε να μετατρέψει τις εμπειρίες της σε ένα παγκόσμιο εργαλείο έμπνευσης. Σήμερα, η Αμερικανίδα γκουρού της ενδυνάμωσης είναι, ίσως, η δημοφιλέστερη συγγραφέας και ομιλήτρια αυτοβελτίωσης στον κόσμο, ένα παγκόσμιο φαινόμενο, όπως την αποκαλούν. Τα βιβλία της έχουν μεταφραστεί σε πάνω από 60 γλώσσες και το βραβευμένο podcast της, The Mel Robbins Podcast, εμπνέει ακροατές σε 194 χώρες, καταφέρνοντας να συγκεντρώσει 35 εκατομμύρια φανατικούς ακολούθους στις online πλατφόρμες της. Το μυστικό της; Όχι η «τέλεια ζωή», αλλά η δύναμη των μικρών αποφάσεων που μπορούν να αλλάξουν τα πάντα. Η Robbins δεν πουλά «θετική σκέψη». Μιλάει με πρακτικό τρόπο –βασισμένο πάντα σε επιστημονική έρευνα– για την πειθαρχία που χτίζεται βήμα βήμα και για την αλήθεια που σε απελευθερώνει. Το πρόσφατο best seller βιβλίο της, Η μέθοδος Αφήστε τους –το οποίο η Oprah Winfrey χαρακτήρισε «το καλύτερο βιβλίο αυτοβοήθειας που έχει διαβάσει ποτέ»–, δίνει εργαλεία γύρω από το πώς μπορεί κανείς να πάρει τον έλεγχο της ζωής του. «Θα έπρεπε να κάνουμε αυτή τη συνέντευξη από κοντά», μου λέει η Robbins με το χαρακτηριστικό της χαμόγελο μόλις ξεκινά η συζήτησή μας στο Zoom. «Μόλις γύρισα από διακοπές στην Ελλάδα: Αθήνα, Ύδρα –το αγαπημένο μου νησί–, Πάρο και Μήλο. Μια και είμαστε στη Vogue, να σας πω ότι στις ελληνικές διακοπές μου φορούσα φορέματα της Johanna Ortiz, μιας καταπληκτικής σχεδιάστριας από την Κολομβία». Αυτή είναι μια καλή πάσα για το ξεκίνημα της συζήτησής μας.
Οι Έλληνες είμαστε συναισθηματικοί, με ups και downs στη διάθεσή μας, και μερικές φορές μας λείπει η αυτοπεποίθηση. Ποια συμβουλή θα μας δίνατε για να το διαχειριστούμε;
Δεν πιστεύω ότι είναι θέμα μόνο των Ελλήνων. Όλοι οι άνθρωποι είναι συναισθηματικοί, αμφιβάλλουν για τον εαυτό τους και ανησυχούν για το τι σκέφτονται οι άλλοι. Αυτό που ξεχωρίζει στην Ελλάδα είναι η έντονη σύνδεση με την οικογένεια και την κοινότητα, το πάθος με το οποίο εκφράζετε τα συναισθήματά σας και η αίσθηση της ιστορίας γύρω σας, που θυμίζει πόσο σύντομη είναι η ζωή. Η συμβουλή μου; Μάθετε να αφήνετε τους άλλους να είναι όπως είναι και να ζείτε με τρόπο που σας κάνει να νιώθετε περήφανοι για τον εαυτό σας. Όταν είστε περήφανοι για εσάς, η γνώμη των άλλων χάνει τη δύναμή της πάνω σας. Αν προσπαθείτε συνεχώς να ευχαριστείτε τους άλλους, παραδίδετε τη δύναμή σας και καταλήγετε δυστυχισμένοι.
Να εφαρμόσουμε δηλαδή το περίφημο «Αφήστε τους», τη διάσημη μέθοδό σας.
Ακριβώς.
Ομολογώ ότι το καλοκαίρι δεν υπήρχε παραλία όπου πήγα και να μην είδα έστω και έναν να διαβάζει το βιβλίο σας.
