Τι είναι σήμερα περισσότερο «της μόδας»; Η ηθική

Για κάποιους η ηθική διάσταση ήταν πάντα δηµιουργικός µονόδροµος. Η Stella McCartney ήταν η πρώτη δηµιουργός στον χώρο της πολυτέλειας που τοποθέτησε τη βιωσιµότητα στον βασικό πυρήνα της δουλειάς της. Στο οµώνυµο brand της, που ξεκίνησε το 2001, δεν χρησιµοποιεί ποτέ αληθινό δέρµα, γούνα ή φτερά, ενώ µία από τις τελευταίες καινοτοµίες της ήταν ο σχεδιασµός ενός µοντέλου Stan Smith από «φυτικό» δέρµα σε συνεργασία µε την Adidas. Για πολλούς άλλους η βιωσιµότητα είναι τώρα προτεραιότητα. Όπως για τον σουηδικό fast fashion γίγαντα H&M, που στοχεύει στη χρήση 100% ανακυκλώσιµων υφασµάτων ή υφασµάτων που προέρχονται από άλλες βιώσιµες πηγές, µέχρι το 2030.   

Στο «πράσινο» χαλί

Τον περασµένο Σεπτέµβριο, η Donatella Versace, αλλά και οι τεχνίτες του ιστορικού οίκου Ferragamo ήταν µεταξύ των πολλών που πόζαραν µε τα βραβεία τους στο «πράσινο» χαλί των Green Carpet Fashion Awards, µε παρουσιαστές της βραδιάς στη Σκάλα του Μιλάνου την Cate Blanchett, την Julianne Moore και τη Cindy Crawford, µεταξύ άλλων. «Η συγκεκριµένη τελετή βράβευσης είναι η µοναδική στον κόσµο που αναγνωρίζει αυτό που εµείς ονοµάζουµε “αποτύπωµα του χεριού” στη µόδα – τις ανθρώπινες ιστορίες που κρύβονται πίσω από τα ρούχα», δήλωσε στη Vogue Greece η Livia Firth, συνδιοργανώτρια της βραδιάς. 

Η λαµπερή εκδήλωση αναδεικνύει πρωτοπόρους της βιοµηχανίας που εργάζονται πάνω σε νέα υφάσµατα και τεχνολογίες – και όχι µόνο. «Ο αντίκτυπος της βραδιάς και η παγκόσµια κάλυψη είναι µια τεράστια τόνωση για το ηθικό κίνηµα», συµπλήρωσε η Firth, ιδρύτρια της «πράσινης» συµβουλευτικής εταιρείας Eco-Age και σύζυγος του ηθοποιού Colin Firth. Η ίδια εργάστηκε για τα ετήσια βραβεία σε συνεργασία µε τον Carlo Capasa, πρόεδρο της Ένωσης Ιταλικής Μόδας (Camera Nazionale della Moda Italiana). Η βιωσιµότητα και η περαιτέρω ενίσχυση του Made in Italy βρίσκονται στην καρδιά της θητείας του Capasa, ο οποίος για τους σκοπούς αυτούς συνεργάζεται µε οίκους όπως οι Gucci και Valentino. «Η µόδα είναι η δεύτερη µεγαλύτερη βιοµηχανία της Ιταλίας», λέει ο ίδιος στη Vogue Greece. «Για µένα δεν νοείται να εργάζοµαι σε έναν τοµέα αισθητικής όπως η µόδα, χωρίς να έχω στο µυαλό µου την ηθική».

Θέµατα συνειδητής κατανάλωσης και βιώσιµης πολυτέλειας απασχόλησαν στις αρχές Απριλίου και τους συνέδρους του Condé Nast International Luxury Conference, που πραγµατοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Νότια Αφρική. Υπό τον τίτλο The Nature of Luxury, η οικοδέσποινα Suzy Menkes, Editor της Vogue International, εστίασε στις επιθυµητές συνέργειες µεταξύ ενός παραδοσιακού, χειροποίητου παρελθόντος και ενός ψηφιακού µέλλοντος.    

Πώς, όµως, µεταφράζεται στην πράξη η συνειδητή κατανάλωση; «Για τους περισσότερους καταναλωτές η υγεία είναι το πρώτο µέληµα, η κοινωνική διάσταση είναι επίσης σηµαντική –µε την παιδική εργασία ως επιτοµή της φρίκης–, ενώ ο πλανήτης έρχεται τελευταίος, πολύ πιο κάτω από το θέµα της τιµής», εξηγεί στη Vogue Greece η Danièle Clutier, διευθύντρια του τµήµατος έρευνας στο Institut Français de la Mode, στο Παρίσι. «Συγχρόνως, πολλές επιχειρήσεις συναγωνίζονται η µία την άλλη σε θέµατα βιωσιµότητας, κάτι που τις διαφοροποιεί από άλλες, και αυτό είναι εξαιρετικό».              

