«If you are going to San Francisco be sure to wear some flowers in your hair». O στίχος του Σκοτ Μακένζι μου είχε κολλήσει όταν την άνοιξη ανέβαινα τις ανηφόρες της καλιφορνέζικης πόλης για να χαζέψω τα στέκια των ροκάδων γύρω από το εμβληματικό σταυροδρόμι των οδών Χέιτ και Ασμπερι. Toν ξαναβρίσκω τώρα που διαβάζω το βιβλίο «Βελονιές της πρωτοπορίας» της Ζέφης Κόλια (εκδ. Μεταίχμιο 2023) στο κεφάλαιο για το μακρύ «Καλοκαίρι της Αγάπης» και θυμάμαι τους deadheads (φανατικούς οπαδούς του συγκροτήματος Grateful Dead) που έχουν χαράξει τα ονόματά τους στα δέντρα έξω από το παλιό σπίτι του Τζέρι Γκαρσία.
Kάθε κεφάλαιο του βιβλίου μου φέρνει στο νου μια μνήμη. Πάκο Ραμπάν ήταν το άρωμα που φορούσε επί χρόνια ο μπαμπάς μου. Ηταν βαρύ και πολύ αντρικό, ανάδιδε μια περίεργη, παρωχημένη ματσίλα, ξένη προς την προσωπικότητά του. Κι όμως: «Ο πατέρας του (Πάκο Ραμπάν) ήταν συνταγματάρχης του Δημοκρατικού Στρατού, εκτελέστηκε από τα φρανκικά στρατεύματα κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου» (σελ.146), εξηγεί η συγγραφέας. Πιερ Καρντέν ήταν τα μπλουζάκια που μου έφερνε από το Παρίσι. «Η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Γαλλία προκειμένου να αποδράσει από τη φασιστική λαίλαπα των μελανοχιτώνων του Μουσολίνι» (σελ.148), αφηγείται η Κόλια και κάπως τώρα εξηγείται κι αυτή η πατρική επιλογή της συγκεκριμένης μάρκας. Αραγε ήξερε τα βιογραφικά τους όταν ψώνιζε; Οποτε φορούσα μακρύ μαντίλι, η μαμά μου με προειδοποιούσε ότι θα σκοτωθώ σαν την Ισιδώρα Ντάνκαν. Εχω δεκάδες φουστάνια, παντελόνια και πουκάμισα του Ιβ Σεν Λοράν, αλλά εκείνος είχε πει πως «το μόνο που χρειάζεται μια γυναίκα για να είναι κομψή είναι ένα παντελόνι, ένα πουλόβερ και μια καμπαρντίνα» (σελ.143).
To «Kαλημέρα θλίψη» ήταν από τα πρώτα βιβλία που διάβασα και εμβαπτίστηκα στον σαγκανικό τρόπο ζωής, «του ηδονιστή εφήβου, παράδειγμα προς μίμηση για τους μοντέρνους τινέιτζερ» (σελ.108). Μνημονεύονται επίσης ο Φερέ (είχε μείνει στο ίδιο σπίτι που νοίκιαζα τα καλοκαίρια στη Μύκονο ή μήπως το ονειρεύτηκα;), ο Τζέιμς Ντιν στο «Επαναστάτης χωρίς αιτία» (είχα τη φάτσα του πάνω στην κασετίνα μου), ο Μικ Τζάγκερ (τον είδα να λικνίζει τα οπίσθιά του στο Ολυμπιακό Στάδιο ένα μήνα αφότου γέννησα), η Βίβιαν Γουεστγουντ (πήγα το παιδί στο πρώτο fashion show του όταν ήταν εφτά για να αποκτήσει γούστο κι αναρχία).
Ανέκαθεν είχα μανία με τη μόδα, αλλά αυτό μου δημιουργούσε μια ενοχή, αυτήν της ελαφρότητας και του χασομεριού, της ενασχόλησης με τα επιφανειακά και τα αναλώσιμα. Γι’ αυτό μου προκαλεί μεγάλη ανακούφιση όταν το πάθος μου νομιμοποιείται, ενδύεται το μανδύα της τέχνης, της λογοτεχνίας και της ιστορίας, μεταμορφώνεται σε μνήμη και γίνεται ζωή.
