willem-dafoe-yπάρχει-το-μυστικό-της-επιτυχίας-μ-265456
©Getty Images

Ο Willem Dafoe είναι από εκείνους τους ηθοποιούς που με το ταλέντο τους πετυχαίνουν έναν στόχο που κανείς άλλος δεν θα μπορούσε, μάλλον γιατί η ευφυΐα τους, τους κάνει να βλέπουν πράγματα που κανένας άλλος δεν θα μπορούσε να δει. Μίλησα μαζί του λίγο πριν έρθει στην Αθήνα για την επίσημη προβολή της ταινίας Inside του Έλληνα σκηνοθέτη, Βασίλη Κατσούπη, στην οποία πρωταγωνιστεί, ένα κλειστοφοβικό θρίλερ που ξεχειλίζει από την πληθωρική παρουσία του. Τι κι αν είναι ο μοναδικός πρωταγωνιστής ενός φιλμ που διαρκεί κάτι λιγότερο από δύο ώρες, δεν βαριέσαι στιγμή να παρακολουθείς την τόλμη, τη σταθερότητα και τη φυσικότητα με την οποία προσεγγίζει τον ρόλο ενός ληστή έργων τέχνης που παγιδεύεται σε ένα υπερπολυτελές ρετιρέ της Νέας Υόρκης, αφού η διάρρηξη δεν εξελίσσεται όπως είχε σχεδιάσει.

Ο ήρωάς του πρέπει να επιστρατεύσει την εφευρετικότητά του προκειμένου να επιβιώσει, με τον ίδιο τρόπο που και ο ίδιος επιστρατεύει όλη την υποκριτική του οξεία αντίληψη για να καταθέσει άλλη μια σημαντική ερμηνεία στην μακρόχρονη πορεία του, που μέχρι σήμερα του έχει χαρίσει τέσσερις υποψηφιότητες για Όσκαρ, αλλά και συνεργασίες με ορισμένους από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες του σύγχρονου σινεμά – από τον Lars von Trier, τον Oliver Stone και τον Martin Scorsese, μέχρι τον Wes Anderson και τον David Lynch. Δεν είναι η πρώτη φορά που συνεργάζεται με Έλληνα σκηνοθέτη, αφού το 2008 συμμετείχε στη Σκόνη του Χρόνου του Θόδωρου Αγγελόπουλου, ενώ προσεχώς θα τον δούμε σε πρωταγωνιστικό ρόλο στις δύο νέες ταινίες που ετοιμάζει αυτή την περίοδο ο Γιώργος Λάνθιμος, το Poor Things και το And.

O Dafoe γεννήθηκε το καλοκαίρι του 1955 στην πόλη Appleton του Ουισκόνσιν των ΗΠΑ και ήταν ένα από τα επτά παιδιά ενός χειρουργού και μιας νοσοκόμας. Τους γονείς του δεν τους έβλεπε συχνά, γιατί εργάζονταν νυχθημερόν κι έτσι μεγάλωσε με τις πέντε μεγαλύτερες αδελφές του. Σήμερα, στα 67 του, διατηρεί ακόμα ακμαία τη νεανική του αύρα, κάνοντας καθημερινά γιόγκα και ακολουθώντας πιστά ένα υγιεινό πρόγραμμα διατροφής. Κάπως έτσι εξασφαλίζει τη σωματική και ψυχική δύναμη που χρειάζεται για να φέρει εις πέρας μια εξαιρετικά φορτωμένη από υποχρεώσεις καθημερινότητα, μοιρασμένη σε γυρίσματα για νέες κινηματογραφικές, τηλεοπτικές και θεατρικές παραγωγές. Στη θρυλική του καριέρα έχει συμμετάσχει σε πάνω από εκατό ταινίες, με την καλλιτεχνική του περιέργεια να είναι πάντα έντονη. Ο Dafoe διατηρεί ακόμα την παιδική του ματιά, αυτήν που απ’ όσο μπόρεσα να καταλάβω από τη συνομιλία μας είναι και το μυστικό της επιτυχίας του. Έστω κι αν επιμένει να λέει ότι αυτό το μυστικό δεν το γνωρίζει ακριβώς.

Κύριε Dafoe, πώς θα περιγράφατε τον εαυτό σας σε κάποιον που δεν σας γνωρίζει;

Δεν θα περιέγραφα τον εαυτό μου. Ίσως να συστηνόμουν, όπως κάνουν οι στρατιώτες στις πολεμικές ταινίες που λένε μόνο το όνομα και τον βαθμό τους. Είμαι πολλά και διαφορετικά πράγματα για πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους. Ακόμη και για τον εαυτό μου. Θα έλεγα ότι είμαι ευγενής, βέβαια. Τουλάχιστον, προσπαθώ να είμαι.

