σπύρος-κουβαράς-προτιμώ-τα-έργα-μου-ν-153312
©Press

Η μυθική φιγούρα του Σισύφου και το παράδοξο που τη συνοδεύει ήταν η πρώτη ύλη για το νέο έργο του καταξιωμένου χορογράφου Σπύρου Κουβαρά, που παρουσιάζει μαζί με την ομάδα σύγχρονου χορού Synthesis 748 στις 26-27 Οκτωβρίου και 2-3 Νοεμβρίου στο Θέατρο Ροές. Στο κέντρο της παράστασης του τοποθετεί το ανθρώπινο σώμα και εξερευνά χορογραφικά την περιπλάνηση του σε ένα άχρονο φανταστικό σκηνικό.

Η αγάπη του για το φαντασιακό ξεκίνησε από νωρίς και τον ακολουθεί σε όλη την καλλιτεχνική του πορεία. Ο ίδιος προτιμάει να δημιουργεί έργα που δεν τοποθετούνται στην απτή πραγματικότητα και κυρίως, δεν δίνουν απαντήσεις. Αντίθετα, τον έλκει η ελευθερία που προσφέρουν οι αλληγορίες και ο χώρος που δίνουν στον καθένα μας για τις δικές του ερμηνείες. Το ενδιαφέρον του να αγγίξει το ασυνείδητο του θεατή και να δημιουργήσει ένα κοινό βίωμα μαζί του, είναι ο λόγος που αδιαφορεί για το αν τα έργα του προσφέρουν ή όχι καλλιτεχνική απόλαυση (άλλωστε βρίσκει την τέχνη που αναλώνεται στην αφηγηματικότητα «βαρετή») και αναζητά τρόπους να απευθύνεται στις αισθήσεις.

Με πλήθος διεθνών και δια-καλλιτεχνικών συνεργασιών, μεταξύ των οποίων το CICA Museum στη Νότια Κορέα και το art@CMS, πρόγραμμα του πειράματος CERN στην Ελβετία, η ανάγκη μιας συνεχούς κινητικότητας είναι κομμάτι της ζωής του. Σε μια ενστικτώδη απόφαση να δει τα πράγματα με νέα ματιά, το 2017 μετέφερε τη βάση της ομάδας του Synthesis 748 στην Αθήνα μετά από δέκα χρόνια παραμονής στο Παρίσι. Κάτω από έναν αναπόφευκτα αβέβαιο προγραμματισμό και με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι παραστατικές τέχνες στη χώρα μας σήμερα, το μυαλό του ψάχνει ήδη τι θα μας παρουσιάσει στο επόμενο του έργο.

Σπύρος Κουβαράς: «Προτιμώ τα έργα μου να απευθύνονται στο ασυνείδητο του θεατή»-1
©Press

Πώς πήρατε την απόφαση να μεταφέρετε την βάση της ομάδας σας ‘’Synthesis 748’’ τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα; 

Δεν ήταν μια εύκολη απόφαση και ήταν συνάρτηση αρκετών παραμέτρων. Όμως γενικά στη ζωή μου, τις σημαντικές αποφάσεις τις παίρνω περισσότερο με το ένστικτο και το συναίσθημα και λιγότερο με την λογική και κάπως έτσι βρέθηκα και πάλι στην Αθήνα μετά από πολλά χρόνια. Πάντως θεωρώ ότι η τέχνη δεν γνωρίζει όρια και χώρες και δεν πιστεύω και ιδεολογικά σε γεωγραφικά σύνορα. Πιστεύω απλά σε τόπους, και σε ανθρώπους και αισθάνομαι ότι έπρεπε να είμαι εδώ αυτήν την περίοδο προσεγγίζοντας το σαν μια φάση γενικότερης κινητικότητας που θέλω να έχω στη ζωή μου. Η τέχνη άλλωστε συνδιαλέγεται, συνθέτει, μεταφέρει και μετασχηματίζει. Ο σύγχρονος χορός ειδικότερα, είναι μια παγκόσμια γλώσσα και υπό αυτό το πρίσμα οποιοδήποτε νέο ερέθισμα είναι θετικό. Άλλωστε δεν υπάρχει εξιδανικευμένη συνθήκη ή μέρος για έναν δημιουργό όπου και αν βρίσκεται. Αναμφισβήτητα το ότι έζησα για περισσότερο από 10 συνεχόμενα χρόνια στο Παρίσι είναι κάτι που θα με σημαδεύει για πάντα όπου και αν βρίσκομαι, ωστόσο πλέον από το 2017 η έδρα και η βάση της ομάδας είναι στην Αθήνα και χαίρομαι για αυτό. Πήρα μεγάλη απόσταση για πολλά χρόνια και πλέον είναι κάτι άλλο για εμένα εδώ σε σύγκριση με την προ-Γαλλίας περίοδο. Ξέρετε, όλες οι αλλαγές από την φύση τους έχουν μια γενεσιουργό δύναμη και μπορούν να παράξουν κάτι νέο γιατί με τα χρόνια αλλάζει ο τρόπος που βλέπεις τα πράγματα ακόμα και αν τα ίδια τα πράγματα μοιάζει να μην έχουν κουνηθεί.

