Mission: Possible

Φέρνει ως παραδείγματα άλλους διευθυντές φεστιβάλ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, κατ’ αποκλειστικότητα άνδρες, πράγμα που δεν γίνεται να μείνει ασχολίαστο. «Είναι τρομερό το ότι ένας θεσμός 60 ετών δεν είχε ποτέ γυναίκα επικεφαλής. Ούτε το Εθνικό ούτε άλλοι θεσμοί που σχετίζονται με τέχνη. Από την άλλη, έχουμε γυναίκα υπουργό Πολιτισμού και γυναίκες σε κορυφαίες θέσεις εταιρειών. Είναι γελοίο να λέμε ότι, επιτέλους, άνοιξε το πεδίο για τις γυναίκες το 2019. Κατά τη γνώμη μου, στην τέχνη δεν έχουμε το ίδιο πρόβλημα όσο σε άλλους χώρους. Αλλά στη διοίκηση της τέχνης υπάρχει θέμα. Και το ζήτημα των ποσοστώσεων είναι σύνθετο – δεν θα ήθελα να μου προσφέρουν μια θέση μόνο επειδή είμαι γυναίκα και πρέπει να ακολουθηθούν συγκεκριμένα politics. Αν δούμε την ποσόστωση από αυτή τη σκοπιά, είναι προσβλητική. Από την άλλη, όταν βλέπουμε τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες, καταλαβαίνουμε ότι υπάρχει ανάγκη να στοχαστούμε αν τους δίνουμε αρκετές ευκαιρίες να νιώσουν άνετα σε οποιονδήποτε χώρο».

Τη ρωτώ αν υπέπεσαν στην αντίληψή της αρνητικά σχόλια όταν ανακοινώθηκε η ανάθεση και πώς τα αντιμετώπισε. Απαντά ότι εισέπραξε τόσο πολλή αγάπη από τους ανθρώπους του θεάτρου, ώστε το ένα σχόλιο περί οικογενειοκρατίας την άφησε αδιάφορη. Ωστόσο, ένιωσε προσβεβλημένη από τον τίτλο «Η κόρη του Σπύρου Ευαγγελάτου στο τιμόνι του Φεστιβάλ», σε ένα κατά τα άλλα υμνητικό για την ίδια άρθρο. «Για έναν άνδρα δεν θα έβαζαν τέτοιον τίτλο. Δεν γίνεται απ’ όλα όσα κάνω κάποιος να μένει σε αυτό. Έχω αποδείξει πόσο αυτόνομη είμαι, έχω δεχτεί αναγνώριση. Με τιμά αυτό, γιατί έρχεται ως αποτέλεσμα μιας πορείας. Οπότε, το να πει κάποιος κάτι τέτοιο είναι μικρό. Προφανώς δεν έχει ιδέα, αυτή τη δικαιολογία τού δίνω. Γιατί κάποιος που ξέρει από θέατρο δεν μπορεί να το πει αυτό για μένα».

Εδώ προκύπτει αναπόφευκτα η ερώτηση πόση προκατάληψη έχει αντιμετωπίσει λόγω φύλου, εμφάνισης και καταγωγής. Το σκέφτεται λίγο και βάζει τα γέλια. «Ξέρεις τι με σώζει; Είμαι λιγάκι “αδιάβροχη’’, σε σημείο να μην τα παρατηρώ καν. Αν αντιμετωπίσω πρόβλημα με κάποιον, δεν σκέφτομαι ότι έχει σύμπλεγμα σε σχέση με αυτά, αλλά με εμένα την ίδια – πράγμα απελευθερωτικό. Το άλλο σε σφίγγει και σε συστρέφει με τρόπο που καθίσταται μη δημιουργικός. Αν έδινα σημασία, πιθανότατα η πορεία και η προσωπικότητά μου να είχαν διαμορφωθεί διαφορετικά».

Πέρα απ’ όλα τα άλλα, η Κατερίνα φημίζεται για την προσεγμένη εμφάνισή της σε έναν χώρο όπου η θηλυκότητα είναι μάλλον εξοβελιστέα. «Συμβαίνει πράγματι, γιατί στην Ελλάδα υπάρχει η αντίληψη ότι η θηλυκότητα σχετίζεται με κάτι διανοητικά κατώτερο. Μόνο αντιστεκόμενοι μπορούμε να την αλλάξουμε. Μην υποχωρώντας στον συντηρητισμό και στην καταπίεση. Γιατί είναι καταπίεση να σκεφτείς τι θα βάλεις για να μη σε χαρακτηρίσουν κάπως ή για να σε πάρουν στα σοβαρά. Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να πηγαίνω απεριποίητη στη δουλειά μου. Εννοείται ότι θα ντυθώ ωραία. Το θεωρώ δείγμα αξιοπρέπειας και σεβασμού απέναντι στους άλλους και στον εαυτό μου. Γιατί πρώτα εγώ αισθάνομαι καλά, ακόμα και αν δεν είμαι».

