i-cant-breathe-tα-8-λεπτά-και-46-δευτερόλεπτα-που-άλλ-145182
©unsplash

Εδώ, στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ, τους τελευταίους τρεις μήνες μάθαμε να κοιμόμαστε με τις σειρήνες των ασθενοφόρων. Σειρήνες και αγωνία μιας καθημερινότητας στο επίκεντρο της πανδημίας που αφήνει την κυβέρνηση παντελώς αδιάφορη – ειδικά όταν συνειδητοποίησε ότι απειλεί κυρίως την εργατική τάξη και τις κοινότητες των Αφρο-αμερικανών, όπου ο ρυθμός των θανάτων από Covid-19 είναι τριπλάσιος από τους λευκούς. Ήταν θέμα χρόνου μέχρι ν’ ακούσουμε τις καινούργιες σειρήνες, ακόμα πιο βίαιες στον τρόπο που εισβάλλουν στα σπίτια και τις κουβέντες μας, τις σειρήνες των βαριά εξοπλισμένων αστυνομικών που συνοδεύονται από την ρυθμική προειδοποίηση των ελικοπτέρων πάνω από τα κεφάλια μας. Οι κεντρικοί δρόμοι στις περισσότερες πόλεις των ΗΠΑ αυτή την στιγμή είναι ένα post-apocalyptic σκηνικό διαρκούς έντασης, εξαγριωμένων κραυγών, παρκαρισμένων φορτηγών-ψυγείων έξω από τα νοσοκομεία, μαγαζιών με βιτρίνες καλυμμένες από κόντρα-πλακέ για άμυνα ή χαρτιά για χρεοκοπία, καταπιεστικά curfew και αυτό το σφίξιμο στην καρδιά όταν ακούς ξανά και ξανά την παράκληση: please, I can’t breathe.

Η δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ από τον λευκό πρώην (πια) αστυνομικό, όπως η δολοφονία της Μπριόνα Τέιλορ μέσα στο σπίτι της και του Αχμάντ Άρμπερι καθώς έκανε τζόκινγκ, είναι οι πιο πρόσφατες εκδηλώσεις βίας ενός συστημικού ρατσισμού που βιώνουν οι Αφρο-αμερικανοί διαρκώς και ανελέητα, σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητάς τους, με έναν τραυματικό τρόπο που εμείς ούτε που μπορούμε να φανταστούμε (και ναι, αυτή η πολυτέλεια της άγνοιας ακριβώς είναι το white privilege). Οι τωρινές διαμαρτυρίες είναι ένα ξέσπασμα θυμού και αγανάκτησης που συσσωρεύεται χρόνια και, προσωπικά, απορώ πώς δεν ήρθε νωρίτερα.

I can’t breathe: Tα 8 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα που άλλαξαν τα πάντα-1
©unsplash

Καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές, τα παιδιά μου είναι ακόμα εκτός σχολείου και τα παρακολουθώ να παίζουν στην αυλή μπροστά από το παράθυρό μας με τον αφρο-αμερικανό γείτονα και συμμαθητή τους. Πολύ ωραία εικόνα, ιδανική για το φυλλάδιο που διαφημίζει την αμερική σαν το απόλυτο melting pot όπου όλοι είναι ευπρόσδεκτοι στην ποιητική αγκαλιά της Lady Liberty. Μόνο που σε κανένα φυλλάδιο δεν θα φανεί το γεγονός ότι την πρώτη φορά που ο φίλος των παιδιών μου πέρασε τα όρια της αυλής, έτρεξε αμέσως και ο μπαμπάς του για να βεβαιωθεί είναι επιτρέπεται να έρθει στο σπίτι μας, ρώτησε με αγωνία αν έχω αντίρρηση, μια αγωνία που εξηγήθηκε με την τελευταία του εμφατική πρόταση: αν έχετε οποιοδήποτε πρόβλημα, καλέστε εμένα. Γιατί ο γείτονας μου, ακόμα και εδώ στην γειτονιά των ακαδημαϊκών ενός Ivy League πανεπιστημίου, κουβαλάει μέσα του την γνώση ότι αγόρια λίγο μεγαλύτερα από τον γιο του πυροβολούνται γιατί χτύπησαν την πόρτα κάποιου λευκού να ζητήσουν βοήθεια όταν το αυτοκίνητό τους έμεινε από βλάβη. Και ότι μια λευκή γυναίκα ούρλιαζε πριν λίγες μέρες ότι θα πει στην αστυνομία τις λέξεις κλειδί: ένας Αφρο-αμερικανός άντρας την απειλεί, κάτι που γι’ αυτόν είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου. Σκέψου να μεγαλώνεις τα παιδιά σου μ’ αυτήν την αγωνία, ειδικά τώρα, στη διάρκεια της προεδρίας του πιο ανεκδιήγητου ρατσιστή, καθώς έχουν ανοίξει τα δημόσια ταμεία και λεηλατούν τα χρήματα των φορολογούμενων οι μεγαλύτερες εταιρείες, ενώ δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι έμειναν χωρίς δουλειά. Είναι τόσο μεγάλος ο θυμός και ο πόνος που βλέπω γύρω μου, τόσο χειροπιαστός και δικαιολογημένος, που δεν νομίζω ότι οι σειρήνες θα ησυχάσουν στο άμεσο μέλλον.

