ο-χριστόφορος-παπακαλιάτης-μιλάει-απ-153934

Έχοντας κερδίσει μεγάλη δημοσιότητα σε νεαρή ηλικία ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης την προσπέρασε με σπάνια ωριμότητα. Και όταν ήρθε η καλλιτεχνική επιτυχία, δικαιώθηκε. Και την απολαμβάνει. Η Θάλεια Καραφυλλίδου μίλησε μαζί του.

Ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης κατάφερε κάτι που έχουν πετύχει πολύ λίγοι Έλληνες καλλιτέχνες: να δημιουργήσει το δικό του είδος. Οι τηλεοπτικές του σειρές και ταινίες αποτελούν τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες, και ακόμη και οι επικριτές του παραδέχονται ότι έχει πολύ μεγάλο ταλέντο, ξέρει ακριβώς τι θέλει το κοινό του. Είναι ο άνθρωπος-ορχήστρα: παίζει, γράφει, σκηνοθετεί, επιλέγει τις πιο όμορφες μουσικές για να ντύσει τα έργα του και ασχολείται με την παραμικρή λεπτομέρεια, μέχρι να σιγουρευτεί ότι είναι όλα στην εντέλεια. Έρχεται στο ραντεβού μας φορώντας λευκό Τ-shirt, τζιν, μαύρα common projects, τα χαρακτηριστικά του πλέον wayfarer και το πιο πλατύ χαμόγελο. Πίνουμε γαλλικό καφέ και μιλάμε πολύ για τον ελληνικό κινηματογράφο, τους νέους δημιουργούς, τα γυρίσματα που σταμάτησαν λόγω της πανδημίας και, ασφαλώς, για το αγαπημένο του νησί, τους Παξούς. Μοιραζόμαστε, εξάλλου, την ίδια αγάπη για τα Επτάνησα. Σεμνός, ευγενής, με απίστευτο χιούμορ, μας μιλάει αποκλειστικά για τα προσεχή σχέδιά του και «let the music play».

Η ζωή που δημιούργησες ήταν της απολύτου επιλογής σου;

Της απολύτου επιλογής μου είναι δύσκολο να το πω. Βλέπεις, οι ζωές και οι επιλογές μας καθορίζονται από τα πρώτα παιδικά μας χρόνια, κατά τα οποία εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να θεωρήσουμε ότι είχαμε την απόλυτη επιλογή. Μεγαλώνοντας –αν και όταν υπάρχει το κατάλληλο περιβάλλον– αρχίζουμε να παίρνουμε τον έλεγχο. Εγώ ήμουν ένα ιδιαίτερα έντονο παιδί, με πάρα πολλή φαντασία, που με έναν τρόπο μού έδινε δύναμη και περιόριζε τους φόβους μου. Η φαντασία ήταν η βενζίνη μου για ό,τι έκανα. Ακόμα και τώρα. Άρα, η ζωή που δημιούργησα μπορεί φαινομενικά να είναι της απολύτου επιλογής μου, ουσιαστικά όμως είναι περισσότερο μια αντίδραση σε όλα αυτά που μπορεί να μην άντεχα.

Λένε ότι τα παιδικά μας χρόνια μάς καθορίζουν. Εσένα ποιο γεγονός –θετικό ή αρνητικό– σε επηρέασε καταλυτικά, με την έννοια ότι σε διαμόρφωσε ως προσωπικότητα;

Δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο. Οι ζωές μας είναι σαν ένα παζλ από πολλά διαφορετικά κομμάτια, θετικά και αρνητικά. Αυτό προσδίδει και την πολυπλοκότητα που έχουμε ως ψυχισμοί, αλλιώς θα ήμασταν μη σκεπτόμενες, μονοδιάστατες αμοιβάδες. Στη δική μου περίπτωση, μπορεί σε πολλά να με καθόρισε ο χωρισμός των γονιών μου στα τέσσερα χρόνια μου, αλλά από την άλλη μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον με καλούς ανθρώπους και ενθάρρυνση για ό,τι ήθελα να κάνω. Δεν με μεγάλωσαν με απαγορεύσεις, φοβίες, νευρώσεις ή βία και απωθημένα. Υπήρξα πολύ τυχερός.

