S FOR STELLA – Συνέντευξη με τη Stella McCartney

«Απ’ όταν θυμάμαι τον εαυτό μου, υποστηρίζω φανατικά τα δικαιώματα των ζώων, προσωπικά αλλά και μέσω της εταιρείας μου, στην οποία εδώ και 20 χρόνια δεν χρησιμοποιούμε υλικά ζωικής προέλευσης, όπως γούνα, φτερά ή δέρμα. Θέλησα να υπενθυμίσω αυτή μας τη δέσμευση μέσα από τη νέα μας καμπάνια, τοποθετώντας τα ζώα σε ένα πλαίσιο συνύπαρξης με τους ανθρώπους στους δρόμους του Λονδίνου», εξηγεί. «Η βαρβαρότητα δεν γνωρίζει σύνορα και το μήνυμα αυτής της εκστρατείας αφορά τον τερματισμό της χρήσης της γούνας σε όλα τα επίπεδα. Η απάλειψή της από τη βιομηχανία της μόδας, αλλά και από την ανθρώπινη συνείδηση που την αντιμετωπίζει ως ένδυμα πολυτελείας, είναι για μένα αυτοσκοπός. Αυτός ήταν και ο λόγος που η εταιρεία μας συνεργάστηκε στενά με τη Humane Society International, σε μια προσπάθεια τερματισμού του βάναυσου εμπορίου».

Για την ίδια, η μόδα μπορεί να είναι και διδακτική, κάτι που αποδεικνύεται στη σχέση που έχει αναπτύξει με τους πελάτες της, οι οποίοι αγοράζουν Stella McCartney επειδή μοιράζονται τον ίδιο τρόπο σκέψης. «Αν δεν περιλαμβάνουν το κρέας στο διαιτολόγιό τους, είναι οξύμωρο να κουβαλούν μια δερμάτινη τσάντα», λέει αφοπλιστικά.

Πάνω από το 75% κάθε συλλογής Stella McCartney κατασκευάζεται με βιώσιμα υλικά. Ομολογώ ότι έχω μεγάλη περιέργεια σχετικά με το ποια κριτήρια τα επιλέγει, λαμβάνοντας υπόψη τον τρόπο λειτουργίας της βιομηχανίας της μόδας, που από τη φύση της βρίσκεται σε συνεχή αναζήτηση νέων ιδεών. Πώς, λοιπόν, είναι εφικτή η επικαιροποίηση ενός brand το οποίο δημιουργεί σταθερά με άξονα τη βιωσιμότητα και την ίδια στιγμή παραμένει στην πρώτη γραμμή των trendsetters; Μοιάζει με μεγάλο στοίχημα. «Η τρέχουσα συλλογή είναι και η περισσότερο βιώσιμη στην ιστορία μας, κάτι που με κάνει περήφανη», μου λέει. «Πρόκειται για ένα τεράστιο επίτευγμα, που καταφέραμε με πολύ κόπο. Το project είχε υψηλές απαιτήσεις τόσο από την ομάδα σχεδιασμού και τους προμηθευτές όσο και από το τμήμα πωλήσεων και προώθησης. Έχοντας όμως κοινούς στόχους, μάθαμε να είμαστε παραγωγικοί σε συγκεκριμένο πλαίσιο. Το αποτέλεσμα μεταφράζεται ως ένα είδος νίκης σε μια διαδικασία δύσκολη, καθώς κάθε φορά που σχεδιάζαμε κάτι καινούργιο έπρεπε να εξετάσουμε εκ νέου τις πηγές από τις οποίες προμηθευόμαστε τα υλικά μας, όπως και την ποιότητα και τη διάρκεια ζωής τους. Για παράδειγμα, μου αρέσει να δουλεύω με πούλιες όλων των μεγεθών και χρωμάτων, όμως πολύ νωρίς συνειδητοποίησα ότι το 99% της σύνθεσής τους βασίζεται στο πετρέλαιο, επομένως για εμάς ήταν απαγορευτικές. Χρειάστηκε καιρός για να βρούμε βιώσιμες εναλλακτικές και τελικά χρησιμοποιούμε μόνο τέσσερις τύπους, συμβατούς με τα πιστεύω μας. Πράγμα που σημαίνει, βέβαια, πως η δημιουργικότητά μας υπόκειται σε περιορισμούς.