Ο πρώην Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, προσπαθώντας να κατευνάσει τα πνεύματα, μίλησε για πολιτική δράση ταυτόχρονα με την κοινωνική εξέγερση. Αλλά, το πλήθος με τις μάσκες που σηκώνει την γροθιά του, το πλήθος που χρειάστηκε την νομοθετική επέμβαση της πολιτείας για ν’ αναγνωριστεί το δικαίωμά τους να φτιάχνουν τα μαλλιά τους όπως θέλουν χωρίς να υφίστανται επαγγελματικές κυρώσεις, το πλήθος που φέρει ένα συνολικό τραύμα ταξικής και φυλετικής καταπίεσης, νιώθει ότι δεν έχει πραγματικές επιλογές για πολιτική δράση πια. Εκτός του ότι εδώ και δεκαετίες οι αφρο-αμερικανικές κοινότητες βρίσκουν όλο και περισσότερο εμπόδια στον δρόμο τους προς τις κάλπες, οι επιλογές που έχουν για τις επερχόμενες εκλογές είναι τουλάχιστον τραγικές: από την μία ο 45, από την άλλη ο υποψήφιος των Δημοκρατικών Τζο Μπάιντεν, ο κατηγορούμενος για σεξουαλική επίθεση και ένθερμος πολέμιος του συστήματος “busing” το οποίο προσπαθούσε να προσφέρει στα παιδιά των αφρο-αμερικανικών κοινοτήτων πρόσβαση στα “καλά” σχολεία που βρίσκονται στις επί το πλείστον λευκές γειτονιές. Ο Μπάιντεν δήλωνε ότι δεν θέλει τα παιδιά του να ζήσουν σ’ αυτήν την πολιτισμική ζούγκλα (σε πολλές πόλεις το segregation έχει λήξει μόνο στα χαρτιά αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές). Ο Μπάιντεν, υποστηρικτής και παρών στις συμφωνίες που έστειλαν τις μεγαλύτερες αμερικανικές βιομηχανίες έξω από τα σύνορα, σπέρνοντας ανεργία, και για χρόνια υπέρμαχος των περικοπών στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, δεν αρκεί να κάνει highfives με τον Ομπάμα για να ξεχάσουν οι μαύροι ψηφοφόροι πόσο συνεπής ήταν σε όλες τις δεκαετίες της πολιτικής καριέρας του ενάντια στις κοινότητές τους. Και αυτός ο υποψήφιος παρουσιάζεται σαν την καλύτερη επιλογή τους.

I can’t breathe: Tα 8 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα που άλλαξαν τα πάντα-2
©unsplash

Όχι, δεν είναι σοκαριστικές οι διαδηλώσεις. Και οι τελευταίες έρευνες έδειξαν πως το 64% των ενήλικων αμερικανών δηλώνουν θετικοί προς τους διαδηλωτές, ενώ πάνω από το 55% κατακρίνει τον τρόπο που χειρίζεται το θέμα ο Πρόεδρος, ο οποίος καλεί σε βίαιες καταστολές και την επέμβαση του στρατού. Όπως δεν είναι σοκαριστική η αντανακλαστική αντίδραση στις υλικές ζημιές που προκλήθηκαν, αφού, όπως λένε και οι Νew York Times σήμερα, η αμερικανική αστυνομία έχει αφιερωθεί στην προστασία των περιουσιών των λευκών πολιτών με κάθε κόστος, που στατιστικά μετριέται σε πάνω από 1000 θανάτους από πυροβολισμούς τον χρόνο, με τους Αφρο-αμερικανούς να είναι ποσοστιαία ο πιο δημοφιλής στόχος.