Έχεις πει ότι η βασική σου δυσκολία όταν ξεκινούσες την καριέρα σου ήταν ότι χρειάστηκε αγώνας για να πείσεις τους άλλους για το ταλέντο σου. Πώς ακριβώς τους έπεισες;

Δεν ξέρω αν τους έχω πείσει ακόμα. Η διαφορά είναι ότι πια δεν με νοιάζει και τόσο. Είμαι πλέον σε μια ηλικία που γνωρίζω τι έχει αξία και τι όχι. Μικρότερος, όντως πάλευα και είχα αγωνία να αποδείξω ότι αξίζω. Ήταν αναμενόμενο, αν αναλογιστείς ότι μπήκα νεαρός σε έναν χώρο ιδιαίτερο. Όταν στα δεκαέξι σου ξεκινάς ως ηθοποιός και στα είκοσι τέσσερα κάνεις τις δικές σου δουλειές, αυτό από μόνο του είναι κάπως δυσανάλογο και αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης. Άρα, η αγωνία να αποδείξεις ότι αξίζεις είναι πιο έντονη. Όμως, ήταν μονόδρομος για μένα, γιατί μου έδινε τρομερή χαρά, δύναμη και λόγο ύπαρξης αυτό που έκανα, όπως το έκανα, στην ηλικία που το έκανα.

Έχεις εμμονή με τις ερωτικές ιστορίες, κυρίως τις ανεκπλήρωτες. Ο έρωτας είναι φτιαγμένος για να παραμένει ανεκπλήρωτος ή δεν έχουμε τον τρόπο να τον ζήσουμε όπως του πρέπει;

Όχι, καθόλου ανεκπλήρωτος. Ο έρωτας είναι για να τον ζούμε, αλλιώς είναι άλλο ένα απωθημένο. Τα υπόλοιπα είναι δικαιολογίες και εμπόδια που οι ίδιοι βάζουμε στον εαυτό μας και στις σχέσεις μας, επειδή φοβόμαστε για την πάρτη μας και βολευόμαστε να διαιωνίζουμε καταστάσεις. Για μένα ένας αληθινός έρωτας θα πρέπει να είναι η αρχή για κάτι όμορφο, δημιουργικό και αισιόδοξο. Ένα ερέθισμα να γίνεις καλύτερος. Τώρα βέβαια υπάρχουν και οι μαύρες καταστάσεις, με τα αδιέξοδα, τον πόνο και τα αναπάντητα ερωτήματα, που μας ρίχνουν στα πατώματα. Ναι, φυσικά υπάρχουν και αυτά τα χαρακτηριστικά στον έρωτα. Αλλά όχι μόνο. Αυτά απλώς είναι πιο γοητευτικά για ένα σενάριο ή κάποιο μυθιστόρημα. Και ξέρεις γιατί; Επειδή δεν σε αφήνουν να δεις την απόλυτη αλήθεια. Και η απόλυτη αλήθεια είναι μία: όταν βουτάς σε δύσκολους και αδιέξοδους έρωτες ή σε νεκρές καταστάσεις, είναι επειδή εσύ ο ίδιος δεν είσαι καλά.

Ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης μιλάει αποκλειστικά στη Vogue Greece-1
©YIORGOS KAPLANIDIS @THISISNOTANOTHERAGENCY
1/3
Native Share

Ο Robert Bresson δεν πιστεύει στους επαγγελματίες ηθοποιούς, παρά μονάχα στους απλούς ανθρώπους. Έχεις δουλέψει ποτέ με μη ηθοποιούς; Και αν ναι, θα το ξανάκανες;

Όχι, δεν έχω δουλέψει και δεν θεωρώ πως όλοι μπορούν να τα κάνουν όλα και να είναι καλοί. Βέβαια, στην τέχνη αυτά είναι λίγο πιο ρευστά, λόγω ψυχισμού και πιο ανοιχτού πεδίου έκφρασης. Όντως μπορεί ένας μη ηθοποιός να σου δώσει στιγμιαία κάτι σπάνιο, ιδιαίτερο, που να εξυπηρετεί το έργο σου. Μετά όμως; Θα έχει διάρκεια; Εγώ μέχρι τώρα προτιμούσα να δουλεύω με ηθοποιούς που είχαν έμφυτη την ικανότητα. Υπήρχε η πρώτη ύλη και μετά εγώ πατούσα και σχεδίαζα πάνω σε αυτήν, προσπαθούσα να βγάλω τον καλύτερο εαυτό τους – ακόμα και εν αγνοία τους.

