the-x-file-αυτό-δεν-είναι-μια-γυναικοκτονία-296904
©Unsplash

Αυτήν τη φορά οι αρχές έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους, λένε κάποιοι. Συμβούλευσαν το θύμα οικογενειακής βίας να φύγει από το σπίτι και να μείνει κάπου αλλού, της έδωσαν πάνικ μπάτον σε περίπτωση που κινδυνεύσει και προσπάθησαν να συλλάβουν τον δράστη. Και τότε γιατί η γυναίκα αυτή είναι νεκρή τη στιγμή που συζητάμε για μια ακόμη φορά τα ίδια θέματα; Αν πρέπει δηλαδή να ορίζεται ως γυναικοκτονία αυτή και άλλες παρόμοιες δολοφονίες, αν εμπίπτει στην κατηγορία της έμφυλης βίας η επίθεση που προηγήθηκε, κατά πόσον είναι αποτελεσματικό το πρωτόκολλο δράσης που έχει μοιραστεί στην αστυνομία και αν οι αστυνομικοί είναι αρκετά εκπαιδευμένοι και ευαισθητοποιημένοι να χειρίζονται τέτοιου είδους περιστατικά. Στο Χ «τρεντάρει» η λέξη «δολοφονία». Η λέξη «γυναικοκτονία» ακολουθεί πέμπτη στη σειρά.

Η υπόθεση μου θυμίζει λίγο το έργο του ζωγράφου Ρενέ Μαγκρίτ «Η προδοσία των εικόνων»: Πάνω από μια καλοσχηματισμένη πίπα αναγράφεται η σημείωση «αυτό δεν είναι μια πίπα». Ωραία, ας πούμε ότι είναι περιττός ο ορισμός «γυναικοκτονία», όπως εξακολουθούν να διατείνονται κάποιοι αμετανόητοι κι ας γράψουμε πάνω από τη φωτογραφία του θύματος «Αυτό δεν είναι μια γυναικοκτονία». Το πρόσωπο της γυναίκας με τα κοντά μαλλιά από τη Σαλαμίνα λέει όμως ακριβώς αυτό: αν και μόλις 43 χρονών δεν ζει σήμερα, ΕΠΕΙΔΗ ήταν γυναίκα.

Το πρόβλημα είναι ενδημικό όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε πολλές κοινωνίες με ανάλογη άποψη για την θέση και την εικόνα της γυναίκας. Στην Ιταλία ένα νέο κορίτσι βρέθηκε νεκρό μία εβδομάδα αφότου εξαφανίστηκε. Δράστης ήταν ο πρώην σύντροφός της. Σε άρθρο της στην Κοριέρε ντε λα Σέρα η αδερφή της έγραψε: «Πολλοί σκιαγραφούσαν τις τελευταίες μέρες τον δράστη ως τέρας, ως άρρωστο. Δεν είναι όμως τέρας γιατί ένα τέρας αποτελεί εξαίρεση για μια κοινωνία. Αντίθετα είναι ένα υγιές τέκνο μίας πατριαρχικής κοινωνίας, στην οποία κυριαρχεί η κουλτούρα βιασμού…Η γυναικοκτονία είναι κρατική δολοφονία επειδή το κράτος δεν μας προστατεύει. Πρέπει να θεσπίσουμε σεξουαλική αγωγή και συναισθηματική εκπαίδευση στους ανηλίκους για να προλαβαίνουμε τέτοιου είδους εγκλήματα. Πρέπει να χρηματοδοτήσουμε κέντρα κατά της βίας, στα οποία οι πολίτες μπορούν να καταφεύγουν όταν χρειάζονται βοήθεια».

Με βάση τις διεθνείς υποχρεώσεις της και τη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης η χώρα μας θα έπρεπε να έχει πάνω από 1000 κλίνες σε ειδικούς ξενώνες για κακοποιημένες γυναίκες και έχει μόλις 450. Αρα εκατοντάδες θύματα ενδοοικογενειακής βίας παγιδεύονται σε κακοποιητικές σχέσεις. Οπως προκύπτει από χθεσινό τηλεγράφημα του Ασοσιέτεντ Πρες για τη βία κατά των γυναικών στα δυτικά Βαλκάνια, οι περισσότερες χώρες της περιοχής έχουν αυστηροποιήσει τη σχετική νομοθεσία, αλλά τα κενά στην εφαρμογή είναι το βασικό πρόβλημα. Μπορεί η Βοσνία π.χ. να ήταν από τις πρώτες χώρες που επικύρωσαν τη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, αλλά έκτοτε τα κρούσματα αυξάνονται σταθερά. «Δυστυχώς βλέπουμε πως στα Βαλκάνια η βία κατά των γυναικών είναι αποδεκτή. Είναι μια συμπεριφορά που δεν αποκηρύσσεται επαρκώς δημοσίως», σχολιάζει η Βάνια Μακάνοβιτς του Αυτόνομου Κέντρου Γυναικών στη Σερβία. «Πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να θεωρούν την ενδοοικογενειακή βία ως ιδιωτικό ζήτημα μεταξύ δύο ανθρώπων. Δεν καταλαβαίνουν ότι είναι κοινωνικό πρόβλημα».