Tom Volf: «Η Μπελούτσι μπορεί να καταλάβει σε βάθος την Κάλλας»

Πράγματι και η ενέργειά της ήταν ακόμα εκεί. Νιώθω περήφανος και τυχερός που θα παρουσιάσουμε αυτή την παράσταση στην Αθήνα. Είναι σαν να φέρνουμε την Κάλλας ξανά σ’ αυτό το θρυλικό θέατρο, χρόνια μετά το ντεμπούτο της εκεί, όντας ακόμα μαθήτρια στο Ωδείο Αθηνών, κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά και χρόνια μετά και την περιπετειώδη της εμφάνιση το 1957, όταν είχε έρθει για να εγκαινιάσει το Φεστιβάλ Αθηνών.

Λέτε για τότε που ο τύπος της εποχής την κατηγόρησε για την υπέρογκη αμοιβή της, λέγοντας ότι η κυβέρνηση ήταν αντιμέτωπη με οικονομικό σκάνδαλο. Τελικά, ακύρωσε την πρεμιέρα, με αφορμή μια βραχνάδα…

Η ίδια αναφέρεται στο συγκεκριμένο περιστατικό σ’ ένα γράμμα της, το οποίο θα διαβαστεί από την Μπελούτσι στην παράσταση και φυσικά κανείς μπορεί να το βρει στο βιβλίο μου. Εκεί λέει πως, πράγματι, είχε μια βραχνάδα στη φωνή που δεν της επέτρεπε να αποδώσει στον βαθμό που ήταν συνηθισμένη να τραγουδά. Γιατί να μην την πιστέψουμε; Ξέρετε, υπάρχει πάντα μια ιστορία πίσω από κάθε ιστορία για την Κάλλας γι’ αυτό και μέρος της δουλειάς μου ήταν να αποκαταστήσω την αλήθεια, να δω τα πραγματικά γεγονότα πίσω από τα σκάνδαλα και τις φήμες για τη ζωή και την καριέρα της.

Έχετε πει ότι ακόμα υπάρχουν πολλές ανακρίβειες γύρω από το όνομά της. Θέλετε να μου πείτε μερικές;

Το περιστατικό του Ηρωδείου, είναι μία από τις πολλές ανακρίβειες που έχουν γραφτεί για εκείνη και δυστυχώς συνεχίζουν να αναπαράγονται στις διάφορες βιογραφίες ή ντοκιμαντέρ που βγαίνουν για τη ζωή της. Τα μίντια της εποχής αρέσκονταν στο να δημιουργούν σκάνδαλα γύρω από το όνομά της και δυστυχώς οι φήμες, αν και ανυπόστατες, διατηρούνται ακόμα, τόσα χρόνια μετά τον θάνατό της. Η δουλειά μου τόσα χρόνια, βασίζεται μόνο στις δικές της λέξεις, σε όσα η ίδια εξομολογήθηκε στον στενό κύκλο των ανθρώπων που την περιτριγύριζαν και πιστεύω ότι μόνο αυτή είναι η πραγματική αλήθεια. Υπάρχουν, λόγου χάρη, φήμες που λένε ότι γέννησε το μωρό του Ωνάση, το οποίο είτε γεννήθηκε νεκρό, είτε δόθηκε για υιοθεσία. Σας πληροφορώ ότι στα εκατοντάδες γράμματά της που ανακάλυψα και καλύπτουν όλα τα χρόνια της ζωής της, από τα παιδικά της χρόνια μέχρι λίγες μέρες πριν πεθάνει, δεν αναφέρει πουθενά αυτό το περιστατικό. Θα είχε συμβεί κάτι τόσο άξιο λόγου στη ζωή της και δεν θα το είχε μοιραστεί ποτέ με τους στενούς της ανθρώπους; Ξέρω καλά ότι δεν θα μοιραζόταν ποτέ κάτι ανακριβές με τους φίλους της και σέβομαι ως πραγματικά μόνο όσα η ίδια έχει εκμυστηρευτεί στους οικείους της.

Ο Ωνάσης ήταν ένα από τα πρόσωπα που τη σημάδεψαν. Ήταν, θα λέγατε, η αιτία να ασχοληθεί περισσότερο με τη «Μαρία» και να αφήσει στην άκρη την «Κάλλας»;

Προφανώς και η σχέση τους την έκανε να επενδύσει πολλά στο κομμάτι της προσωπικής της ζωής γι’ αυτό και όταν χώρισαν, ο πόνος της ήταν αβάσταχτος. Αν διαβάσει κανείς τα γράμματά της εκείνη την περίοδο, θα καταλάβει ότι ένιωθε βαθιά θλιμμένη, προδομένη και εγκαταλελειμμένη. Ήταν σαν να είχε χάσει τα πάντα. Έχει ενδιαφέρον, όμως, να δεις πώς εξελίχθηκε η σχέση τους. Ποτέ δεν έπαψε ο ένας να σκέφτεται τον άλλο. Ήταν κάτι σαν αδερφές ψυχές.