Ο βασικός λόγος, νομίζω, που αγαπιέται παγκοσμίως αυτό το βιβλίο είναι ότι υπενθυμίζει κάτι που ήδη ξέρουμε. Η μέθοδος «Αφήστε τους» συνδέεται με τη στωική φιλοσοφία και τη βουδιστική έννοια της ηρεμίας. Συνδυάζει αρχαία σοφία με σύγχρονη ψυχολογία και νευροεπιστήμη και, κυρίως, είναι ένα εργαλείο εφαρμόσιμο. Μιλάει για τον έλεγχο και τη δύναμη, για το τι μπορείς να ελέγξεις και τι όχι. Ο πιο γρήγορος τρόπος να χάσεις τη δύναμή σου είναι να προσπαθείς να ελέγξεις πράγματα που δεν είναι δικά σου. Όταν ξοδεύουμε χρόνο κυνηγώντας την αποδοχή ή την ευτυχία των άλλων, αφήνοντας τις απόψεις τους να μας επηρεάζουν, στην ουσία τούς παραχωρούμε τη δύναμή μας. Το κρίσιμο κομμάτι, βέβαια, είναι το «Αφήστε με»: όταν αφήνεις τους άλλους να είναι όπως είναι και εστιάζεις στον τρόπο που εσύ αντιδράς. Εκεί βρίσκεται η πραγματική δύναμη. Όχι στο να ελέγχεις τους άλλους, αλλά στο πώς εσύ διαχειρίζεσαι τα φυσιολογικά συναισθήματα της ζήλιας, του άγχους ή του φόβου. Συχνά λέω ότι φτιάχνουμε οικογένειες για να μάθουμε να αγαπάμε ανθρώπους τους οποίους κάποιες φορές δεν αντέχουμε. Όταν αφήνεις τη μητέρα σου, τον πατέρα σου ή οποιονδήποτε σημαντικό στη ζωή σου να είναι όπως είναι, τότε καταλαβαίνεις ότι η δύναμή σου βρίσκεται στην αντίδρασή σου, και αυτό σε φέρνει πιο κοντά στους ανθρώπους γύρω σου.
Όλα καταλήγουν στο πώς εμείς οι ίδιοι επιλέγουμε να επεξεργαστούμε τα συναισθήματά μας; Πολύ σωστά.
Πώς μπορούμε όμως να διαχειριστούμε στην πράξη τα πολύ έντονα συναισθήματα, όπως ο φόβος που μας παραλύει ή το υπερβολικό άγχος;
Κάτι που δεν αντιλαμβάνεται κάποιος που αγχώνεται ή φοβάται υπερβολικά, είναι ότι το άγχος του αφορά κάτι που σκέφτεσαι ότι θα συμβεί στο μέλλον. Είναι μια στιγμή αβεβαιότητας, κατά την οποία αμφιβάλλεις για την ικανότητά σου να τη χειριστείς. Όταν συνειδητοποιείς ότι το άγχος είναι απλώς αυτό, αβεβαιότητα και αμφιβολία για τον εαυτό σου, μπορείς να κάνεις δύο πράγματα: Πρώτον, να το αναγνωρίσεις. Να πεις: «Νιώθω αβεβαιότητα γι’ αυτό που έρχεται». Δεύτερον, να δράσεις εκεί που έχεις έλεγχο. Ένα καλό παράδειγμα είναι η επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης στην αγορά εργασίας. Πολλοί αγχώνονται ότι θα χάσουν τη δουλειά τους. Με τη μέθοδο «Αφήστε τους», λες: «Άσ’ τους να πάρουν τη