Έχεις υπηρετήσει την «καλή ελληνική τηλεόραση» στο κομμάτι της μυθοπλασίας, με την έννοια ότι τόλμησες καινοτομίες, όπως το γκέι φιλί, σε εποχές έντονου συντηρητισμού. Τι εμποδίζει στις μέρες μας την ελληνική τηλεόραση να προβάλει μια σύγχρονη ελληνική σειρά που θα αφουγκράζεται το σήμερα και δεν θα αναπαράγει τα κλισέ του παρελθόντος; Τι την εμποδίζει να μιλήσει τη γλώσσα του τώρα; Και μη μου πεις ότι το κοινό δεν είναι έτοιμο, γιατί όλοι το Netflix αποθεώνουν.

Τι άλλο να την εμποδίζει; Οι άνθρωποι. Αν οι ίδιοι που κάνουν αυτή τη δουλειά δεν αντιληφθούν πως έχει περάσει ανεπιστρεπτί η εποχή της τηλεόρασης που ξέραμε, τότε είναι μάταιο. Είναι σαν να έχεις ένα παιδί και να αρνείσαι ότι μεγαλώνει και γίνεται ενήλικας. Πας κόντρα στην πραγματικότητα και νομοτελειακά αυτή θα σε προσπεράσει. Έχει αλλάξει ο κόσμος, έχει αλλάξει ο τρόπος, έχει αλλάξει η ίδια η ζωή. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, η τηλεόραση θεωρώ πως δεν εκπροσωπεί πια τον κόσμο όπως κάποτε, γιατί μάλλον δεν την αφορά ο κόσμος που έχει αλλάξει. Δεν μπορώ να βρω άλλο λόγο.

Η διεθνής διαδρομή των τελευταίων σου ταινιών τι σου δίδαξε; Σκέφτεσαι μια καριέρα σε διεθνή φεστιβάλ; Το ενδεχόμενο μιας εξ ολοκλήρου μεγάλης ξένης παραγωγής;

Αυτός ήταν ο στόχος για την επόμενη ταινία μου και, αν δεν συνέβαιναν όλα αυτά, λογικά τώρα θα ήμουν σε γύρισμα. Αλλά τα γεγονότα πάγωσαν τα σχέδια και καθυστερούν την υλοποίηση, και όλοι οι ξένοι φυσικό είναι να έχουν φοβηθεί. Το 80% των παγκόσμιων κινηματογραφικών παραγωγών έχουν παγώσει και όλοι αναζητούν τρόπους και λύσεις. Είναι δύσκολο, γιατί για το επόμενο διάστημα οι αίθουσες θα είναι άδειες. Άρα, μια ολόκληρη οικονομία έχει κλονιστεί και πιστεύω ότι αυτό είναι η αρχή για μια νέα εποχή. Πρέπει να βρούμε άλλους τρόπους να επικοινωνήσουμε ο καθένας το έργο του παγκόσμια. Και θα βρεθούν. Εγώ έχω έτοιμο το κινηματογραφικό σενάριο και τώρα γράφω και το τηλεοπτικό, που νομίζω ότι δεδομένης της κατάστασης είναι πιο άμεσα εφικτό χρονικά.

Τι έχουμε να περιμένουμε από το Thank you for the music και τι σημαίνει για σένα αυτό το project;

Eίναι η κινηματογραφική ταινία που γράφω εδώ και περίπου τρία χρόνια. Πρόκειται για μια γλυκιά ιστορία με πρωταγωνιστές έναν άνδρα και ένα εξάχρονο αγόρι, ένα έργο που έχω αγαπήσει και παιδέψει πολύ. Τα γυρίσματα θα ξεκινήσουν όταν και αφού οι συνθήκες το επιτρέψουν. Από την άλλη, το τηλεοπτικό σενάριο είναι μια πολύ διαφορετική ιστορία, ακραία ερωτική, που εξελίσσεται σε ένα νησί αμέσως μετά το lockdown. Πρωταγωνιστές είναι κυρίως νέοι. Θέλω να καταφέρω να φτιάξω μια σειρά για την εποχή μας, με νέους ανθρώπους, νέα οπτική και νέα αφήγηση πάνω στα πράγματα. Φυσικά, ο έρωτας είναι το μόνο που παραμένει ίδιο.