Τι πιστεύετε ότι της στερούσε την ευτυχία στη ζωή της; Θέλω να πω, όταν αγγίζεις τα όρια του μύθου στην επαγγελματική σου ζωή, η προσωπική σου είναι καταδικασμένη σε μια μόνιμη θυσία;

Νομίζω ότι ο περφεξιονισμός της την έκανε τρομερά ευάλωτη και αρκετές φορές δυστυχισμένη. Η τελειομανία της, οδήγησε την τέχνη της σ’ ένα σημείο που κανείς άλλος καλλιτέχνης, ακόμα και σήμερα, δεν έχει καταφέρει να αγγίξει. Έγινε το σύμβολο μιας εποχής, ένα αστέρι που λάμπει και θα λάμπει ανά τους αιώνες. Αυτό μοιραία την ωθούσε σ’ ένα διαρκές κυνήγι του ιδανικού. Δεν ήταν μόνο το κοινό που περίμενε τα πάντα από εκείνη, αλλά και η ίδια που προσδοκούσε τα πάντα από τον εαυτό της. Γι’ αυτό και το γεγονός ότι έχασε τις φωνητικές δυνατότητες που είχε νεότερη, την ισοπέδωσε. Πιστεύω ότι με τον ίδιο τρόπο αντιμετώπιζε και την προσωπική της ζωή. Είχε κι εκεί την τάση να αναζητά το τέλειο, εξιδανίκευε τα πάντα, όπως τη σχέση της με τον Ωνάση, ωραιοποιούσε τις καταστάσεις που ζούσε και στο τέλος κατέληγε να νιώθει μια διαρκή προδοσία από τους ανθρώπους, αλλά και από τον ίδιο της τον εαυτό.

Η Μόνικα Μπελούτσι μπορεί να την καταλάβει καλύτερα; Γι’ αυτό την επιλέξατε να την ενσαρκώσει;

Η Μόνικα είναι κι αυτή μια γυναίκα που έχει κερδίσει επάξια τον χαρακτηρισμό «ντίβα». Είναι μια ταλαντούχα ηθοποιός, εξαιρετικά αισθαντική που η φήμη της την έχει οδηγήσει κι εκείνη σ’ αυτή την εσωτερική πάλη που δημιουργεί η σύγκρουση της ιδιωτικής και της δημόσιας εικόνας. Είναι κι εκείνη μια γυναίκα που φέρει κάτι από το περίφημο μεσογειακό ταπεραμέντο της Κάλλας και φαντάζομαι ότι έχει κι εκείνη αναγκαστεί να κάνει τις δικές της μικρές ή μεγάλες θυσίες στη ζωή.

Σας ήταν δύσκολο να καθοδηγήσετε σκηνοθετικά μια τέτοια ηθοποιό που έχει το δικό της μοναδικό εκτόπισμα; Ήταν, ακόμα, η πρώτη της φορά στη θεατρική σκηνή. Δεν ένιωθε έξω απ’ τα νερά της;

Καταρχάς, η Μόνικα δεν καλείται να ενσαρκώσει την Κάλλας, δεν είναι μια ηθοποιός όπως στο “Masterclass” που έχει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις ενός ρόλου. Η Μόνικα χαρίζει, απλώς, τη φωνή της στα λόγια της Κάλλας, έχοντας σαν οδηγό τη δυναμική της δικής της προσωπικότητας. Η συνεργασία μας ήταν εξαιρετική. Είναι ένας πολύ ταπεινός άνθρωπος, μακριά από την εικόνα της ντίβας που κανείς μπορεί να έχει στο μυαλό του. Είναι μια επαγγελματίας με όλη τη σημασία της λέξης και από την πρώτη στιγμή που της έκανα την πρόταση μέχρι σήμερα, με εκπλήσσει καθημερινά με το σεβασμό και την προσήλωση που αντιμετωπίζει το project.

Τι κοινό έχει με την Κάλλας;

Νομίζω ότι την καταλαβαίνει σε βάθος, έτσι όπως κανένας άλλος δεν μπορεί να βουτήξει μέσα της. Κυρίως, μπορεί να νιώσει τα δύο επίπεδα της προσωπικότητάς της, μπορεί να καταλάβει τον διαχωρισμό της σταρ από την κανονική γυναίκα. Δεν είναι καθόλου εύκολο να αποτελείς παγκόσμιο είδωλο και ταυτόχρονα να θες να έχεις μια απλή καθημερινή ζωή. Αυτό η Μόνικα το ξέρει καλά.

Θα συνεχιστεί και στο μέλλον το έργο σας για την Κάλλας;

Όχι, έχω εκπληρώσει πιστεύω την αρχική μου επιθυμία, που δεν ήταν άλλη απ’ το να φωτίσω την αλήθεια αυτής της γυναίκας. Ο τελευταίος μας στόχος, παρέα με το Ίδρυμα που έχω ιδρύσει στο Παρίσι και ασχολείται με την επεξεργασία όλων αυτών των στοιχείων που έχω συγκεντρώσει, είναι να φτιάξουμε ένα Μουσείο στη Γαλλία που θα στεγάζει όσα ανακάλυψα. Στο μέλλον, θα ήθελα να ασχοληθώ με άλλες ταινίες, όχι απαραίτητα βιογραφίες, που θα μου ανοίξουν άλλους θεματικούς ορίζοντες.

Info: «Μαρία Κάλλας: επιστολές και αναμνήσεις» με την Μόνικα Μπελούτσι σε σκηνοθεσία Τομ Βολφ, Ωδείο Ηρώδου Αττικού, 28 & 29 Σεπτεμβρίου, ώρα 21.00. 

Διαβάστε επίσης | The Crown: Η ανακοίνωση της κυκλοφορίας της 4ης σεζόν & τα πρώτα πλάνα