Ποιος έφτιαξε τα ρούχα σας; 

Πολλές αλλαγές επιτυγχάνονται µέσα από το υπάρχον σύστηµα. Όµως, µερικές φορές χρειάζεται µια επανάσταση, και η µόδα έχει τη δική της: το Fashion Revolution γεννήθηκε ως αντίδραση σε μια τραγωδία στις 24 Απριλίου του 2013, που αποκάλυψε το πιο άσχημο πρόσωπο της βιομηχανίας. Ήταν η μέρα που κατέρρευσε το κτίριο Rana Plaza, λίγο έξω από την Ντάκα του Μπανγκλαντές, σκοτώνοντας 1.134 ανθρώπους και τραυματίζοντας άλλους 2.450. Τα περισσότερα θύματα εργάζονταν σε υφαντουργίες παραγωγής «δυτικής», γρήγορης μόδας. Ως διεθνής εκστρατεία ευαισθητοποίησης, το Fashion Revolution ξεκίνησε με ένα hashtag και ένα ερώτημα: #whomademyclothes. «Ήταν ένα σχετικά εύκολο ερώτημα, που υποψιαζόμασταν ότι θα ήταν δύσκολο να απαντηθεί. Βεβαίως, τότε κανείς δεν καταλάβαινε πραγματικά πόσο αδιαφανής ήταν η βιομηχανία της μόδας», αναφέρει στη Vogue Greece η συνιδρύτρια του κινήματος, Orsola de Castro. «Το συγκεκριμένο ερώτημα αποκάλυψε την αδυναμία των μεγάλων brands να απαντήσουν σε αυτό και έγινε το σύνθημα της εκστρατείας».

Στο ίδιο ερώτημα προσπάθησε να δώσει απαντήσεις η ταινία του Andrew Morgan The True Cost, το 2015, φωτίζοντας τις οικονομικές και ηθικές συνέπειες ενός ασυγκράτητου καταναλωτισμού. Η Livia Firth ήταν μία από τους executive producers του ντοκιμαντέρ. «Το σημερινό σύστημα γρήγορης μόδας έχει ως αποτέλεσμα την αντίληψη της μόδας ως μιας χρήσης – ότι είναι θεμιτό να συνεχίζουμε να αγοράζουμε φθηνά και συχνά. Όμως, δεν μεγαλώσαμε με αυτόν τον τρόπο και σήμερα μπορούμε να απελευθερωθούμε από την πίεση του να αγοράζουμε πάντα κάτι καινούργιο και διαφορετικό», λέει. «Στην Eco-Age αναπτύξαμε την καμπάνια #30wears, που σημαίνει πως, όταν βρίσκεστε σε ένα κατάστημα και δείτε κάτι που θέλετε να αγοράσετε, κάντε την εξής ερώτηση στον εαυτό σας: “Θα το φορέσω τουλάχιστον 30 φορές;”. Αν η απάντηση είναι θετική, αγοράστε το, αλλά θα εκπλαγείτε πόσες φορές η απάντηση είναι “όχι”. Οπότε, βάλτε το πίσω και απομακρυνθείτε».

Η ίδια η Firth πολλές φορές δεν φθάνει καν μέχρι το κατάστημα. «Είμαι συλλέκτρια παλιών ρούχων – της μητέρας μου, δικών μου, της αδελφής μου, αλλά και φίλων μου. Ρούχα vintage ή που έχουν δουλευτεί ξανά από μοδίστρα. Σπάνια αγοράζω καινούργια ρούχα, καθώς η ντουλάπα μου είναι γεμάτη, σαν κρυμμένος θησαυρός».

Ανακύκλωση σημαίνει κάτι διαφορετικό για τον καθένα από εμάς. Η Kate Middleton ανακυκλώνει σταθερά αγαπημένα ρούχα σχεδιαστών και οίκων όπως η Jenny Packham, η Stella McCartney και ο Alexander McQueen. Για τους υπολοίπους, το upcycling (αύξηση αξίας μέσω ανακύκλωσης), οι επιδιορθώσεις και οι ανταλλαγές είναι όροι που ακούμε όλο και περισσότερο. «Αγοράστε μόνο αυτά που αγαπάτε. Και βασανίστε τον εαυτό σας: περιμένετε, δείτε αν κάτι το θέλετε πραγματικά, αν δεν μπορείτε να ζήσετε χωρίς αυτό», συμπληρώνει η Orsola de Castro. «Η γρήγορη κατανάλωση μόδας είναι σαν ένα one night stand. Η αργή, όμως, είναι μια δέσμευση».