Η Eleonore Trenado Finetis πιστεύει ότι η ελληνική κεραμική έχει μέλλον

Πείτε μου δυο λόγια για το κτίριο και την περιοχή που στεγάζεται ο χώρος. Υπάρχει κάποια συμβολική σημασία πίσω απ’ αυτή την επιλογή;

Εδώ και 20 χρόνια μου αρέσει να περπατάω στην Αθήνα και να ανακαλύπτω τα στενά της. Όμως, πάνω απ’ όλα έχω πάθος με την Ακρόπολη. Δεν είναι κάτι που μπορώ να εξηγήσω άλλα είναι το μόνο μνημείο μπροστά στο οποίο ανατρίχιασα πριν 30 χρόνια και εξακολουθεί να με μαγεύει. Μια μέρα λοιπόν, πολύ νωρίς το πρωί, ήμουν στην πλατεία Κυρίτση και χάζευα τις αγγελίες των επαγγελματικών χωρών προς ενοικίαση. Εμφανίζεται μπροστά μου ένα ακίνητο που δεν έδειχνε κάτι το ιδιαίτερο άλλα κοιτάζοντας όλες τις φωτογραφίες, ξαφνικά βλέπω την Ακρόπολη! Κοιτάω ξανά γιατί ήταν πολύ νωρίς και δεν ήμουν πολύ ξύπνια και λέω μέσα μου: αυτό δεν είναι στο budget μου ούτε ψάχνω κάτι τέτοιο, άλλα πρέπει να το δω. Έστω για να το δω! Όταν έφτασα εκεί και μπήκα αισθάνθηκα σα να ήταν ήδη δικό μου. Όλος ο χώρος. Το ισόγειο για πωλητήριο, το υπόγειο όπου θα μπορούσα να δουλεύω και αυτή η μικρή ταράτσα που βλέπει σε ένα μέρος την Ακρόπολη, το πάρκο και τις σκεπές με τα κεραμίδια.

Η σχέση σας με την κεραμική τέχνη πώς ξεκίνησε;

Θυμάμαι ότι το πρώτο μου σπίτι στην Αθήνα, στο Λυκαβηττό, υπήρξε εργαστήριο μιας Ελληνίδας κεραμίστριας και ότι όταν μπήκα για να μείνω, αισθάνθηκα ότι ήθελα να κάνω ότι έκανε κι εκείνη. Από τότε (έχουν περάσει 20 χρόνια), έχω κρατήσει μισό γλυπτό που βρήκα εκεί (και προφανώς δεν ήθελε να πάρει μαζί της) και το κουβαλάω σε κάθε μου μετακόμιση. Αυτή η ζήλεια, που δεν ήταν κακιά, αυτή η βαθιά επιθυμία να κάνω ό,τι έκανε, με οδήγησε να αλλάξω κατεύθυνση στη ζωή μου. Είχα σπουδάσει στη Νομική, στο Παρίσι και στην Αγγλία, αλλά στην Ελλάδα θα γύρναγα στην παλιά μου αγάπη, την Τέχνη. Από πολύ μικρή ζωγράφιζα και όταν ήμουν στο Λύκειο στη Γαλλία είχα επιλέξει μάθημα Ιστορίας Τέχνης και Εικαστικά για 3 χρονιά. Η αλήθεια είναι ότι τράβηξα την κουρτίνα πάνω στην τέχνη όταν, στα 18 μου, αποφάσισα να ακολουθώ άλλη κατεύθυνση και να γίνω δικηγόρος.

Μέχρι τότε, η επαγγελματική μου ζωή δε με γέμιζε και κάποια στιγμή είπα να παρακολουθήσω μαθήματα χειροποίητου κοσμήματος, που σιγά σιγά, μετά από κάποια χρόνια, με οδήγησαν σε ένα σεμινάριο με θέμα το κεραμικό κόσμημα από τη Δώρα Χαραλαμπάκη. Η γνωριμία με τον πηλό ήταν όπως όταν πραγματικά ερωτεύεσαι και λες : that’s it! Έκτοτε, έχω παρακολουθήσει διαφορά σεμινάρια και μαθήματα (με τους Δώρα Χαραλαμπάκη, Ιωσηφίνα Κοσμά, στο Ίδρυμα Νεότερης κεραμικής, την Αντιγόνη Πανταζή, Sektor30, την Μαριλένα Μιχοπούλου).

