Η Kristen Roupenian δεν πιστεύει ότι είμαστε εγγενώς κακοί

Η μαζική ανταπόκριση στο διήγημα εξηγείται μάλλον από το γεγονός ότι σχεδόν κάθε γυναίκα έχει βρεθεί σε παρόμοια θέση. Ένας άντρας, μια εξιδανίκευση του ρομαντικού έρωτα βασισμένη εν πολλοίς σε όλες αυτές τις εικόνες που καταναλώνουμε από τότε που παρακολουθούμε Rom-Coms και, ωπ, η χειρότερη σεξουαλική εμπειρία της ζωής μας γίνεται πραγματικότητα. Δεν είναι κάτι παράξενο: η Margot πλάθει μια εικόνα για τον Robert που απέχει δραματικά από την πραγματικότητα. Φταίει, άραγε, το internet γι’ αυτήν την τύποις αλλοτρίωση; Η Roupenian υποστηρίζει ότι «Δεν πρόκειται για κάτι καινούργιο. Το να νιώσεις έντονα συναισθήματα για κάποιον που δεν βλέπεις συνέβαινε πάντοτε, από τότε που περίμενες ευλαβικά να σου τηλεφωνήσει το αντικείμενο του πόθου σου» (Παρένθεση: το internet έφριξε που η συγγραφέας είχε το θράσος να βγαίνει με γυναίκα. Πώς τόλμησε; Πριν απ’ αυτό, μου εξομολογείται, δημοσιογράφοι τη ρωτούσαν: «Πείτε μας, γιατί οι άντρες και οι γυναίκες δεν τα βρίσκουν;» «Από που προκύπτει όμως ότι μπορεί να έχω την απάντηση σ’ αυτή την ερώτηση;» αναρωτιέται. Κλείνει η παρένθεση). 

Αυτό που ίσως παραξενέψει τους αναγνώστες της Roupenian είναι ότι η συλλογή διηγημάτων της αντλεί στοιχεία κυρίως από τη λογοτεχνία τρόμου, με μερικές ενέσεις gothic, παρά το ‘’σχεσιακό’’ περιτύλιγμα. Είτε πρόκειται για τον Ted που ονειρεύεται ότι μαχαιρώνει γυναίκες στα γεννητικά τους όργανα όταν κάνουν σεξ, την ανώνυμη, λεπτεπίλεπτη κοπέλα που επιμένει πως θέλει να την κλωτσήσουν αφού τη γρονθοκοπήσουν για να ερεθιστεί πριν την ερωτική πράξη ή την Ellie που λατρεύει να δαγκώνει από παιδί και η μετάβαση στον κόσμο των ενηλίκων και των κανόνων δεν είναι για εκείνη παιχνιδάκι, η Roupenian εμπνέεται από αυτό που μας φέρνει σε αμηχανία και μας αναστατώνει. «Στη λογοτεχνία τρόμου το πιο σημαντικό είναι η δημιουργία μιας ατμόσφαιρας και ενός συναισθήματος εγκλωβισμού. Υπάρχει μόνο ένας δείκτης επιτυχίας: είτε σε τρομάζει είτε όχι», τονίζει. 

Το internet δεν λυπάται κανέναν. Σίγουρα όχι την πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέα που πασχίζει να πείσει 2 εκατομμύρια ανθρώπους ότι το έργο της είναι μυθοπλαστικό και όχι προσωπική μαρτυρία. «Θέλω να γίνει κατανοητό ότι διαχωρίζω το βιβλίο από την προσωπική μου ηθική. Δεν πιστεύω πως οι άνθρωποι είναι εγγενώς κακοί. Το μόνο που έκανα ήταν να γράψω ένα βιβλίο με ιστορίες τρόμου που εξετάζουν τις σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Νομίζω ότι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους που αντιμετωπίζει κάποιος είναι να πειστεί για την ίδια του την καλοσύνη, να είναι ηθικά βέβαιος και να επαναλαμβάνει στον εαυτό του “είμαι ένας καλός άνθρωπος”», λέει. Αυτό συμβαίνει στη Margot; «Κατά έναν τρόπο η Margot δεν θέλει να είναι ο τύπος που θα αλλάξει γνώμη για το αν θα κοιμηθεί με κάποιον αφού αυτός βγάλει τα ρούχα του. Θέλει να είναι καλύτερη. Είναι μια εύλογη ευχή. Αλλά τι να κάνουμε, δεν είναι ο καλός άνθρωπος, αλλά αυτή που είναι. Αποτελεί ένα πρόβλημα αυτό. Γιατί όλοι είμαστε ένα μείγμα χαρακτηριστικών και, αν δεν αναγνωρίσουμε την κακή πλευρά μας ή προσπαθήσουμε να τη δικαιολογήσουμε, μπορεί να οδηγηθούμε σε πολύ επικίνδυνα μονοπάτια», εκτιμά.

