Με αφορμή την νίκη του στα βραβεία Emmy, διαβάστε την συνέντευξή του στην Χριστίνα Πολίτη.
Με μια καριέρα γεμάτη εμβληματικούς ρόλους –από το This Is England του Shane Meadows μέχρι το Boardwalk Empire του Martin Scorsese και το Boiling Point του Philip Barantini, μεταξύ πολλών άλλων–, ο Stephen Graham έχει κατακτήσει κοινό και κριτικούς. Ξέραμε, λοιπόν, ότι είναι ένας μεγάλος ηθοποιός. Μέχρι που ήρθε το Adolescence και μάθαμε ότι υπάρχει «πιο ψηλά» ακόμα και για έναν τέτοιου επιπέδου καλλιτέχνη. Το 2025 αναμφίβολα του ανήκει, επειδή εκτός από βασικός χαρακτήρας είναι και συνδημιουργός μαζί με τον Jack Thorne της σειράς που έχει προκαλέσει σεισμό, φέρνοντας στο προσκήνιο τις βαθύτερες ανησυχίες της σύγχρονης κοινωνίας. Αντλώντας έμπνευση από σκληρές αλήθειες της πραγματικής ζωής, άνοιξε μια ουσιαστική συζήτηση για τη νεολαία, την πατρότητα, τη βία και τη νέα αρρενωπότητα.
Είχα την ευκαιρία να μιλήσω μαζί του και δηλώνω εντυπωσιασμένη και από τον άνθρωπο πέρα από τον καλλιτέχνη. Βαθύτατα ευγενής και σεμνός, με ευχαριστεί όταν, ξεκινώντας να μιλάμε, του εκφράζω πρώτα απ’ όλα την εκτίμησή μου για τη δουλειά του – το αυτονόητο δηλαδή. «Είναι πολύ όμορφο αυτό», μου λέει γελώντας και αμέσως σπάει ο πάγος. Παρακολουθώντας τη δουλειά του τόσα χρόνια, έχω διαπιστώσει ότι επενδύει κυρίως σε βρετανικές ιστορίες, μοιάζοντας να λειτουργεί με το ένστικτο. Τον ρωτάω, λοιπόν, τι τον ενέπνευσε να γράψει τη συγκεκριμένη και αν, μετά την τόσο μεγάλη επιτυχία, έχει αλλάξει κάτι στη ζωή του και στον τρόπο που σχεδιάζει τα επόμενα βήματά του. «Ήθελα να γράψω αυτή την ιστορία εξαιτίας κάποιων περιστατικών που με σημάδεψαν», απαντά. «Πρώτα, διάβασα για ένα κορίτσι που δολοφονήθηκε λίγο πριν από τα Χριστούγεννα στο Λίβερπουλ. Ήταν τόσο νέα, και το αγόρι που το έκανε ήταν μόλις 15 ετών. Με συγκλόνισε. Λίγο αργότερα, μια τρανς κοπέλα παρασύρθηκε σε ένα πάρκο και δολοφονήθηκε. Και τότε αναρωτήθηκα: τι πάει τόσο στραβά στην κοινωνία μας; Η Βρετανία έχει σοβαρό πρόβλημα με την εγκληματικότητα με μαχαίρια, αλλά αυτές οι δύο υποθέσεις με άγγιξαν προσωπικά. Ήθελα να ρίξω φως, όχι να κάνω ένα κλασικό αστυνομικό δράμα. Όταν το συζήτησα με τη σύζυγό μου, τη Hannah [σ.σ. η επίσης ηθοποιός Hannah Walters, συμπρωταγωνίστριά του στη σειρά], μου είπε κάτι που μου έμεινε: “Ξέρουμε από την αρχή ποιος το έκανε, ας μην εστιάσουμε στο ποιος, αλλά στο γιατί συμβαίνουν αυτά τα πράγματα”. Τότε απευθύνθηκα στον Jack Thorne. Γράφει για την ανθρώπινη φύση όπως κανείς άλλος. Κι εκείνος μου πρότεινε να το δουλέψουμε μαζί και με βοήθησε να βγάλω από το κεφάλι μου τη δομή της σειράς. Είναι θέμα ευθύνης – των γονιών, των σχολείων, της κοινωνίας, της πολιτικής, του διαδικτύου. Όλοι έχουμε ευθύνη. Και θέλαμε να ξεκινήσουμε αυτή τη συζήτηση. Όσο για την επιτυχία, πραγματικά ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Νιώθω ότι άγγιξε κάτι. Έφερε και ευκαιρίες σίγουρα – ίσως περισσότερους ρόλους και ένα ευρύτερο κοινό. Αλλά με την καρδιά μου θα συνεχίσω να διαλέγω δουλειές που έχουν νόημα, όπως πάντα. Ήμουν τυχερός που είχα στο πλευρό μου τη Hannah και την πράκτορά μου, την Jane, ειδικά με τη δυσλεξία μου. Έχουμε χαράξει μαζί αυτή τη διαδρομή. Οπότε, όχι, δεν νομίζω ότι θα αλλάξω προσέγγιση. Απλώς ίσως ανοίγουν τώρα περισσότερες πόρτες».
