Η Πέγκυ Αντωνάκου χρειάστηκε όλη της τη δύναμη και ίσως και λίγη άγνοια κινδύνου για να διαγράψει μια πορεία που μόνο δεδομένη δεν φαινόταν να είναι. Αποφοίτησε από το δημόσιο Λύκειο Μελισσίων και στη συνέχεια πέρασε στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιά. Έναν μήνα αργότερα, έχασε τον μπαμπά της σε τροχαίο. Λίγο μετά, στα 21 της, ξεκίνησε να εργάζεται και μετά από πέντε χρόνια έφυγε για την Αμερική, για να κάνει το μεταπτυχιακό της στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Για να καταφέρει να υποστηρίξει τις σπουδές της εκεί, πούλησε το αυτοκίνητό της και πήρε φοιτητικό δάνειο. Η Αμερική και ο τομέας της τεχνολογίας την κέρδισαν «για την αισιοδοξία και την ταχύτητά τους», όπως μου είπε, και αποφάσισε να παραμείνει εκεί για να δουλέψει μετά τις σπουδές της. Έτσι, μετακόμισε από το Μίσιγκαν στο Τέξας και έπιασε δουλειά στην Dell Computers, όπου έμεινε πάνω από μία δεκαετία. Στην Dell Ελλάδας ήρθε για δύο-τρία χρόνια δοκιμαστικά, ώστε να κάνει ένα διάλειμμα από το εξωτερικό. Διάλειμμα που υπήρξε εφαλτήριο για τη μετέπειτα πορεία της. Στη συνέχεια μετακινήθηκε στη Microsoft, όπου ξεκίνησε από τη θέση της Εμπορικής Διεύθυνσης και πολύ γρήγορα, σε περίπου επτά μήνες, ανέλαβε τη Γενική Διεύθυνση της εταιρείας. Ήταν η πρώτη γυναίκα και η νεότερη CEO στην ιστορία της Microsoft στην Ελλάδα. Το 2020 μετακινήθηκε στην Google, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα στη θέση της γενικής διευθύντριας για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Λίγο πριν τη συναντήσω, σκεφτόμουν ότι, ενώ την έχω ακούσει πολλές φορές να μιλάει, έχω διαβάσει συνεντεύξεις και δημοσιεύματά της μέσα στα χρόνια, ξέρω ελάχιστα πράγματα για εκείνη. Δύο ώρες μετά, εκείνο που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι αυτή η εξωστρεφής, μετρημένη και δυναμική γυναίκα έχει κερδίσει το κάθε της βήμα.
Πώς αισθάνεστε που βρίσκεστε στην κορυφή του επαγγελματικού στίβου; Είναι για σας η σημερινή σας θέση η προσωπική σας κορυφή; Και τι σας ενδιαφέρει πρωτίστως να πετύχετε από εκεί που βρίσκεστε;
Σε καμία περίπτωση δεν αισθάνομαι τη ζωή σαν ορειβασία, όπου φτάνεις σε κάποια κορυφή. Αυτό θα ήταν μια πολύ μοναχική πορεία. Ύστερα, αν αντιμετωπίζεις την κορυφή ως τελικό προορισμό, δεν μπορείς μετά παρά να κατέβεις! Η ζωή είναι μια πορεία γεμάτη σταθμούς και η «κορυφή» αυτή είναι απλώς μια δουλειά, η οποία μου δίνει μεγάλη ικανοποίηση και παράλληλα μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο ευρύτερο πλαίσιο της χώρας. Αυτό που με απασχολεί είναι κατά πόσο μπορώ να κάνω τη διαφορά. Και η διαφορά για μένα ξεκινάει από το πολύ κοντινό μου περιβάλλον και φτάνει στον ευρύτερο κοινωνικό και επαγγελματικό μου περίγυρο, μέχρι και στη χώρα μου.