Σε σχέση με τα βιώσιμα υφάσματα, στόχος μας είναι να χρησιμοποιούμε καινοτόμες επιλογές που συμβάλλουν ουσιαστικά στην προώθηση αλλαγών οι οποίες στοχεύουν στη βελτίωση του τρόπου σκέψης του καταναλωτή. Δεν συνδέουμε ασύμβατα πράγματα μεταξύ τους, αποστασιοποιημένοι από το πρόβλημα, αντιθέτως συμμετέχουμε στη συζήτηση –που δεν είναι ποτέ αρκετή– γύρω από φλέγοντα θέματα σαν κι αυτά. Οι αλλαγές χρειάζονται κινητοποίηση και οι πρωτοβουλίες που εφαρμόζουμε ως εταιρεία πιέζουν για μεταβολή του status quo. Ήταν τεράστιο ρίσκο να δημιουργήσω το brand Stella McCartney στη βάση της χρήσης αποκλειστικά ανακυκλώσιμων υλικών, κάτι άγνωστο στην αγορά τότε. Πολλοί με αμφισβήτησαν, λέγοντάς μου ότι δεν θα κατάφερνα να στήσω μια επιτυχημένη επιχείρηση πολυτελείας αν δεν πουλούσα δερμάτινες τσάντες, για παράδειγμα. Φυσικά αυτό δεν με σταμάτησε. Πάντα έλεγα στον εαυτό μου ότι πρέπει να μείνω σταθερή στις αξίες μου, ανεξάρτητα από το τι πίστευε ο κόσμος για μένα. Στο σημείο που βρίσκομαι σήμερα με οδήγησε η επιμονή μου. Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτού του μεγάλου ταξιδιού δούλεψα σκληρά για να αλλάξω τη νοοτροπία μιας βιομηχανίας εμμονικής με υφάσματα που χρησιμοποιούνται τα τελευταία 200 χρόνια και παραμένουν ίδια, αφού στην ουσία πρόκειται μόνο για δέκα είδη. Η δημιουργία νέων υφασμάτων ήταν μεγάλη πρόκληση και η διαδικασία δημιουργίας τους μου έδωσε πολλές ευκαιρίες για εξερεύνηση γύρω από την καινοτομία και την τεχνολογία αιχμής. Μια άλλη εξίσου μεγάλη πρόκληση ήταν να προτείνουμε μικρότερες συλλογές, σε αντίθεση με παρόμοια με εμάς brands που παράγουν πολύ μεγαλύτερες. Ωστόσο, ακόμα κι αν μοιάζει απίστευτο, μια εταιρεία μπορεί να έχει υγιή έσοδα με μικρότερη παραγωγή, ενώ πλέον υπάρχουν πολλοί οίκοι των οποίων η επιτυχία στηρίζεται σε ένα-δύο είδη τα οποία ξεπουλούν και επαναλαμβάνονται συνεχώς, γιατί έχουν διαχρονικό σχεδιασμό και υψηλή ποιότητα».

Κάθε νέα σεζόν, όλο και περισσότερα βιώσιμα υλικά κυκλοφορούν στην αγορά και –ευτυχώς– υπάρχουν σχεδιαστές όπως η McCartney που τα χρησιμοποιούν πρόθυμα. Θα μπορούσε, άραγε, η ανακύκλωση να γίνει κανόνας στην αγορά ρούχων στο μέλλον; «Η συνεργασία μας με το ίδρυμα Ellen MacArthur που αγωνίζεται για την κυκλική οικονομία ήταν μια εμπειρία που επιτάχυνε τη δουλειά μας προς αυτή τη κατεύθυνση», απαντά και με ενημερώνει πως σήμερα λιγότερο από το 1% των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων ανακυκλώνονται για να αναπαραχθούν καινούργια, πράγμα που σημαίνει ότι η πλειονότητά τους εξακολουθεί να προέρχεται από πρωτογενή υλικά. Ως εκ τούτου και με απλούς υπολογισμούς, αν επιμείνουμε στον παλιό τρόπο, τα απορρίμματα ρούχων που θα συσσωρεύονται μέχρι και το 2025 θα ζυγίζουν όσο ο παγκόσμιος πληθυσμός!

