hard-things-γατούλες-και-cougars-κάτι-λιγότερο-από-άν-164091

Λες ότι πρέπει να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε τη λέξη γυναικοκτονία, γιατί υπονοεί ότι οι γυναίκες δεν είναι άνθρωποι. Λέω ότι χρειάζεται να χρησιμοποιούμε τη λέξη γυναικοκτονία, για να φωνάξουμε ότι στις περιπτώσεις αυτές οι γυναίκες σκοτώνονται επειδή θεωρούνται ως κάτι λιγότερο από άνθρωποι.

Όταν σταματήσουμε να μιλάμε για τις γυναίκες σαν να είναι κάτι λιγότερο από άνθρωποι, να παρουσιάζουμε τις γυναίκες σαν να είναι κάτι λιγότερο από άνθρωποι, να συμπεριφερόμαστε στις γυναίκες σαν να είναι κάτι λιγότερο από άνθρωποι, να βλέπουμε τις γυναίκες σαν να είναι κάτι λιγότερο από άνθρωποι, τότε δεν θα χρειάζεται πια να χρησιμοποιούμε τόσο συχνά τη λέξη γυναικοκτονία.

Γιατί δεν θα σκοτώνονται τόσες γυναίκες, απλώς και μόνο επειδή είναι γυναίκες.

Ως τότε:

Για τους περισσότερους και τις περισσότερες από εμάς είναι δύσκολο να παραβιάσουμε τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα ενός άλλου ατόμου: πιστεύουμε ειλικρινά ότι είναι λάθος να σκοτώνουμε, να βιάζουμε και να βασανίζουμε. Γι’ αυτό και, όταν αποφασίζουμε ότι χρειάζεται ή απλώς θέλουμε να κάνουμε τις πράξεις αυτές, μπαίνουμε σε μια -συνήθως ασυνείδητη- διαδικασία να αποκλείσουμε ορισμένους ανθρώπους ή ομάδες ανθρώπων, από την ηθική που μας εμποδίζει να τους κάνουμε κακό.

Υπάρχει ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος να το καταφέρουμε αυτό: αρχίζουμε να παρουσιάζουμε και να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους ή τις ομάδες αυτές σαν να ήταν κάτι λιγότερο από άνθρωποι, τους «απανθρωποποιούμε», αν θέλετε. Συνήθως αυτό συμβαίνει όταν στοχοποιούμε ομάδες ατόμων με βάση κάποιο ή κάποια από τα χαρακτηριστικά της ταυτότητάς τους -και το φύλο είναι ένα από αυτά. Δεν είναι, όμως, το μόνο. Έρευνες δείχνουν ότι η διαδικασία της απανθρωποποίησης λειτουργεί ως ένα από τα πρώτα βήματα σε όλες τις γενοκτονίες που έχουν σημειωθεί στην ανθρώπινη ιστορία. Μέσα από τη διαδικασία της απανθρωποποίησης, οι άνθρωποι που στοχοποιούνται εξοστρακίζονται από τον κύκλο προστασίας της ηθικής μας: τοποθετώντας τις εκεί, μπορούμε πια να δικαιολογήσουμε στον εαυτό μας οποιαδήποτε πράξη βίας εναντίον τους.

Να τις σκοτώσουμε, να τις βιάσουμε, να τις βασανίσουμε.

Αν θέλουμε να απανθρωποποιήσουμε κάποιον ή κάποια μπορούμε να την αποκλείσουμε από το λόγο, να αμφισβητήσουμε τις νοητικές της δεξιότητες, να χρησιμοποιήσουμε λέξεις που την παρουσιάζουν ως κάτι λιγότερο από άνθρωπο, να την αναπαραστήσουμε με τρόπο που παραπέμπει σε κάτι λιγότερο από άνθρωπο, να την κακοποιήσουμε, λεκτικά ή σωματικά. Να και μερικές από τις διαστάσεις της απανθρωποποίησης: η εργαλειοποίηση (θεωρώ ότι υπάρχεις μόνο για να ικανοποιώ εγώ τους σκοπούς μου), η ιδιοκτησία (θεωρώ ότι είσαι κτήμα μου), η άρνηση της αυτενέργειας και της αυτονομίας (θεωρώ ότι δεν μπορείς να λάβεις αποφάσεις και να ενεργήσεις ανεξάρτητα, προς όφελος του εαυτού σου), η παραβιασιμότητα (θεωρώ ότι μπορώ άνετα να σου προκαλέσω βλάβη ή και να σε καταστρέψω), ο υποβιβασμός της υποκειμενικότητας (θεωρώ ότι τα συναισθήματα ή οι εμπειρίες σου δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία), η αντικατασταστιμότητα (θεωρώ ότι μπορώ να βάλω κάποια άλλη ή άλλον στη θέση σου, ανά πάσα στιγμή).

