η-gay-διευθύντρια-της-vogue-που-άνοιξε-δρόμο-γ-145616
©© Georges Lepape

Το 1922 η Dorothy Todd, μια gay γυναίκα στα σαράντα της «γεμάτη ενέργεια, γεμάτη ιδιοφυΐα» όπως την χαρακτήρισε η συγγραφέας Rebecca West, έγινε η δεύτερη Διευθύντρια της βρετανικής Vogue. Η βοηθός της ήταν μια κομψή 24χρονη Αυστραλή ονόματι Madge Garland και κατά τη διάρκεια της θητείας της Todd, οι δύο γυναίκες ερωτεύτηκαν. Συνοδοιπόροι τόσο στη ζωή όσο και στη δουλειά – η Garland ανέβηκε στις τάξεις ως συντάκτρια μόδας – ζούσαν μαζί στο Chelsea του Λονδίνου και διοργάνωσαν τα πιο πολυσυζητημένα πάρτι της πόλης. Μαζί μετέτρεψαν τη βρετανική Vogue από ένα περιοδικό για καπέλα και φορέματα, σε μια έκδοση με υψηλές πρωτοποριακές προθέσεις.

Υπό την οξυδερκή ηγεσία της Todd, τα άρθρα της μόδας συνυπήρχαν στις σελίδες του περιοδικού με άρθρα αφιερωμένα στη μοντέρνα τέχνη και λογοτεχνία. Έπεισε μεγάλους συγγραφείς, όπως τη Virginia Woolf, τη Vita Sackville-West, την Edith Sitwell και τον Nöel Coward να γράψουν άρθρα και δοκίμια, τη ζωγράφο Vanessa Bell να κάνει κριτική τέχνης, τη μυθιστοριογράφο Gertrude Stein να συνεισφέρει στην ποίηση και τον φιλόσοφο Aldous Huxley να γίνει τακτικός αρθρογράφος. Κάπως έτσι, έκανε τη βρετανική Vogue το πρώτο περιοδικό που παρουσίασε για πρώτη φορά έργο του Jean Cocteau και του Man Ray. Το όραμα της Todd για τη Vogue – με τη βοήθεια πάντα της Garland, η οποία της έφερνε συνεχώς νέους συνεργάτες, συμπεριλαμβανομένου του κορυφαίου φωτογράφου Cecil Beaton – ήταν απόλυτα μοντέρνο, έξυπνο και φιλοπερίεργο.

Η gay διευθύντρια της Vogue που άνοιξε δρόμο για τα LGBTQ+ δικαιώματα στα ’20s-1
©Madge Garland Archive, Royal College of Art Special Collections

Πολύ περισσότερο, ήταν μια έκδοση που απαντούσε στα αιτήματα της διαφορετικότητας, δίνοντας χώρο στην queer τέχνη και αισθητική να δείξει τη δυναμική της, καθορίζοντας παράλληλα την εδραίωσή της. Δυστυχώς, το project της ήταν βραχύβιο. Η Todd απολύθηκε το 1926 εξαιτίας της πτώσης των πωλήσεων, αλλά και από τη δυσαρέσκεια των προϊσταμένων της σχετικά με τη ριζοσπαστική κατεύθυνση στην οποία ήθελε να εντάξει τη Vogue. Μεταξύ 1924 και 1926, η Virginia Woolf έγραψε πέντε άρθρα για τη British Vogue. Ήταν πάντα αναποφάσιστη σχετικά με τη σχέση τέχνης και πωλήσεων, παρόλα αυτά απολάμβανε να λαμβάνει χρήματα για την εργασία της στη Vogue. Η σχέση της με το περιοδικό, την Todd και τη Garland (και οι δύο της έδιναν στιλιστικές συμβουλές και της αγόραζαν ρούχα), επηρεαζόταν κι αυτή από την αναποφασιστικότητά της, συνέβαλε όμως σε μεγάλο βαθμό στις λογοτεχνικές της ανησυχίες.

Το 1925, η Woolf έγραψε στο ημερολόγιό της: «Οι άνθρωποι έχουν πολλές καταστάσεις συνείδησης. Θα ήθελα να ερευνήσω τη συνείδηση του πάρτι και τη συνείδηση του ενδύματος». Αιτία γι’ αυτή την παρατήρηση ήταν σίγουρα η παρατήρηση της δικής της συμπεριφοράς ως κομμάτι της μόδας και πιο συγκεκριμένα η στάση της όταν βρέθηκε καλεσμένη σ’ ένα πάρτι που διοργάνωσε ο επικεφαλής φωτογράφος της Βρετανικής Vogue, Maurice Beck. Η επιθυμία της να διερευνήσει αυτές τις καταστάσεις συνείδησης οδήγησε σε μερικές συναρπαστικές διηγήσεις, συμπεριλαμβανομένου του The New Dress, ενώ αποτέλεσε μέρος της βάσης του Mrs Dalloway, ένα μυθιστόρημα με αρκετές queer ανησυχίες σχετικά με την επιφάνεια, το βάθος, το φόρεμα και την κοινωνική δυναμική ενός πολυαναμενόμενου πάρτι.