Προσπαθώντας να αποσαφηνίσω τα πιο επιδραστικά σημεία της νέας της συλλογής και τις ιδέες στις οποίες βασίστηκε, σκέφτομαι πόση ευχαρίστηση μου δίνει να ακούω έναν σχεδιαστή να μου αφηγείται ιστορίες πραγματικότητας και φαντασίας που μεταμορφώνονται σε ενδύματα. «Μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον με μουσικούς, καλλιτέχνες, συγγραφείς και αρχιτέκτονες και αναζήτησα πολλούς από αυτούς κατά το πρώτο lockdown, για να μάθω πώς βίωναν αυτή την κατάσταση», εξομολογείται η Stella. «Οι περισσότεροι μου είπαν ότι η απομόνωση δεν ήταν κάτι καινούργιο γι’ αυτούς, καθώς συνιστά μέρος της καλλιτεχνικής τους διαδρομής. Όμως για μένα ήταν κάτι πρωτόγνωρο και η διαχείρισή του ομολογώ πως ήταν δύσκολη. Στη βιομηχανία της μόδας συνεργαζόμαστε με μια τεράστια ομάδα ανθρώπων και τροφοδοτούμε ο ένας τον άλλο δημιουργικά σε καθημερινή βάση, κάτι που χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να το συνηθίσω. Τελικά, αυτή η σύντομη περίοδος απομόνωσης μου άρεσε, γιατί ήταν η πρώτη φορά μετά από καιρό που ήμουν πραγματικά μόνη – ίσως η τελευταία φορά που ένιωσα έτσι να ήταν στο Παρίσι, όταν ξεκινούσα την καριέρα μου σε μια βιομηχανία εντελώς διαφορετική από τη σημερινή. Και ξαφνικά, η πανδημία με έκανε διπλά δημιουργική. Έτσι προέκυψε το McCartney A to Z Manifesto, που θα συνεχίσει να εξελίσσεται ως μέρος της φιλοσοφίας του οίκου. Το γράμμα “R” σε αυτό αντιπροσωπεύει τη λέξη “Repurpose” (επανάχρηση) και καταδεικνύει ότι είμαστε δεσμευμένοι για την εκ νέου χρήση και αναβάθμιση υφασμάτων, είτε πρόκειται για τα παλιά μας είτε για αχρησιμοποίητα άλλων. Θεωρώ ότι η ιδέα της ανακύκλωσης είναι συναρπαστική, καθώς μας επιτρέπει να γινόμαστε ακόμα πιο δημιουργικοί, φτιάχνοντας κομμάτια περιορισμένης κυκλοφορίας, όπως έγινε την περασμένη άνοιξη όταν προτείναμε δημιουργίες με λωρίδες υφασμάτων παρμένες από εννέα συλλογές μας των τελευταίων πέντε χρόνων. Πιστεύω ότι αυτό είναι το μέλλον της μόδας και θέλω να ελπίζω πως στα επόμενα χρόνια όλο και περισσότερες εταιρείες θα χρησιμοποιούν ανακυκλωμένες ή αναγεννημένες ίνες, κλιμακώνοντας την κυκλική καινοτομία. Αυτό μάλλον θα είναι και το νέο επιχειρηματικό μοντέλο στο οποίο θα βασιστεί η βιομηχανία μας, σχετικά με την κατασκευή, την πώληση και την επαναδιάθεση των ρούχων, αντί να καταλήγουν σε υγειονομική ταφή αποβλήτων. Η αβεβαιότητα που όλοι λίγο-πολύ βιώσαμε με ώθησε να ξεκινήσω να σχεδιάζω στα μέσα του lockdown, σε μια προσπάθεια συναισθηματικής αποσυμφόρησης. Το σημείο εκκίνησης ήταν το αλφάβητο-μανιφέστο McCartney, που λειτουργεί ως υπενθύμιση διαρκούς προσπάθειας για το καλύτερο αλλά και σαν οδηγός αξιών και ευθύνης προς τους άλλους και κυρίως προς τον εαυτό μας. Όλα τα μέλη της ομάδας συμφωνήσαμε πως το “J for Joy” θα προκαλούσε στους πελάτες μας αισιοδοξία, οπότε ξεκινήσαμε να φτιάχνουμε μια χαρούμενη συλλογή με φωτεινά χρώματα – ίσως την πιο πολύχρωμη που έχουμε κάνει εδώ και καιρό. Θα προσέξετε ότι υπάρχουν αναφορές σε αθλητικά ενδύματα, κυρίως vintage σκι, γιατί ανέκαθεν μου άρεσε η τολμηρή χρήση του χρώματος σε αυτά. Έτσι, φτιάξαμε ρούχα από 100% Econyl –νάιλον κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από απορρίμματα ωκεανού και υγειονομικής ταφής– τα οποία αντανακλούν την ένταση της δεκαετίας του ’90».

Το lookbook της συλλογής που φωτογραφήθηκε στους χώρους της Tate Modern στο Λονδίνο δίνει την αίσθηση μιας συναρπαστικής επίδειξης μόδας, γεμάτης χρωματική ένταση, που προδίδει τη νεανική διάθεση της σχεδιάστριας μαζί με μια αίσθηση ελευθερίας. Γεγονός καθόλου τυχαίο, αφού φέτος κατάφερε να πάρει πίσω το μερίδιο της εταιρείας της που κρατούσε ο κολοσσός Kering, ενώ επισημοποίησε και μια νέα συνεργασία με την LVMH, της οποίας οι καρποί θα αποκαλυφθούν σύντομα.