δουλειά μου, άσε τα πράγματα να συμβούν», και επικεντρώνεσαι σε όσα μπορείς να ελέγξεις. Φτιάχνεις σχέδιο δράσης, αναζητάς άλλες δουλειές, αποκτάς νέες δεξιότητες. Η έρευνα δείχνει ότι η δράση μειώνει το άγχος, γιατί σου δίνει έλεγχο. Ακόμα και σε πολύ δύσκολες στιγμές, όταν, ας πούμε, είσαι αντιμέτωπος με μια διάγνωση καρκίνου, η δύναμη δεν χάνεται. Αναγνωρίζεις τον φόβο, νιώθεις το άγχος, αλλά αν εστιάσεις σε αυτά που μπορείς να κάνεις, να αναζητήσεις για παράδειγμα έναν καλό γιατρό, το άγχος μειώνεται αισθητά. Έτσι ανακαλύπτεις ότι έχεις περισσότερη δύναμη απ’ όση νομίζεις και ότι είναι εφικτό να διαχειριστείς ακόμη και τις πιο τρομακτικές καταστάσεις.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα βιβλία αυτογνωσίας ανακυκλώνουν κλισέ και απλοϊκές συμβουλές. Εσείς πώς ξεχωρίζετε τι αξίζει πραγματικά να πείτε από αυτό που έχει ήδη ειπωθεί χιλιάδες φορές;
Το ενθαρρυντικό είναι ότι, σε έναν κόσμο γεμάτο φόβο, ψευδείς ειδήσεις και πολέμους, οι άνθρωποι στρέφονται όλο και περισσότερο σε βιβλία και podcasts που μιλούν για προσωπική δύναμη, σχέσεις και ουσία. Όλοι ψάχνουμε το ίδιο πράγμα: συμβουλές που θα μας βοηθήσουν να ζήσουμε καλύτερα. Πριν από μερικά χρόνια, πολλοί δεν θα τολμούσαν καν να περάσουν από το τμήμα self–help σε ένα βιβλιοπωλείο, γιατί θα σήμαινε ότι «κάτι δεν πάει καλά». Σήμερα όλοι έχουμε την ίδια επιθυμία: να ευημερούμε, να είμαστε χαρούμενοι, να φροντίζουμε τους δικούς μας, να νιώθουμε ότι η ζωή μας έχει νόημα. Οι περισσότεροι σήμερα νιώθουν μοναξιά, και αυτό δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα σήμα ότι κάτι θεμελιώδες λείπει – όπως η δίψα δείχνει ότι χρειάζεσαι νερό. Γι’ αυτό δεν πρέπει να αφήνεις τους άλλους να σε σταματούν από το να διεκδικείς όσα σε κάνουν να νιώθεις πιο πλήρης στη μοναδική σου ζωή. Ξέρεις, όταν φτάνουμε προς το τέλος της ζωής μας, όλοι ευχόμαστε το ίδιο: μακάρι να είχα περάσει περισσότερο χρόνο με τους ανθρώπους που με αγαπούν, μακάρι να ήμουν πιο παρών όταν τα παιδιά μου ήταν μικρά, να είχα σταθεί καλύτερα σ’ έναν φίλο, να είχα φροντίσει καλύτερα την υγεία μου. Αυτές οι ευχές είναι ίδιες παντού, στην Αφρική, στη Νότια Αμερική, στην Ελλάδα, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Γιατί είναι οι αλήθειες που ενώνουν όλους μας.