Τι χρειάζεται κατά τη γνώμη σας μια γυναίκα για να ανέλθει επαγγελματικά σ’ έναν ανδροκρατούμενο και άκρως ανταγωνιστικό κλάδο όπως αυτόν της τεχνολογίας;
Έχω την εντύπωση ότι όποιον χώρο και να πιάσεις, κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, είναι κατά βάση ανδροκρατούμενος, με ελάχιστες εξαιρέσεις, αν υπάρχουν. Σίγουρα η τεχνολογία έχει τα χειρότερα στατιστικά, με το ποσοστό των γυναικών σε θέσεις ηγεσίας παγκοσμίως να είναι χαμηλότερο από 30% και στη χώρα μας ακόμη χαμηλότερο. Νομίζω ότι αυτό που πρωτίστως χρειάζεται, όπως σε όλα τα πράγματα, είναι να έχεις την ικανότητα, δηλαδή να μπορείς να φέρεις τη δουλειά εις πέρας. Και πρέπει να διεκδικείς συνέχεια. Σχεδόν όλες τις περγαμηνές που έχω πάρει στη ζωή μου χρειάστηκε να τις διεκδικήσω. Δεν μου έχει χαριστεί τίποτα. Δεύτερον, χρειάζεται ο ίδιος ο οργανισμός να διαθέτει τις πολιτικές και την κουλτούρα να ενισχύει την ισότητα στην πράξη. Προσωπικά αισθάνομαι ευγνώμων που βρίσκομαι σε μια εταιρεία όπως η Google, όπου η ισότητα παύει να είναι ένας θεωρητικός στόχος και γίνεται ολοένα και περισσότερο πραγματικότητα.
Θεωρώ ότι το δικό μου χαρακτηριστικό που με βοήθησε να πετύχω ό,τι έχω πετύχει είναι η τόλμη. Όταν μου δίνεται μια ευκαιρία, πρώτα την αρπάζω και μετά ψάχνω να βρω τι θα κάνω.
Πώς κρίνετε την εκπαίδευση που λαμβάνουμε πάνω στην τεχνολογία; Θεωρείτε ότι πλέον η βασική εκπαίδευση καλύπτει τις απαραίτητες γνώσεις ή μένουμε πίσω από την αρχή;
Η αλήθεια είναι ότι η εκπαίδευση τρέχει πιο αργά από την καινοτομία και την τεχνολογία, ειδικά συνυπολογίζοντας τις ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό είναι παγκόσμια αλήθεια, δεν αφορά την Ελλάδα μόνο. Πάντως, είμαι πολύ χαρούμενη που βλέπω ότι και στη χώρα μας γίνονται πολύ μεγάλα βήματα στο κομμάτι της τεχνολογικής εκπαίδευσης. Για παράδειγμα, εμείς λίγους μήνες πριν, με την υποστήριξη του Υπουργείου Παιδείας, ανακοινώσαμε την ένταξη του προγράμματος Αi Εxperience στα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία της χώρας. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα για την εκμάθηση των βασικών αρχών της τεχνητής νοημοσύνης, ώστε μαθητές και καθηγητές να έχουν την ευκαιρία να κατανοούν και να αλληλεπιδρούν υπεύθυνα με την τεχνολογία που θα καθορίσει τον κόσμο τους. Όμως θα πω και κάτι άλλο. Η πληροφορία πλέον υπάρχει στο YouTube, στο Google, στο άρθρο μιας εφημερίδας, σ’ ένα podcast. Η εκπαίδευση ήταν πάντα προσωπικό θέμα, αλλά τώρα έχουμε την ευλογία και την τύχη να έχουμε εύκολη πρόσβαση σχεδόν σε όλο το εύρος της ανθρώπινης γνώσης.
Με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας, θα ήθελα να μου πείτε από τη δική σας οπτική πώς αφουγκράζεστε τη θέση της σήμερα. Μπορεί κανείς να συμπεράνει για εσάς ότι επαγγελματικά είτε δεν αντιμετωπίσατε ανισότητες είτε αντεπεξήλθατε με επιτυχία σε αυτές.
