Isobel Waller-Bridge: Η αφηγήτρια

Η ίδια ξεκίνησε να γράφει και να παίζει μουσική όσο ήταν ακόμη στο σχολείο, ενώ σταδιακά έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον και για το θέατρο – φοίτησε μάλιστα για λίγο σε δραματική σχολή στις ΗΠΑ. Παρότι όμως σπούδασε μουσική στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, στο King’s College του Λονδίνου και στη Royal Academy of Music, δεν σκόπευε να κάνει καριέρα στη μουσική. «Δεν θυμάμαι να λέω “θα γίνω συνθέτρια”, ήρθαν όλα πολύ φυσικά». Στο ερώτημα ποιες από τις δουλειές ξεχωρίζει, αναφέρει την πρώτη της μεγάλη τηλεοπτική συνεργασία, τη δραματική σειρά για γυναίκες δικηγόρους διαζυγίων The Split, και την ταινία Vita and Virginia, με τις Gemma Arterton, Elizabeth Debicki και Isabella Rossellini. «Αυτή η μουσική προκάλεσε μεγάλη συζήτηση. Υπάρχουν δέκα άνθρωποι στον κόσμο που τους αρέσει και οι υπόλοιποι τη θεωρούν προκλητική», με ενημερώνει.

Παρακολουθώ τη δουλειά της Isobel εδώ και χρόνια και με εντυπωσιάζει το γεγονός ότι η καθηλωτική της μουσική -που μοιάζει ταυτόχρονα κλασική και μοντέρνα- δεν εντάσσεται αυστηρά σε κάποιο είδος. Οι συνθέσεις της, είτε έχουν γραφτεί για έγχορδα είτε για ηλεκτρονικά όργανα, μοιάζουν να αναδύονται από κάπου βαθιά. Η μουσική φαντασία αποτελεί μυστήριο για όλους όσοι δεν έχουμε ιδιαίτερο ταλέντο στις τέχνες, γι’ αυτό χαίρομαι όταν μαθαίνω πως στην αρχική, ερευνητική φάση της σύνθεσης μιας νέας μελωδίας η Isobel αντλεί έμπνευση και ιδέες από τον οπτικό κόσμο. «Όταν κοιτάζω τον τοίχο του στούντιο, δημιουργείται μια εικόνα. Προσπαθώ να αποφεύγω τις μουσικές αναφορές», λέει και εξηγεί ότι μπορεί να συνδέει τα χρώματα με τους ήχους. «Αν γράφω ένα μεμονωμένο κομμάτι, συχνά το σχεδιάζω σε ένα χαρτί και προσθέτω χρώματα. Είναι κάτι πολύ παράξενο και αφηρημένο. Δεν σημαίνει τίποτα για τους άλλους, αλλά για μένα είναι ένας τρόπος να κάνω τη μουσική εικόνα». Πώς καταφέρνει να μην επηρεάζει η μουσική ενός έργου που έχει γράψει αυτήν του επόμενου, δεδομένου ότι τα projects της ακολουθούν το ένα το άλλο; «Ποτέ δεν ξεκινάω δύο δουλειές ταυτόχρονα, ακόμα κι αν χρειαστεί αργότερα να κάνω προσαρμογές στο πρόγραμμά μου. Θέλω να είμαι πλήρως αφοσιωμένη, να καταγράφω εκείνες τις αρχικές, ενστικτώδεις ιδέες. Όταν ξεκινήσει η διαδικασία, όταν μπουν αυτές οι ιδέες στη σελίδα, τότε έχω μια αίσθηση της μουσικής και νιώθω σίγουρη γι’ αυτήν». Παθαίνει ποτέ το λεγόμενο «δημιουργικό μπλοκάρισμα»; «Πλέον γνωρίζω πολύ καλά τον χώρο που χρειάζομαι και τις αντοχές μου. Κανά δυο φορές έχω νιώσει μπλοκαρισμένη, γιατί είχα τρομερό άγχος, είχα σχεδόν παραλύσει. Έκρινα τον εαυτό μου αυστηρά. Τώρα ξέρω πώς, όταν βλέπω κάτι τέτοιο να πλησιάζει, πρέπει να αλλάξω περιβάλλον, να απομακρυνθώ για λίγες μέρες. Κάθομαι και διαβάζω ένα βιβλίο ή πηγαίνω σε κάποια έκθεση, κάνω κάτι για να ερεθιστούν άλλα κομμάτια του εγκεφάλου μου, άλλες αισθήσεις».