Ίσως να σου θυμίζουν κάτι.

Κάποιες φορές η απανθρωποποίηση των γυναικών προκύπτει όταν τις αντιμετωπίζουμε ως αντικείμενα.

Όταν αντιμετωπίζουμε τις γυναίκες ως αντικείμενα, θεωρούμε το σώμα τους ως πιο σημαντικό από την προσωπικότητα, την ευφυΐα ή τα συναισθήματά τους. Αυτό συμβαίνει συχνά στην πορνογραφία, αλλά και στις δημόσιες και ιδιωτικές συζητήσεις γύρω από το πώς πρέπει να είναι και να φαίνεται το σώμα των γυναικών. Ακόμα και στον εαυτό μας, όταν στεκόμαστε μπροστά στον καθρέφτη και αντιμετωπίζουμε το σώμα μας ως ένα ξένο αντικείμενο που μπορούμε και πρέπει να αξιολογήσουμε, να κρίνουμε, να ελέγξουμε, να προσαρμόσουμε σε κάποια αντικειμενικά κριτήρια. [Φαντάσου ότι οι έρευνες δείχνουν ότι, άντρες και γυναίκες, αναγνωρίζουμε πιο εύκολα το μέλος του σώματος μιας γυναίκας όταν το βλέπουμε αποκομμένο από το υπόλοιπο σώμα της, παρά όταν το βλέπουμε ενταγμένο στο σύνολό του. Το αντίθετο συμβαίνει με τους άντρες.]

Κάποιες άλλες φορές, τις αντιμετωπίζουμε ως μηχανές. Για παράδειγμα τις θεωρούμε υπεύθυνες για τον κύριο όγκο της απλήρωτης εργασίας φροντίδας που συμβαίνει στα σπίτια μας και στις οικογένειές μας.

Ταυτόχρονα, πολλές φορές, αντιμετωπίζουμε τις γυναίκες ως ζώα. Ως θηράματα (γατούλες και αρνάκια) ή θηρευτές (κούγκαρς και τίγρεις). Ως αδύναμα αντικείμενα προστασίας ή ως ασυγκράτητες, επιθετικές και επικίνδυνες. Στην πρώτη περίπτωση, πρέπει να τις βοηθήσουμε να αντισταθμίσουν την έλλειψη ευφυίας τους και να αποφασίσουμε εμείς για εκείνες. Στη δεύτερη, πρέπει να τις δαμάσουμε και να τις υποτάξουμε, για να μην προκαλέσουν κακό. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να τις δούμε ως ανθρώπους.

Οι άντρες που απανθρωποποιούν τις γυναίκες αντιμετωπίζοντάς τις ως αντικείμενα ή ως ζώα έχουν περισσότερες πιθανότητες να τις βιάσουν, να τις παρενοχλήσουν σεξουαλικά και να τις κρίνουν αρνητικά όταν εκείνες πέφτουν θύματα βιασμού.

Ναι, και αυτό έχει αποδειχτεί από έρευνες.

Ίσως επειδή ο λόγος για τον οποίο απανθρωποποιούμε άλλα άτομα είναι για να μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά τους.

Από νομικής άποψης, οι γυναικοκτονίες στην Ελλάδα αποτελούν στις περισσότερες περιπτώσεις αποτελούν «ανθρωποκτονίες ως αποτέλεσμα ενδοοικογενειακής βίας» με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να έχουμε πραγματική εικόνα της έκτασης του προβλήματος με βάση τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της αστυνομίας. Με άλλα λόγια, οι γυναικοκτονίες καταγράφονται, όμως δεν συνοδεύονται από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα μας βοηθούσαν να τις κατηγοριοποιήσουμε ως τέτοιες. Μόνο το να χρησιμοποιούμε την λέξη δυνατά, όταν οι γυναίκες σκοτώνονται επειδή είναι γυναίκες, μπορεί να μας βοηθήσει να τις προστατεύσουμε. Εκείνες και τους εαυτούς μας.

Διαβάστε επίσης | Hard Things: Μία στις δέκα