Με την ευκαιρία της επετείου των 20 χρόνων από την ίδρυση του brand name Stella McCartney, της ζητώ να αποσαφηνίσει τη σχεδιαστική της ταυτότητα, ερώτηση που οι περισσότεροι σχεδιαστές με μακρά παρουσία στον χώρο συνήθως εκλαμβάνουν ως… αγενή. «Από το ξεκίνημά μου μέχρι σήμερα οι συλλογές μου διαθέτουν μια αβίαστη γυναικεία και αρσενική ενέργεια, εμπνευσμένη από την κοινή γκαρνταρόμπα των γονιών μου, καθώς επίσης και από τη μαθητεία μου στα ραφεία της Savile Row, όπου διδάχτηκα τις τεχνικές του πατρόν και πώς φτιάχνεται ένα σακάκι με τέλεια εφαρμογή. Όσες δεξιότητες απέκτησα εκείνα τα απίστευτα τρία χρόνια ήταν τόσο πολύτιμες, που έγιναν αναπόσπαστο μέρος του DNA της εταιρείας Stella McCartney, γι’ αυτό και έχω πάντα κάποιο στοιχείο tailoring στις συλλογές μου», μου λέει. «Το 2010 κυκλοφόρησε αυτό που σήμερα είναι ευρέως γνωστό ως “στιλ Falabella”, υλικό για τσάντες και αξεσουάρ που συνεχίζει να είναι best seller και πιθανώς αποτελεί ένα από πιο δυνατά μας χαρτιά για τη σεζόν Φθινόπωρο/Χειμώνας 2021. Σκεφτείτε ότι από την πρώτη χρήση του, μόνο από τις πωλήσεις Falabella έχουμε σώσει περίπου 400.000 αγελάδες».

Η αναφορά στην οικογένειά της ήταν η ευκαιρία που περίμενα για να τη ρωτήσω για τις δυσκολίες που ενδεχομένως έπρεπε να αντιμετωπίσει σε σχέση με την αναπόφευκτη σύγκριση μαζί τους, αλλά και τη γενναιότητά της να ακολουθήσει το όνειρό της. «Κάποιες από τις παιδικές μου αναμνήσεις ξεκινούν από την ηλικία των τεσσάρων ετών. Θυμάμαι να κάθομαι στην γκαρνταρόμπα των γονιών μου και να περιεργάζομαι τα ρούχα τους», εξομολογείται. «Εκεί συνειδητοποίησα ότι μοιράζονταν τα ίδια ρούχα – ήταν το απόλυτο ανδρόγυνο περιβάλλον. Τα μισά πράγματα που υπέθετα ότι ανήκαν στη μητέρα μου τα φορούσε επίσης ο μπαμπάς μου. Κάποια στιγμή αργότερα βρήκα ένα εμπριμέ πουκάμισο στη συλλογή τους και ήμουν σίγουρη πως ανήκε στη μητέρα μου, μέχρι που είδα σε μια φωτογραφία τον πατέρα μου να το φοράει. Αυτή η διαπίστωση ήταν και η αιτία να ξεκινήσω τη σειρά “Shared” με κοινά ρούχα για όλους, που ήδη διανύει τη δεύτερη σεζόν της. Η ανατροφή μου και το ότι μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον όπου τα ρούχα ήταν μέσο επικοινωνίας και έκφρασης αποτέλεσε τεράστια επιρροή για τις επιλογές μου ως ενήλικας και γι’ αυτό έγινα σχεδιάστρια. Η δημιουργικότητα ήταν σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις πεποιθήσεις μου. Η στήριξη από την οικογένειά μου μου πρόσφερε αυτοπεποίθηση για να κυνηγήσω το όνειρό μου».

Πέρα από σχεδιάστρια μόδας και ακτιβίστρια, η Stella McCartney είναι επίσης σύζυγος, μητέρα και μια πραγματική πρέσβειρα των σύγχρονων γυναικών. «Η μητρότητα αποτελεί την κύρια ενασχόλησή μου, χωρίς να με αποσπά από την ευθύνη που νιώθω απέναντι στο κοινό μου. Θέλω να συνεχίσω να καινοτομώ επαγγελματικά με σεβασμό στη φύση και να ενημερώνω τον κόσμο μέσα από τη δουλειά μου για ό,τι χρειάζεται να γνωρίζουν σε σχέση με την οικολογία και την κατανάλωση. Προσωπικά, ανέκαθεν προσπαθούσα να είμαι ενημερωμένη και να λαμβάνω συνειδητές αποφάσεις με υπευθυνότητα. Ένα από τα πράγματα για τα οποία είμαι πραγματικά περήφανη είναι ότι δημιουργώ πολυτελή μόδα που δεν βλάπτει το περιβάλλον, σέβεται τα ζώα και δεν απαιτεί θυσίες», καταλήγει.