Ελληνική Μόδα: Η μάχη με τον κορωνοϊό

Επίσης, συζητώντας με άτομα από διαφορετικούς χώρους αντιλαμβάνομαι ότι κάποιοι έχουν ένα αίσθημα διακοπών και αφού διατηρούν το μισθό τους δεν τους αφορούν οι δυσκολίες που έχουν να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις όσο αυξάνεται ο χρόνος των περιοριστικών μέτρων. Τα ζητήματα που αφορούν τον κλάδο της μόδας και της ένδυσης γενικότερα, είναι πολλά.

Το ένα είναι ότι καλούμαστε να αναθεωρήσουμε τις συλλογές μας. Η αγορά θα συρρικνωθεί, το ίδιο κι αυτές. Αυτή τη στιγμή έχω στην αποθήκη μου τα ρούχα που θα παρέδιδα στα καταστήματα των νησιών για την καλοκαιρινή σεζόν και οι πελάτες μου έχουν παγώσει όλες τις παραγγελίες τους αφού τους διακατέχει μια αβεβαιότητα για το μέλλον των καταστημάτων τους. Η συλλογή του χειμώνα δεν μπορεί να δειγματιστεί, ο χρόνος παραγωγής στενεύει πολύ και το καινούργιο δεδομένο που μας χτυπά την πόρτα είναι το εξής: πιο μικρές ποσότητες, πιο μικρές συλλογές.

Η τάση του κόσμου στο προσεχές μέλλον θα είναι σίγουρα να καταναλώνει λιγότερα ρούχα. Αυτό από τη μία είναι μια βαθιά πληγή στο fast fashion και μια νίκη για τη βιώσιμη μόδα. Η γρήγορη μόδα θα είναι συμπληρωματική, όχι βασική. Πιστεύω ότι μετά από αυτή την κρίση, ο κόσμος θα επενδύει τα χρήματά του σε λιγότερα και πιο ποιοτικά ρούχα. Θα βγει πιο σκεπτόμενος, θα εκτιμήσει την αξία της δημιουργίας.

Αυτό σαν γεγονός τολμώ να πω ότι με χαροποιεί αφού τα τελευταία χρόνια οι δημιουργίες των σχεδιαστών δεν προλάβαιναν να αφομοιωθούν από το κοινό. Η μόδα είναι τέχνη. Τα τελευταία χρόνια οι αλυσίδες μαζικής παραγωγής ισοπέδωσαν τη δημιουργικότητα των οίκων αντιγράφοντας τα ρούχα τους και δίνοντας τους χρόνο παραμονής στα ράφια των καταστημάτων κάποιες ελάχιστες εβδομάδες. Αυτό έκανε τη μόδα μια πραγματικά αναλώσιμη τέχνη και τώρα ήρθε η στιγμή να επανατοποθετηθεί στη θέση που της αξίζει.

Τα καλοκαιρινά μας ρούχα το πιο πιθανό είναι να μην μπορέσουν να πωληθούν στην ποσότητα που έχουμε ήδη παράξει, πράγμα που θα οδηγήσει κάποιους σ’ έναν αθέμιτο ανταγωνισμό με εκπτώσεις που δεν θα φέρνουν πίσω οικονομικά τις πολλές εργατοώρες των ανθρώπων που τα παρήγαγαν. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις και οι σχεδιαστές που δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στα έξοδα τους να αναγκαστούν να κλείσουν ή να συρρικνώσουν τον κύκλο εργασιών τους απολύοντας ενδεχομένως προσωπικό κάτι που θα ήταν εξαιρετικά λυπηρό.

Η καταστροφή για τον κλάδο της μόδας, είναι μεγάλη και νιώθω ότι πρέπει να υπάρξει μια κρατική πρόνοια για την αντιμετώπισή της όπως έχει ήδη ανακοινωθεί για κάποιους άλλους κλάδους. Η μόδα είναι πολιτισμός και αυτή τη στιγμή έχει την ανάγκη πιο πολύ από ποτέ να σταθεί στα πόδια της. Το κράτος εύχομαι να βοηθήσει την κατάσταση ώστε οι σχεδιαστές να συνεχίσουμε να υπηρετούμε τον βασικό μας σκοπό. Να προσφέρουμε ομορφιά και να κάνουμε τους ανθρώπους να αισθάνονται αισιοδοξία και δύναμη μέσα από την εμφάνιση τους.