Η gay διευθύντρια της Vogue που άνοιξε δρόμο για τα LGBTQ+ δικαιώματα στα ’20s-2
©Madge Garland Archive, Royal College of Art Special Collections

Η Woolf θα αναφερθεί συχνά στο έργο της στη «συνείδηση του ενδύματος». Στο Orlando μιλά σχετικά με την ικανότητα των ενδυμάτων να «αλλάξουν την άποψή μας για τον κόσμο και την άποψη του κόσμου για εμάς». Οι παρατηρήσεις της σχετικά με τις προκλήσεις και τις περίπλοκες απολαύσεις των ρούχων, είναι εξαιρετικά μοντέρνες. Επιπρόσθετα, τα τελευταία χρόνια έχουν έρθει στην επιφάνεια συγκεκριμένες πτυχές της ζωής και της εργασίας της, ιδίως εκείνων που σχετίζονται με ζητήματα φύλου, σεξουαλικότητας και μόδας. Τον Σεπτέμβριο του 2016, ο Christopher Bailey της Burberry εμπνεύστηκε από τον Orlando της Woolf, αλλάζοντας το φύλο του, για να δημιουργήσει μια μπαρόκ συλλογή με πολλές δαντέλες, βολάν και μεταξωτά παντελόνια.

Η gay διευθύντρια της Vogue που άνοιξε δρόμο για τα LGBTQ+ δικαιώματα στα ’20s-3
©Getty Images

Νωρίτερα φέτος, η Clare Waight Keller αφιέρωσε το σόου της καλοκαιρινής συλλογής του Givenchy στην έντονη σχέση μεταξύ Woolf και Vita Sackville-West, έτσι όπως αποτυπώθηκε στις επιστολές τους. Έγραφε η Woolf σ’ ένα γράμμα της: «Άφησε τον άντρα σου και […] θα δειπνήσουμε μαζί στο ποτάμι, θα περπατήσουμε στον κήπο με το φως του φεγγαριού και θα επιστρέψουμε σπίτι αργά για να απολαύσουμε ένα μπουκάλι κρασί και να μεθύσουμε». Το αποκορύφωμα θα ήταν σίγουρα η φετινή έκθεση “About Time: Fashion and Duration” του Met που αναβλήθηκε. Αντλώντας στοιχεία από την κινηματογραφική μεταφορά του Orlando (1992) της Sally Potter, η Woolf επρόκειτο να χρησιμεύσει στην έκθεση ως «αφηγήτρια φάντασμα», με τα λόγια της να πλαισιώσουν την περίπλοκη σχέση της μόδας με το χρόνο.

Η gay διευθύντρια της Vogue που άνοιξε δρόμο για τα LGBTQ+ δικαιώματα στα ’20s-4
©Cecil Beaton

Είναι αξιοσημείωτο ότι αυτό το τρέχον ενδιαφέρον για τη Woolf είναι στενά συνδεδεμένο με τη δική της queer ταυτότητα. Το Orlando, εξάλλου, δεν αποτελεί μόνο μια εκπληκτικά σύγχρονη εξέταση της ταυτότητας φύλου, αλλά και μια ερωτική επιστολή προς την πολύπλοκη Sackville-West. Η μόδα συχνά θεωρείται καταφύγιο για όσους παραβιάζουν τις κανονιστικές προσδοκίες και συνεχίζει να καθορίζει τις ζωές εκείνων που αψήφησαν τη σύμβαση. Μια βιομηχανία φτιαγμένη από εφευρετικότητα και υψηλή φαντασία, μέσα στα χρόνια έχει προσελκύσει έναν τεράστιο αριθμό queer εκδοτών, συγγραφέων, φωτογράφων, σχεδιαστών και στιλιστών, υπεύθυνων για την ενίσχυση σπουδαίων ιδανικών.

Η gay διευθύντρια της Vogue που άνοιξε δρόμο για τα LGBTQ+ δικαιώματα στα ’20s-5
©Cecil Beaton

Η queer ιστορία της Vogue, τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και αλλού, συνεχίζεται σήμερα. Ευτυχώς, τώρα μπορεί να διερευνηθεί και να αναγνωριστεί με πολύ πιο ξεκάθαρους όρους. Η σειρά Feminine/Masculine της Vogue Italia, για παράδειγμα, στοχεύει στη διερεύνηση της εξέλιξης της ταυτότητας των φύλων μέσω ενός τρέχοντος φωτογραφικού έργου. Τρανσέξουαλ μοντέλα, όπως η Valentina Sampaio, κλείνουν μεγάλες καμπάνιες και εξώφυλλα Vogue, ενώ η επιρροή της λεσβιακής αισθητικής στις εικόνες προβάλλεται ανοιχτά αντί να κρύβεται κάτω από τις γραμμές. Είναι ένας κόσμος απόλυτα εναρμονισμένος με το μοντέρνο πνεύμα της Dorothy Todd σχεδόν έναν αιώνα πριν. Η βιομηχανία χρωστάει πολλά στην Todd, όπως και σε πολλές άλλες αλλόκοτες για την εποχή τους προσωπικότητες, που διαμόρφωσαν το παρελθόν αλλά και το μέλλον της μόδας με όραμα την ελευθερία.

Διαβάστε επίσης | Ένα γυναικείο task force ενάντια στη βία