Fashion Scope: Η σύντομη ιστορία των τατουάζ στη μόδα

Ο Miyake, ο οποίος είχε παρακολουθήσει τις διαμαρτυρίες των φοιτητών το 1968, ήταν γνωστό πως δεν ενδιαφερόταν να ικανοποιεί τις επιθυμίες των ανώτερων στρωμάτων της κοινωνίας. Αντιθέτως, οραματιζόταν έναν κόσμο με μεγαλύτερη ενσωμάτωση, χρησιμοποιώντας ανατρεπτικά στοιχεία για να κάνει την υψηλή μόδα προσβάσιμη σε όλους, όχι μόνο σε ελάχιστους τυχερούς. Τα τατουάζ, τα οποία έγιναν νόμιμα στην Ιαπωνία το 1948, είναι ακόμη και σήμερα σε αρκετά μέρη της χώρας αρνητικά συνδεδεμένα με τη Υακuza (τα μέλη του ιαπωνικού οργανωμένου εγκλήματος). Τοποθετώντας αυτή την ανατρεπτική κουλτούρα στον πυρήνα της συλλογής του, ο Miyake έκανε τις πασαρέλες λιγότερο αποστειρωμένες, στρώνοντας τον δρόμο για έναν ουσιαστικό διάλογο μεταξύ των πεποιθήσεων και της μόδας.

Από το περιθώριο στις κυρίαρχες τάσεις

Ακολουθώντας τα βήματα του Miyake, από το τέλος της δεκαετίας ‘70 αρκετοί ακομη σχεδιαστές άρχισαν να περιλαμβάνουν σχέδια που παρέπεμπαν σε τατουάζ στις συλλογές τους. Από το ημιδιάφανο με τατουάζ top του Martin Margiela (1989) στη συλλογή Les Tatouages του Jean Paul Gaultier (1994) και την couture SS14 συλλογή Maison Margiela εμπνευσμένη από τον καλλιτέχνη τατουάζ Sailor Jerry – τα τατουάζ δεν ήταν στολίδια που κρύβονταν από τα ρούχα πλέον, αλλά στόλιζαν τα ίδια τα ρούχα.

Παρομοίως, αρκετά brands πιο ευρέως προσβάσιμα στην αγορά άρχισαν να χτίζουν ένα πιο επαναστατικό ύφος, αξιοποιώντας τη νέα αγάπη της μόδας για καθετί ανατρεπτικό. Το αμερικανικό brand Von Dutch ήταν ένας φόρος τιμής στον μηχανικό μοτοσυκλετών και καλλιτέχνη Kenny Howard (που είχε το παρατσούκλι Von Dutch) και έγινε εξαιρετικά δημοφιλές το 2000, όταν ο Γάλλος στυλίστας Christian Audigier ανέλαβε να δώσει φρέσκο αέρα στο brand. O Audigier τόνισε το χαρακτηριστικό στυλ του Howard, με όλη την κουλτούρα των μοτοσυκλετιστών, τα χαρακτηριστικά καπέλα και τα ξεθωριασμένα t-shirts με το logo του brand, καθώς και το πλέον διάσημο “flying eye” τατουάζ. Από την Britney Spears και τη Gwen Stefani μέχρι τον Fred Durst, το Von Dutch είχε – τι ειρωνεία! – γίνει σύμβολο του καλού γούστου στο ξεκίνημα της νέας χιλιετίας.

Το 2004 ο Audigier έφυγε από το brand Von Dutch για να πάει στο brand που θα γινόταν ένα παγκόσμιο φαινόμενο και ένας ενδυματολογικός οδοστρωτήρας αξίας εκατομμυρίων δολαρίων: το ομώνυμο brand του τατουάζ καλλιτέχνη Ed Hardy, με τα κραυγαλέα σχέδια, τις γεμάτες piercing καρδιές που έβγαζαν φλόγες και τις χαρακτηριστικές γραμματοσειρές κοσμημένες με πολύχρωμες πέτρες.

Και τα δύο brand, αδιαμφισβήτητα προϊόντα της εποχής τους, σηματοδότησαν μία ξεκάθαρη τάση: το body art είχε ανέβει στη high street και ήταν ένδειξη μιας ατομικότητας που δεν αγοράζεται από τα ράφια. Τα τατουάζ δεν ήταν πια συνδεδεμένα με όσους ζούσαν στο περιθώριο ή πέρα από τον νόμο, αλλά ένα αποδεκτό μέσο ασυμβίβαστης έκφρασης του εαυτού.

Covered up: τατουάζ σε εξώφυλλα περιοδικών

Παρόλο που η μόδα είχε μετατρέψει τα τατουάζ σε επιθυμητό ενδυματολογικό εύρημα, πολύ λίγα σώματα με τατουάζ είχαν κοσμήσει τα εξώφυλλα περιοδικών μόδας μέχρι το 2010.

Σήμερα, σχεδόν κανείς δεν εκπλήσσεται όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο: ένα μικρό κομμάτι από το τατουάζ στην πλάτη της Lady Gaga (American Vogue, Οκτώβριος 2018), το τατουάζ με Σανσκριτικά της Katy Perry (Vogue Japan, Σεπτέμβριος 2015), η μικρή καρδιά που κοσμεί ένα δάχτυλο στο χέρι της Ariana Grande (British Vogue, Ιούλιος 2018). Αλλά τα μεγάλα τατουάζ ή η απροκάλυπτη επίδειξή τους έμεναν για τις μέσα σελίδες των καταξιωμένων περιοδικών ή μόνο για τα περιοδικά που θεωρούνταν περισσότερο εναλλακτικά και ακραία.