Αυτή την περίοδο ασχολούμαι κυρίως με τις online πωλήσεις μέσα από το e-shop μου stelioskoudounaris.com, που φαίνεται να είναι μια τάση που θα επικρατήσει στο μέλλον. Ετοιμάζω ο ίδιος προσωπικά τα πακέτα των πελατών μου, τους γράφω προσωπικές ευχαριστήριες ευχές σε κάρτα, έτσι ώστε να κρατάμε μια πιο στενή επικοινωνία, τώρα που την έχουμε περισσότερη ανάγκη από ποτέ. Όταν βέβαια με το καλό τελειώσει όλο αυτό είμαι βέβαιος ότι ο κόσμος θα επιστρέψει στα φυσικά καταστήματα αφού η προσωπική εξυπηρέτηση και η αίσθηση των υφασμάτων από κοντά δεν θα μπορέσει ποτέ να καταρριφθεί από μία οθόνη.

Θα ήθελα να προτρέψω τον κόσμο να στηρίξει την Ελληνική μόδα και να δείξει προτίμηση στους Έλληνες σχεδιαστές και στα Ελληνικά προϊόντα γενικότερα. Έχουμε στα χέρια μας την τύχη χιλιάδων οικογενειών που εργάζονται στον κλάδο και μόνο με τη βοήθεια των Ελλήνων καταναλωτών θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε να τους παρέχουμε δουλειά. Όταν στηρίζουμε την τοπική οικονομία στηρίζουμε τα σπίτια μας.

Άλλες μέρες σχεδιάζω, άλλες όχι. Διαβάζω πολύ και αποφεύγω να βλέπω τηλεόραση και σειρές. Προτιμώ τις ταινίες και ο προσωπικός μου στόχος είναι να βγω καλύτερος και πιο μορφωμένος άνθρωπος όταν λήξει αυτό που περνάμε τη δεδομένη περίοδο. Ζούμε μια ιστορική στιγμή και το μέλλον φαίνεται αβέβαιο, σίγουρα διαφορετικό και όχι απαραίτητα κακό.

Κανονικά θα έπρεπε να προετοιμάζω πυρετωδώς τη συλλογή του καλοκαιριού 2021, αλλά οι προμηθευτές των υφασμάτων μου που είναι στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό δεν έχουν να μου δώσουν απάντηση για το πότε θα λειτουργήσουν ξανά. Το βλέπω σαν ευκαιρία το ότι ετοιμάζω τη συλλογή με εντελώς διαφορετικούς χρόνους. Είναι σίγουρα πιο ήρεμο, πιο δημιουργικό και πιο απολαυστικό.

Θέλω να πιστεύω ότι όλο αυτό που ζούμε θα ανατραπεί, θέλω να είμαι αισιόδοξος. Η πραγματικότητά μας, αλλάζει καθημερινά, όπως και οι εξελίξεις. Σίγουρα, μας περιμένει μια άλλη κανονικότητα. Μια κανονικότητα με άλλες αξίες και σίγουρα περισσότερη ανθρωπιά».

Δήμητρα Κολοτούρα (Zeus+Dione)

«Θα χωρίσω το πρόβλημα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε σε τρεις σημαντικούς τομείς. Στο υπάρχον εμπόρευμα και στην διαχείριση του, στην αλλαγή που αναπόφευκτα θα επέλθει στην βιομηχανία της μόδας, και τρίτον στο μέλλόν και την τεχνολογία.

Πρώτος τομέας, που είναι και ο πιο άμεσος, είναι το εμπόρευμα που έχει ήδη παραχθεί και δεν έχει παραδοθεί στους πελάτες (μαγαζιά). Πώς θα το χειριστούμε; Αυτός είναι ένας προβληματισμός που απασχολεί πάρα πολλά brands σε όλο τον κόσμο. Στην δική μας περίπτωση, η καλοκαιρινή συλλογή που έχουμε παράξει θα παραδιδόταν Μάρτιο με Απρίλη στα καταστήματα. Όπως όλοι ξέρουμε, σε ένα μεγάλο ποσοστό αυτό δεν έγινε δυνατό. Θέλω να πιστεύω ότι αν όλα πάνε καλά και στις αρχές του καλοκαιριού θα έχουμε ανοιχτά καταστήματα, κάπως θα βρεθεί τρόπος να απορροφηθεί και να φθάσει στον τελικό καταναλωτή.