Θα ήταν εύκολο κάποιος να δει το δικό μου παράδειγμα και να πει «να, υπάρχουν γυναίκες CEO, οπότε λύθηκαν τα προβλήματα». Σαφώς δεν είναι αυτή η κατάσταση παντού. Η αλήθεια είναι ότι καμία γυναίκα δεν τα βρίσκει εύκολα, είτε επιλέγει να κάνει καριέρα είτε όχι. Να αναφέρω κάτι που πολλές φορές διαφεύγει και της προσοχής των ίδιων των γυναικών; Μιλάω για την αμισθί εργασία, που περιλαμβάνει τη φροντίδα του σπιτιού και των παιδιών, το supermarket, την πληρωμή των λογαριασμών κ.τ.λ., και επιβαρύνει κατά βάση τις γυναίκες. Συγκεκριμένα διάβαζα ότι η μέση γυναίκα στην Ελλάδα αφιερώνει 4,7 ώρες την ημέρα –αντίστοιχα ο άντρας αφιερώνει 1 ώρα την ημέρα– στο κομμάτι της μη πληρωμένης εργασίας. Βλέπουμε λοιπόν ότι οι νοοτροπίες παραμένουν και τα εμπόδια είναι εκεί. Στην αυτοβιογραφία της Angela Merkel, μιας από τις ισχυρότερες γυναίκες παγκοσμίως, όταν τη ρωτούν ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισε στην πορεία της, απαντά «το ότι ήμουν γυναίκα»…
Tο αντικείμενο της δουλειάς σας είναι ταυτισμένο με το μέλλον, με την εξέλιξη, με την πρόοδο, με τη γνώση. Πώς νιώθετε που σ’ ένα παράλληλο σύμπαν γίνονται κουβέντες για απαγόρευση των αμβλώσεων, πολλαπλασιασμό των γυναικοκτονιών και άλλα; Σας σοκάρει αυτός ο σκοταδισμός;
Κυρίως με γειώνει. Θυμάμαι ποια είναι η πραγματικότητα στην οποία ζούμε και ότι δεν πρέπει να θεωρούμε τίποτα δεδομένο. Δεν μπορούμε να μιλάμε για καμία εξέλιξη, όταν η μισή κοινωνία παλεύει ακόμα με τα αυτονόητα. Εγώ, επειδή είμαι άνθρωπος της δράσης, αυτό που πάντα σκέφτομαι είναι τι μπορώ να κάνω, πώς μπορώ να βοηθήσω. Η τεχνολογία μπορεί να συμβάλει γενικά, αλλά η εκπαίδευση, η νοοτροπία, οι δομές και οι νόμοι νομίζω ότι είναι το βασικότερο όπλο που έχουμε. Και να είμαστε σε εγρήγορση όταν βασικά δικαιώματα απειλούνται.
Ποιο είναι το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της δουλειάς σας;
Το πόσο γρήγορα αλλάζει. Πηγαίνεις στη δουλειά και κάθε μέρα όλα όσα θεωρούσες δεδομένα μπορεί να έχουν ανατραπεί το προηγούμενο βράδυ, επειδή κάποια ερευνήτρια στο Σαν Φρανσίσκο ή στο Νέο Δελχί έκανε μια επαναστατική ανακάλυψη. Έπειτα, μου αρέσει να εκτίθεμαι διαρκώς σε φρέσκες, πρωτοποριακές ιδέες. Θεωρώ ότι αυτό είναι το πραγματικό ζητούμενο και η δυσκολότερη πρόκληση σε μια εταιρεία που θέλει να λέγεται καινοτόμος.
Ποιο είναι το πιο αγαπημένο σας εργαλείο της Google; Αυτό χωρίς το οποίο δεν μπορείτε να ζήσετε;
Το καινούργιο μου αγαπημένο είναι το Gemini Live. Πρόκειται για το AI εργαλείο της Google, που για μένα είναι αυτό που λέμε game changer. Μπορείς να έχεις μια φυσική, real-time συνομιλία στη γλώσσα σου, ζητώντας οδηγίες ή τη γνώμη του πάνω στη δουλειά, στο χόμπι, στη ζωή σου. Και δεν χρειάζεται να ξέρεις τίποτα από τεχνολογία για να το κάνεις αυτό. Πατάς το κουμπάκι και το έχεις στα χέρια σου. Και, φυσικά, δεν μπορώ να ζήσω χωρίς το Google Search και το Google Maps. Δεν ξέρω πώς ζούσαμε πριν από αυτά.
