πώς-δημιουργείται-ένα-κοστούμι-εποχή-204569

Πώς δημιουργείται ένα κοστούμι εποχής; Μια costume maker απαντά

Η βραβευμένη με BAFTA costume designer Φωτεινή Δήμου, αφηγείται την ιστορία πίσω από τα εντυπωσιακά κοστούμια της ταινίας Σμύρνη μου Αγαπημένη.

ΓΙΩΤΑ ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

16 Δεκεμβρίου 2021

H Filio Williams, μία ηλικιωμένη Ελληνοαμερικανίδα, σπεύδει στη Μυτιλήνη με την εγγονή της Helen, για να συμπαρασταθεί στους Σύριους πρόσφυγες. Κανείς δεν ξέρει την καταγωγή της, κανείς δεν ξέρει ότι η Σμυρνιά γιαγιά της Φιλιώ Μπαλτατζή βρέθηκε κάποτε στο ίδιο νησί κατατρεγμένη και προσφυγοπούλα. Διαφορετικές γενιές γυναικών της ίδιας οικογένειας ενώνονται στον χώρο και τον χρόνο, μέσα από τα νήματα της ιστορίας. Παρόν και παρελθόν γίνονται ένα.

Η ταινία Σμύρνη μου Αγαπημένη έρχεται στους κινηματογράφους στις 23 Δεκεμβρίου. Τα εντυπωσιακά κοστούμια επιμελήθηκε η βραβευμένη με BAFTA costume designer Φωτεινή Δήμου, που έχει υπογράψει θεατρικές παραστάσεις στο Λονδίνο, όπως και κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές. Η Vogue μίλησε μαζί της για την ιστορία πίσω από ένα κοστούμι εποχής, την πηγή της έμπνευσής της αλλά και τη θέση της μόδας σε μια ταινία γύρω από το προσφυγικό.

Πώς δημιουργείται ένα κοστούμι εποχής; Μια costume maker απαντά-1

Τι ρόλο έχει η μόδα σε μια ταινία γύρω από το προσφυγικό και τον ξεριζωμό;

Στο κέντρο της ταινίας υπάρχει η ιστορία μιας αστικής και εύπορης ελληνικής οικογένειας. Γύρω από αυτήν υπάρχουν και χαρακτήρες, Ευρωπαίοι, Αμερικανοί, Αρμένιοι,Τουρκοι .Όπως υπάρχουν και διαφορετικές κοινωνικές τάξεις σ’αυτήν την ταινία. Η μοδα είναι ο καθρέφτης όλων αυτών των στοιχείων. Βλέπουμε λοιπόν στην αρχή της ταινίας, την οικογένεια Μπαλτατζή στην καθημερινή τους ζωή, στην όπερα, στις διάφορες γιορτές, ντυμένους με την ευρωπαϊκή μόδα της εποχής. Όταν όμως το 1922 χάνουν τα πάντα, αυτό που τους διαφοροποιούσε από τον υπόλοιπο λαό χάνεται. Αρχικά γιατί προσπάθησαν να κρύψουν τον πλούτο τους και να χαθούν στην ανωνυμία του πλήθους φοβούμενοι την επίθεση από τους Τούρκους. Οταν ισοπεδώνονται όλες αυτές οι κοινωνικές και ταξικές διάφορες η μοδα παύει να ισχύει.

Ποιες ήταν οι αναφορές σας για να χτίσετε το moodboard σας;

Τα mood boards στην δίκη μου προσέγγιση του σχεδιασμού κοστουμιών είναι χρήσιμα για να επικοινωνήσω με τους συνεργάτες μου για ότι αφορά το ιστορικό μέρος. Στα moodboards είχα εικόνες της μόδας για αστικά ρούχα, φωτογραφίες προσφύγων της εποχής, εικόνες από τις διαφορετικές εθνικότητες της Σμύρνης και στρατιωτικές στολές ελληνικές και τουρκικές. Όταν τα κρεμάσαμε στους τοίχους του βεστιαρίου μας, όλη μου η ομάδα αφομοίωσε όλο αυτό το υλικό με πληροφορίες και λεπτομέρειες της εποχής, από το 1916 μέχρι και το 1922. Τα mood boards είναι απλώς συγκέντρωση πληροφοριών, ο σχεδιασμός όμως είναι μια τελείως διαφορετική διαδικασία .