Δάσκαλος μου είναι ο Ανδρέας Κατσιλιέρης ο οποίος είναι φοβερός κεραμίστάς (και φίλος πια). Μαζί του κατάλαβα ότι με το πιο απλό υλικό, μπορούσα να πλάθω ό,τι αντικείμενο και ό,τι σχήμα ήθελα : από μια μικρή πέτρα έως ένα τεράστιο γλυπτό ή πιατέλα. Και όχι μόνο αυτό, αλλά μπορούσα να τα χρωματίσω και να ζωγραφίσω επάνω. Ο πηλός είναι το μόνο υλικό το οποίο μπορεί να δουλευτεί χωρίς εργαλείο αλλά μόνο με τα χέρια. Δεν υπάρχει άλλο τέτοιο υλικό. Επίσης, πολλές φορές έχω αισθανθεί και σκεφτεί ότι αυτό το υλικό που μπορούμε να πλάθουμε με τα χέρια κρατάει την ενέργεια του δημιουργού του. Ένα χειροποίητο μπολ είναι σχεδόν ζωντανό. Η διαφορά χειροποίητης κούπας με τη βιομηχανική είναι τεράστια και δεν είναι θέμα σχήματος ή αισθητικής : η διαφορά είναι στο υλικό, λες και ο πηλός έχει μνήμη και κρατάει τα συναισθήματα.

Η σύγχρονη ελληνική κεραμική βιώνει μια αναπάντεχη άνθιση. Που το αποδίδετε;

Η αλήθεια είναι ότι το 2015 που είχα οργανώσει μία μικρή έκθεση σε ένα ξενοδοχείο δίπλα στο Σύνταγμα. Τότε δεν υπήρχε σχεδόν τίποτα σχετικό με την κεραμική πέραν από τις εμπορικές εκθέσεις. Δεν πήγαιναν καλά τα πράγματα και τα εργαστήρια παραπονιόντουσαν. Την έκθεση, την είχαμε ονομάσει τότε «κεραμική ξανά» γιατί είχαμε σκεφτεί ότι έπρεπε να γίνει κάτι. Τώρα η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική. Η κεραμική είναι πάλι στο προσκήνιο.

Και παρατηρούμε δύο γεγονότα. Το πρώτο είναι ότι υπάρχει μία επιστροφή στην κεραμική διεθνώς και το βλέπουμε στην Ισπανία, στη Γαλλία πάρα πολύ, όπου οι άνθρωποι τελειώνουν τη δουλειά τους και πάνε για μάθημα κεραμικής- χειροποίητη κατασκευή, τροχό κλπ. Το ίδιο νομίζω συμβαίνει στην Ελλάδα σε κάποιο βαθμό.  Επίσης, ενδιαφέρεται ο κόσμος περισσότερο για τα ελληνικά έργα. Λόγω της κρίσης νομίζω, πολλοί αρχιτέκτονες, γραφίστες, εικαστικοί αλλά και άλλοι βρέθηκαν χωρίς εργασία και άρχισαν να ψάχνουν τι θα μπορούσαν να κάνουν. Μια από τις λύσεις ήταν να κάνουν κάτι χειροπιαστό όπως είναι ο σχεδιασμός και η κατασκευή κεραμικών. Βγαίνουν πολύ ωραίες δουλειές και οι κεραμίστες που συνήθως τους έχουν εκπαιδεύσει έχουν διπλό όφελος : διδάσκουν και έχουν παρέα στη δημιουργικότητα.