Συγχρόνως, έχουμε να σκεφτούμε την διεθνή μας παρουσία η οποία δέχεται σοβαρό πλήγμα. Καθώς έχουμε πελάτες είτε on-line (Net-A-Porter), είτε καταστήματα σε όλη την Ευρώπη και Αμερική, ερχόμαστε να αντιμετωπίσουμε μια συνθήκη που σε κανένα business plan δεν σκέφτεσαι να την συμπεριλάβεις. Οπότε οι κινήσεις και οι σχεδιασμοί για το εμπορικό κομμάτι αυτή την στιγμή, είναι κάτι που χρειάζεται μεγάλη μαεστρία και επιχειρηματική σκέψη.

Δεύτερο και βασικότερο, αυτό που συζητιέται παγκοσμίως, είναι η “μεγάλη αλλαγή του συστήματος της βιομηχανίας της μόδας” και είναι κάτι που εμείς – τα μικρά brands – πρέπει να συμμετέχουμε σε αυτό τον διάλογο και φυσικά να προετοιμαζόμαστε. Το μοντέλο των έξι ή οκτώ συλλογών κάθε χρόνο θα πρέπει να αναθεωρηθεί. H υπερπαραγωγή θα δεχτεί σοβαρό πλήγμα, θα στραφούμε όλοι – θέλοντας και μη – σ’ αυτό που αποκαλούμε ηθική μόδα, θα εκτιμήσουμε την αξία της βιωσιμότητας.

Αυτή η αλλαγή αφορά τους πάντες. Σίγουρα είναι πιο εύκολο για τα luxury brands να μπουν σε μια τέτοια πρακτική, αλλά και στα brands της γρήγορης μόδας – Fast Fashion – θα πρέπει να υπάρξει έμπρακτη εφαρμογή, να οδηγηθούν προς την κατεύθυνση της βιωσιμότητας και να γίνουν πιο ηθικοί παίκτες στη βιομηχανία. Πιστεύω ότι και η αγοραστική συμπεριφορά του καταναλωτή θα αλλάξει και σιγά – σιγά, ολοένα και πιο συνειδητά θα στρέφεται σε βιώσιμα προϊόντα, ποιοτικά και διαχρονικά. Υπάρχει αυτή η πίστη ότι μπαίνουμε στην εποχή που ο αγοραστής θα κοιτάζει την ταμπέλα της σύνθεσης και επίσης της προέλευσης.

Ο τρίτος τομέας αφορά το μέλλον και πως θα το υποδεχθούμε. Φαίνεται ότι μια πολύ σημαντική αλλαγή θα είναι οι on-line αγορές. Τις τελευταίες εβδομάδες, έγινε ένα τεράστιο crash test του εμπορίου – σε παγκόσμιο επίπεδο – και αποδείχτηκε ότι τα πάντα μπορούν να λειτουργήσουν με ένα click στο πληκτρολόγιο του computer μας ή του κινητού μας. Έχει γίνει σαφές ότι όλα τα brands πρέπει να έχουν on-line εμπορική παρουσία. Από το πιο μικρό μέχρι τον πιο μεγάλο. Η τεχνολογία πρέπει να πορευτεί χέρι – χέρι με την μόδα και την δημιουργία.

Στην Zeus+Dione η on-line παρουσία μας είναι πολύ σημαντική, καθώς επενδύσαμε από την αρχή της ίδρυσής μας. Είναι ένας σημαντικός, μάλλον θα έλεγα κυρίαρχος τομέας, για την εταιρία μας η οποία έχει μεγάλη εξωστρέφεια και συνεχίζουμε να την ενισχύουμε συνεχώς καθώς και τους όρους λειτουργίας του e-shop μας. Η on-line παρουσία μπορεί να λειτουργήσει σαν μια πολύ όμορφη εμπειρία και να αποδώσει στο προϊόν τις αξίες και τις ιδιότητες που το επιφορτίζουν. Είναι σημαντικό να γίνεται και η ανάλυση του καταναλωτή – πελάτη μέσα από τις αγορές του και τις προτιμήσεις του, στοιχεία που απορρέουν από τα statistics, και έτσι δημιουργείται μια πιο έγκυρη εικόνα για τον τελικό αποδέκτη που είναι ο πελάτης.