Χρειάστηκε να μελετήσετε τα ιστορικά στοιχεία και να σχεδιάσετε με βάση μια κοινωνιολογική προσέγγιση;

Μελέτησα πολύ τα ιστορικά στοιχεία της εποχής. Για μένα προσωπικά η έρευνα , είναι απο τα πιο ενδιαφέροντα κομμάτια της δουλειάς μου. Γιατί στο επάγγελμα αυτό έχει κανείς την τύχη να μαθαίνει συνέχεια. Οι γνώσεις και η σπουδή δεν τελειώνουν ποτέ, όσα χρόνια και να δουλεύει κανείς.

Πώς δημιουργείται ένα κοστούμι εποχής; Μια costume maker απαντά-2

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίσατε;

Ήταν τόσες πολλές που θα χρειαζόμουν ατέλειωτες σελίδες για να τις περιγράψω. Αυτό που ελπιζω να πέτυχα, είναι αυτός ο πολύ ιδιαίτερος συνδυασμός Ανατολής και Δύσης που υπήρχε στη Σμύρνη εκείνη την εποχή. Αυτή η κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα, η πολύ ιδιαίτερη αισθητική που συνδύαζε το ελληνικό στοιχείο με το τουρκικό, ανακατεμένο με το δυτικοευρωπαϊκό .

Το αγαπημένο σας κοστούμι από την ταινία Σμύρνη μου Αγαπημένη;

Δύσκολο να ξεχωρίσω μόνο ένα. Κάθε εβδομάδα, μαζί με την ομάδα μου βρίσκαμε κάποιο άλλο σαν αγαπημένο. Αν όμως πρέπει να διαλέξω ένα, θα πρέπει να είναι το βραδινό παλτό που φόρεσε η Φιλιώ Μπαλτζατζή στην Οπερα. Πιθανότατα να είναι και το πιο μεγαλοπρεπές κοστούμι που σχεδίασα.

Πώς δημιουργείται ένα κοστούμι εποχής; Μια costume maker απαντά-3

Μια ιστορία που μπορείτε να μας αφηγηθείτε πίσω από ένα από τα κοστούμια της ταινίας;

Αυτή η εμπειρία της Σμύρνης είχε παρά πολλά κοστούμια, σχεδόν 2000 και ατέλειωτες κωμικοτραγικές ιστορίες πίσω απο αυτά. (Αν είχα μια κάμερα και τον χρόνο, θα έκανα μια ταινία αφιερωμένη στο πώς δημιουργήθηκαν τα κοστούμια του Σμύρνη μου Αγαπημένη. Υπάρχει όμως μόνο μια ιστορία αγάπης που δεν αναφέρεται σε κανένα κοστούμι. Ήρθα στην πατρίδα μου έπειτα απο χρόνια για να κάνω αυτή τη μεγάλη, σημαντική αλλά και δύσκολη δουλειά. Δεν ήξερα κανένα απο τα κορίτσια του συνεργείου μου. Στην πορεία μαζί τους, γνώρισα, συνεργάστηκα και έφτιαξα μια καινούργια οικογένεια που θα την έχω για πάντα, μέσα στην καρδιά μου.

Ποιες είναι οι αγαπημένες σας δεκαετίες που καθορίζουν τον τρόπο που σχεδιάζετε;

Επειδή σπούδασα στο Λονδίνο, είχα την τύχη να ξεκινήσω να δουλεύω εκει. Σχεδίασα αρκετά έργα για την Royal Shakespeare Company στο Stratford upon Avon. Υπήρχε τότε ακόμα η θεατρική παράδοση στο Ελισσαβετιανό κοστούμι. Δουλεύοντας σε αυτό το περιβάλλον με εξειδικευμένους τεχνικούς στο κοστούμι εποχής, ήταν για μένα σαν συνέχεια των σπουδών μου. Έχει ξεπεραστεί προ πολλού, η μόδα που οι παραστάσεις έργων του Shakespeare ανεβάζονται με κοστούμια της εποχής του. Αλλά η φοίτηση μου εκεί, μου δίδαξε πολλά για το κοστούμι εποχής γενικότερα. Από τις πιο αγαπημένες μου εποχές, εκτός από την Αναγέννηση είναι ο 19ος αιώνας.

Πώς δημιουργείται ένα κοστούμι εποχής; Μια costume maker απαντά-4