Μας είναι πάντα δύσκολο να περιγράψουμε σε κάποιον τον εαυτό μας. Ίσως γιατί και στη ζωή, όπως στις ταινίες, μπαίνουμε συχνά σε ρόλους. Αλήθεια, από τους ρόλους που έχετε ερμηνεύσει ξεχωρίζετε κάποιον;

Α, όχι. Δεν έχω αγαπημένους ρόλους.

Πάντως, αν κάναμε μια σύντομη επανεξέταση αυτών, πολλοί έκρυβαν ένα σκοτάδι. Στη συνείδηση, δε, του κοινού, ίσως και λόγω της εικόνας σας έχετε συνδεθεί με κακούς χαρακτήρες. Ποιες θα λέγατε ότι είναι οι σκοτεινές πλευρές του δικού σας χαρακτήρα;

Ειλικρινά, δεν σκέφτομαι ότι έχω σκοτεινές πλευρές. Ως ηθοποιός, πάντα όταν ενσάρκωνα έναν χαρακτήρα, θα σας έλεγα ότι είχα την αυθόρμητη τάση να θέλω να ρίξω άπλετο φως στους σκοτεινούς ήρωες και πολύ σκοτάδι σ’ εκείνους που έδειχναν φωτεινοί. Πάντως, θεωρώ τον εαυτό μου έναν πολύ τυχερό και αρκετά «ηλιόλουστο» τύπο!

Σαν φωτεινός τύπος, ποιο σκοτάδι φοβάστε να μη βρεθεί ποτέ στον δρόμο σας;

Η ασθένεια. Είναι το μόνο που φοβάμαι.

Πείτε μου κάτι για το οποίο αισθάνεστε περήφανος, πέρα απ’ όσα έχετε επιτύχει στην καριέρα σας.

Ανέκαθεν είχα την τάση να θέλω να μαθαίνω κάτι καινούργιο, ό,τι κι αν ήταν αυτό. Είχα και έχω τη χαρά της ανακάλυψης ενός νέου δρόμου και γι’ αυτή μου την τάση μόνο περήφανος μπορώ να αισθάνομαι.

Στο παρελθόν είχατε συνεργαστεί με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο και τώρα ενώνετε τις δυνάμεις σας με νεότερους Έλληνες σκηνοθέτες, τον Γιώργο Λάνθιμο, αλλά και τον Βασίλη Κατσούπη στη νέα του ταινία, Inside. Η Ελλάδα σάς ακολουθεί με τον τρόπο της.

Πράγματι, η Ελλάδα με ακολουθεί. Όταν ήμουν νέος, περνούσα αρκετό χρόνο στο σπίτι ενός Ελληνοαμερικανού φίλου. Κάποιες φορές τύχαινε να μείνω εκεί για εβδομάδες και κάπως έτσι έμαθα πολλά για τα ελληνικά φαγητά, τη μουσική και την τέχνη σας. Παλιότερα είχα παίξει και σε μια ταινία, το Triumph of the Spirit, βασισμένη στη ζωή ενός Θεσσαλονικιού πυγμάχου ονόματι Salamo Arouch, ο οποίος επέζησε από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Είχα πολλές επαφές μαζί του καθώς τη γυρίζαμε. Στη συνέχεια, βέβαια, είχα την τιμή να συνεργαστώ με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο και τώρα με τον Βασίλη Κατσούπη, αλλά και δύο φορές πρόσφατα με τον Γιώργο Λάνθιμο. Έχω παίξει και θέατρο στην Ελλάδα, ενώ έχω γίνει δύο φορές μέντορας στο κινηματογραφικό εργαστήριο Oxbelly στην Costa Navarino. Έχω κάνει διακοπές πολλές φορές στη χώρα σας. Ναι, τώρα που τα σκέφτομαι, αγαπώ πολύ την Ελλάδα και κάπως με ακολουθεί στη ζωή μου.

Μιλήστε μου λίγο για το Inside που βγαίνει τώρα στις αίθουσες. Κατ’ αρχάς, πώς είναι να είστε ο μοναδικός πρωταγωνιστής της ταινίας; Δεν νιώσατε μια «καλλιτεχνική μοναξιά»;

Αν και υπάρχουν άλλοι ηθοποιοί, η αλήθεια είναι ότι στην οθόνη είμαι κυρίως μόνο εγώ. Παραδόξως, δεν αισθάνθηκα και τόσο διαφορετικά από προηγούμενες ταινίες μου. Συνεργάστηκα με μια υπέροχη ομάδα συντελεστών, σε πολύ θετικό κλίμα. Τα γυρίσματα έγιναν διαδοχικά και, παρόλο που υπήρχε σαφές σενάριο, είχα το περιθώριο να αυτοσχεδιάσω, κάτι που απήλαυσα. Θα έλεγα ότι οι συμπρωταγωνιστές μου ήταν αυτό το υπέροχο διαμέρισμα, τα έργα τέχνης, όλα τα αντικείμενα που βρίσκονταν γύρω μου. Αισθανόμουν σαν να έκανα έναν διάλογο μαζί τους.