Τι λόγο έχουμε, κατά τη γνώμη σας, να φοβόμαστε την τεχνητή νοημοσύνη;
Θεωρώ ότι αυτό που σίγουρα κάνει το AI είναι ότι μας μετακινεί από τον τρόπο με τον οποίο έχουμε συνηθίσει να ζούμε και να δουλεύουμε. Αυτό δεν είναι απαραίτητα ανησυχητικό. Η τεχνολογία είναι ένα εργαλείο όπως όλα. Μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε για τα καλύτερα ή για τα χειρότερα. Να σας πω ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα; Την τεράστια πρόοδο που έχουμε κάνει στον τομέα της πρόληψης, π.χ., του καρκίνου του μαστού. Σήμερα, με μια απλή εξέταση μπορούμε να ανιχνεύουμε πιο έγκαιρα έναν τέτοιο καρκίνο, ακόμη και πριν από τη ψηλάφηση. Μιλάμε για την πιο συχνή μορφή καρκίνου στις γυναίκες· σκεφτείτε, λοιπόν, πόσο πιο έγκαιρα θα μπορούν πλέον οι γιατροί να προβούν σε θεραπείες και να σώσουν ζωές! Η ποιότητα της χρήσης εξαρτάται από την ηθική μας και τις προσωπικές επιλογές μας. Γι’ αυτό και επιμένουμε πως, για να καταφέρουμε να κάνουμε την τεχνητή νοημοσύνη μια πηγή θετικών αλλαγών, χρειαζόμαστε μια πραγματική συλλογική προσπάθεια: εταιρείες, κυβερνήσεις, την κοινωνία των πολιτών. Αυτό που βρίσκω πιο ανησυχητικό είναι να μην καταφέρουμε να συμβαδίσουμε με αυτή την εξέλιξη. Όπως συνηθίζω να λέω, μη φοβάστε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα σας πάρει τη δουλειά, να φοβάστε αυτούς που θα προσαρμοστούν πιο γρήγορα στη χρήση της.
Πάντως, φαίνεται να υπάρχει μια συλλογική αμηχανία για το πώς θα επιβιβαστούμε σε αυτό το τρένο, που αναχωρεί και τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Κάτι λείπει; Κάτι γίνεται πρόχειρα; Ή κάθε μετάβαση είναι και δύσκολη;
Η καινοτομία χρειάζεται κάτι μεγαλύτερο από το να υπάρχει απλώς. Απαιτεί όραμα και προετοιμασία, απαιτεί ανθρώπινο νου. Το ότι ο άνθρωπος πάτησε στο φεγγάρι το 1969 δεν το οφείλουμε αποκλειστικά στην τεχνολογική πρόοδο, το οφείλουμε στη σκληρή δουλειά και στο θάρρος κάποιων ανθρώπων. Και να μην ξεχνάμε ότι η αλλαγή ήταν πάντα άβολη για το είδος μας, αλλά ταυτόχρονα είμαστε και το πιο προσαρμοστικό στον πλανήτη.
Πώς ακούτε την πρόθεση ιδιωτικών εταιρειών στην Αμερική να επενδύσουν 500 δισ. δολάρια σε υποδομές τεχνητής νοημοσύνης;
Είναι σαφές ότι πλέον για όλες τις χώρες, μικρές και μεγάλες, οι υποδομές τεχνητής νοημοσύνης είναι ένας θεμελιώδης πυλώνας, ώστε να γίνει εφικτή η τεχνολογική πρόοδος και η οικονομική ανάπτυξη που υπόσχεται αυτή η νέα τεχνολογία. Η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι η τεχνολογία είναι βασικός μοχλός οικονομικής ευημερίας. Εμένα πάλι με χαροποιεί ιδιαίτερα το ότι βλέπω παρόμοια δυναμική και στην Ελλάδα. Είναι μεγάλη ευκαιρία για εμάς ως χώρα να παράγουμε μεταξύ άλλων και τεχνολογία, και έχουμε πολύ ικανούς ανθρώπους για να το κάνουμε.
