Φρίντα Κάλο: Όταν ο πόνος γίνεται στυλ

Η ζωή και η τέχνη είναι αλληλένδετες, ναι. Και για την Κάλο αυτή η ώσμωση, βασισμένη σε μια ζηλευτή γενναιοψυχία, δόμησε το προσωπικό της στυλ που έφερε επανάσταση. Αυτό το βουτηγμένο στον πόνο γούστο απλώνεται σαν σπάνιο δώρο στους χώρους του μουσείου, μέσα από τα πολλά προσωπικά της αντικείμενα. Κανένα τους δεν παίρνει αξία μόνο και μόνο επειδή αποτελεί κειμήλο μιας εμβληματικής προσωπικότητας ή επειδή παρέμεινε κλειδωμένο για πάνω από 50 χρόνια μετά το θάνατό της στο περίφημο «Γαλάζιο Σπίτι» του Μεξικού, χωρίς ποτέ να έχει βγει εκτός των τειχών του. Η πραγματική τους αξία -και το δέος που σε καταλαμβάνει βλέποντάς τας- είναι ότι αποτελούν τεκμήρια μιας ιδιαίτερης τέχνης, βαθιά προσωπικής, γι’ αυτό αναντικατάστατης. 

Το προσθετικό πόδι που αναγκαζόταν να φοράει μετά τον ακρωτηριασμό, χάνει όλη την ασχήμια και τη θλίψη που εκ φύσεως φέρει ένα τέτοιο αντικείμενο, βλέποντας  πώς κατάφερε να το μεταμορφώσει σε μια κομψή, κατακόκκινη δερμάτινη μπότα με κεντημένα κινέζικα μοτίβα στο πλάι και δύο κρεμαστά κουδουνάκια. Παρατηρώντας το, ακούω τη διπλανή μου να λέει ότι ένα τέτοιο παπούτσι θα μπορούσε άνετα να «περπατήσει» σήμερα στην πασαρέλα των μεγαλύτερων οίκων μόδας. Δεν έχει και άδικο. Το 2013, οι μπότες της έγιναν πηγή έμπνευσης για τη συλλογή παπουτσιών των Dolce & Cabanna.

Οι κορσέδες που φορούσε για να στηρίζει τη σπονδυλική της στήλη και τόσες φορές έχει αποτυπώσει στις διάσημες αυτοπροσωπογραφίες της, είναι και αυτοί εκεί. Σε έναν εξ αυτών έχει ζωγραφίσει ένα σφυρί και ένα δρεπάνι, αποκαλύπτοντας τις κομμουνιστικές της πεποιθήσεις, ενώ σε ένα άλλο βλέπουμε ένα έμβρυο. Αυτό που τόσο ήθελε και ποτέ δεν κατάφερε να αποκτήσει με τον Ντιέγκο Ριβέρα. 

Είναι αυτοί οι κορσέδες που ποτέ κανείς δεν θα παρατηρήσει επάνω της, αφού πάντα θα καλύπτονται από τη λάμψη των φανταχτερών Τιχουάνα ή άλλων φορεμάτων της από τη Γουατεμάλα, των χρυσών σκουλαρικιών και των κολιέ από πράσινες πέτρες. Είναι αυτοί που το 1990 θα δώσουν την έμπνευση στον Jean-Paul Gaultier να δημιουργήσει τον περίφημο κορσέ της Madonna για την «Blond Ambition» περιοδεία της. 

Δίπλα, το αγαπημένο της Revlon ροζ κραγιόν, με το οποίο τόνιζε τα έντονα χείλη της, το μαύρο μολύβι που περιποιούνταν τα πυκνά της φρύδια, αλλά και τα αζτέκικων επιρροών κοσμήματά της. Όλα φέρνουν στον νου το χαρακτηριστικό της πρόσωπο, που έμελε να γίνει σύμβολο ενός σπουδαίου pop icon στον χώρο της τέχνης. 

 «Ζωγραφίζω τη δική μου πραγματικότητα», έλεγε. Το στυλ καταλάμβανε μεγάλο μέρος αυτής της πραγματικότητας. Ίσως περισσότερο και από τους πίνακές της. Άλλωστε, το στυλ της αποτύπωνε και σ’ αυτούς. Το έντονο βλέμμα της, τις περίτεχνες πλεξούδες στα μαλλιά και τα λουλούδια στο κεφάλι της. Ένα ζωντανό έργο τέχνης, μια επιτομή της κομψότητας, με έμπνευση από τα φορέματα, τα αξεσουάρ, τα κοσμήματα, τα καλλυντικά, μέχρι και από τα πολλά φάρμακα που έπαιρνε για να καταπολεμήσει τον πόνο. 

Πέφτω πάνω σε μια από τις πολλές φθαρμένες φωτογραφίες της έκθεσης. Την απεικονίζει στο δωμάτιό της, να βάφεται και να φτιάχνει τα μαλλιά της, ενώ δίπλα περιμένει ένας λευκός καμβάς. Η αποφασιστικότητα στα μάτια της δεν έχει καταφέρει να φθαρεί, σε αντίθεση με το χαρτί. Ούτε το στυλ της.

Info: “Frida Kahlo: Appearances Can Be Deceiving” στο Μουσείο του Brooklyn. Έως 12 Μαΐου 2019.