Για παράδειγμα – σε αυτή την τρομερά δύσκολη περίοδο που περάσαμε όλοι μας – παρατηρήσαμε μέσα από την κίνηση των on-line αγορών ότι: στις δύο πρώτες εβδομάδες του εγκλεισμού δεν υπήρξε αγοραστική κίνηση στο e-shop. Αυτό δείχνει το μούδιασμα που είχαμε όλοι μας και το ενδιαφέρον μας ήταν στραμμένο στην ενημέρωση και το σοκ μιας αναπάντεχης, σκληρής κατάστασης. Μετά τις δύο εβδομάδες οι καταναλώτριες μας άρχισαν να ονειρεύονται διακοπές και ωραίους προορισμούς και προχώρησαν σε αγορές καλοκαιρινών προϊόντων.

Εμείς οι νέοι Έλληνες έχουμε περάσει μόνο δυσκολίες τα τελευταία 10-12 χρόνια. Έχουμε καταφέρει να σταθούμε στα πόδια μας, να δημιουργήσουμε και να κάνουμε τα όνειρά μας πραγματικότητα. Έχουμε ανθίσει στις πιο δύσκολες συνθήκες. Τώρα πιο πολύ από ποτέ, ας κρατήσουμε το ηθικό μας υψηλό και να είμαστε σίγουροι ότι για μια ακόμα φορά θα βγούμε νικητές. Αποδείχθηκε περίτρανα άλλωστε ότι με την σωστή καθοδήγηση μπορούμε να γίνουμε οδηγητές και όχι ακόλουθοι, παράδειγμα προς μίμηση, υπερήφανοι και ανθρώπινοι. Αυτή η κρίση, ας φέρει κοντά όλους τους δημιουργούς της μόδας και ας δείξουμε τι μπορούμε να κάνουμε, ενωμένοι, ανανεωμένοι και γιατί όχι πρωτοπόροι.

Γιώργος Ελευθεριάδης

«Έχουμε σταματήσει τα πάντα. Οι δειγματισμοί του επόμενου χειμώνα διακόπηκαν στη μέση, οι πελάτες δεν επιβεβαιώνουν τις παραγγελίες και το πολυπόθητο καλοκαίρι, το άνοιγμα των resort και η έλευση τουριστών που για μας είναι μια ανάσα για τις πωλήσεις, είναι στον αέρα.

Η αγορά τη στιγμή που μιλάμε είναι νεκρή και οι παραγγελίες του χειμώνα εξίσου εκτεθειμένες στην αβεβαιότητα. Θα μιλήσω ειλικρινά. Θεωρώ άσχημο αυτή την περίοδο να ασχολούμαστε με το εμπόριο. Μέχρι ώρας δεν κινώ το e-shop και σαν τακτική, αλλά κυρίως από θέση. Μου φαίνεται ασύμβατο με την τραγωδία που ζούμε να πουλάω ρούχα. Όχι ότι δεν με απασχολεί, αυτή είναι η δουλειά μου.

Έχω θέσει, όμως, κάποια όρια και θέλω να μεταφερθώ εκεί ομαλά. Κρίνοντας από τον εαυτό μου, ως high end καταναλωτής, αυτή την περίοδο κρίνω άκαιρο το να ψωνίσω. Η αγοραστική συμπεριφορά θα αλλάξει εκ των πραγμάτων, εύχομαι να γίνει περισσότερο ηθική. Δεν πιστεύω ότι οι online αγορές είναι μονόδρομος.

Μπορεί και να είναι, αλλά θα προτιμούσα να μεταφερθώ σ’ αυτό το στάδιο σιγά σιγά. Άλλωστε, η υψηλή μόδα μπορεί να υπάρξει μόνο στα καταστήματα. Αυτά την τρέφουν και τη συντηρούν, αυτός είναι ο φυσικός της χώρος. Τα e-shops είναι εκ των πραγμάτων πιο εμπορικά. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά ακραία, επιχειρηματικά είναι βαθιά επώδυνο αυτό που ζούμε, αλλά τα κλειδιά, έξω από τη δυναμική του καθενός μας στο να βρει λύσεις, ανήκουν στην πολιτεία.

