Πριν λίγες μέρες όταν θέλησα να πάρω δώρο στην έφηβη βαφτησιμιά μου, ρώτησα μια φίλη με συνομήλικη κόρη τι αρέσει στα κορίτσια αυτής της ηλικίας. «Πήγαινε στο τάδε πολυκατάστημα, στο υπόγειο και θα δεις ένα ολόκληρο stand με κίτρινες κρέμες. Πάρε ο,τι βρεις. Θα το εκτιμήσει. Το έχει δει στο Tik Tok», είπε ξερά, εν είδει χρησμού. Πήγα, βρήκα το stand και γύρω γύρω διάφορους συγγενείς εφήβων σε απόγνωση που προσπαθούσαν να καταλάβουν γιατί τα κοριτσάκια των 13-16 ετών έχουν πάθει παράκρουση με τις συγκεκριμένες κίτρινες κρέμες. Πήρα τρεις, της άρεσαν όντως, τις είχε δει στο Tik Tok.
Αυτό το φαινόμενο «το είδα στο Tik Tok και το αγόρασα» το συναντάω όλο και συχνότερα τώρα τελευταία και μάλιστα με ολοένα και μεγαλύτερη ένταση και οικουμενικότητα. Στους New York Times π.χ. εξετάζεται κατά πόσον το κοκτέιλ χωρίς αλκοόλ «Κοιμισμένο κορίτσι» (Sleepy girl) που έχει γίνει εσχάτως viral στο Tik Tok αντιμετωπίζει πράγματι την αϋπνία, όπως διαφημίζει. Την ίδια στιγμή στην Wall Street Journal σοβαροί οικονομικοί αναλυτές αναρωτιούνται γιατί οι πωλήσεις των Stanley cups έχουν εκτοξευτεί κατά 1000% τα τρία τελευταία χρόνια, από όταν διάφοροι τινέιτζερς αποφάσισαν ότι το θερμός που κρατούσε ζεστό τον καφέ του προπάππου τους πριν έναν αιώνα είναι κουλ σε φούξια και θαλασσί κι άλλες 67 αποχρώσεις. Η υστερία που έχει καταλάβει πλέον όχι μόνο τη Gen Z αλλά και όλους τους καταναλωτές-χρήστες των σόσιαλ μίντια με τα συγκεκριμένα ανοξείδωτα φλασκιά με ενσωματωμένο καλαμάκι είναι μεν προϊόν μάρκετινγκ, αλλά και αυτή η τάση γιγαντώθηκε με τη βοήθεια του Tik Tok.
Το 60% των χρηστών της πλατφόρμας είναι ηλικίας 16-24 ετών και το 80% 16-34 ετών, ιδανικό κοινό δηλαδή για την προώθηση και εδραίωση καταναλωτικών συνηθειών. Δεν ισχυρίζομαι ότι μόνο το Tik Tok έχει φτάσει σε αυτό το σημείο κυνικής εμπορευματοποίησης της πλατφόρμας. Πριν από αυτό, υπήρχε π.χ. το Goop της Ουίνεθ Πάλτροου στο Instagram, ο επίμονος αλγόριθμος στο Facebook και οι προσωποποιημένες διαφημίσεις που σκάνε διαρκώς σε όλα τα ταϊμλάιν σου: λες π.χ. στην κολλητή σου ότι έχεις λιώσει τα Μπίρκενστοκ και δύο λεπτά αργότερα εμφανίζεται η σχετική καταχώριση στο feed σου. Οταν ακόμη ζούσαμε στα χρόνια της σοσιαλμιντιακής αθωότητας, γράφαμε γκρίκλις και η μεγαλύτερη αταξία μας ήταν να κάνουμε poke στο αγόρι που μας άρεσε, θεωρούσαμε ακράδαντα ότι όλο αυτό ξεκίνησε από έναν αντιδημοφιλή φοιτητή-ναι τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ εννοώ-που ήθελε μόνο να αγαπηθεί. Τελείως δωρεάν, από εκείνον για εμάς, μια ευγενική προσφορά του προς την ανθρωπότητα.
