Στο ισόγειο παραδίδω την κάρτα εισόδου και βγαίνω στη Μιχαλακοπούλου. Μόλις έχω παραιτηθεί από την αρχισυνταξία περιοδικού, μετά από εννέα χρόνια στα ίδια γραφεία, συντροφιά περίπου με τους ίδιους ανθρώπους. Ο μπαμπάς μου κουνάει το κεφάλι του σκεφτικός, όταν του το ανακοινώνω. Ο σύντροφός μου βγάζει εισιτήρια για μια μεγάλη περιπλάνηση που θα κρατήσει άλλα εννέα χρόνια. Και οι φίλες μου, οι συνάδελφοι, οι άνθρωποι με τους οποίους μεγαλώσαμε μαζί, μου κάνουν πάρτι-έκπληξη και με ενθαρρύνουν, για να μη χάσω τη φόρα μου.
Πλέον, είμαι αυτή που βλέπει κανείς στα café με δύο άδειες κούπες μπροστά της και ένα πιάτο macaron δίπλα. Η ζωή του freelancer έχει τους δικούς της κώδικες, κανόνες ντυσίματος και φίλους, τους οποίους συναντά σε αγαπημένα στέκια, φορτωμένους με τα δικά τους λάπτοπ, ενώ εμπλουτίζει το βιογραφικό του με καινούργιες δεξιότητες – μπορώ πια να εντοπίσω τη μόνη διαθέσιμη πρίζα σε πλοίο της γραμμής, να πληκτρολογήσω ενώ θηλάζω και να συμμετάσχω σε συσκέψεις μέσω skype με δέκα ώρες διαφορά. Μπορώ, τελικά, να καθησυχάσω τον μπαμπά μου ότι είμαι καλά, επειδή τώρα τον βλέπω συχνότερα. Αντίθετα με ό,τι πιστεύουν πολλοί, η δουλειά στο σπίτι δεν σημαίνει υπνάκο στον καναπέ. Πολλές εβδομάδες εργάζομαι περισσότερες από τις 40 ώρες του μισθωτού, απλώς το κάνω μακριά από το γραφείο, όποια ώρα θέλω και από οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη. Και δεν είμαι η μόνη.
Όπως φαίνεται, από την εργασιακή κουλτούρα των ’80s οι millennials κράτησαν μόνο τις στιλιστικές επιρροές της Melanie Griffith ως Working Girl. Η προαγωγή που επιθυμούν δεν τους οδηγεί στο γωνιακό γραφείο, αλλά έξω από αυτό. Και οι εταιρείες δεν προσπαθούν να τους αλλάξουν γνώμη. Οι δείκτες μάς ενημερώνουν πως οι επιχειρηματίες δεν επενδύουν σε κτιριακές εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, αλλά απελευθερώνουν χώρο και κερδίζουν πόντους στις πράσινες πολιτικές τους, γλιτώνοντας τις πόλεις από το καυσαέριο των μετακινήσεων των υπαλλήλων τους. Περίπου το 70% του εργατικού δυναμικού στον κόσμο δουλεύει από το σπίτι τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, σύμφωνα με το NBC. Εταιρείες όπως οι WeWork και IWG ανέβασαν την αξία τους παρέχοντας εναλλακτική σε όσους δεν ήθελαν να μετρούν τις μέρες κλεισμένοι σε κουβούκλια, που επέλεγαν να φοράνε πολύχρωμες γραβάτες ή καπέλα τα οποία δεν ενέκρινε η ενδυματολογική πολιτική της εταιρείας τους, σε όσους αποφάσισαν ότι οι άνθρωποι που θα βλέπουν θα είναι αυτοί που θέλουν και όχι εκείνοι που αναγκάζονται. Και κάπως έτσι δομήθηκε η κουλτούρα του ελεύθερου (κυριολεκτικά) επαγγελματία, που ξέρει από τα πανικόβλητα βλέμματα των γύρω του πότε έχει πέσει το wi-fi στο café. Το hashtag #MyOfficeForToday στο Instagram δίνει εκατομμύρια αποτελέσματα ευελιξίας ανθρώπων οι οποίοι συνεχίζουν να είναι παραγωγικοί και επιτυχημένοι, χωρίς να εγκλωβίζονται γεωγραφικά. Οι πρώτες έρευνες μάλιστα δείχνουν ότι, όταν δεν ξεκινάει ο εργαζόμενος τη μέρα του με σφιγμένο στομάχι για το μετρό που αργεί, μειώνονται τα επίπεδα στρες και τα προβλήματα υγείας σε βάθος χρόνου.
