Σε ένα νεανικό δωμάτιο στο Norwalk του Κονέκτικατ, στα τέλη του 2019, η 15χρονη Charli D’Amelio εκτελεί χορογραφίες 15 δευτερολέπτων. Ασχολείται χρόνια με τον χορό, αλλά εκεί, στο δωμάτιό της, ντυμένη χαλαρά, χορεύει με έντονη αίσθηση του χιούμορ. Ποστάρει τα μικρά βίντεο στον λογαριασμό της στο TikTok και οι followers αρχίζουν να συρρέουν. Το κορίτσι του διπλανού WiFi γίνεται μια αναπάντεχη σταρ. Η Charli μετράει σήμερα πάνω από 110 εκατομμύρια ακολούθους στο TikTok. Στο αντίπαλο ψηφιακό δέος, στο Instagram, μία ακόμα αυτοδημιούργητη σταρ, η Ιταλίδα Chiara Ferragni, έχει 23,2 εκατομμύρια ακολούθους, ενώ στο πιο «εγκεφαλικό» Twitter ο πιο δημοφιλής λογαριασμός είναι του Barack Obama, με 130,1 εκατομμύρια followers.
Η πρόσφατη εκρηκτική άνοδος του TikTok συνδέεται με τους περιορισμούς που έχει επιβάλει η πανδημία. Χορογραφίες, lip syncing (συγχρονισμός χειλιών) σε τραγούδια, αστεία σκετς και αρκετός αυτοσαρκασμός – τα μικρά, homemade βίντεο της ψηφιακής πλατφόρμας μοιάζουν με αυθόρμητες στιγμές της καθημερινότητας και είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στις νεαρότερες ηλικίες. Τι είναι όμως αυτό που αγαπάει η Generation Z στο TikTok; «Το TikTok είναι safe space», παρατηρεί ο 16χρονος Στέφανος. «Στο Instagram, για παράδειγμα, πρέπει να φαίνεσαι στα καλύτερά σου, να προβάλλεις μια τέλεια ζωή. Στο TikTok κανείς δεν ενδιαφέρεται για όλα αυτά, κάνεις ό,τι θέλεις και μπορείς να βρεις ανθρώπους παρόμοιους με εσένα. Και όλο αυτό εξερράγη τη σωστή στιγμή. Ενώ βρισκόμασταν και βρισκόμαστε ακόμα περιορισμένοι και είμαστε έφηβοι». «Στο TikTok μπορείς να σχετιστείς με κάποιον, αλλά και με γεγονότα που τρέχουν εκείνη τη στιγμή. Βρίσκεις ανθρώπους που βιώνουν τα ίδια πράγματα με εσένα και τα οποία πολλές φορές μεταφέρονται με αστείο τρόπο, σαν κωμωδία. Όπως οικογενειακά θέματα που μπορεί να σε απασχολούν», συμπληρώνει η 15χρονη Δάφνη.
Ιδιοκτησία της κινεζικής εταιρείας τεχνολογιών ByteDance, το TikTok έχει «κατέβει» σε πάνω από 2 δισ. οθόνες κινητών παγκοσμίως, πλην της Κίνας, όπου η ByteDance «τρέχει» μια αντίστοιχη εφαρμογή, το Douyin. Την ίδια στιγμή, η Ινδία απαγόρευσε τη χρήση του TikTok τον Ιούνιο του 2020, λόγω εμπορικής διαμάχης με την Κίνα, ενώ φέτος τον Μάρτιο απαγορεύτηκε και στο Πακιστάν, λόγω «άσεμνου» περιεχομένου. Λίγο πριν από την τοποθέτηση της Ελληνοαυστραλής Vanessa Pappas ως προσωρινής διευθύνουσας συμβούλου, το 2020, το TikTok βρισκόταν αντιμέτωπο με τον τότε πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Donald Trump, ο οποίος απειλούσε ότι θα απαγόρευε την πλατφόρμα στις ΗΠΑ, λόγω εμπορικής διένεξης με τις κινεζικές αρχές. Αργότερα, η απειλή έγινε κυβερνητική απόφαση, η οποία εντέλει μπλοκαρίστηκε από αμερικανικό δικαστήριο. Οι όποιες πολιτικο-οικονομικές προεκτάσεις της δημοφιλούς πλατφόρμας λίγο ενδιαφέρουν τους νεότερους φανατικούς της φίλους, εφόσον αυτές δεν τους επιβάλλουν κάποιο φρένο στη χρήση της. Σύμφωνα με στοιχεία της ιστοσελίδας Statista, τον Ιούνιο του 2020 το 32,5% των χρηστών του TikTok στις ΗΠΑ ανήκαν στην ηλικιακή ομάδα 10-19 ετών. Παράλληλα, πολλοί είναι οι χρήστες που παρακολουθούν την ανάπτυξη ενεργειών όπως το TikTok Creator Fund, το οποίο δημιούργησε η Pappas και αναμένεται να διαθέσει 1 δισ. δολάρια σε ταλαντούχους νέους άνω των 18 για να αναπτύξουν την καριέρα τους στη διαδικτυακή πλατφόρμα.