Μια συνεργασία που άνοιξε νέα μονοπάτια στη φαντασία της ήταν η ανάθεση από την καλλιτεχνική διευθύντρια του Alexander McQueen, Sarah Burton, να συνθέσει το μουσικό θέμα για την παρουσίαση της ανοιξιάτικης/καλοκαιρινής κολεξιόν του οίκου στο Παρίσι. «Ήταν μία από τις κορυφαίες στιγμές της καριέρας μου, αναμφίβολα επρόκειτο για κάτι συναρπαστικό. Όταν πρωτοπήγα στο ατελιέ, η Sarah μου έδειξε τι είχαν κατά νου, πώς θα ήταν η πασαρέλα, τα διαφορετικά looks. Η δομή έμοιαζε δραματική. Θαύμασα την προσοχή στη λεπτομέρεια και τη φαντασία τους, μου έμοιαζαν όλα πολύ θεατρικά». Είχα την τύχη να παρακολουθήσω το συγκεκριμένο σόου και ακόμα θυμάμαι την απίστευτη ατμόσφαιρα που δημιουργούσε η μουσική που έπαιζε η ορχήστρα καθώς περνούσαν μπροστά μας τα μοντέλα – κανονική ποίηση. Ο θαυμασμός της Isobel για τον οίκο παραμένει έντονος: «Ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάζει η Sarah για τις γυναίκες είναι εξαιρετικά δυναμικός. Μοιάζουν με πολεμίστριες», θεωρεί. Μάλιστα, ένα μαύρο σύνολο που της χάρισε η Burton είναι το αγαπημένο της killer outfit, μαζί με ένα επίσης μαύρο knuckle duster τσαντάκι με νεκροκεφαλές και διαμάντια. «Το αγαπημένο μου! Το λατρεύω γιατί είμαι goth!» προσθέτει γελώντας.

Η Isobel θα βγει από το στούντιο και θα βρεθεί ξανά μπροστά στα φώτα της δημοσιότητας την άνοιξη, όταν θα ανέβει στη σκηνή για να παρουσιάσει το νέο της άλμπουμ, που αυτή τη στιγμή τελειοποιεί. Ανυπομονεί να εμφανιστεί ξανά ζωντανά. «Μου προσφέρει πολύ μεγάλη ευχαρίστηση, με ταξιδεύει κάπου αλλού. Μου αρέσει επίσης το ρίσκο που εμπεριέχει. Απολαμβάνω την εμπειρία», παραδέχεται. Τη ρωτάω για τις διαφορές όταν γράφει μουσική για κάτι που έχει φανταστεί κάποιος άλλος και όταν δημιουργεί από την αρχή μόνη της. «Νομίζω, ειλικρινά, πως έχει να κάνει με το “εγώ”. Προσωπικά, θεωρώ ότι είναι όμορφο να αφήνεις στην άκρη το “εγώ” σου όταν συνεργάζεσαι με άλλους και δημιουργείς μαζί τους κάτι ενδιαφέρον, είναι μια αναζωογονητική διαδικασία. Όταν γράφω για τον εαυτό μου, το “εγώ” προβάλλεται φυσικά, αλλά όχι με άσχημο τρόπο, αντιδράω σε πράγματα που μου κινούν το ενδιαφέρον, πράγματα που θέλω να εκφράσω ή να εξερευνήσω, αυτή είναι η βασική διαφορά. Και δεν υπάρχουν περιορισμοί. Όταν συνεργάζεσαι με άλλους, ορίζονται κάποιες παράμετροι, γιατί υπάρχει μια ιστορία με την οποία ξεκινάς. Όταν γράφεις όμως για τον εαυτό σου, δεν υπάρχουν όρια, ούτε παράμετροι, ούτε τίποτα, είναι σαν να φεύγεις στο διάστημα για λίγο». Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά της; «Ξεκίνησα να γράφω ένα ακόμα μπαλέτο για το American Ballet Theatre, που θα ανέβει στο Lincoln Centre του χρόνου, και ανυπομονώ. Θα γράψω επίσης τη μουσική για την παράσταση The House of Bernarda Alba του Federico García Lorca στο National Theatre του Λονδίνου, σε διασκευή της Alice Birch, μιας εξαιρετικής συγγραφέα και σκηνοθέτριας. Και έπειτα θέλω να ολοκληρώσω έναν δίσκο. Οπότε έχω πολλά πράγματα μπροστά μου», μου λέει χαμογελώντας για να προσθέσει: «Προσπαθώ να μη σκέφτομαι ιδιαίτερα το παρακάτω. Ξέρω ότι η όπερα είναι κάτι που θέλω πάρα πολύ να κάνω, αλλά πρέπει να θυμάμαι ότι η ζωή είναι μεγάλη. Αυτή τη στιγμή το μπαλέτο και το The Limit είναι πολύ σημαντικά για μένα. Θέλω να είμαι παρούσα σε αυτά».