Αυτή η γενιά, λοιπόν, που κληρονομεί έναν πλανήτη πνιγμένο στα χρέη και στο πλαστικό, που τόλμησε να γκρεμίσει τα στεγανά ανάμεσα σε πολλές επιλογές, παρέσυρε με ορμή και τις πόρτες που άνοιγαν μόνο με κάρτες ασφαλείας. Στο café βλέπω όλων των ηλικιών εργαζομένους σε διάφορους τομείς. Αυτός ο τρόπος δουλειάς δεν περιορίζεται στους νέους, αλλά σε αυτούς σίγουρα χρωστάμε το γεγονός ότι μας απάλλαξαν από τις ενοχές ότι δεν κάνουμε τη δουλειά αυτοσκοπό.
Πριν από 15 χρόνια, τα ξενύχτια στο γραφείο ήταν ένδειξη ενδιαφέροντος για την καριέρα μας. Σήμερα, αυτός που ξενυχτά και περιφέρει την κούρασή του δείχνει αδύναμος, ανίκανος να χειριστεί τις υποχρεώσεις του. Μια σημαντική παράμετρος που δημιούργησε το κατάλληλο έδαφος γι’ αυτή την αλλαγή είναι η εκπαίδευση των μάνατζερ, οι οποίοι γνωρίζουν πως ο καλύτερος υπάλληλος δεν είναι απαραίτητα αυτός που φθείρει την καρέκλα του. Κυρίως, όμως, το σκηνικό ανετράπη από τότε που οι γυναίκες ανέλαβαν περισσότερες ηγετικές θέσεις, μη διστάζοντας να θίξουν θέματα που δεν προέκυπταν όταν το μοντέλο επιτυχίας ήταν βασισμένο στην απεριόριστη διαθεσιμότητα των προνομιούχων ανδρών και στην απλήρωτη εργασία των συζύγων τους. Εκείνη η άνιση μοιρασιά, που ήθελε τις γυναίκες να αναλαμβάνουν όλες τις υποχρεώσεις, πρακτικά και νοητικά, με το μη μετρήσιμο, αλλά εξαντλητικό mental labor, ώστε οι άνδρες τους να μπορούν να αφιερωθούν ψυχή τε και σώματι στη δουλειά τους, δεν λειτουργεί εδώ και δεκαετίες. Όπως και το επόμενο μοντέλο, που ανάγκαζε τους πάντες να τρέχουν για να προλάβουν τη σύνθετη καθημερινότητα στις μοντέρνες πόλεις. Που σήμαινε και το γραφείο, και το σπίτι. Και τους φίλους, και τα επαγγελματικά ραντεβού. Και τη διαρκή εκπαίδευση, και το περίφημο self care. Η μέρα όμως δεν έχει αρκετές ώρες για όλα αυτά. Και για πρώτη φορά επιλέγουμε να κερδίσουμε τον χρόνο που χάνουμε όταν μπαίνουμε μαζικά σε οχήματα, για να φτάσουμε στο κτίριο με τον υπολογιστή και τα post-it με τον δικό μας γραφικό χαρακτήρα. Τα αστικά ζόμπι που μπέρδεψαν την παραγωγικότητα με τις ώρες σε μια συγκεκριμένη καρέκλα παίρνουν τη ζωή τους πίσω. Εξοικονομούν χρόνο, ενέργεια και χρήματα. Ξεκινούν τη μέρα τους ήρεμα. Αγκαλιάζουν τα παιδιά τους πριν μπουν στο σχολικό. Και όταν το σχολείο κλείνει λόγω αργίας, απλώς μεταθέτουν τη δουλειά τους σε μια πιο βολική μέρα.
Αυτό είναι το μεγάλο δώρο των millennials σε όλους μας. Σταματήσαμε να απολογούμαστε για τις προτεραιότητές μας. Θέλουμε να φροντίσουμε τον εαυτό μας, τους φίλους μας, τις σχέσεις και τις ντοματιές στο μπαλκόνι μας, χωρίς να νιώθουμε την ανάγκη να αποδείξουμε σε κανέναν κάτι. Η αξία μετριέται πια με τα αποτελέσματα. Και το μέλλον της δουλειάς είναι εκτός γραφείου, όπως αποφάσισαν κάποιοι πρωτοπόροι, και εμείς ακολουθήσαμε με γρήγορο βήμα ή, έστω, καθισμένοι σταυροπόδι με τις χνουδωτές μας παντόφλες, μια Δευτέρα πρωί.