Υπάρχει μία ανάγκη του κοινού -και το βλέπουμε και στους πελάτες μας- να αποκτήσει και να πιάσει αντικείμενα φτιαγμένα στο χέρι, αυθεντικά, με αισθητικά χαρακτηριστικά, που να είναι πολύ κοντά στη γη. Ίσως επειδή πάμε όλο και περισσότερο στο digital, ο άνθρωπος χρειάζεται μία επαφή με τη βάση της ζωής, με το αυθεντικό, με τους άλλους ανθρώπους και με την τέχνη. Εκτός από την κεραμική σαν καλλιτεχνική έκφραση, βλέπουμε ότι πράγματι, οι επαγγελματίες κεραμιστές έχουν ξανά δουλειά. Μετά από κάποια πολύ δύσκολα χρόνια λόγω των πολύ φτηνών βιομηχανικών κεραμικών τα οποία συνήθως προέρχονται  από την Κίνα, η ελληνική κεραμική έχει ξανά ζήτηση. Είναι πιο προσιτή οικονομικά από το αντίστοιχο αντικείμενο σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα και είναι μία κεραμική που εκφράζει μαζί το Σύγχρονο αλλά και την πολιτιστική της κληρονομιά. Είναι μία κεραμική η οποία είναι επίσης ποιητική και παράλληλα κοντά στη γη. Η ελληνική κεραμική είναι πιο συναισθηματική  και ίσως αυτό είναι που αγγίζει τον ξένο επισκέπτη μας.

Το Ιnstagram έχει παίξει καθοριστικό ρόλο σ’ αυτή την άνθιση και βλέπουμε πολλούς να θεωρούν την κεραμική σαν δεύτερη δουλειά, η οποία μάλιστα είναι εξαιρετικά επικερδής. Ισχύει κάτι τέτοιο;

Όπως είπα πιο πριν είναι κάποιοι άνθρωποι που ασχολούνται με την κεραμική σα δεύτερη δραστηριότητα. Δηλαδή, παράγουν τα κεραμικά τους στο ρυθμό που μπορούν και τα πουλάνε μέσω ηλεκτρονικών πλατφορμών και μέσω Instagram. Αυτό είναι ωραίο γιατί η πώληση είναι η πρακτική απόδειξη ότι ο κόσμος ενδιαφέρεται για το έργο που παράγεις. Επίσης, η πώληση δίνει στο δημιουργό τη δυνατότητα να προχωρήσει, καθώς η είσπραξη χρημάτων σου επιτρέπει να ξαναπάρεις υλικά και ίσως μηχανήματα και τελικά να εξελίσσεσαι.  Όμως, υπάρχει τεράστια διαφορά -και το υπογραμμίζω – μεταξύ του να παράγεις και να πουλάς κεραμικά και να υποστηρίζεις ένα εργαστήριο κεραμικής. Η δεύτερη περίπτωση, θέλει πολλή δουλειά και πολλή αντοχή για εξελίσσεσαι. Είναι πάρα πολύ δύσκολο να ασχολείσαι ταυτόχρονα με το επικοινωνιακό, το εμπορικό και το δημιουργικό. Και το τελευταίο, είναι η προτεραιότητά τους.

Μιλήστε μου για την πρώτη σας έκθεση “Ancient Vibes in Contemporary Ceramics”. Τι θα δούμε εκεί;

Όπως έλεγα και σε έναν καλλιτέχνη, το αποτέλεσμα της έκθεσης θα είναι σε κάποιο βαθμό μία έκπληξη και για μας. Λόγω των συνθηκών, και επειδή είχαμε λίγο χρόνο, δεν ξέραμε ακόμα ακριβώς τι αντικείμενο θα φέρει ο καθένας. Το κριτήριο επιλογής των καλλιτεχνών ήταν η δουλειά τους γενικότερα ή κάποια συγκεκριμένα αντικείμενα που είδαμε και θεωρούμε ότι ταιριάζουν με το θέμα και με την αισθητική του και προσφέρουν κάτι στον ομαδικό διάλογο. Το θέμα είναι αρκετά κοινό και ευρύ, ώστε να μπορέσουμε να δείξουμε σε μία πρώτη έκθεση την ποικιλία των έργων και των στυλ στην σύγχρονη ελληνική κεραμική. Όταν μιλάμε για αρχαίο, κάποιοι σκέφτονται την κλασική Αρχαία Ελλάδα, κάποιοι τον μινωικό πολιτισμό, την κυκλαδική τέχνη ή κάποιοι ακόμα τις πρωτόγονες κοινότητες όπως αυτές υπήρξαν διπλά στην Καστοριά…