Αναρωτιέμαι από πού αντλεί τόση δύναμη ώστε να παραμένει πιστή στον εαυτό της κόντρα σε τόσα ρεύματα. Αποδίδει την αυτοπεποίθηση σε μια φράση του μπαμπά της, που άκουγε από παιδί: «“Τράβα μπροστά και άσε τους σκύλους να αλυχτάνε”, έλεγε. Και με καθόρισε αυτό. Αν και νομίζω ότι γεννήθηκα δυνατή. Από το σχολείο μού άρεσε να έχω θέσεις ευθύνης».

To be is to do

Από έξι ετών, όταν το Αμφι-Θέατρο εγκαταστάθηκε στην Πλάκα, η Κατερίνα πέρασε απ’ όλα τα πόστα με την ίδια χαρά: ταξιθεσία, ταμείο, καθαριότητα, δουλειά στο γραφείο, ηθοποιός και –μεγάλη πια– σκηνοθέτις. Εκεί ήρθε πρώτη φορά σε επαφή με τον Άμλετ, πιθανότατα όταν ήταν δώδεκα ετών και το έργο ανέβαινε με τον Γιάννη Φέρτη στον πρωταγωνιστικό ρόλο και τη μητέρα της ως Οφηλία. Είδε τόσες φορές την παράσταση, ώστε την έχει ακόμη στα αυτιά της. Όταν τη ρωτώ από ποια είσοδο σκοπεύει να μπει στο έργο, απαντά «του θεάτρου», και το εννοεί. «Δεν κυριολεκτώ», λέει γελώντας. «Με ενδιαφέρει πολύ το πώς μιλάει για την τέχνη του θεάτρου το έργο. Γι’ αυτό και ήθελα να γίνει στο Αμφι-Θέατρο – που κάποτε υπήρξε και τώρα όχι, που ήταν βασίλειο και τώρα δεν είναι πια. Πάντα ήθελα να ανεβάσω τον Άμλετ, αλλά ένιωθα ότι δεν ήταν ώριμη η στιγμή. Όταν ξεκίνησα συνεργασία με τον Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο για την Άλκηστη και γνώρισα την ψυχή του, άρχισε να δρομολογείται μέσα μου η παράσταση».

Τα τελευταία χρόνια έχει αρκετούς σταθερούς συνεργάτες. Τη ρωτώ χαριτολογώντας αν περνούν καλά μαζί της, αλλά απαντά σοβαρά: «Η αφοσίωσή μου την ώρα της πρόβας νομίζω ότι δημιουργεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης, που είναι πολύ σημαντικό σε αυτή τη δουλειά. Είμαστε όλοι ανασφαλείς στον χώρο, περνάμε εξετάσεις σε κάθε νέο έργο. Στην πρόβα εκτιθέμεθα και είναι σημαντικό να μη νιώθεις επικριτικά βλέμματα γύρω σου. Οπότε, προσπαθώ πολύ –και συνήθως τα καταφέρνω– να διαλέγω συνεργάτες ακέραιους, καλοπροαίρετους, με χιούμορ, δοσμένους σε αυτό που κάνουν, ώστε να επικρατεί καλό κλίμα. Υπό αυτή την έννοια περνάμε καλά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν δυσκολευόμαστε. Είναι φυσικό να ταλαιπωρηθείς ψυχικά να καταθέσεις κάτι ή να ανοιχτείς σε ένα καινούργιο πλαίσιο. Και εγώ η ίδια στριμώχνομαι από τους ηθοποιούς, γιατί κάθε φορά πρέπει να εφεύρω έναν άλλο τρόπο επικοινωνίας, είτε για τους νέους είτε για εκείνους που γνωρίζω, όμως πρέπει να τους οδηγήσω καλλιτεχνικά σε ένα σημείο που δεν έχουν ξαναπάει. Πρέπει να το κάνω κομψά, αλλά να επιμείνω μέχρι να επιτευχθεί το ζητούμενο».

Και με αυτή τη φράση συνοψίζει άθελά της, με δύο λέξεις, την εικόνα που έχω για εκείνη από τη στιγμή της συνάντησής μας: κομψότητα και επιμονή. Έννοιες που το θέατρο έχει ανάγκη σε μια εποχή γενικευμένης προχειρότητας.Δημοσιεύθηκε στο τεύχος Οκτωβρίου της Vogue Greece.

Photographer: Ioanna Roufopoulou Fashion Editor: George Karapetis