the-x-file-περί-μητρότητας-160890

«Αντίο μανούλα (Mutti)», είναι ο τίτλος μιας πρόσφατης διαφημιστικής καμπάνιας για γάλα στη Γερμανία. Στη γιγάντια φωτογραφία που έχει αναρτηθεί σε πολυσύχναστο δρόμο του Βερολίνου δεν εικονίζεται «η εθνική μανούλα», η Άνγκελα Μέρκελ. Διακρίνεται όμως το κακόγουστο πράσινο κοστούμι της και η χαρακτηριστική χειρονομία της όποτε δεν ξέρει τι να κάνει με τα χέρια της: σχηματίζει το γνωστό πλέον διαμάντι. Η εταιρία γάλακτος έχει τοποθετήσει μέσα σε αυτό το εμβληματικό σχήμα, συνώνυμο της απερχόμενης καγκελαρίου, ένα ποτήρι γάλα.

Ωστόσο η αφίσα δεν συμβολίζει τόσο την αμηχανία της Μέρκελ μπροστά στο φακό, όσο εκείνη της γερμανικής κοινωνίας μπροστά σε μια συγκροτημένη, επιτυχημένη γυναίκα που δεν είναι μητέρα. Ακόμη και τώρα τις τελευταίες ημέρες της θητείας της, η Μέρκελ δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή από το κοινό αν δεν συνδεθεί αταβιστικά με την μητρότητα και το γάλα. Ξενίζει το γεγονός ότι προτίμησε την επιστήμη και την πολιτική από την μητρότητα. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει η διαφημιστική καμπάνια. Mπορεί να μην είναι μάνα παιδιού, είναι όμως όλων μας.

Η ιστοσελίδα ερευνητικής δημοσιογραφίας Inside Story δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα ένα ενδιαφέρον ρεπορτάζ της Κατερίνας Οικονομάκου, που παρουσιάζει γυναίκες, οι οποίες αποφάσισαν συνειδητά να μην κάνουν παιδιά. Στο κομμάτι αποδομείται η βεβαιότητα ότι το μητρικό ένστικτο είναι περίπου εγκατεστημένο στις εργοστασιακές ρυθμίσεις των γυναικών. Η αμφισβήτηση τεκμηριώνεται τόσο από προσωπικές μαρτυρίες, όσο και από επιστημονικά βιβλία. Μόνο που οι άτεκνες γυναίκες μιλούν ανώνυμα, επιβεβαιώνοντας ότι η μη μητρότητα είναι θέμα ταμπού στην ελληνική κοινωνία (όπως και σε πολλές άλλες φυσικά).

H Bρετανίδα Ρέιτσελ Κασκ στο αυτοβιογραφικό A life’s work (2001) καταγράφει ωμά τις σκέψεις της μετά τη γέννηση της κόρης της. Γράφει χαρακτηριστικά για «την επιθυμία για έναν χαμένο, προμητρικό εαυτό και την ελευθερία, την οποία ο εαυτός αυτός ίσως απόλαυσε, ίσως σπατάλησε». Η επίσης Καναδή συγγραφέας Σίλα Χέτι στο δικό της Motherhood (Μητρότητα) αναλογίζεται αν θα κάνει παιδί ή όχι, «όσο δεν είναι αργά». Ο σύντροφός της συναινεί, υπό τον όρο «ότι θα είναι σίγουρη» για την απόφασή της. Ποια γυναίκα όμως ασκεί πραγματικά ελεύθερα τη βούλησή της σε αυτό το ζήτημα; Ποια αψηφά πραγματικά κοινωνικούς καταναγκασμούς, το δήθεν βιολογικό ρολόι που μετρά αντίστροφα και το υποτιθέμενο μητρικό φίλτρο που μένει μετέωρο και αξόδευτο;

Στην Ελλάδα το συνέδριο για τη γονιμότητα ματαιώθηκε στο παρά πέντε, μετά τις αντιδράσεις. Στο Τέξας απαγορεύονται οι αμβλώσεις από τη στιγμή που ακούγεται ο πρώτος χτύπος της καρδιάς, προτού καν δηλαδή οι γυναίκες προλάβουν να συνειδητοποιήσουν ότι έχουν καθυστέρηση στην περίοδό τους. Εξίσου σκληρές νομοθεσίες αναμένεται να ψηφιστούν και σε άλλες Πολιτείες. Στην Πολωνία απαγορεύονται οι αμβλώσεις ακόμη και όταν το έμβριο παρουσιάζει κάποια βαριά, ανίατη ασθένεια. Οι γυναίκες σε πολλές χώρες του κόσμου διαδηλώνουν σήμερα με το μέχρι πρότινος αυτονόητο σύνθημα της δεκαετίας του 70 «Το σώμα μου είναι επιλογή μου».

Διαβάστε επίσης | The X-File: Η ζωή με αστερίσκο