Νιώθω ότι το θέατρο το φοβήθηκες ή, τέλος πάντων, δεν έγραψες –ακόμα– πολλά χιλιόμετρα εκεί. Δεν ήθελες να το ανακαλύψεις;

Πρακτικά ήταν αδύνατον να κάνω θέατρο ενώ παράλληλα έγραφα, σκηνοθετούσα και επιμελούμουν εξ ολόκληρου τις δουλειές μου στην τηλεόραση και αργότερα στο σινεμά. Η αλήθεια, επίσης, είναι ότι στο θέατρο δεν αισθανόμουν την ίδια ευτυχία που ένιωθα κάνοντας τις ταινίες μου. Την απόλυτη ευτυχία τη βίωνα πάντα μέσα σε μια κινηματογραφική αίθουσα, στην ατμόσφαιρα ενός γυρίσματος, μιας πρόβας, παλεύοντας ένα μοντάζ ή γράφοντας μια σκηνή στο σπίτι μου, μόνος.

Ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης μιλάει αποκλειστικά στη Vogue Greece-2
©YIORGOS KAPLANIDIS @THISISNOTANOTHERAGENCY
2/3
Native Share

Όλες αυτές οι ταμπέλες του «γόη», του «καρδιοκατακτητή», του «γνώστη της συνταγής της επιτυχίας» αντικατοπτρίζουν το πώς εσύ έβλεπες ή βλέπεις τον εαυτό σου;

Όχι, δεν προλάβαινα να δω ή να αφουγκραστώ κάτι απ’ όλα αυτά. Ήμουν πιο πολύ στο δικό μου σύμπαν πάρα σε αυτό που μου χρέωναν. Με έναν τρόπο δεν με αφορούσε κιόλας. Εντάξει, δεν θα πω ψέματα, πιο νέος υπήρξαν στιγμές που το απόλαυσα όλο αυτό που μου προσφερόταν και δόξα τω Θεώ απωθημένα δεν έχω. Αλλά μέχρι εκεί. Πολύ γρήγορα, ευτυχώς, αντιλαμβανόμουν τη ματαιότητα και την προσωρινότητα όλων αυτών και δεν επένδυσα, ουσιαστικά επειδή είχα το μυαλό μου αλλού. Ακόμα μπορεί να παίξω αυτόν τον ρόλο σε μια φωτογράφιση ή σε μια συνέντευξη, αλλά η αλήθεια είναι πως, και τώρα που μιλάμε, σκέφτομαι πώς θα τελειώσω μια σκηνή που έγραφα χθες βράδυ.

Ανήκεις στη γενιά των ανδρών για τους οποίους η πατρότητα ήταν περισσότερο μια ειλικρινής προσωπική επιλογή παρά μια «κοινωνική υποχρέωση». Σε συγκινεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο;

Φυσικά και με συγκινεί. Και πολύ. Απλώς, την επόμενη στιγμή με φοβίζει η ιδέα, και ο φόβος αυτός λειτουργεί σαν ένα –λογικό– φρένο. Και η αλήθεια είναι πως μέχρι τώρα δεν ήταν η ζωή μου δομημένη έτσι που να υπάρχει χώρος για παιδί, ούτε ήταν ποτέ προτεραιότητά μου. Μπορεί στο μέλλον, αν είμαι τυχερός, να το ζήσω, πού ξέρεις. Όταν οι ανάγκες μας είναι αληθινές, τότε βρίσκουμε τρόπο και τις κάνουμε πραγματικότητα.

Αν ξόδευες ένα απόγευμα με τον Wong Kar-wai στην Αθήνα, πού θα τον πήγαινες; Τι θα ήθελες να του δείξεις;

Θα τον πήγαινα στο κέντρο. Έχουμε μια πόλη που περπατιέται και διαθέτει όλων των ειδών τα σκηνικά. Θα φρόντιζα να περάσει χρόνο με διαφορετικούς ανθρώπους, ώστε να δει ότι, παρ’ όλες τις διαφορές και τις εντάσεις, στο τέλος της ημέρας επικρατεί μια ήπια διάθεση απέναντι στα πράγματα. Μια πόλη όχι τόσο σκληρή όπως χώρες της Βόρειας Ευρώπης ή της Αμερικής. Ναι, μερικές στιγμές είναι χαώδες και κουραστικό αυτό το σκηνικό, αλλά από την άλλη είναι ζωντανό και ενδιαφέρον. Και μετά θα τον πήγαινα, φυσικά, στη θάλασσα. Άλλο ένα τρομερό πλεονέκτημα της Αθήνας. Είσαι στη θάλασσα τόσο γρήγορα!

Ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης μιλάει αποκλειστικά στη Vogue Greece-3
©YIORGOS KAPLANIDIS @THISISNOTANOTHERAGENCY
3/3
Native Share

Αν μπορούσες να περάσεις ένα βράδυ στο σύμπαν μιας ταινίας, ποια θα ήταν και γιατί;

Ο Νονός. Όσα χρόνια κι αν περάσουν, όταν βλέπω αυτή την ταινία, βρίσκω ακόμα στοιχεία που με μαγεύουν και με εμπνέουν. Το σενάριο, η αφήγηση, η μουσική, οι ερμηνείες, η ατμόσφαιρα, οι γωνίες, η πλοκή, όλα. Ο κάθε ήρωας, η κάθε ανατροπή, το κάθε συναίσθημα βγαίνουν με έναν ανθρώπινο, αλλά και ακραίο τρόπο. Έχει και την τρυφερή, και τη βίαιη ανθρώπινη φύση. Όλα παραπέμπουν –έστω αλληγορικά– σε πολλά χαρακτηριστικά του ανθρώπου και της κάθε οικογένειας. Δεν είναι τυχαίο το ότι πέρασε στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Στην τελευταία σου ταινία μίλησες για τον φασισμό και τους νεοναζί. Πώς σχολιάζεις την απόφαση του δικαστηρίου για τη Χρυσή Αυγή;

Τη θεωρώ αυτονόητη και πέρα έως πέρα δίκαιη. Όμως το θέμα είναι γιατί υπήρξαν αυτοί οι άνθρωποι στην ελληνική Βουλή εξαρχής. Τέτοια φαινόμενα γεννιούνται όταν ένα σύστημα λειτουργεί αναποτελεσματικά. Κακές πολιτικές, πολύς θυμός και συμφέροντα άνοιξαν χαραμάδες και άφησαν την κατάσταση να γίνει ανεξέλεγκτη. Δέχομαι πως μια κοινωνία μπορεί να εκδηλώσει όλων των ειδών τα φαινόμενα, όμως το θέμα είναι εμείς τι καλλιεργούμε και τι αφήνουμε να ανθίσει. Υπάρχει ένα ρητό που λέει: «Όποιος σπέρνει ανέμους θερίζει θύελλες». Και όσο δεχόμαστε να ζούμε σε μια κοινωνία όπου τα επεξεργαζόμαστε όλα βάσει του θυμικού και όχι της σκέψης, τότε μοιραία θα είμαστε έρμαια της διάθεσης και της στιγμής. Πού έχει πάει η λογική; Το πνεύμα; Η έλλειψη σκέψης φέρνει ανισορροπία, βλάπτει μια κοινωνία και στο τέλος καταργεί οποιαδήποτε έννοια του πολιτισμού. Θα προτιμούσα λοιπόν να καλλιεργούσαμε στους ανθρώπους πιο πολύ το πνεύμα και λιγότερο την πώρωση ή τον φανατισμό – προς πάσα κατεύθυνση. Και αυτό ισχύει για όλα στη ζωή μας, από τη σχέση με τους γονείς μας ή τον άνθρωπό μας μέχρι τη δουλειά και την ψήφο μας. Τα πάντα προϋποθέτουν σκέψη για να έχουν σωστό αποτέλεσμα. Ο ενθουσιασμός, η απογοήτευση ή ο θυμός είναι φυσικά στον άνθρωπο. Η πώρωση και ο φανατισμός, όμως, είναι επίκτητα. Κανένα παιδάκι δεν γεννιέται φασίστας. Γίνεται. Είναι θέμα παιδείας.

Photographer: YIORGOS KAPLANIDIS @THISISNOTANOTHERAGENCY Fashion Editor: GEORGE KARAPETIS

Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Νοεμβρίου 2020 της Vogue Greece.