Πείτε μας δύο λόγια για την παράσταση. Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε από το μύθο του Σισύφου; 

Πάντα με γοήτευε η ελεύθερη βούληση του Σισύφου, η αντιεξουσιαστική φύση του και η στωικότητα του. Το έργο ωστόσο ουδόλως σχετίζεται με την αναπαράσταση του μύθου του Σισύφου είναι θα έλεγα μια νεομυθοπλασία που, αντλώντας υλικό από το ομώνυμο δοκίμιο του Αλμπέρ Καμύ, εξετάζει το παράδοξο που γεννιέται απ’ την αντίφαση που υπάρχει ανάμεσα στον πόθο του ατόμου και την παράλογη σιωπή του κόσμου.. Η χορογραφική διαδικασία που ακολουθήθηκε στις πρόβες έθεσε εξ αρχής το ανθρώπινο σώμα ως πυρήνα της παράστασης. Το ανθρώπινο σώμα και την περιπλάνηση του στον χρόνο. Αρχικά ως Σώμα/Χώρος, έπειτα ως Σώμα/Μνήμη, ως Σώμα/Τόπος και κλείνοντας ως Σώμα/Ύλη. Η όλη προσέγγιση έγινε με άξονα την δημιουργία ενός άτοπου και άχρονου σκηνικού περιβάλλοντος μέσα από το οποίο προέκυψε και η μετα-μυθολογική διάσταση των σωμάτων των ερμηνευτών. Κατά συνέπεια θα μπορούσα να πω ότι το έργο ακροβατεί μεταξύ μνήμης και φαντασίας δημιουργώντας έτσι μια μη-γραμμική χορογραφική περιπλάνηση η οποία και αφήνει τον θεατή να εισχωρήσει ελεύθερα με την δική του ματιά.

Σπύρος Κουβαράς: «Προτιμώ τα έργα μου να απευθύνονται στο ασυνείδητο του θεατή»-2
©Press

Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο τίτλο;

Αρχίζοντας πριν από κάποιους μήνες την θεωρητική προεργασία μου πάνω στο μύθο του Σισύφου και ψάχνοντας αναφορές σχετικά με την ετυμολογία του ονόματος, έπεσα πάνω στην πολυετή έρευνα, για την σχέση μυθολογίας και βιολογίας, του J. Nigro Sansonese, ο οποίος διατύπωσε τη θεωρία ότι το όνομα του Σισύφου είναι ηχοποίητο και οτι σε αυτό αντανακλάται ο συνεχής, μακρόσυρτος, ήχος (Siss / Phuss) που παράγεται κατά την διάρκεια της εισπνοής και της εκπνοής. Η θεωρία του, παραπέμπει σε τεχνικές των πρωτοϊνδοευρωπαϊκών λαών για τον έλεγχο της αναπνοής και ο επαναλαμβανόμενος κύκλος εισπνοής-εκπνοής περιγράφεται εσωτερικά στον μύθο ως η κίνηση προς τα πάνω του Σισύφου και του ογκόλιθου του. Βρήκα εξαιρετικό ενδιαφέρον στην προσέγγιση του Sansonese και θα έλεγα ότι ο τίτλος της παράστασης μου αποτέλεσε εντέλει δομικό στοιχείο δημιουργίας του έργου μιας και η κυκλικότητα της αναπνοής χρησιμοποιείται τόσο χορογραφικά όσο και ηχητικά στην παράσταση.

