ιωάννα-παππά-η-μονιμότητα-μου-προκαλ-224594
©Thanassis Krikis/10 AM

Εκείνη τη μέρα η Ιωάννα ένιωθε κάπως απαισιόδοξη. «Αφού καταδικάσαμε τη βία με όλους τους τρόπους και μιλήσαμε για ανθρώπινα δικαιώματα, έρχεται ένας φρικιαστικός πόλεμος να μας δείξει ότι ο “ανεπτυγμένος” άνθρωπος δεν έχει κάνει βήμα προς τα εμπρός. Ζούμε βαθιά μέσα σε μια ψευδαίσθηση δημοκρατίας και ελευθερίας. Παλεύουμε στην καθημερινότητά μας να ακουστούν πράγματα πολύ σημαντικά, τα οποία είναι τίποτα μπροστά σε όσα συμβαίνουν αυτή τη στιγμή».

Φέτος, για πρώτη χρονιά ένιωσε ότι δεν της ήταν το ίδιο σημαντικό να υπάρχει πάνω στη σκηνή. «Με είδα να χάνω την πίστη μου σε αυτό που κάνω. Όχι γιατί φταίει το θέατρο, ίσα ίσα. Δεν θα μπορούσα να μην είμαι ηθοποιός. Για μένα αυτό το επάγγελμα έχει μια ιερότητα. Η ζωή μερικές φορές μπορεί να απογυμνώνει τα πράγματα και να τα βλέπεις στη ρεαλιστική τους εκδοχή. Για να αντέξεις, την κοιτάς από πολλές πτυχές. Καμιά φορά χρειάζεται να ωραιοποιήσεις την πραγματικότητα για να την ανεχτείς. Έρχονται όμως στιγμές που δεν μπορείς να ωραιοποιήσεις τίποτα. Είναι μια παράξενη γείωση αυτή. Δεν σημαίνει ότι θα κρατήσει για πάντα. Όταν συμβαίνει, όμως, είναι σαρωτική».

Αν ένας ηθοποιός πρέπει να φλέγεται εσωτερικά με φαινομενική άνεση εξωτερικά, όπως έλεγε ο Τσέχοφ, η Ιωάννα το πετυχαίνει. Μιλάει με φωνή στέρεα, καθαρή, καλοσυνάτη. Ένας άνθρωπος μετρημένος, που ξέρει τι του γίνεται. Αυτό –ίσως να– είναι το μυστικό της επιτυχίας της. «Αυτό που έχει συμβεί γενικότερα στη ζωή μου το τελευταίο διάστημα είναι ότι δεν έχω χώρο για περιττά πράγματα. Δεν μου αρέσει να σπαταλάω τον χρόνο μου πια. Νεότερη, είχα μια ψυχική διαθεσιμότητα σχεδόν για τα πάντα, έναν ενθουσιασμό να χαρίζω τον χρόνο μου». Τώρα, πού τον χαρίζει; «Έχω γίνει μητέρα και σ’ αυτή τη συνθήκη αφιερώνω τις περισσότερες ώρες μου. Επαναπροσδιορίζεσαι με τη μητρότητα, θες δεν θες. Νιώθεις μια περίεργη δύναμη, που μάλλον σε κάνει πιο συνειδητοποιημένο σε σχέση με τις ανάγκες σου».

Ιωάννα Παππά: “Η μονιμότητα μου προκαλεί δυσφορία”-1
©Thanassis Krikis/10 AM

Κάποια στιγμή ήρθε αντιμέτωπη και με την απλουστευμένη πεποίθηση του «μια γυναίκα μετά τα 40 δεν πρέπει να κάνει παιδιά». «Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και δυστυχώς δεν μπορείς να προσεγγίζεις αυτά τα θέματα με γενικεύσεις. Το πιο σημαντικό για μένα είναι ο άνθρωπος που θα φέρει στον κόσμο ένα παιδί να μπορέσει να παραμείνει χαρούμενος και ευτυχισμένος. Να μη δυστυχήσει μετά. Να έχει διασφαλίσει από πριν ότι η ψυχική του κατάσταση είτε θα παραμείνει καλή είτε θα βελτιωθεί. Βλέπω πολλούς δυστυχισμένους γονείς και πολλά δυστυχισμένα παιδιά γύρω μου. Μεγαλώνοντας ένα παιδί, καταλαβαίνω πόσο εύκολο είναι, τελικά, να καταστρέψεις έναν άνθρωπο, ειδικά σ’ αυτές τις μικρές ηλικίες. Αν υπάρχει συνειδητή ανάγκη για μοίρασμα και αγάπη, δεν παίζουν ρόλο ούτε η ηλικία, ούτε το φύλο, ούτε η οικονομική κατάσταση αυτού που θέλει να μεγαλώσει ένα παιδί».

