Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος: “Δεν αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου ως επαγγελματία σκηνοθέτη”

Ακούγοντάς τον να μιλάει, αντιλαμβάνομαι το πάθος και την έντασή του γι’ αυτό που δημιουργεί και τον ρωτάω αν συμβαίνει μόνο στη δουλειά του. «Αν κάτι δεν με ταλαιπωρεί, δεν καταπιάνομαι μαζί του. Στη ζωή και στην τέχνη. Δεν επιθυμώ να σχετίζομαι με τρόπο που δεν με αποκαλύπτει, δεν με κάνει να προχωράω. Μια σχέση που διαρκώς με χαϊδεύει και δεν μου επιτρέπει να αντιμετωπίσω τον εαυτό μου δεν είναι μια χρήσιμη σχέση, θα την αφήσω πίσω μου και θα φύγω». Με την απόλαυση, την ξεκούραση, την ασφάλεια, πώς τα πηγαίνει; «Πάμε μία προς μία τις λέξεις: Η απόλαυση δεν σχετίζεται με την ξεκούραση. Μπορείς να απολαύσεις μια μέρα στον ήλιο, και αυτό είναι ξεκούραστο. Μπορείς να απολαύσεις μια περιπετειώδη διαδρομή στο βουνό, και αυτό δεν είναι καθόλου ξεκούραστo. Όσο για την ασφάλεια, δεν πιστεύω ότι έρχεται από έξω. Ασφάλεια μπορώ να προσφέρω εγώ σ’ εμένα και κανένας άλλος. Οι μόνοι που πρέπει να σε κάνουν να νιώσεις ασφαλής είναι οι γονείς σου όταν είσαι παιδί. Αν αυτό δεν επιτευχθεί, έχεις μπροστά σου έναν μακρύ δρόμο ενηλικίωσης κατά τον οποίο πρέπει να πάρεις τον εαυτό σου αγκαλίτσα, να γίνεις γονιός σου και να σου προσφέρεις την ασφάλεια που σου χρειάζεται». Αλήθεια, από τον ρόλο του πατέρα τι σκέψεις κάνει; «Σκέφτομαι ότι το να πληγώσεις τα παιδιά σου είναι αναπόφευκτο, αλλά δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να προσπαθείς για το καλύτερο. Όπως στις αρχαίες τραγωδίες, όπου βλέπεις ότι είναι πάνω από τις δυνάμεις των ανθρώπων να ελέγξουν ακριβώς τη ζωή τους, όμως ταυτόχρονα θεωρείται ύβρις να μην προσπαθήσουν. Για μένα, αυθεντικός πρέπει να είσαι με τα παιδιά και όχι προστατευτικός με μια έννοια ψεύτικη. Ό,τι πιο λυτρωτικό για κάποιον είναι να ξέρει ποιος είναι ο γονιός του και να έχει μια αληθινή σχέση μαζί του. Αν εγώ για να σε προστατέψω, διαρκώς κρύβομαι, τότε μάλλον σε τραυματίζω χειρότερα γιατί σου στερώ την επαφή με την πραγματικότητα».

Η δεύτερη σκηνοθεσία του Οδυσσέα αυτή τη σεζόν θα είναι στο θέατρο Ιλίσια. Πρόκειται για ένα σύγχρονο αμερικανικό έργο με πρωτότυπο τίτλο The Other Place. «Εδώ, αυτό που με συγκινεί σχετίζεται με την απώλεια της συνείδησης εξαιτίας του Αλτσχάιμερ», μου εξηγεί. «Είναι ένα έργο φωτεινό, κατά τα άλλα, που ερευνά πώς είναι να ξαναπερπατάει κανείς, ενώ είναι απολύτως διαλυμένο το μονοπάτι που ήξερε. Επειδή από τα 22 μου περίπου είχα τον τρόμο της απώλειας συνείδησης, ανέκαθεν με λύτρωνε η πίστη πως, ό,τι και να γίνει, ο άνθρωπος μπορεί να ξαναβρεί τη δύναμη να ζήσει με σύμμαχο έναν ακόμα άνθρωπο. Μεταφράζοντας το εν λόγω έργο, δεν μπορούσα να σταματήσω να κλαίω από χαρά και ανακούφιση. Αυτή η γυναίκα (Μαρία Ναυπλιώτου) βρίσκει τη δύναμη να ξαναπερπατήσει με τη στήριξη του συντρόφου της (Δημήτρης Αλεξανδρής)».

Τον Φεβρουάριο, τέλος, θα σκηνοθετήσει έναν μονόλογο που συγγράφει παρέα με τη Στεφανία Γουλιώτη, η οποία και θα τον ερμηνεύσει. Ο Εκλεκτός καταπιάνεται με την ευθύνη – κάτι που επίσης τον βασανίζει. «Ανέκαθεν, το μεγαλύτερο πρόβλημα των κοινωνιών σχετιζόταν με την ανάληψη της ευθύνης. Δυσκολευόμαστε πολύ να αναλάβουμε την ευθύνη της ζωής μας και να μη ζούμε με δικαιολογίες, χρεώνοντας σε άλλους τα δεινά μας. Αυτή η δυσκολία είναι που τροφοδοτεί τον λαϊκισμό, που νομίζω ότι είναι η αρχή του κακού. Λαϊκισμός είναι όταν κάποιος συνειδητά χρησιμοποιεί την ανάγκη αυτών που τον ακούν να μην αναλάβουν καμία ευθύνη και να κατηγορήσουν κάποιον άλλον “εχθρό”», πιστεύει.

Πριν τον αποχαιρετήσω, τον ρωτάω αν αισθάνεται τυχερός. «Αισθάνομαι ευγνώμων», τονίζει. «Όλα μου τα προβλήματα είναι διαχειρίσιμα – πολλά εξ αυτών είναι πολυτελείας. Βιοπορίζομαι καλά κάνοντας αυτό που αγαπώ. Μεγαλώνοντας έχω τη δυνατότητα να είμαι σε επαφή με τον εαυτό μου και να μη ζω μέσα στον τρόμο και το χάος. Υπήρξε μέχρι εδώ πολύ καλή η ζωή μαζί μου και της το επιστρέφω. Δεν το θεωρώ καθόλου αυτονόητο».

* Η παράσταση Festen θα ανέβει στο Θέατρο ΑΛΜΑ από τις 30/10, σε διασκευή των Bo Hansen και Mogens Rukov και σε δραματουργική επεξεργασία-σκηνοθεσία του Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου.