Ένα καινούργιο τέλος

Προσωπικά φέτος, τη χρονιά της λέξης «resilience», δεν προτίθεμαι να μεταβώ πουθενά και να προσπαθήσω τίποτα. Αυτό το φθινόπωρο αποφάσισα να μην μπω σε χειμερινή λειτουργία, να μη θέσω κανένα στόχο, να μην πάρω καμία σοβαρή απόφαση. Ούτως ή άλλως, η ζωή τελευταία φτύνει κατάμουτρα κάθε βεβαιότητα -όλων μας- για το άμεσο μέλλον. Στη συνέχεια θα προσπαθήσω να βρω δικαιολογίες γι’ αυτή την ηθελημένη αδράνεια, μήπως πειστώ κι εγώ η ίδια ότι είναι εντάξει να μην πιεστώ να πάω παρακάτω, να μην κάνω καμία καινούρια αρχή – τουλάχιστον πριν καταλάβω σε βάθος τι μας συνέβη, τι μου συνέβη. Πού να μεταβώ αν δεν ξέρω πού είμαι τώρα;

Εδώ και ενάμιση χρόνο οι σταθερές μας κλονίζονται καθημερινά σε κάθε πρακτικό επίπεδο -υγείας, καθημερινότητας, επαγγελματικών, οικονομικών- και είναι αφελής όποιος πιστεύει ότι δεν έχουμε κλονιστεί εξίσου μέσα μας, ιδίως όσον αφορά τις σχέσεις με τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Υπό το κράτος του πανικού φίλοι μάλωσαν ή χάθηκαν, σπίτια διαλύθηκαν ή φτιάχτηκαν ξαφνικά, πολλοί άλλαξαν τόπο κατοικίας προσωρινά και αποφάσισαν να μην επιστρέψουν, αρκετοί βρέθηκαν σε πένθος, ακόμα περισσότεροι σε βασανιστική μοναξιά. Είδαμε ανθρώπους γύρω μας να φτάνουν στα όριά τους και να αντιδρούν απρόβλεπτα. Και είναι σαν να γνωριστήκαμε μαζί τους και μαζί μας για πρώτη φορά.

Όλα τα μεγάλα γεγονότα που έχουμε υποστεί και που εξακολουθούμε να υφιστάμεθα αφενός μας διχάζουν αφετέρου μας φέρνουν αντιμέτωπους, προσωπικά και συλλογικά, με τα ίδια δύσκολα ερωτήματα: Ποιοι ήμασταν, ποιοι είμαστε τώρα, ποιους έχουμε γύρω μας, πώς θέλουμε να ζούμε στο εξής και με ποιους. Είναι σαν ο πλανήτης να μας ανάγκασε σε μια υπαρξιακή αναθεώρηση που αρχίζει από τη σχέση με τον εαυτό μας και φτάνει μέχρι αυτή με την κοινωνία, την πολιτεία, τη φύση και την πίστη. Ένας διαθλαστικός φακός που μας έφερε παραδόξως αντιμέτωπους με τον πραγματικό εαυτό μας και τη ζωή που είχαμε επιλέξει.

Για την ώρα ένα ξέρουμε με σιγουριά: Θέλουμε να τελειώνουμε με τα δύσκολα. Να πάμε παρακάτω, να κάνουμε την καινούρια αρχή. Σαφώς και υπάρχουν εκείνοι που μετά από τόσες δυσκολίες θέλουν να ριχτούν τώρα, σήμερα, με τα μούτρα στη ζωή. Τους συγχαίρω ειλικρινά και τους ζηλεύω. Εδώ μιλάω για εκείνους που δεν έχουν ακόμα το σθένος να το κάνουν, ειδικά στους τομείς που τους είναι προσωπικά σημαντικοί. Εκείνους που ακούν συχνά από τους γύρω τους τις φράσεις «Πάμε παρακάτω», «Προχώρα», «Ξεκόλλα», «Δεν σε βοηθάει αυτή η στασιμότητα», «Πόσο ακόμα θα πενθείς;». Εκείνους που δεν μπορούν να εκβιάσουν την καινούρια αρχή τους, που νιώθουν ότι κάτι τους κρατά πίσω, δίχως να ξέρουν τι.