Είστε μητέρα ενός μικρού παιδιού, όπως διάβασα. Εσείς αφήνετε το μικρό σας να χαζεύει στο YouΤube με τις ώρες, να τσατάρει με τους φίλους του όταν το θέλει, να βυθίζεται στον κόσμο του TikTok; Υπάρχουν περιορισμοί;
Καμιά φορά λέω ότι η γονεϊκότητα είναι το καλύτερο τεστ ηγεσίας, γιατί τα παιδιά είναι οι απόλυτοι διαπραγματευτές. Ως γονιός είσαι υπεύθυνος για την ευημερία του παιδιού σου μέχρι να γίνει ενήλικας, οπότε οφείλεις να ρυθμίσεις σωστά και τη σχέση του με την τεχνολογία. Δεν είναι ευθύνη του παιδιού να αποφασίζει τον χρόνο που περνά στην οθόνη ή να φιλτράρει το περιεχόμενο που βλέπει. Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε οι γονείς είναι να δίνουμε το καλό παράδειγμα. Δεν γίνεται να είμαστε όλη μέρα στο κινητό, αλλά να το απαγορεύουμε στο παιδί μας. Το δεύτερο είναι να γνωρίζουμε τα τεχνολογικά εργαλεία που μπορούμε να αξιοποιήσουμε. Πρέπει να φροντίσουμε να πάρει τα οφέλη από την τεχνολογία, να δει βίντεο που είναι διδακτικά, να έχει πρόσβαση στη χρήσιμη πληροφορία και να μην απειλείται από την περιττή. Τα παιδιά είναι digital natives. Μεγαλώνουν σ’ έναν κόσμο που η τεχνολογία είναι απόλυτα ενσωματωμένη, αλλά σαφώς πρέπει να υπάρχουν περιορισμοί. Όπως, κατά τη γνώμη μου, και σε όλα τα πράγματα.
Ποια είναι η παρακαταθήκη που ελπίζετε να αφήσετε, τόσο επαγγελματικά όσο και προσωπικά;
Θα ήθελα, όταν μιλάει κάποιος για μένα, να με σκέφτεται σαν ωραίο τύπο. Γιατί νομίζω ότι είμαστε ο ίδιος άνθρωπος στη δουλειά, στο σπίτι, στις παρέες, στην οικογένεια. Μια καρδιά, μια ψυχή, ένα μυαλό. Όπως επίσης θέλω να παραμείνω για πάντα δίκαιη και θαρραλέα, να μη χάσω ποτέ το χιούμορ μου και να κυνηγάω τα όνειρά μου μέχρι τέλους.
Πώς φαντάζεστε τον κόσμο σε 30 χρόνια;
Δεν το έχω σκεφτεί! Είμαι τόσο συγκεντρωμένη στο τώρα, που δεν έχει πάει ο νους μου. Άσε που τα 30 χρόνια σε όρους τεχνολογίας είναι τόσο μακριά, που δεν μπορούμε να διανοηθούμε τι θα κάνουμε τότε. Σε κάθε περίπτωση ο κόσμος θα είναι αγνώριστος, αν σκεφτούμε πώς τρέχουν οι εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη, στην κβαντική, στην υπολογιστική βιοτεχνολογία… Ας ελπίσουμε σε έναν κόσμο με περισσότερο ελεύθερο χρόνο, καθαρό αέρα, ευημερία και ευκαιρίες για όλους.
Θεωρείτε ότι η εποχή μας αποτελεί μια κομβική στιγμή της ιστορίας του ανθρώπου ή απλώς κάθε εποχή έχει τις προκλήσεις της;
Θεωρώ ότι είναι η πιο όμορφη εποχή, γιατί είναι η εποχή που ζούμε εμείς τώρα.