Έχετε αισθανθεί ποτέ παγιδευμένος, όπως ο ήρωάς σας;

Όταν ήμουν παιδί, είχα εμμονή με τους αστροναύτες. Περνούσα τα Σαββατοκύριακα κλεισμένος σε μια ντουλάπα στο δωμάτιό μου, προσπαθώντας να μη βγω έξω. Φυσικά, δεν άντεχα πολύ. Η ανάγκη μου να φάω, να πάω τουαλέτα και η πλήξη που ένιωθα υπερέβαιναν το ενδιαφέρον μου να δω πώς είναι να ζει κανείς απομονωμένος. Γενικά μιλώντας, θα έλεγα ότι πάντα με ενδιέφερε να προσεγγίζω την αίσθηση της μοναξιάς, να καταλάβω τι σημαίνει να είσαι μόνος, κλεισμένος σ’ έναν χώρο, εσύ με τον εαυτό σου.

Έχετε κάποια άλλη έντονη ανάμνηση από τα παιδικά σας χρόνια;

Έχω πολλές. Για κάποιον απροσδιόριστο λόγο έρχεται πάντα στο μυαλό μου μια συγκεκριμένη ανάμνηση, όταν πήγα για ψάρεμα για πρώτη φορά στη ζωή μου, σε ηλικία τεσσάρων ετών. Θυμάμαι ακόμα την ταραχή που ένιωσα όταν ο πατέρας μου έβγαλε από το νερό ένα πολύ μικρό ψάρι, που ήθελα να το πάρω σπίτι και να το βάλω στο κομοδίνο του δωματίου μου. Δεν έχω ψαρέψει εδώ και πολλά χρόνια.

Προηγουμένως μιλήσατε για μοναξιά. Το ότι απέχετε από τα social media σας δημιουργεί κάποιου είδους μοναξιά; Μια αίσθηση απομόνωσης από αυτό που συμβαίνει τώρα;

Καθόλου. Δεν συμμετέχω συνειδητά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δεν έχω απολύτως κανέναν λογαριασμό ή ιστότοπο. Προτιμώ να ζω χωρίς αυτά.

Με ποιους σας αρέσει να ζείτε; Ποιοι είναι οι πιο αγαπημένοι σας άνθρωποι;

Κάποιοι δάσκαλοι, κάποιοι καλλιτέχνες, μερικοί αγρότες, κάποιοι αυθεντικοί στοχαστές και η οικογένεια μου.

Εγώ, από την άλλη, που έχω social media, είδα πρόσφατα το χιουμοριστικό βίντεο που σας τράβηξε ένας fashion vlogger που σας πέτυχε τυχαία στους δρόμους της Νέας Υόρκης και στο οποίο σας ζήτησε να του περιγράψετε την γκαρνταρόμπα σας. Ξέρετε ότι έγινε viral στο TikTok, έτσι; Αλήθεια, τι σχέση έχετε με τη μόδα;

Η μόδα για μένα είναι μια δημιουργική έκφραση και μπορεί να γίνει πολύ διασκεδαστική. Φυσικά, πολλές φορές μπορεί να είναι παρακμιακή, ανήθικη, βλακώδης. Έχω γνωρίσει υπέροχους ανθρώπους μέσα από τη μόδα και έχω συμμετάσχει σε κάποιες καμπάνιες – κυρίως για την Prada. Απολαμβάνω ακόμα να κάνω φωτογραφίσεις με ρούχα που μπορεί να μη φορούσα στην καθημερινή μου ζωή, αλλά πρέπει να προσπαθήσω να τα ζωντανέψω στη φωτογραφία. Το βλέπω σαν ένα δημιουργικό παιχνίδι που έχει πλάκα και φαντασία.

Κλείνοντας, θέλετε να μου πείτε αν υπάρχει μυστικό επιτυχίας;

Είμαι σίγουρος ότι υπάρχει το μυστικό της επιτυχίας, μόνο που εγώ δεν το γνωρίζω ακριβώς. Πιθανότατα έχει να κάνει με το να μπορέσεις να βρεις αυτό που αγαπάς και να το κάνεις με αφοσίωση, χωρίς να κολλάς στο αποτέλεσμα. Κάνε αυτό που αγαπάς, απλώς επειδή το αγαπάς και όχι για να πάρεις κάτι. Για μένα αυτό είναι το μυστικό της επιτυχίας.

Αν μπορούσατε να επιλέξετε την τελευταία σας ταινία, ποιος θα ήταν ο τέλειος ρόλος για να αποχαιρετήσετε την καριέρα σας;

Α, όχι. Περιμένετε. Είμαι ακόμα πολύ μακριά από το να αποχαιρετήσω το οτιδήποτε.

*Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Μαρτίου της Vogue Greece. H ταινία Inside του Βασίλη Κατσούπη με πρωταγωνιστή τον Willem Dafoe θα προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες από τις 9/3, από την Tulip.