Η Charli D’Amelio δεν πληροί ακόμα την παραπάνω ηλικιακή προϋπόθεση, όμως δεν έχει κανένα λόγο να ανησυχεί για το άμεσο μέλλον της. Έχει ήδη υπογράψει συμφωνία με το Hulu για μια σειρά ριάλιτι, στην οποία θα πρωταγωνιστεί μαζί με την οικογένειά της: την αδελφή της Dixie –έτερη σταρ του TikTok με δεκάδες εκατομμύρια followers–, τον επιχειρηματία μπαμπά Marc και τη φωτογράφο και πρώην μοντέλο μαμά Heidi. Συγχρόνως, η Charli, η οποία πάσχει από διατροφική διαταραχή και έχει πάρει μέρος σε καμπάνια της UNICEF ενάντια στο bullying, ετοιμάζει ένα βιβλίο, ένα podcast και μια συλλογή μακιγιάζ, μεταξύ άλλων. Στο παρελθόν, έχει υπάρξει πρέσβειρα εταιρείας με καινοτόμες ορθοδοντικές εφαρμογές. Το σενάριο της γρήγορης, άμεσης αναγνωρισιμότητας που οδηγεί σε παγκόσμια δημοφιλία και επιχειρηματικές κινήσεις εκατομμυρίων δεν είναι βέβαια για όλους. Και αν στο Instagram πολλοί είναι εκείνοι που αναζητούν να «χτίσουν» το περίφημο Instagram Face –τα αψεγάδιαστα ζυγωματικά και τα γατίσια μάτια– και εναποθέτουν τις ελπίδες τους για σωστές selfies στο Facetune, εκατομμύρια fans του TikTok ταυτίζονται με TikTokers που αγγίζουν ακόμα και την ευρύτερη έννοια του cringe. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτή τη στιγμή το TikTok δημιουργεί τάσεις όλων των ειδών. «Υπάρχουν πολλά trends που δημιουργούνται συνέχεια. Παίρνεις, για παράδειγμα, έναν στίχο από ένα τραγούδι και το μοιράζεσαι μέσα από μια λίγο χιουμοριστική διάθεση», λέει η 15χρονη Δάφνη. Η συνομήλική της, Εύα, συμφωνεί και προσθέτει τις στιλιστικές τάσεις που παρακολουθεί αυτή τη σεζόν στην πλατφόρμα. «Αυτή τη στιγμή φοριούνται πολύ τα chunky χρωματιστά δαχτυλίδια, τα μαγιό με χαβανέζικα prints, τα baggy ρούχα, τα μπλουζάκια-πουλόβερ, οι φούστες του τένις, οι μικρές τσάντες ώμου, οι φούστες και το eyeliner για τα αγόρια και τα μαργαριταρένια κολιέ για όλους». Η δυναμική των τάσεων που αναβλύζουν από αυτό το μέσο κοινωνικής δικτύωσης δεν έχει ξεφύγει από το ραντάρ της βιομηχανίας της μόδας, και οίκοι που μπορούν σήμερα να υπερηφανεύονται για τους στενούς δεσμούς τους με τη νέα γενιά –όπως οι Balenciaga, Gucci και Louis Vuitton, μεταξύ άλλων– βρίσκουν τη θέση τους με προσαρμοσμένο στο TikTok περιεχόμενο. Παράλληλα, στο Hype House, μια βίλα-κολεκτίβα στο Λος Άντζελες, γνωστοί TikTokers όπως ο Vinnie Hacker, με 6,7 εκατομμύρια ακολούθους και τατουάζ-αράχνη στο στέρνο, ζουν εκεί ανά διαστήματα για τη δημιουργία content. Στο μεταξύ, η καθημερινότητα στο TikTok έχει κάτι για όλους. «Προσωπικά, το κατέβασα γιατί το είχαν όλοι», λέει η 14χρονη Έλενα. «Υπάρχουν πολλά βίντεο για άθληση και διατροφή, ενώ, αν σε ενδιαφέρει, ας πούμε, το μόντελινγκ ή η ζωγραφική, λαμβάνεις το συγκεκριμένο content μέσα από αλγόριθμους». Την ίδια στιγμή ο χρόνος περνάει και για τους TikTokers. Όπως για τις αδερφές Maddie και Mackenzie Ziegler, 18 και 16 ετών αντίστοιχα, οι οποίες αντιμετωπίζουν κριτική για το ότι τα βίντεό τους μοιάζουν όλο και λιγότερο αφιλτράριστα. Οι Αμερικανίδες αδερφές –γνωστές και από το reality show Dance Moms– αντικρούουν τους ισχυρισμούς, λέγοντας ότι, πολύ απλά, μεγαλώνουν και ωριμάζουν. Για πόσο καιρό ακόμα θα κυριαρχεί το TikTok στις οθόνες της παγκόσμιας νεανικής κοινότητας; Η απάντηση βρίσκεται κάπου εκεί έξω. «Στο TikTok έχουμε την αίσθηση ότι καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλο», συμπληρώνει η 14χρονη Έλενα. «Είμαστε πολλοί έφηβοι που ζούμε όλοι το ίδιο πράγμα, όπου και να βρισκόμαστε στον κόσμο». Όταν τον περασμένο Αύγουστο η Charli D’Amelio είχε ξεπεράσει τους 70 εκατομμύρια ακολούθους, η Meg Zukin του Variety τη ρώτησε αν πίστευε ότι ήταν διάσημη. «Σίγουρα όχι. Θεωρώ τον εαυτό μου μια φυσιολογική έφηβο την οποία, για κάποιο λόγο, παρακολουθούν πολλοί άνθρωποι», απάντησε η τότε 16χρονη Charli. «Θέλω να πω, δεν βγάζει νόημα στο μυαλό μου, αλλά το δουλεύω για να το καταλάβω».
Διαβάστε επίσης | Η μόδα βλέπει πλέον όλες τις γυναίκες