ENGLISH VERSION

WITH OR WITHOUT YOU KNOWING IT, Isobel Waller-Bridge has probably been in your head recently. The award-winning composer known for her evocative scores for film, television and theatre, as well as her own music – her EPVIII recorded with the 12 Ensemble was released to acclaim last year – is nothing short of prolific. Her CV glitters with stellar collaborations from The Boy, the Mole, the Fox, and the Horse, to Munich: The Edge of War and Emma (with Anya Taylor Joy). Joining me over Zoom, she tells me that she has just finished work on a film Wicked Little Letters with Olivia Buckley and Jessie Buckley (“a comedy with big teeth,” she smiles). However the project that is top of mind today is something a little different, namely Isobel’s collaboration on The Royal Ballet’s The Limit -. a bold and experimental dance adaptation of Sam Steiner’s cult hit play Lemons, Lemons, Lemons, Lemons, Lemons – which will receive its world premiere at the Royal Opera House in London later this month, starring two of the Royal Ballet’s most-engaging and adored dancers, Francesca Hayward and Alexander Campbell. It marks her first experience of scoring a full-length ballet. “I love dance, it’s a real thing that I want to do more of,” she says. “It was a very fast yes from me!”. For those who have seen Steiner’s original, Lemons, Lemons, Lemons, Lemons, Lemons – which made its fringe debut in 2015 and has since become something of a phenomenon – it is a high-concept romantic comedy set in a nightmarish future when ‘hush laws’ dictate that people can utter only 140 words a day. From the get-go it was clear that adapting this material to a dance performance was going to be a stretch for the whole team. Hayward and Campbell began the process by workshopping the project intensively in the dance studio, pushing themselves outside their own comfort zones, as they experimented with both movement and the spoken word. “It’s been exciting to witness where they’ve landed,” says Isobel, “because there was a lot of taking text out and then putting it back in… And now, seeing how brilliantly, unbelievably talented they are, when you see them actually speaking and dancing and acting at the same time. I mean, it’s so extraordinary to watch!”. Isobel admits that she had not actually seen Steiner’s play before signing on the project, but says she was familiar with the concept and fascinated by the ideas it provokes (“when you take language away, what’s the expression that is left?”). She says it is precisely these kinds of questions that make dance such an alluring medium, not only in this project, but in general. “I love language… words are a really important part of what I do. But there’s something about movement and music, when you take the words away from narrative that really strikes my imagination,“ she says. “ I have so much admiration for dancers, because they are athletes to their core, but what they can communicate… I think they are just like these wonderful vessels.”

The eldest of the Waller-Bridge siblings (her younger sister is, of course, Phoebe the creator of Fleabag, the radical comedy for which Isobel wrote the music; their brother Jasper is a producer), Isobel (39) grew up in Ealing, West London. Her musical awakening came early: “There are photos of me pressing the keys, at two-years-old. For me it was an instant connection.” Even during the throes of her teenage years she spared her parents the agony of refusing to do her music practice. “I was the opposite… because I honestly couldn’t get enough of it…I just took to it, like a duck to water, from the word go. I honestly cannot remember a time before music.” She says she also defied teenage stereotypes when it came to her listening tastes. “It was all deeply classical… I actually came to rock and roll,and pop music. It really was Bach and Scarlatti, Mahler and Shostakovich… That’s where I was really in my element, headbanging to Stravinsky!” Challenging her as to which acts she might rush to see at a rock festival today, she thinks hard before replying: “When I went to Glastonbury, I was really excited to see Billie Eilish… I think she’s phenomenal. I love her relationship with Finneas and what and how they produce.. And Rosalía – the production on her records and just her energy, that is definitely something I would want to experience and feel closer too.” That’s not to say that she was immune to popular culture growing up. One of the movies that influenced her early on was Wim Wenders’ Paris, Texas “a really important film to me because of the score [by Ry Cooder]”. “And then you know, I was a real David Lynch nerd… I watched all of his films and I was fascinated by him writing the score and then when Badalamenti did it…Mulholland Drive, Lost Highway, even Elephant Man. She began writing and performing music while still at school, while becoming increasingly interested in theatre (in fact she did a brief spell in drama school in America between school and university). However after studying music at Edinburgh University, King’s College London and the Royal Academy of Music, there was never a career plan as such. “I don’t remember sitting down and saying, ‘Right, I’m going to be a film composer’… it was all really organic.” When I ask her which of her early jobs standout as personal milestones she names her first major TV job The Split (a drama series about female divorce lawyers), and her first film score Vita and Virginia (starring Gemma Arterton,Elizabeth Debicki and Isabella Rosselini). “That score was incredibly controversial. There are about ten people in the world who love it and the rest find it quite challenging!” she demures.