Λένε πως η καινούρια αρχή είναι θέμα απόφασης. Έχω υπάρξει για χρόνια θιασώτης αυτής της άποψης. Κάθε τέλος, όσο επώδυνο κι αν ήταν, το γιόρταζα, γιατί έδινε αυτομάτως την υπόσχεση μια νέας εποχής, μιας καινούριας εμπειρίας, την είσοδο διαφορετικών ανθρώπων στο προσκήνιο της ζωής μου, τον ενθουσιασμό για το άγνωστο. Την επεδίωκα με κάθε κόστος, θάβοντας την προηγούμενη εποχή κάπου, χωρίς να την επεξεργαστώ. Το τέλος ήταν τέλος και όποιος δεν το καταλάβαινε, για μένα ήταν ένας άνθρωπος που βαριόταν να ζήσει, ανίκανος να τολμήσει, βολεμένος σε όσα ήξερε και είχε συνηθίσει. Μεγαλώνοντας όμως κατάλαβα ότι «βίος ανεξέταστος δεν είναι βίος». Βίος ανεξέταστος σημαίνει πως θα κάνω πάλι τα ίδια λάθη, εντός των ίδιων μοτίβων. Είδα ότι κάποιες εποχές της ζωής μας, όσο κι αν θα θέλαμε να έχουν τελειώσει, φωλιάζουν μέσα μας και αν δεν τις κοιτάξουμε καταπρόσωπο και σε βάθος, ενίοτε μας τρώνε ζωντανούς. Και εμάς και την επόμενη εποχή στην οποία πασχίζουμε να μπούμε στο πλαίσιο της «καινούριας αρχής». Βιαζόμαστε να πάμε παρακάτω πριν καταλάβουμε τι έγινε εδώ – συχνά για να αποδείξουμε στους άλλους ότι είμαστε δυνατοί και ανώτεροι όλων των καταστάσεων, σε εμάς ότι δεν είμαστε ευάλωτοι και πληγωμένοι.

Βλέπω κοντινούς μου ανθρώπους που, ως αποτέλεσμα των ανατροπών και της «αναθεώρησης», πρέπει τώρα να πάρουν αποφάσεις ζωής, προκειμένου να μεταβούν στην επόμενη εποχή τους. Ξέρουν τι πρέπει να κάνουν και τι είναι καλό γι’ αυτούς, αλλά δεν μπορούν να το πράξουν. Ειδικά σήμερα, τους κατανοώ. Σε μια εποχή τόσης αστάθειας, καταλαβαίνω εκείνους που επιλέγουν τη μη-αλλαγή, τη σταθερότητα, την ασφάλεια, αυτό και αυτούς που ξέρουν. Συμπάσχω για πρώτη φορά περισσότερο με τον ρόλο του παρατηρητή παρά με εκείνον του δράστη. Όλες οι μεταβάσεις, ακόμα κι αυτές που γίνονται με ενθουσιασμό, εμπεριέχουν δυσκολίες τις οποίες μπορεί τώρα να μην έχουμε τις αντοχές να αντιμετωπίσουμε. Πίσω από μια μετακόμιση ελλοχεύουν οι αναπόφευκτες δυσκολίες του ξένου μέρους. Κάτω από μια καινούρια σχέση, η γνωριμία μας με τα τρωτά του άλλου και η έκθεση των δικών μας. Πίσω από έναν ηθελημένο χωρισμό, η σύγκρουση και η αναγκαστική προσαρμογή σε μια νέα καθημερινότητα. Μια καινούργια δουλειά σημαίνει ένα άγνωστο γήπεδο με διαφορετικούς κανόνες παιχνιδιού. Κάθε αλλαγή, κάθε απόφαση, απαιτεί ζωτική ενέργεια.

Ίσως σε αυτή τη συγκυρία χρειάζεται να παραδεχτούμε ότι κάποιοι δεν είμαστε έτοιμοι για αποφάσεις και αλλαγές – αρκεί, φυσικά, η «αδράνειά» μας να μην επηρεάζει ζωές άλλων ή να απειλεί τη δική μας. Ο οργανισμός μας μπορεί να επιμένει στην προηγούμενη εποχή μας, ακόμα κι αν αυτή μας είναι δυσάρεστη. Αυτό μάλλον σημαίνει πως δεν έχουμε κατανοήσει, διαχειριστεί, δει και μάθει όσα θα μας έκαναν να προχωρήσουμε παρακάτω. Όχι, δεν μιλώ υπέρ της καθήλωσης ή του βολέματος. Αυτό που λέω είναι πως, σε αυτήν τη συγκυρία, πριν βιαστούμε να φτάσουμε στην καινούργια αρχή μας, ίσως θα ήταν χρήσιμο να καθίσουμε ήσυχοι, να παρατηρήσουμε και να κατανοήσουμε την προηγούμενη εποχή μας. Ίσως, αντί για μια καινούρια αρχή, κάποιοι χρειαζόμαστε ένα καινούριο τέλος. Μια επανανοηματοδότηση δηλαδή αυτού που ζήσαμε, μια αναπλαισίωση, μια διαφορετική ερμηνεία. Κάτι που θα σημάνει οριστικά το τέλος μιας εποχής, αλλά ένα τέλος χρήσιμο για την επόμενη. Σαφές, πλήρες, δίχως εκκρεμότητες και what ifs, ένα «τελένιο» τέλος, ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε το βήμα εμπρός. Το τέλος που θα μας δώσει τη δύναμη και την επιθυμία να κάνουμε μια καινούργια αρχή.

Διαβάστε επίσης | The Wedding Crashers