Η Λένα Κιτσοπούλου αγαπάει τον Φώντα, το κάπνισμα, τον πηλό, την οδήγηση και το τραγούδι. Ή μήπως είναι ερωτευμένη με όλα αυτά; Μισό λεπτό.
Κυρία Κιτσοπούλου, ας διευκρινίσουμε κάτι. Άλλο αγάπη και άλλο έρωτας; «Ο έρωτας, αυτός που σε κοπανάει στα πατώματα, που περιμένεις όλη μέρα πάνω από ένα τηλέφωνο, είναι μια εγκεφαλική παράκρουση που αφορά κυρίως εμάς τους ίδιους και όχι το πρόσωπο που ερωτευόμαστε». Και η αγάπη; «Η αγάπη έχει πάρε δώσε, σου επιστρέφεται, ο έρωτας δεν επιστρέφει τίποτα. Υφίσταται μόνο στη χώρα του ανέφικτου. Αξίζουν όμως οι επισκέψεις στη χώρα αυτή. Είναι μια μοναχική, επικίνδυνα διεγερτική ευτυχία ο έρωτας, και είναι κρίμα που όταν τον βιώνουμε νομίζουμε ότι είναι δυστυχία».
Πάντα ήμουν παθιασμένα περίεργος να μου αποκαλύψετε κάποιες από τις σκέψεις σας, ειδικά εκείνες που αφορούν αυτή την «επικίνδυνα διεγερτική ευτυχία», όπως την αποκαλείτε. Μπορείτε να μου περιγράψετε μια ιστορία έρωτα που σας καθόρισε; Τι λέτε; «Δύσκολο να περιγράψω μια ιστορία έρωτα καθοριστικού, με την έννοια του καταστροφικού, θα χρειάζονταν πολλές σελίδες και εκμυστηρεύσεις, που δεν θέλω να κάνω τώρα». Σύμφωνοι. Προτιμάτε να μου πείτε κάτι που θυμάστε από έναν τέτοιο έρωτα; Την αίσθηση μιας ανάμνησης θα ήθελα, χωρίς περιττές εξομολογήσεις. «Αυτό που θυμάμαι με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες από την κατάσταση ενός τέτοιου έρωτα είναι να βρίσκομαι τόσο κοντά στην τελειότητα, τόσο κοντά στο θαύμα, στην αθανασία, ώστε θεωρούσα αδιανόητο να μην το βλέπει ο άλλος, να μην απλώνει το χέρι, αλλά να γυρίζει την πλάτη του και να φεύγει. Το θεωρούσα έγκλημα, κακία προς τη φύση. Και όμως, οι άνθρωποι είμαστε κακά όντα».
Μήπως ισχύει αυτό που λένε ότι οι προσδοκίες μας από τον έρωτα είναι πάντα μη ρεαλιστικές; Πόσο αληθινό σας φαίνεται αυτό; «Νομίζω ότι ερωτευόμαστε τον ανικανοποίητο εαυτό μας, ερωτευόμαστε τον μη έλεγχο, τη μέθη και τον πόνο που προκαλεί ο έρωτας. Είναι η μοναδική ψυχική κατάσταση κατά την οποία είμαστε θεοί, τέλειοι, όσο κι αν νομίζουμε ότι είμαστε τα θύματα. Γινόμαστε πολύ νάρκισσοι όταν ερωτευόμαστε, θεωρούμε τον άλλον κατώτερο που δεν αντιλαμβάνεται πόσο ιδανικοί είμαστε γι’ αυτόν. Άφησέ το. Ούτε μέσα σε λέξεις δεν καλουπώνεται αυτό το πράγμα».
