Mια ομάδα καλλιτεχνών στο Βέλγιο δημιούργησε μια εγκατάσταση που έχει στόχο να αναπαράγει την εμπειρία που έχουν οι γυναίκες όταν περπατούν στο δρόμο. Πρόκειται για ένα μαύρο τούνελ γεμάτο με ολογράμματα που κοιτούν αδιάκριτα όσους περνούν από μέσα. Οι τοίχοι της σκοτεινής σήραγγας είναι γεμάτοι από εικόνες ανδρών που κάνουν σχόλια σε βάρος των διερχόμενων.
Οι φωνές ενεργοποιούνται μέσα από αισθητήρες τη στιγμή που περνάει μπροστά τους κάθε επισκέπτης. Η κακοφωνία καταλήγει με μια γυναικεία φωνή που ουρλιάζει «Είμαι η μητέρα σου, είμαι η αδερφή σου, είμαι η φίλη σου». Το έργο ονομάζεται «Αρσενική ποίηση» και προκάλεσε το ενδιαφέρον βουλευτών, ακτιβιστών και θυμάτων παρενόχλησης και κακοποίησης.
Υπάρχουν στοιχεία υπερβολής στην εγκατάσταση; Προφανώς. Δεν είναι η καθημερινότητα κάθε γυναίκας σε μια δυτική μεγαλούπολη διαρκώς εφιαλτική. Γιατί όμως η περιγραφή αυτή ηχεί οικεία για κάθε γυναίκα; Γιατί περιστασιακά έχει βρεθεί σε αυτήν την θέση. Εχει περάσει μπροστά από αδιάκριτα ανδρικά βλέμματα, που την έχουν κάνει να νιώσει άβολα. Εχει σκεφτεί ότι δεν πρέπει να κάτσει μπροστά στο ταξί, έχει στριμωχτεί σε μέσα μεταφοράς προσέχοντας να μην ακουμπήσει κάποιον, έχει αισθανθεί κάτι ύποπτο να την αγγίζει από πίσω κι έχει γυρίσει τρομοκρατημένη για να βρεθεί αντιμέτωπη με το αθώο χερούλι μιας ομπρέλας. «Είμαι όμορφη; Είμαι χοντρή; Είμαι σκελετωμένη; Είμαι επιθυμητή; Είμαι αποτρόπαια; Είμαι ηλικιωμένη; Εχω ντυθεί πρόστυχα; Εχω ντυθεί συντηρητικά;» είναι μερικές από τις απορίες που περνούν αστραπιαία από το μυαλό της.
Η κατακλείδα είναι όμως κοινή: η ενοχή για κάτι ασαφές, αδιόρατο, που φυσικά δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα αλλά αποτελεί σταθερό «αξεσουάρ» του φύλου.
Στη Σκωτία έντονες συζητήσεις προκάλεσε η πρόσφατη αποστροφή της υπουργού Μεταφορών ότι έχει αισθανθεί στο παρελθόν ανασφάλεια στα τρένα της χώρας, που είναι γεμάτα «μεθυσμένους άνδρες». Μάλιστα πρότεινε να δημιουργηθεί ένα προστατευμένο βαγόνι για γυναίκες, στο οποίο θα μπορούν να καταφεύγουν όσες επιβαίνουσες αισθάνονται φόβο.
Η πρόταση ενόχλησε πολλούς και πολλές γιατί από τη μια μοιάζει να αποδέχεται ότι οι γυναίκες θα εξακολουθήσουν να νιώθουν ανασφάλεια στις δημόσιες συγκοινωνίες και από την άλλη θεωρεί ως μοναδική λύση το διαχωρισμό των φύλων και τον αποκλεισμό των γυναικών. «Οπισθοδρόμηση!» έσπευσαν να καταγγείλουν. «Είναι αυτό φεμινισμός;», αναρωτήθηκαν.
Πράγματι ο στόχος δεν είναι αυτός, να δημιουργηθούν ασφαλείς φούσκες, στις οποίες θα νιώθουν άνετα οι γυναίκες μεταξύ τους, μακριά από τους άνδρες σε μια επέκταση του σαουδαραβικού μοντέλου. Το ζητούμενο είναι τα φύλα να μην είναι ταυτισμένα με αλληλοσυγκρουόμενες έννοιες όπως βία/φόβος, κακοποίηση/ενοχή, θύτης/θύμα. Η αρσενική ποίηση δεν γράφεται μόνο στο σκοτάδι.