Πρόσφατα είδε μια ταινία στην οποία η πρωταγωνίστρια αναρωτιόταν «Ποια είμαι;», με τον συμπρωταγωνιστή της να της απαντά πως πρέπει να μάθει να συμβαδίζει με αυτό που έχει γίνει. Η πρόσφατη απώλεια της μητέρας της και ο ερχομός του παιδιού της έκαναν κι εκείνη να θέσει ένα παρόμοιο ερώτημα στον εαυτό της. «Τέτοια γεγονότα, μεγάλης χαράς ή μεγάλης λύπης, σε χτυπάνε στο κέντρο σου, κάνοντάς σε να αναρωτηθείς για το νόημα της ύπαρξής σου, τι κάνεις εδώ, ποιος είσαι. Ως άνθρωπος, είχα πάντα έναν διάλογο με τέτοια ζητήματα, ούτως ή άλλως. Είναι διαφορετικό όμως να κάνεις υποθέσεις για κάτι και διαφορετικό να το βιώνεις. Σίγουρα κλονίζεσαι. Είναι κάτι που από τη μία μπορεί να σε εξελίξει και από την άλλη να σε καθηλώσει», λέει.

Αυτές τις μέρες κάνει πρόβες για το Labor, παράσταση-θρίλερ για μια βίαιη γέννα κι ένα σπίτι που σαν μαύρη τρύπα ρουφάει το παιδί. «Είναι ένα πολύ έξυπνο κείμενο που μιλάει πολύ βαθιά για θέματα όπως η απώλεια, το γήρας, η μητρική αγάπη», εξηγεί. Το καλοκαίρι θα τη δούμε ξανά στην Επίδαυρο, ως Κλυταιμνήστρα στην Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. «Επιχειρούμε μια ιδιαίτερη προσέγγιση, στο πλαίσιο της οποίας δεν έχουν σημασία οι πραγματικές ηλικίες των ρόλων», τονίζει. Απωθημένα σε ρόλους έχει, άραγε; «Δεν πρόλαβα να παίξω Ιουλιέτα! Μπορεί να τη σκηνοθετήσω κάποια στιγμή. Δεν έχω απωθημένα, αλλά η Λαίδη Μακμπέθ θα ήθελα κάποτε να μου τύχει».

Ο πειραματισμός στο θέατρο τη γοητεύει. «Ποτέ δεν με ένιωθα ούτε απόλυτα γυναίκα ούτε απόλυτα αγόρι. Πάντα με ενδιέφερε ο άνθρωπος, τον οποίο θέλω να προσεγγίζω απ’ όλες τις πλευρές. Γι’ αυτό έχω παίξει και το αγόρι στο θέατρο. Μου αρέσει να παίζω με την ηλικία, το φύλο, την εμφάνιση, τον οριακό χαρακτήρα. Μου αρέσει να βαδίζω στο άγνωστο στη δουλειά μου. Δεν φοβάμαι. Η μονιμότητα μου προκαλεί δυσφορία. Με περιορίζει ψυχολογικά να ξέρω τι με περιμένει. Μου προκαλεί πανικό».

Ιωάννα Παππά: “Η μονιμότητα μου προκαλεί δυσφορία”-2
©Thanassis Krikis/10 AM

Η εικόνα που έχει για τον εαυτό της ταυτίζεται με αυτήν που έχουν οι άλλοι για εκείνη; «Δεν με παρασύρουν όσα μπορεί να σκέφτονται οι άλλοι για μένα, δεν στοχεύω σ’ αυτό, αλλά σ’ εκείνα που εγώ θέτω στον εαυτό μου ως προσωπικούς στόχους.

Το “μπράβο γι’ αυτό που έκανες” ή το “χάλια το έκανες” θα το πω εγώ. Η κρίση των άλλων για μας δεν μπορεί παρά να είναι περιορισμένη. Μου είναι πολύ ευχάριστο αν αυτό που εκπέμπω είναι θετικό, αλλά δεν επιδιώκω όλοι να έχουν καλή γνώμη για μένα. Αυτό μπορεί να με κάνει άτολμη, δυστυχισμένη. Χαίρομαι όταν ακούω θετικά σχόλια για την υποκριτική μου και λιγότερο για την εξωτερική μου εμφάνιση. Γι’ αυτή δεν μπορώ να κάνω και πολλά πράγματα. Άσε που, αν επενδύσω ψυχολογικά στο να δείχνω νέα, δεν ξέρω πώς θα επιβιώσω μετά. Βλέπω ότι μεγαλώνω. Βλέπω τη φθορά. Είναι αναπόφευκτη».

Με αποχαιρετά χαμογελαστή, με τη φωνή της να μαρτυρά ότι βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο. Αν κάτι δεν έχει φθαρεί μέσα στα χρόνια που τη συναντώ, είναι η επιθυμία της να κάνει τα πράγματα να ανθίζουν.

*Η Ιωάννα Παππά πρωταγωνιστεί στην παράσταση Labor της Ανθής Τσιρούκη, σε σκηνοθεσία Έμιλυς Λουίζου, μαζί με τον Στέλιο Μάινα και τον Ορέστη Χαλκιά (3/5 έως 5/6 στο θέατρο Πορεία, poreiatheatre.com). Το καλοκαίρι θα ερμηνεύσει την Κλυταιμνήστρα στην Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη (Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, 19 και 20/8).