Μέχρι το περίφημο εξώφυλλο της American Vogue τον Μάρτιο 2019 με τον Justin και την Hailey Bieber, το οποίο πιθανόν να είναι από μόνο του υπεύθυνο για να γίνουν και τα μεγαλύτερα τατουάζ κατάλληλα και για τα εξώφυλλα των περιοδικών μια για πάντα. Αντίστοιχα, το εξώφυλλο της British Vogue τον Μάιο 2020 με τη Rihanna έγραψε ιστορία θέτοντας δύο ρεκόρ ταυτόχρονα: όχι μόνο ήταν το πρώτο Vogue εξώφυλλο που είχε ένα τατουάζ στο πρόσωπο σε απόλυτα κοντινό πλάνο (φιλοτεχνημένο από τη Βρετανή makeup artist Isamaya Ffrench), αλλά ήταν και η πρώτη φορά που μία γυναίκα φορούσε durag στο εξώφυλλο της British Vogue.

Προσωρινή μονιμότητα

Μπορεί τα τατουάζ να έχουν γίνει αποδεκτά από την κοινωνία στις περισσότερες χώρες του κόσμου, με τα εξώφυλλα των περιοδικών να αποτελούν το τελευταίο προπύργιο που έπεσε, αλλά είναι σημαντικό να τονιστούν οι μεγάλες πολιτισμικές διαφορές που επικρατούν μέχρι και σήμερα. Υπάρχουν ακόμη αρνητικοί συνειρμοί για τα τατουάζ σε χώρες όπως η Ιαπωνία, το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Βόρεια Κορέα. Στον μεγαλύτερο, όμως, βαθμό, τα τατουάζ φαίνεται να έχουν μετατραπεί από ανατρεπτικό σύμβολο σε μία δήλωση ομορφιάς και ατομικότητας.

Πρόσφατα στατιστικά στοιχεία δείχνουν πως δεν είναι η νέα γενιά που υπερηφανεύεται για τον μεγαλύτερο αριθμό τατουάζ – αντιθέτως, μία μελέτη δείχνει πως οι ηλικίες μεταξύ 30 και 49 είναι εκείνες με τη μεγαλύτερη “φαγούρα” για νέο μελάνι στο σώμα τους. Πάντως, και με ένα γρήγορο πέρασμα από το Instagram, μπορούμε να διαπιστώσουμε πως τα τατουάζ είναι ακόμα εδώ. Μία θεωρία είναι πως το body art δε φεύγει ποτέ από τη μόδα, αλλά παίρνει νέα, πιο προσωρινή μορφή.

Τουλάχιστον, αυτό φαίνεται να πιστεύουν και τα δημοφιλή beauty brands, όπως Fenty και NYX. Προσφέροντας μία ευρεία γκάμα από “body paint” σε διάφορες αποχρώσεις, αυτές οι παλέτες έχουν αποτελέσει έμπνευση για πολλές προσωπικότητες του Instagram που πειραματίζονται με εφήμερο Body art, ποστάροντας τα περίτεχνα ψεύτικα τατουάζ τους στους πιστούς ακόλουθούς τους. Η streamer και makeup artist Sophia White από τη Μεγάλη Βρετανία (γνωστή ως Djarii) έχει συγκεντρώσει έναν τεράστιο αριθμό από ακόλουθους στο Twitch και το Instagram λόγω του πάθους της με το εφήμερο body art. Οι φαν της περιλαμβάνουν ένα μείγμα από διάφορα genders και ταυτότητες που αντιμετωπίζουν το Body modification ως έναν μοναδικό τρόπο έκφρασης. “Οι νέες γενιές αποδέχονται περισσότερα πράγματα και απορρίπτουν τα στερεότυπα που ήταν προηγουμένως συνδεδεμένα με το body art,” λέει στη Vogue μέσω email.

Η Djarii ξέρει πως οι ακόλουθοί της, μία γενιά που μεγάλωσε στη χρυσή εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, νιώθουν πίεση όταν πρέπει να διατηρούν μία άψογη εμφάνιση. Η χαμαιλεοντική φύση της αισθητικής του Insta μπορεί να βοηθάει στην εξήγηση για την επικράτηση των λιγότερο μόνιμων μορφών αλλαγής του σώματός μας, οι οποίες επιτρέπουν στα άτομα να ακολουθούν κάθε φορά και μια διαφορετική τάση. “Το δημιουργικό body art έχει γίνει σταθερά ανερχόμενη τάση στη βιομηχανία της ομορφιάς και πιστεύω πως μεγάλο κομμάτι αυτής της επιτυχίας οφείλεται στη δημιουργική έκφραση. Το μακιγιάζ ήταν ανέκαθεν η δύναμη για να μεταμορφωθούμε και να εκφραστούμε,” εξηγεί η Djarii. “Το εφήμερο body art μού επιτρέπει να εξερευνώ τα δημιουργικά μου όρια και την εικόνα μου με ασφάλεια. Σήμερα, όλο και περισσότερος κόσμος αναζητά να εκφραστεί με αυτόν τον τρόπο”.

Διαβάστε επίσης | Last Minute: Αυτά είναι τα 9 καλοκαιρινά κομμάτια που αξίζει να επενδύσετε