Having followed Isobel’s work with fascination for a few years now, I’m always struck by how her mesmerising scores (which seem to me to be both classical and modern) resist any strict genre classification. Her compositions, whether written for strings or electronic instruments, seem to resonate from somewhere deep inside the whole storytelling experience. Interestingly, she says that the composers whom she most admires from among her peers, are the ones whom she cannot second guess, whose own musical hand-writing does not overwhelm. “It’s less about style or genre, it’s always about the approach. I get really excited about composers when I am not sure how it’s going to sound. I’ll go to hear something of theirs, whether it’s a ballet or film, because I’m so curious about what the score is going to sound like.” Musical imagination is such a mysterious alchemy for those of us who are not truly versed or skilled in its arts, so I am fascinated to learn that in the early research phase of writing a new composition, Isobel sources a lot of ideas and inspiration from the visual world (“When I look up on my studio wall, it’s all visual. I do try to stay away from music references…”). She explains that she has a synaesthetic ability to associate colours with sound. “If I’m writing a standalone piece, I’ll often draw it graphically and then put colours on the page. It’s so weird and abstract. It doesn’t mean anything to anyone, but it is a way for me to start to be able to visualise the music.”

As she is someone who is so busy, I wonder if it is ever a problem to have more than one project on the go, how does she stop one score bleeding into another? “Well, I can never start two projects together, even if it becomes a bit of a balancing act later down the line. I like to have laser-like focus at the beginning… It’s always those initial, instinctual ideas that I want to capture. Once it’s rolling, once those ideas are on the page, then I sort of know what the score is and it feels secure.” And does she ever suffer from writers’ block? “That’s a really interesting one. I’m now very aware of the space that I need and also the stamina that I have… There have been a couple of times when I’ve really felt blocked because I’ve felt so stressed. I’ve actually gone into a sort of paralysis… my inner critic was so loud… Now I know that when I feel that approaching, I have to change my environment, step away for a few days. If I do get stuck, I’ll just go and read a book, or I’ll go to a gallery, I’ll just do something to stimulate other parts of my brain, other senses that are working together all of the time.”

One collaborative project that opened up a new passageway in Isobel’s imagination was a commission from Creative Director Sarah Burton to score Alexander McQueen’s Spring/Summer 2020 runway presentation for Paris Week. “That honestly was one of the highlights of my career – without doubt – it was fascinating… When I first went into the atelier, Sarah showed me the moodboards… what the catwalk was going to be, the different looks…and there was a structure to it that felt really dramatic… I really admired the skill and the detail and the imagination… it felt very theatrical to me…” I was lucky enough to have been in the audience in Paris that night and I can still remember the sublime romance conjured by the music, with the orchestra performing in the show space as the models floated by. – absolute poetry. Isobel’s admiration for the house lives on: “The way Sarah designs for women is so powerful I mean they always look like warriors!”. In fact, a black suit that Sarah Burton gave her remains her go-to killer outfit; that along with a black, diamante-studded skull, knuckle duster clutch. “My favourite thing! I love that because I am a goth!” she adds laughing. Isobel will be stepping out of her studio and back into the spotlight herself in the Spring, when she will return to the stage to perform the new album (which she is currently putting the finishing touches to). She’s looking forward to performing live again: “It’s such a pleasure just being in the music, it takes me to a different place, it’s incredibly nourishing. I also like the risk in it. I enjoy the things that you find in performance.” I’m interested in the differences between scoring artistic work that has been conceived in another person’s imagination, versus writing music that is solely generated by herself. “I think honestly it is the role of the ego, because when you are collaborating, what’s wonderful is that you put your ego down and you create something with a group of people, and you’re all working to make the best possible thing that you can together. And I find that process extremely exhilarating.

“When I write for myself, there’s an accessing of the ego – not in a bad way! I am responding to things that really interest me, or that I’ve internalised, something that I feel I would like to express or explore, that’s the main difference. And there are no parameters. When you are collaborating there are parameters in place, because you have a story, usually, that you start with. But when you are writing for yourself, there are no boundaries, or parameters, of anything of that sort, so it’s like going into outer space for a second!”

So what else is on the horizon? “There’s another ballet which I’m just starting to write for the American Ballet Theatre, which will be at The Lincoln Centre next year, which is exciting. And there is a show at the National Theatre in London this November, which I am scoring The House of Bernarda Alba, adapted by Alice Birch, who is a wonderful writer and director. And then I have a record that I want to finish… So a few things ,” she says, with a smile. “I’m trying not to look ahead too much. I do know that opera is something I really, really want to do, but I have to think that life is long… And because at this moment, ballet and The Limit are so important to me… I have this deep sense of wanting to be very present.”

Απόδοση: Μαρίνα Ζβε