Όποιος ταράζεται λοιπόν περισσότερο για τις σπασμένες βιτρίνες μιας τεράστιας αλυσίδας σούπερ μάρκετ και όχι από το γεγονός ότι τα μαύρα παιδιά, σε όποια γειτονιά και αν μένουν, ακόμα και εδώ στις πιο πλούσιες πολιτείες, όποια δουλειά και αν κάνουν οι γονείς τους, μαθαίνουν να σηκώνουν τα χέρια τους ψηλά πριν μάθουν προπαίδεια, είναι μέρος του προβλήματος. Η μόνη αγωνία μας είναι τα επόμενα θύματα των διαδηλωτών και αν θα καταφέρει αυτή η αυθόρμητη κίνηση να βρει έναν τρόπο να οργανωθεί και να μην χαθεί, όπως το Occupy Wall Street και η εξέγερση των μαθητών μετά την τελευταία μεγάλη μαζική δολοφονία στο σχολείο τους –παρεμπιπτόντως, όσοι από τους μαζικούς δολοφόνους έχουν συλληφθεί, τα βίντεο τους δείχνουν με χειροπέδες να περπατάνε ως τα περιπολικά και τους αστυνομικούς να τους κρατάνε από τα χέρια. Η μεγαλύτερη διαφορά αυτών που θερίζουν παιδιά με σφαίρες και του Τζορτζ Φλόιντ που πήγε να αγοράσει τσιγάρα με πλαστό εικοσαδόλαρο; Το χρώμα τους.

Κάποτε διάβασα μια ανάλυση που έδειχνε πόσες πιθανότητες είχες να γλιτώσεις από το ναυάγιο του Τιτανικού, ανάλογα με την κοινωνική θέση σου. Οι γυναίκες και τα παιδιά της Α’ θέσης άγγιζαν το απόλυτο 100%, ενώ οι άντρες της τρίτης θέσης ήταν ουσιαστικά καταδικασμένοι να πνιγούν. Καθώς υψώνω την φωνή μου για να με ακούσουν τα παιδιά μου πάνω από την σειρήνα του περιπολικού, νιώθω ότι πλέον συγκρουστήκαμε με το παγόβουνο (εδώ χωράει μια εξυπνάδα για το πώς κάναμε τα πάντα για να το λιώσουμε πρώτα) και ο Τιτανικός βυθίζεται. Και οι Αφρο-αμερικανοί πνίγονται πρώτοι, χάνουν την ανάσα τους, οι άντρες με βίαιο τρόπο, δίπλα τους οι γυναίκες, εξίσου βίαια και ενώ η πολιτεία προσπαθεί με κάθε τρόπο να τους στερήσει την πρόσβαση στην υγεία και την αυτονομία του σώματός τους και τα παιδιά εγκαταλειμμένα στην κακή παιδεία που τα τραβάει σαν ρουφήχτρα στον φαύλο κύκλο της φτώχειας και της βίας. Οι διαμαρτυρίες τους αυτές τις μέρες είναι μια απελπισμένη προσπάθεια να πιαστούν από κάποια σωσίβια λέμβο. Ν’ αναπνεύσουν. Πρέπει να το διεκδικήσουν με κάθε τρόπο γιατί ακόμα και ο καπετάνιος δεν έχει να τους προσφέρει τίποτα πια. Την Δευτέρα το βράδυ απλώς κρύφτηκε κάτω από το κρεβάτι του και τα φώτα του Λευκού Οίκου έσβησαν για πρώτη φορά στην ιστορία.

Διαβάστε επίσης | Δικαιοσύνη για τον George Floyd: Πώς να βοηθήσετε από όπου κι αν βρίσκεστε