Οι βαλίτσες έχουν συγκεντρωθεί στο κέντρο του σαλονιού. Από ένα συγκινητικό ποίημα -που ξεκινάει με το «κάθε νεοσσός πρέπει κάποια μέρα να πετάξει και να αφήσει τη φωλιά»- μέχρι ένα γιγα-κουτί με προφυλακτικά, περιέχουν τα απολύτως απαραίτητα για το επόμενο κεφάλαιο ζωής της Mabel, πρωτοετούς πλέον φοιτήτριας στο New York University. Η μετάβαση στη νέα της ζωή δεν θα πάρει πολλή ώρα, η φοιτητική εστία είναι μόλις πέντε τετράγωνα από το οικογενειακό διαμέρισμα στο Μανχάταν. Οι πρώτοι αποχαιρετισμοί έχουν τελειώσει, και όμως, μέσα στην πρώτη κιόλας ώρα διαμονής στο νέο της δωμάτιο, η μητέρα της, Jamie, της χτυπάει την πόρτα.
Κλασικό feel–good αμερικανικό sitcom, το Mad About You με πρωταγωνιστές την Helen Hunt και τον Paul Reiser ξεκινάει την τελευταία του τηλεοπτική σεζόν με το άδειασμα της φωλιάς. Ναι, εκείνο το περίφημο σύνδρομο που «χτυπάει» κάθε οικογένεια και γονιό όταν το παιδί του φεύγει από το σπίτι – για σπουδές, για δουλειά, για να ζήσει κάτω από άλλη στέγη. Τι θα συμβεί σε εκείνους που μένουν πίσω; Τα δάκρυα που συχνά τρέχουν είναι από χαρά ή από λύπη; Ως μητέρες, είμαστε έτοιμες για μια μετα-μητρότητα;
Πρόσφατα άκουγα ένα podcast γύρω από το θέμα και αναζήτησα μια από τις συνομιλήτριες. Η Jodi Silverman ζει σε ένα προάστιο στη Φιλαδέλφεια των Ηνωμένων Πολιτειών και τα τελευταία χρόνια αφιερώνει μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς της σε μητέρες οι οποίες βιώνουν το σύνδρομο της άδειας φωλιάς. Η απάντησή της στο εισαγωγικό μου μήνυμα ήταν άμεση. «Υπήρξε μια στιγμή, σε ένα ήσυχο μέρος, που συνειδητοποίησα ότι και τα δύο μου παιδιά θα έφευγαν από το σπίτι, κάτι που με έκανε να αναρωτηθώ: “Αυτό με το οποίο ασχολούμαι σήμερα -τότε ήταν οι επαγγελματικές εκτυπώσεις- θα είναι αρκετό όταν θα έχουν φύγει τα παιδιά;”. Η απάντησή ήταν ένα βροντερό όχι!» μου λέει. «Όταν παρουσιάστηκε μια νέα επαγγελματική ευκαιρία, είπα ναι. Βρέθηκα εκτός comfort zone, όμως πέρα από τον φόβο υπήρχε η χαρά και ο ενθουσιασμός. Μια φρέσκια ενέργεια για ζωή». Το 2016, η Silverman ίδρυσε την πλατφόρμα Moms Who Dare – μαμάδες που τολμούν. Ταξιδεύει συχνά ως ομιλήτρια, ενώ ως ενθουσιώδης life coach -«προπονήτρια ζωής»- συμβουλεύει γυναίκες οι οποίες βιώνουν κάτι που έζησε το ίδιο έντονα και η ίδια. Το σύνδρομο της άδειας φωλιάς δεν είναι σκέψεις-φόβοι-συναισθήματα «πολυτελείας», αλλά κάτι βαθιά ανθρώπινο και ουσιαστικό.
«Υπάρχουν τρία χαρακτηριστικά συναισθήματα σε σχέση με το σύνδρομο της άδειας φωλιάς», μου εξηγεί η ψυχοθεραπεύτρια-εργασιακή ψυχολόγος και ιδρύτρια της συμβουλευτικής εταιρείας WorkWise, Ντέπη Χατζηβασιλείου. «Είναι η θλίψη, το άγχος και το συναίσθημα ότι κάποιος δεν ξέρει πώς να ορίσει τον εαυτό του, γιατί χάνεται ο σκοπός του. Αυτά είναι ορατά με το “καλημέρα σας” – από την πρώτη κιόλας μέρα που είναι άδειο το σπίτι. Όλο αυτό συνδέεται με τη διαδικασία των τριών σταδίων: στην αρχή εμφανίζεται το πένθος, μετά αισθάνεσαι ανακούφιση, ενώ αργότερα έρχεται η χαρά. Γιατί συνειδητοποιείς ότι μπορείς να κάνεις πράγματα. Και αυτό έχει να κάνει με την ηλικία, αλλά και με την υγεία. Πολλές έρευνες δείχνουν ότι άνθρωποι που έχουν μεγαλώσει καλά τα παιδιά τους και είναι τώρα μόνοι τους μπορεί να είναι πιο χαρούμενοι από εκείνους που έχουν ακόμα παιδιά στο σπίτι». Μου μιλάει εκ πείρας – επαγγελματικής αλλά και προσωπικής. Μητέρα τριών παιδιών η ίδια, μοιράζεται τώρα την οικογενειακή στέγη με την κόρη της, καθώς οι δύο μεγαλύτεροι γιοι της σπουδάζουν εκτός Ελλάδος. Από την εμπειρία της, ποιο είναι ένα καλό σενάριο για την επόμενη μέρα; τη ρωτάω. «Αν κάποιος είχε ενδιαφέροντα, είτε χόμπι είτε κοινωνικές συναναστροφές, είχε δηλαδή τρόπο να γεμίζει την ημέρα και πριν, τότε θα κάνει κάποια τράμπα σιγά σιγά. Εκεί που πήγαινε γυμναστήριο δύο φορές την εβδομάδα, τώρα μπορεί να πάει και πέντε. Εκεί που δεν προλάβαινε να δει φίλους παρά μόνο μία φορά στις 15 μέρες, τώρα μπορεί και πιο συχνά. Από εκεί που έφευγε πέντε η ώρα από το γραφείο, τώρα μπορεί να μείνει και μέχρι τις επτά. Αυτή είναι μια πλευρά της παραγωγικής εκδοχής. Γιατί υπάρχει και η άλλη, να κάνει δηλαδή κάποιος μια εντελώς νέα αρχή – σπουδές, καινούργιο χόμπι… Πρόσφατα μου έλεγε μια φίλη ότι ετοιμάζεται να ξαναρχίζει τη ζωγραφική», απαντά. Και επειδή κάποια στιγμή κάποια πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν, όλο αυτό δεν αφορά πλέον αποκλειστικά τη μητέρα. Αν τα παλαιότερα χρόνια ήταν εκείνη που πιθανότατα φρόντιζε για τα πάντα στο σπίτι, σήμερα που ρόλοι, ευθύνες και δραστηριότητες μοιράζονται, όλο και περισσότεροι μπαμπάδες έχουν την ευκαιρία να νιώσουν το σύνδρομο της άδειας φωλιάς στην πράξη.