Η Roupenian μοιάζει να ακολουθεί το δρόμο που χάραξαν συγγραφείς όπως η Shirley Hardie Jackson (Ζούσαμε πάντα σ’ ένα κάστρο, 1962, εκδ. Μεταίχμιο) και η Joyce Carol Oates (Where Are You Going, Where Have You Been?, 1966), οι οποίες ασχολήθηκαν με δαιμονικά στοιχεία κατά τη διάρκεια της εφηβείας και της ενηλικίωσης. «Πώς μαθαίνεις τους κανόνες στους οποίους υπακούς όταν γίνεσαι ενήλικας; Πιστεύω ότι διδάσκεσαι πολλά από τις ιστορίες και τις εμπειρίες που ζεις γύρω στα 11, 12, 13 σου, όταν είσαι ένα πράγμα τη μία μέρα και κάτι άλλο την επόμενη. Πριν επιλέξεις με κάποιον τρόπο ένα χαρακτήρα και πορευτείς με αυτόν», λέει. Ναι, αλλά είμαστε ένας άνθρωπος; Δεν συμβαίνει να αναρωτηθούμε κάποια στιγμή «Πώς βρέθηκα εδώ; Ποια είμαι;» τη ρωτώ. «Νομίζω πως επενδύουμε σε μια ιστορία που λέμε στον εαυτό μας, ότι είμαστε ο ευαίσθητος ή ο φιλόδοξος τύπος, και αγνοούμε άλλα στοιχεία που δεν κολλάνε με τη θεωρία την οποία έχουμε διαμορφώσει για τον εαυτό μας. Ναι, υπάρχουν πολλές στιγμές που οι χαρακτήρες αναρωτιούνται πώς διάολο βρέθηκαν εκεί, όπως η Margot», απαντά.  

Αν η Margot ενσάρκωσε τη νεαρή μεσοαστή, οι Robert αυτού του κόσμου προσβλήθηκαν από την απεικόνιση του μεσοαστού μεσήλικα άντρα. «Αν νιώθει έτσι, πώς τολμάει να μην του το πει;» είπαν πολλοί. «Αν ένας άντρας έλεγε ότι αηδίασε με το γυμνό σώμα μιας 35χρονης, θα τον είχαμε λιθοβολήσει. Αλλά στη Margot επιτρέπονται τέτοια σχόλια», αγανάκτησαν άλλοι. Κάποιοι, βέβαια, σάστισαν ή βάλθηκαν να καταλάβουν. Γιατί, πράγματι, η Roupenian ανοίγει έναν αποκαλυπτικό διάλογο με τρόπο σαδιστικό, που συνεχίζει μια συζήτηση την οποία εγκαινίασαν η Sheila Heti (How should a person be?, Henry Holt and Company 2012), η Rachel Cusk (Περίγραμμα, εκδ. Gutenberg) ή ακόμα η πιτσιρίκα Sally Rooney (Conversations with Friends, Faber and Faber 2017, Normal People, Faber and Faber 2018). Και αυτή είναι μόνο η αρχή.

*Το διήγημα Cat Person περιλαμβάνεται και στο βιβλίο της συγγραφέως, You Know you Want This.