Πάντως, πέραν από αυτές τις γενικές εκτιμήσεις, ο σκοπός είναι να αναδείξουμε μερικά έργα των επιλεγμένων καλλιτεχνών. Γενικώς τα έργα θα είναι τοποθετημένα ανά καλλιτέχνη αλλά πιθανόν στο βάθος-κέντρο να υπάρχει μια σύνθεση έργων διαφόρων καλλιτεχνών. Η τοποθέτηση δεν θα είναι τόσο αυστηρή όσο είναι σε μουσείο ή σε γκαλερί – θα είναι λίγο πιο κοντά τα έργα το ένα με το άλλο και η τοποθέτηση τους πιο ελεύθερη. Το κάθε έργο θα φαίνεται μόνο του, αλλά θα γίνει μια συνολική σύνθεση όπου θα λειτουργούν και όλοι μαζί – σαν μια φιλαρμονική ορχήστρα όπου το κάθε έργο θα απαντάει στα αλλά.

Αυτή η αίσθηση του συνολικού έργου νομίζω ότι θα βγει πολύ ωραία και πολύ έντονη. Όλοι οι καλλιτέχνες είναι διαφορετικοί, μοναδικοί και έχουν δυνατή αισθητική, ταλέντο και αγάπη για αυτό που κάνουν. Θέλω ο κόσμος να έρθει, να εκπλήσσεται, να ευχαριστιέται με αυτό που βλέπει. Για τους Έλληνες να πάρουν σε μια επίσκεψη γεύση της ελληνικής δημιουργικότητας σήμερα και για τους ξένους να θαυμάζουν τους ανθρώπους που ζουν μέσα σε αυτή τη χώρα η οποία, ναι μεν έχει τεράστια κληρονομιά ιστορική και καλλιτεχνική, αλλά να δουν ότι και στην σημερινή περίοδο, δεν υπάρχουν μόνο τα αντίγραφα των μουσείων ή τα μπολ σε terra-cotta.

Λέτε ότι η έκθεση θα αποτελέσει την αφετηρία μιας σειράς εκδηλώσεων. Τι έχουμε να περιμένουμε;

Πιθανόν η επόμενη έκθεση να γίνει προς την άνοιξη, πάλι θεματική και ομαδική. Τα θέματα είναι άπειρα και προσωπικά έχω πολλές ιδέες. Επίσης, κατά καιρούς θα προτείνουμε και ατομικές εκθέσεις για να προβάλλεται ένας συγκεκριμένος καλλιτέχνης. Το Mon Coin Studio είναι ένας χώρος ανοιχτός: θα υπάρχει και μια διαθεσιμότητα για τα εργαστήρια να εκθέτουν τα έργα των μαθητών τους. Ελπίζω να μπορέσουμε σχετικά σύντομα να ξεκινήσουμε κάποια εργαστήρια εισαγωγής στην κεραμική.

Info: Η ομαδική έκθεση “Ancient Vibes in Contemporary Ceramics” θα διαρκέσει από 17 έως 30 Σεπτεμβρίου στο Mon Coin Studio (Θησείου 7, Μοναστηράκι), moncoinstudio.com.

Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Akron Aoton, Diane Alexandre, Γιώργος Βεβάτσης, Jasper Handmade Ceramics, Coxx, Cream, Ema Ramanskaite – Ea Ceramic Studio, Άρης Ταμπατσίκος – Ea Ceramic Studio, Pink Dolphin, Aris Galstyan, Evi Geo, Γιάννης Ζώης, Γιάννης Βογιατζής, Σταύρος Καρνάκης, Ismene King, Χαρούλα Κοροπούλη, Κατερίνα Λατούφη, Νίκος Λεμπέσης, Ηλίας Λιανός, Μυρτώ Λυκοπούλου, Γιάννης Μαμουτζής, Μαρία Μαρίνογλου, Maru Meleniou, Χριστίνα Μόραλη, Δέσποινα Ξενάκη, Αντώνης Παλλές, Χάρης Πανουσόπουλος, Αγγελική Παπαδοπούλου, Γιώργος Τριχάς, Χρόνης Τσακιρακάκης, Θεοδώρα Τσιράκογλου, Yfi Ceramics, Κίκα Χηνάρη, Ηλίας Χριστόπουλος, Woozy.

Διαβάστε επίσης | 11 cult ταινίες που σήμερα είναι must-see