Βλέπουμε στα έργα σας ένα διάλογο σώματος, ήχου και εικόνας. Πότε ανακαλύψατε ότι σας αρέσει να εκφράζεστε με αλληγορίες; 

Τον ρεαλισμό τον έχω απαρνηθεί καλλιτεχνικά από τα πρώιμα μου χρόνια όντας ακόμα μελετητής της Ιστορίας της Τέχνης. Είμαι άνθρωπος που τρέφεται από το φαντασιακό, το όνειρο και την ουτοπία. Προτιμώ λοιπόν τα έργα μου να μην ακουμπούν την απτή πραγματικότητα αλλά να ανοίγουν τις πύλες του φαντασιακού και να απευθύνονται περισσότερο στις αισθήσεις ή στο ασυνείδητο του θεατή ώστε η παράσταση να είναι αφορμή για μια αισθητηριακή εμπειρία μεταξύ μας. Μια εμπειρία ως βίωμα όμως και όχι ως καλλιτεχνική απόλαυση, άλλωστε η καλλιτεχνική απόλαυση είναι ένα μικροαστικό σύμπτωμα που ο δημιουργός οφείλει να αγνοεί. Η αλληγορία μπορεί να δημιουργήσει τον χώρο για μια τέτοια εμπειρία μεταξύ δημιουργού και κοινού γιατί ακριβώς κρύβει μέσα της πράγματα και όσο πιο καλά κρυμμένο είναι κάτι τόσο πιο πολύ ενδιαφέρον έχει. Άλλωστε η τέχνη γεννιέται μέσα από τις αμφιβολίες και παράγει αμφιβολίες κατά συνέπεια για εμένα προσωπικά ένα έργο που «δίνει απαντήσεις» ή αναλώνεται στην αφηγηματικότητα και τους χορογραφικούς συναισθηματισμούς, είναι βαρετό.

Προετοιμάζετε ήδη την επόμενη παράσταση σας. H δύσκολη συγκυρία της φετινής χρονιάς εκτός από πρακτικά, σας έχει επηρεάσει και καλλιτεχνικά; 

Το μυαλό μου είναι ήδη σε προετοιμασία του επόμενου έργου, θεωρητικά αρχές Δεκεμβρίου θα έμπαινα στο στούντιο για ένα πρώτο research με κάποιους από τους συνεργάτες μου. Ωστόσο με όλα όσα έχουν συμβεί ο προγραμματισμός σε επίπεδο χρονοδιαγράμματος και εκτέλεσης παραγωγής έχει αλλάξει. Είναι μια πάρα πολύ δύσκολη κατάσταση αυτή που βιώνουμε, αυτοί που την διαχειρίζονται την κάνουν ακόμα δυσκολότερη και οι συνέπειες είναι τεράστιες σε πρακτικό κυρίως επίπεδο. Θυμίζω ότι ειδικότερα όσοι εργαζόμαστε στις παραστατικές τέχνες ήμασταν ο μόνος εργασιακός χώρος στον οποίο επιβλήθηκε απαγόρευση εργασίας επί 8 μήνες. Άλλο είναι το ότι πλήττομαι και άλλο το τελώ υπό απαγόρευση. Δεν θα ήθελα να επεκταθώ απλά είναι τουλάχιστον αστείο να παίρνονται αποφάσεις για τους παραστατικούς χώρους από ανθρώπους που προφανώς δεν έχουν πατήσει ποτέ το πόδι τους σε θέατρο. Είναι οι ίδιοι κυριούληδες και κυριούλες που ενώ δεν έχουν περπατήσει ποτέ στη ζωή τους σου λένε πήγαινε στη δουλειά σου με τα πόδια, μην αγκαλιάζεις τα παιδιά σου και διάφορα άλλα ανάξια σχολιασμού.

Info: Spyros Kouvaras / Synthesis 748 Dance Company,  SISS / PHUSS: while you carry time our bodies hold history, για τέσσερις παραστάσεις 26-27 Οκτωβρίου και 2-3 Νοεμβρίου, Θέατρο Ροές (Ιάκχου 16, Γκάζι), στις 21:30.

Διαβάστε επίσης | Σοφία Εξάρχου; Τι σκεφτόσουν πριν φτιάξεις τα σποτάκια του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης;

MHT