Πριν γίνετε η διάσημη ξανθιά κυρία με τα μαύρα γυαλιά που μας λέει πώς να ευτυχήσουμε, πώς θυμάστε τη ζωή σας;
Κατ’ αρχάς να σας πω ότι δεν νιώθω διάσημη. Δεν κάνω ό,τι κάνω για την αναγνώριση. Προτιμώ οι άνθρωποι να με βλέπουν σαν φίλη. Ο λόγος που κάνω αυτό που κάνω και μοιράζομαι όλες αυτές τις σκέψεις είναι γιατί πέρασα τα πρώτα σαράντα χρόνια της ζωής μου δυσκολεύοντας τα πράγματα για τον εαυτό μου περισσότερο απ’ ό,τι χρειαζόταν. Έκανα λάθη που πλήγωναν εμένα ή τους άλλους και πίστευα ότι ήμουν η μόνη που ένιωθε μοναξιά ή θλίψη. Όσο μοιράζομαι τις εμπειρίες μου από την κρίση στον γάμο μου, το τεράστιο οικονομικό χρέος που είχαμε να αντιμετωπίσουμε, μέχρι τη στιγμή που έχασα τη δουλειά μου ή ο γιος μου διαγνώστηκε με δυσλεξία και ΔΕΠΥ [σ.σ. Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας], συνειδητοποιώ ότι όλοι παλεύουμε με τα ίδια πράγματα. Μοιράζομαι αυτά που εύχομαι να ήξερα νωρίτερα, ώστε να βοηθήσω άλλους να αποφύγουν τον πόνο και τις δυσκολίες που εγώ πέρασα. Αν κάποιος νιώθει καλά, υπέροχα. Δεν χρειάζεται να αλλάξει τίποτα. Αλλά, αν ξυπνάς και νιώθεις ότι κάτι στη ζωή σου θα μπορούσε να είναι καλύτερο, στη δουλειά, στις σχέσεις, στον τρόπο που φροντίζεις τον εαυτό σου, υπάρχουν απλά βήματα που μπορείς να ακολουθήσεις, χωρίς κόστος, για να αλλάξεις τη ζωή σου. Είναι εφικτό να αλλάξεις τη ζωή σου, κι αυτό θέλω να το πω σε όσο περισσότερους ανθρώπους μπορώ.
Στο βιβλίο σας λέτε ότι οι άνθρωποι αλλάζουν μόνο όταν θέλουν να αλλάξουν.
Ακριβώς. Η αλλαγή απαιτεί δράση από εμάς τους ίδιους. Θέλεις χρήματα; Πρέπει να δουλέψεις σκληρά. Θέλεις ωραίο σώμα; Να επιβάλεις στον εαυτό σου το γυμναστήριο, ακόμα κι όταν δεν θέλεις. Ξανά και ξανά. Απλώς κάν’ το. Όταν με ρωτούν πώς εξόφλησα τις 800.000 δολάρια χρέος, η απάντηση είναι: με περίπου έντεκα χρόνια επίπονης δουλειάς και με τρεις ή τέσσερις δουλειές ταυτόχρονα κατά περιόδους. Στο βιβλίο μου βασίζομαι σε έρευνα 57 παγκοσμίως αναγνωρισμένων ειδικών, όπως της Tali Sharot, κορυφής στη νευροεπιστήμη. Η έρευνά της δείχνει ότι οι άνθρωποι αλλάζουν μόνο όταν είναι έτοιμοι και πάντα για τον εαυτό τους – ποτέ για τους άλλους. Δεν μπορείς να τους αλλάξεις λέγοντάς τους τι να σκεφτούν. Ο πιο ισχυρός τρόπος να αλλάξεις τη γνώμη των άλλων είναι να ζεις τη ζωή σου ως παράδειγμα. Ζήσε τη ζωή σου, άφησε τους άλλους να έχουν τις απόψεις τους και η αλλαγή θα έρθει φυσικά.