Αυτοδύναμα δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τη ζημιά που έχει δημιουργηθεί και θα γίνεται μέρα με τη μέρα πιο επώδυνη. Νιώθω ότι πρέπει να αποκτήσουμε όλοι οι Έλληνες δημιουργοί την κουλτούρα της συνεννόησης, ώστε να έχουμε μια πιο ενωμένη και δυνατή φωνή στις προκλήσεις των καιρών, όπως αυτή».

Σίλια Κωνσταντινίδου (Callista Crafts)

«Αυτή τη στιγμή που μιλάμε η παραγωγή μας έχει σταματήσει. Έχουμε παραλάβει το 90% της καλοκαιρινής σεζόν, αλλά δεν μπορούμε να την διαθέσουμε, αφού οι συνεργάτες μας που θα αγόραζαν χονδρική έχουν κλείσει τις επιχειρήσεις τους. Το online μοιάζει ως η μοναδική διέξοδος.

Αυτή την περίοδο, αφιερώνουμε πολύτιμο χρόνο στο πώς θα δημιουργήσουμε την τέλεια, την ιδανική εμπειρία διαδικτυακών πωλήσεων, η οποία δε θα υστερεί και δεν θα έχει να ζηλέψει τίποτα από αυτή που παρέχουμε στο φυσικό μας κατάστημα. Την ίδια στιγμή, πολλοί είναι οι πελάτες που ανακαλύπτουν στο διαδίκτυο μια πλατφόρμα αγορών την οποία μέχρι πρότινος αγνοούσαν και έχει πολλά να τους προσφέρει.

Τα τηλέφωνά μας χτυπάνε συνεχώς, με ανθρώπους που ρωτούν διευκρινίσεις για τις διαδικτυακές τους αγορές, πληροφορίες για τα προϊόντα. Πιστεύω πως αυτό καλύπτει και μια βαθύτερη συναισθηματική ανάγκη για επικοινωνία, τώρα που η απομόνωση μας έχει φέρει όλους πιο μακριά. Από την άλλη, η αγορά ενός προϊόντος αυτές τις μέρες, δίνει μια ενδόμυχη αίσθηση ελπίδας. Ελπίδα ότι σύντομα θα τελειώσει ο εγκλεισμός και θα μπορέσουμε να βγούμε έξω και να χαρούμε τα ψώνια μας.

Οι γνώμες που κυριαρχούν στην αγορά για την πραγματικότητα μετά τη λήξη της καραντίνας είναι δύο. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι θα υπάρξει μια ραγδαία αύξηση της αγοραστικής συμπεριφοράς του κοινού, κάτι σαν εκτόνωση από τις μέρες του εγκλεισμού, και κάποιοι είναι σίγουροι για το αντίθετο. Προσωπικά, πιστεύω σε μια συγκρατημένη αύξηση των πωλήσεων.

Το πλέον σίγουρο είναι ότι η κρίση αυτή θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο που σκεφτόμαστε αναφορικά με το σχέδιο και την παραγωγή. Η σκέψη μας θα γίνει πιο ανθρώπινη, πιο ηθική. Μικρότερες, ποιοτικότερες, πιο ηθικές παραγωγές για πιο ευσυνείδητους αγοραστές, που θα σκέφτονται και θα σέβονται το προϊόν που αγοράζουν.

Θέλοντας να βοηθήσουμε όπως μπορούμε στον αγώνα των πραγματικών ηρώων αυτής της μάχης, απευθυνθήκαμε στο Υπουργείο Υγείας, πήραμε τις σωστές προδιαγραφές και δώσαμε ένα ποσό στο να αγοραστούν οι απαραίτητες μάσκες για το ιατρικό προσωπικό των νοσοκομείων μας. Είναι μια κίνηση που παροτρύνουμε όσους μπορούν να την κάνουν. Η μόδα θα βγει πιο ανθρώπινη μέσα από αυτή τη δοκιμασία. Είμαι σίγουρη».