Braless: Ήρθε το τέλος εποχής για τα σουτιέν;

Το σουτιέν (συντόμευση του “brassiere”, γαλλική λέξη για το παιδικό φανελάκι) έκανε την εμφάνισή του στα μέσα του 20ού αιώνα, παρόλο που στη μόδα υπήρχαν και παλιότερα εσώρουχα που λειτουργούσαν ως μία μορφή σμίλευσης του σώματος. Στην Αμερική, πρωτοείδαμε τα σουτιέν ως “brassiere”  το 1904, από την εταιρία DeBevoise Company, που τα προωθούσε σαν ενισχυτικά στήθους, αλλά από τη δεκαετία του ’30 επικράτησε ο όρος “ bra”.

Από τότε, η λογική του σουτιέν παρέμεινε περίπου η ίδια. Σήμερα, η Kim Kardashian West λανσάρει τα Skims με σκοπό να δώσει στις γυναίκες την τέλεια μορφή σώματος – και το επιτυγχάνει σε ένα βαθμό – αλλά η αλήθεια είναι ότι απομακρυνόμαστε όλο και περισσότερο από τα ιατρικά οφέλη που νομίζαμε ότι παρέχει το σουτιέν.

Σε μελέτη του 2013, με υπεύθυνο έναν καθηγητή της ορθοπαιδικής στο Université de Franche-Comté, οι έρευνες κατέληξαν στο γεγονός πως όσο το σουτιέν διατηρεί το σχήμα του στήθους, άλλο τόσο ενισχύει την χαλάρωσή του. Άλλες έρευνες, έδειξαν πως η αποδέσμευση από το σουτιέν μείωσε τον πόνο και τη δυσφορία, ειδικά σε γυναίκες με μεγάλο στήθος. Ένας ακόμη λόγος που διαφωτίζει την κοινή αντίληψη πως φοράμε σουτιέν κυρίως για αισθητικούς και ψυχολογικούς λόγους, και όχι γιατί προσφέρουν κάποιο επιστημονικά εμπεριστατωμένο όφελος.

Ο ρόλος του σουτιέν στις φεμινιστικές πρωτοβουλίες των γυναικών στα 60s

Οι κοινωνικές προσταγές που ορίζουν ότι οι γυναίκες πρέπει να φορούν σουτιέν, έγιναν ο λόγος που αυτό συνδέθηκε τόσο με τα κινήματα εδραίωσης των δικαιωμάτων των γυναικών τη δεκαετία του ’60, όπως και με τη γυναικεία χειραφέτηση, που μας υπενθύμισε την ανάγκη της κυριότητας πάνω στα σώματά μας.

Ο κόσμος της μόδας, και ως απάντηση στη σεξουαλική επανάσταση, είδε τον Αμερικανο-αυστριακό σχεδιαστή, Rudi Gernreich, να δημιουργεί το ‘No Bra’ σουτιέν το 1964, θίγοντας τόσο το θέμα του ερωτισμού, όσο και το ακόμα σημαντικότερο, της ελευθέρωσης. Φυσικά, κυρίαρχη ανάμνηση από τα 60s είναι η διαμαρτυρία Miss America Protest του ’68 από την ομάδα των New York Radical Women. Σε ανακοίνωσή τους πριν τη διαμαρτυρία, οι Radical Women ενημέρωσαν πως ένας «κάδος ελευθερίας» θα βρίσκεται εκεί για να κάψει αντικείμενα που εκπροσωπούν τις κοινωνικά κατασκευασμένες ιδέες της θηλυκότητας, όπως σουτιέν, μπικουτί, κορσέδες, ψεύτικες βλεφαρίδες, περούκες και περιοδικά όπως το Cosmopolitan, Ladies’ Home Journal και Family Circle. Την ίδια στιγμή, οι άντρες έκαιγαν τις κάρτες στράτευσης τους, ως δείγμα εναντίωσης στον πόλεμο του Βιετνάμ. Τα δύο κινήματα, αναπόφευκτα συνδυάστηκαν.

Η διαμαρτυρία του ’68 έμεινε στην ιστορία ως ένα από τα πιο επιδραστικά κινήματα του φεμινισμού δεύτερης γενιάς, και την επόμενη χρονιά το σουτιέν κυριάρχησε ως σύμβολο στον αγώνα για τη γυναικεία χειραφέτηση σε διεθνές επίπεδο. Η Germaine Greer έγραψε: «Το σουτιέν είναι γελοία εφεύρεση, αλλά αν κάνουμε την εδραίωσή του κανόνα, επιβάλλουμε στον εαυτό μας μία ακόμη καταπιεστική νόρμα».

Πρωταθλήτριες στην κατάργηση του σουτιέν

Οι γυναίκες που αποφάσισαν να αποχωριστούν το σουτιέν ή να το φορέσουν δημόσια με αυτοπεποίθηση, είναι η απόδειξη για τη σημασία των λεγομένων της Greer. Μέσα στα χρόνια ακολούθησαν πολλά «απελευθερωτικά» παραδείγματα. Η Jane Birkin στην πρεμιέρα του Slogan το ’69 φόρεσε ένα διάφανο μαύρο μίνι φόρεμα και πέρυσι αποκάλυψε πως δεν είχε καταλάβει ότι ήταν τόσο διάφανο, καθώς αν το ήξερε δεν θα φορούσε ούτε εσώρουχο. Η Patti Smith φωτογραφήθηκε από τον Lynn Goldsmith το ’76, φορώντας μόνο ένα δερμάτινο jacket, στοχεύοντας στη γοητεία του ανδρόγυνου που ενέπνευσε τόσο κόσμο έκτοτε. Λίγο μετά, η Gloria Steinem, μία από τις ηγέτιδες του φεμινιστικού κινήματος της δεκαετίας του ’70, στα 50ά γενέθλιά της, εμφανίστηκε με μεταξένιο φόρεμα που αγκάλιαζε το γυμνό της κατά τα άλλα στήθος, ενώ η Kate Moss το ’93 στο πάρτι του Elite Models φόρεσε ένα iconic διαφανές φόρεμα χωρίς σουτιέν, μόνο με εσώρουχο.

Το 2020, πέρα από την «πολυτέλεια» της επιλογής για το αν θα φορέσουμε σουτιέν ή όχι, μας υπενθύμισε – με την καραντίνα – ότι η χαρά του “bralessness” είναι ανεκτίμητη. Και όπως πολύ όμορφα έγραψε η συγγραφέας Hillary Brenhouse το  2017 στο περιοδικό The New Yorker: «Μου αρέσει ο τρόπος με τον οποίο το στήθος μου ακουμπάει στο σώμα μου όταν τρέχω στις σκάλες, σαν κάποιος να χτυπάει ευγενικά παλαμάκια για μια παράσταση που δεν του άρεσε ιδιαίτερα […] Μου αρέσει το αληθινό σχήμα του. Μου αρέσει να κουβαλάω το βάρος του, όπως μου αρέσει να κουβαλάω το υπόλοιπο σώμα μου […] Κουνιέται, αναπηδά και ιδρώνει, στέλνοντας σταγόνες που ρέουν προς το κοιλιά μου. Καθώς κινούμαι στον κόσμο, μερικές φορές κάνοντας μόνο τις πιο μικρές χειρονομίες, υπάρχει πάντα ένα μέρος μου που χορεύει».

Διαβάστε επίσης | Sex and the City: Η ιστορία της iconic tutu φούστας της Carrie Bradshaw