Την τεχνητή νοημοσύνη πώς τη βλέπετε; Έχω πολλούς φίλους που συζητούν προσωπικά ή ψυχολογικά θέματα με το ChatGPT και λένε ότι μοιάζει με πραγματικές συνεδρίες ψυχοθεραπείας. Ποια είναι η γνώμη σας;
Η κατάσταση είναι πολύπλοκη. Στις ΗΠΑ, το Harvard Business Review αναφέρει ότι η κύρια χρήση της AI μετατοπίζεται από την παραγωγή ιδεών το 2024 σε συμβουλές σχέσεων και θεραπευτικές συμβουλές το 2025. Το πρόβλημα είναι ότι το ChatGPT λειτουργεί σαν autocorrect: ξέρει μόνο ό,τι του λες, δεν βλέπει το πρόσωπό σου, δεν νιώθει τα συναισθήματά σου και δεν γνωρίζει την ιστορία σου. Επιπλέον, τείνει να επιβεβαιώνει ό,τι του δίνεις αντί να σε αμφισβητήσει ή να σε καθοδηγήσει. Μελέτες δείχνουν ότι η AI μπορεί να είναι αποτελεσματική μόνο υπό την επίβλεψη αδειοδοτημένου θεραπευτή. Στις ΗΠΑ, το Ιλινόις έχει ήδη θεσπίσει νόμο που απαγορεύει την παροχή θεραπευτικών συμβουλών από AI χωρίς επίβλεψη. Υπάρχουν όμως και θετικά: η θεραπεία είναι ακριβή και συχνά ανύπαρκτη για πολλούς. Η AI, υπό σωστή καθοδήγηση, μπορεί να γίνει ένας οικονομικός τρόπος πρόσβασης σε βοήθεια. Τα αρνητικά είναι ότι μπορεί να ενισχύσει κακές σκέψεις, να αυξήσει τη μοναξιά και να βασιστεί πλήρως στις πληροφορίες που της δίνεις, χωρίς κριτική ή καθοδήγηση, όπως θα έκανε ένας θεραπευτής.
Μια τελευταία ερώτηση: Θα λέγατε ότι σήμερα έχετε φτάσει στο σημείο να εφαρμόζετε πλήρως τις θεωρίες σας και στη δική σας ζωή;
Δεν νομίζω ότι θα φτάσω ποτέ σε αυτό το σημείο. Είμαι άνθρωπος, έχω συναισθήματα, κάνω λάθη και μαθαίνω συνεχώς. Αλλά υπάρχουν πράγματα που έχω καταφέρει και για τα οποία είμαι περήφανη. Είμαι ευγνώμων που οι μεγάλες αλλαγές ήρθαν αργά στη ζωή μου, αφού πρώτα είδα να κλονίζεται ό,τι είχε σημασία: το σπίτι, η οικογένεια, η ψυχική ισορροπία, η καριέρα μου. Ζω σε μια μικρή πόλη και δεν επιδιώκω πολυτέλειες ή τη διασημότητα. Αγαπώ τη δουλειά μου, το ότι φτάνουμε σε τόσους ανθρώπους και ότι μπορούμε να μοιραστούμε την έρευνα και τις ιστορίες ειδικών δωρεάν μέσω του podcast μας. Χρησιμοποιώ ό,τι μαθαίνω όσο καλύτερα μπορώ. Υπάρχουν μέρες που δεν μπορώ να σηκωθώ από το κρεβάτι, γιατί είμαι άνθρωπος. Δεν θέλω να είμαι ρομπότ. Αλλά ένα από τα πράγματα που με κάνει περήφανη είναι το ότι μαθαίνω να διαχειρίζομαι τα συναισθήματά μου. Μερικές φορές, τα μικρά και φαινομενικά ασήμαντα πράγματα κάνουν τη μεγαλύτερη διαφορά. Για να κλείσουμε αυτή την όμορφη κουβέντα με ένα αστείο, να πω ότι φέτος γιορτάζω την 29η επέτειο του γάμου μου! Ένας ειδικός που φιλοξένησα πρόσφατα στο podcast μου, είπε κάτι που θα ακουστεί απλοϊκό, αλλά έχει μεγάλη δόση αλήθειας: Στις μακροχρόνιες σχέσεις, πολλές διαφωνίες μπορούν να λυθούν πολύ απλά, με ένα σάντουιτς! Συνήθως, μετά από έναν μεγάλο καβγά, κάποιος είναι κουρασμένος ή πεινασμένος. Τρώγοντας ένα σάντουιτς, σχεδόν έχει ξεχάσει γιατί τσακωνόταν! Μπορώ να σας το βεβαιώσω και από προσωπική εμπειρία!
* Το βιβλίο Η μέθοδος Αφήστε τους της Mel Robbins κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Διόπτρα.