Απ’ όλες τις συζητήσεις που άνοιξε το Adolescence, ποια, κατά τη γνώμη του, είναι η πιο σημαντική; «Για μένα είναι η επικοινωνία. Να κρατάμε ανοιχτό τον δίαυλο με τα παιδιά μας. Όταν φτάνουν στα 13 ή στα 14, συχνά μας απομακρύνουν. Αλλά είναι κρίσιμο να συνεχίζουμε να τα ρωτάμε “Πώς είσαι;”. Τα τελευταία χρόνια έχουμε αρχίσει, επιτέλους, να μιλάμε περισσότερο για την ψυχική υγεία των ανδρών, αλλά αυτό πρέπει να ξεκινά από νωρίς. Οι νέοι νιώθουν την πίεση να χτίσουν μια τέλεια εικόνα του εαυτού τους, ειδικά στα social media. Αλλά αν διατηρήσουμε ειλικρινή και ανοιχτό διάλογο, τους βοηθάμε να μεγαλώσουν ολοκληρωμένα. Αυτό είναι το παν για μένα: η επικοινωνία. Να μην τη χάνουμε ποτέ». Συμφωνούμε ότι στον μετα-πανδημικό, παγκοσμιοποιημένο κόσμο μας οι γονείς εφήβων παντού μοιράζονται τις ίδιες αγωνίες και φόβους. Το ερώτημα είναι πώς μπορούμε να σπάσουμε τη σιωπή και να κατανοήσουμε πραγματικά τις κρυφές ζωές των παιδιών. «Είναι θέμα σύνδεσης», εκτιμά. «Ακόμα και όταν δεν θέλουν να μιλήσουν, πρέπει να κρατάμε την πόρτα ανοιχτή. Να τους δείχνουμε ότι μπορούν να μας εμπιστευτούν. Ότι δεν θα τους κρίνουμε. Πρέπει να δημιουργούμε έναν χώρο όπου νιώθουν την ασφάλεια να εκφραστούν. Η ζωή τους είναι γεμάτη θόρυβο: social media, πίεση από συνομηλίκους, μη ρεαλιστικά πρότυπα. Αλλά εμείς μπορούμε να είμαστε το σταθερό τους σημείο, το μέρος όπου νιώθουν ότι τους ακούν, όχι μόνο ότι τους βλέπουν. Από εκεί ξεκινά η κατανόηση». Αναρωτιέμαι πώς μπορούμε να επαναπροσδιορίσουμε σήμερα την έννοια της αρρενωπότητας και ποιες είναι οι σημαντικότερες αξίες που ο ίδιος έχει περάσει στα παιδιά του. «Για μένα, ένας άνδρας πρέπει να μπορεί να εκφράζει ανοιχτά τα συναισθήματά του. Πρέπει να ξεφύγουμε από την παλιά νοοτροπία, το “σφίξε τα δόντια, μην κλαις, μην είσαι κορίτσι”. Αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Τα αγόρια πρέπει να μεγαλώνουν ξέροντας ότι είναι εντάξει να μιλούν για τα συναισθήματά τους, να είναι ευάλωτα. Και πρέπει να σέβονται τις γυναίκες απόλυτα. Ο κόσμος έχει αλλάξει. Οι σχέσεις είναι συνεργασίες, όχι ένας άνθρωπος που σηκώνει όλο το βάρος. Το ίδιο ισχύει και για την ανατροφή των παιδιών. Προσωπικά, πάντα προσπαθούσα να είμαι ειλικρινής με τα παιδιά μου, να τους δείχνω ότι η δύναμη περιλαμβάνει και την ευαλωτότητα. Η μητέρα μου μού το έμαθε αυτό. Υπάρχει μια ισορροπία. Ναι, να είμαστε δυνατοί, αλλά και να μοιραζόμαστε τα πάντα: τα καλά και τα δύσκολα. Έτσι χτίζουμε ουσιαστικές σχέσεις. Έτσι επαναπροσδιορίζουμε την αρρενωπότητα: με ειλικρίνεια, με αλήθεια και με σεβασμό για τον καθένα».
Μιλώντας για έμπνευση, παραδέχεται ότι την αντλεί από παντού: από μια ηλιόλουστη μέρα, ένα τραγούδι, έναν πίνακα ή, τις περισσότερες φορές, από την οικογένειά του. «Η μητέρα και ο πατέρας μου είχαν τεράστια επίδραση πάνω μου και η γυναίκα μου, η Hannah, είναι απίστευτη. Είναι η καλύτερή μου φίλη. Γελάμε, κλαίμε, αστειευόμαστε. Έχει την καταπληκτική ικανότητα να κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν πραγματικά ορατοί. Είναι ένα σπάνιο χάρισμα αυτό. Οι σχέσεις είναι το παν. Και είναι πάντα αμφίδρομες. Πρέπει να φερόμαστε στους άλλους όπως θέλουμε να μας φέρονται. Υπάρχει μια φράση που λέει “κρατάς μόνο ό,τι δίνεις”. Το πιστεύω πολύ. Να βοηθάμε ο ένας τον άλλο, να αφήνουμε τον εγωισμό στην άκρη. Να υπηρετούμε το σύνολο, είτε πρόκειται για ένα project είτε για το πρόσωπο που έχουμε δίπλα μας. Αυτό είναι όλο. Και νιώθω τυχερός κάθε μέρα που έχω δίπλα μου ανθρώπους όπως η Hannah και η συνάδελφός μου και παιδική φίλη από το Λίβερπουλ Christine Tremarco [σ.σ. υποδύεται τη σύζυγό του στη σειρά], που ξέρουν να σε ανεβάζουν και να βγάζουν τον καλύτερό σου εαυτό».
