Διαβάζω το Letters of note, μια συλλογή από επιστολές, με άξονα όλων τον έρωτα. Το ανοίγω κάθε φορά με χτυποκάρδι, κυρίως από τον φόβο μου. Ο οποίος είναι ο εξής: κάποτε οι άνθρωποι έγραφαν τέτοιες επιστολές, όχι αναγκαστικά με άξονα τον έρωτα, αλλά έγραφαν γενικά επιστολές -στους συντρόφους, στα παιδιά, στους γονείς, στους φίλους τους. Είμαστε τυχεροί και τυχερές που κάποιες από τις καλύτερες τέτοιες επιστολές τις έχουμε ανακαλύψει -σε μπαούλα και σοφίτες, σε κλειστούς φακέλους, σε διαθήκες και τραπεζικές θυρίδες, σε τάφους και σε απλά συρτάρια κομοδίνων. Ίσως οι άνθρωποι που τις έγραψαν να μην είχαν την πρόθεση ούτε καν την επιθυμία να τις διαβάσουμε εμείς, αλλά πάλι δεν τους κάνει μεγάλη διαφορά πλέον, κι εμείς τις διαβάζουμε, ανακαλύπτουμε τι ένιωσαν άλλοι άνθρωποι για πράγματα παρόμοια με αυτά που συμβαίνουν σ’ εμάς και νιώθουμε λιγότερη μοναξιά.
Θα μου πείτε, επιστολές εξακολουθούμε να γράφουμε, απλώς τις στέλνουμε ηλεκτρονικά, μέσω email. Ή κομματιαστά, σε μηνύματα. Μόνο που -και αυτός είναι ο φόβος μου- τα email και τα μηνύματά μας βρίσκονται εκεί που κανένας αναγνώστης με καλή πρόθεση δεν θα μπορεί ποτέ να τα διαβάσει όταν εμείς δεν θα είμαστε πια εδώ να πληκτρολογήσουμε τον κωδικό μας. Τα κείμενα, οι συνταγές, οι εξομολογήσεις, τα νέα, οι αφηγήσεις και τα παράπονά μας βρίσκονται μισο-αποθηκευμένα και μισο-σκορπισμένα στον κυβερνοχώρο και, αν δεν είμαστε υψηλού κινδύνου ακτιβιστές, ζάμπλουτες ή αρχηγοί κρατών (στην οποία περίπτωση όλο και κάποια χάκερ θα τα ξετρυπώσει, αν και όχι για να τα βγάλει σε βιβλίο), θα μείνουν για πάντα εκεί, τριπλοκλειδωμένα από ταυτοποιήσεις οχτώ βημάτων και διπλή κωδικοποίηση.
Θα μου πείτε, αυτό ισχύει για όλα τα κείμενά, τις φωτογραφίες, τα βίντεο και τα μεμοραμπίλιά μας. Θα σας πω ναι, αλλά περάσαμε δύσκολα φέτος, αφήστε με να μην αγχώνομαι για όλα την ίδια στιγμή.
Επίσης, σε ό,τι αφορά τα κείμενα τουλάχιστον, και αν μου επιτρέπετε, οι επιστολές είναι κατά πολύ ανώτερες, ως γραπτά, από τα ημερολόγια και τα βιβλία, τα μανιφέστα και τα απομνημονεύματα. Είναι ανώτερες γιατί συνδυάζουν την ειλικρίνεια και την αυθεντικότητα του προσωπικού με την οργάνωση και την προσοχή του κειμένου που έχει γραφτεί για χάρη κάποιου άλλου ανθρώπου. Η ευθύνη που έχουμε απέναντι στους αναγνώστες και τις αναγνώστριές μας, ακόμα και όταν γράφουμε ένα σημείωμα που θα κολλήσουμε στο ψυγείο με μαγνητάκι από το σουβλατζίδικο της γειτονιάς –«Μην ξεχάσεις το γάλα. Κατσικίσιο.»- μας κάνει πολύ πιο συγκεκριμένους, αποτελεσματικούς, ουσιαστικούς και διορατικούς γραφιάδες απ’ ό,τι όταν, με απόλυτη ελευθερία χώρου και χρόνου και παντελή απουσία ακροατηρίου γράφουμε ό,τι, μα ό,τι μας κατέβει στο κεφάλι. Και, φυσικά, όταν γράφουμε για να μας διαβάσει ένας άνθρωπος που ξέρουμε ή τελοσπάντων πιστεύουμε ότι μας αγαπά και μας εμπνέει ασφάλεια, γράφουμε -κατά κανόνα- πιο αληθινά και πρωτότυπα πράγματα απ’ ό,τι όταν προσπαθούμε να κρατήσουμε τις ισορροπίες απέναντι σε ένα μεγάλο, άγνωστο ή/και ανώνυμο αναγνωστικό κοινό.
Γιατί σας τα γράφω αυτά; Δεν ξέρω. Για να κάνουμε τα κουμάντα μας σε σχέση με το πού και πώς θα κληροδοτήσουμε τα ψηφιακά γραπτά μας. Για να φτιάξετε μια εφαρμογή που θα επιτρέπει στα παιδιά μας να μάθουν ποιοι και ποιες ήμασταν πριν έρθουν εκείνα στον κόσμο, πώς ερωτευτήκαμε, πώς απογοητευτήκαμε, πώς κλάψαμε και ξανασταθήκαμε στα πόδια μας. Για να βρούμε έναν τρόπο να διαβάσουν οι άνθρωποι, σε εκατό χρόνια από τώρα, τι στ’ αλήθεια ένιωθαν και τι σκέφτονταν οι μαμάδες μικρών παιδιών στην πανδημία του 2020, τι εξομολογούνταν η μία στην άλλη, με την οθόνη στη χαμηλότερη φωτεινότητα, όταν οι υπόλοιποι είχαν πάει για ύπνο. Για να μπορέσουν οι επόμενοι και οι επόμενες να μάθουν από τα λάθη όσων από εμάς κατέχουν θέσεις ευθύνης, από το ταλέντο όσων από εμάς γράφουν εξαίσια πράγματα που σου προκαλούν ρίγη, από τη ροή των πραγμάτων που δεν μπορούσαμε να δούμε ενόσω συνέβαιναν. Για να σκορπιστούν παντού οι επιστολές μας και να μην υπάρχει πια χώρος για μοναξιά.
Διαβάστε επίσης | Hard Things: Αγαπητή Ζήνα