Το αφήνω. Πάμε σε κάτι άλλο. Στον έρωτα σας αρέσουν τα άκρα, το ξεγύμνωμα, η υπερβολή, όπως στα έργα σας; «Ναι, εννοείται. Δεν θα μπορούσα να είμαι άλλος άνθρωπος στη γραφή και άλλος στη ζωή. Όπως γράφω, έτσι ερωτεύομαι, οπότε καταλαβαίνεις γιατί οι άνθρωποι έτρεχαν μακριά. Χαχαχα! Τους κυνηγούσαν μάλλον να τους φάνε τα τρομαχτικά μου λόγια περί απόλυτου έρωτα. Ελπίζω να τρέχουν ακόμα, γιατί τα εννοούσα όλα». Αλήθεια, τη δουλειά σας την αγαπάτε πραγματικά; Γιατί ενίοτε διαισθάνομαι πως σας ταλαιπωρεί όλη αυτή η διαδικασία εναπόθεσης των ψυχικών σας αποθεμάτων στο χαρτί ή στη σκηνή. Μπορεί να πέφτω έξω, αλλά βλέπω μια σχέση αγάπης–μίσους. Εσείς πώς το νιώθετε; «Τη δουλειά μου την αγαπάω, γιατί μου έχει χαρίσει πολλές στιγμές έρωτα, με την έννοια του πνευματικού φευγιού. Την αγαπάω όταν την κάνω με καλές συνθήκες, όταν δηλαδή και το περιβάλλον μου επιτρέπει να είμαι όσο ελεύθερη θέλω να είμαι. Όταν δεν μπορώ να συνεννοηθώ με ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζομαι, τότε μου είναι ανυπόφορη. Γι’ αυτό και έχω εξασφαλίσει τον τρόπο να κάνω πολλές φορές τη δουλειά μου χωρίς την ανάγκη άλλων γύρω μου την ώρα της δημιουργίας. Δηλαδή, να μη βρίσκομαι μέσα σε ομάδες, αλλά μόνη, σ’ ένα ατελιέ ζωγραφίζοντας ή γράφοντας».
Αυτό το παράδοξο, το ότι τείνουμε να αποφεύγουμε εκείνους που μας αγαπούν και ν’ αγαπάμε αυτούς που μας αποφεύγουν, πώς το εξηγείτε; «Δεν νομίζω ότι ισχύει». Δεν μπορεί να μην το έχετε παρατηρήσει! «Στη δική μου ζωή, όσοι αγαπιόμαστε το ξέρουμε και το μοιραζόμαστε. Ακόμα και όσοι κάνουμε ότι δεν μιλάμε μεταξύ μας, ξέρουμε ότι συνομιλούμε κάθε μέρα». Φοβάστε ότι θα έρθει κάποια μέρα που η αγάπη σας για κάτι ή για κάποιον θα αρχίσει να φθείρεται, να αιμορραγεί, να ξεψυχά; Δεν ξέρω για εσάς, αλλά εμένα με φοβίζει πολύ αυτή η σκέψη. «Μα, από αυτό ακριβώς πεθαίνει μια αγάπη, από τον φόβο. Όλα πεθαίνουν από τον φόβο. Φοβόμαστε να εκφραστούμε αρνητικά όταν μας αγαπάνε πολύ, γιατί νιώθουμε ευγνώμονες και ίσως κάνουμε υποχωρήσεις που δεν θα έπρεπε μέσα σε μια σχέση. Παραμυθιάζουμε τον εαυτό μας ότι υποχωρούμε για να μην πληγωθεί ο άλλος, αλλά τελικά εμείς είμαστε που φοβόμαστε να είμαστε ελεύθεροι. Είναι τραγικό το πώς υποκύπτουμε σε συνήθειες και αδρανεί η περιπέτεια μέσα μας, πάντως συμβαίνει και κάποια στιγμή πνιγόμαστε και ο άλλος μας φαίνεται η αιτία του πνιγμού μας, ενώ η αιτία είμαστε πάντα εμείς. Νομίζω ότι πρέπει να φροντίζουμε πολύ τη μοναξιά και το αλήτικο πνεύμα μας αν θέλουμε να αγαπάμε και ν’ αγαπιόμαστε».
Τι έχετε καταλάβει τόσα χρόνια που αγαπάτε και αγαπιέστε; Θέλω να πω, υπάρχει κάποιο δίδαγμα απ’ όλη αυτή την ιστορία ή ακόμα το αναζητάτε; Σας έχει μάθει κάτι η αγάπη για την πραγματική φύση όσων υπάρχουν μέσα σας; «Η αγάπη είναι ο λόγος να υπάρχεις, να αντέχεις τα πάντα, να έχει νόημα η σκέψη σου, να νιώθεις ασφαλής και όμορφος ακόμα κι όταν είσαι αδύναμος απέναντι στη ζωή». Θα ήθελα να κλείσουμε μουσικά αυτή την κουβέντα. Άλλωστε, η μουσική είναι ο καλύτερος τρόπος για να χωνεύουμε την αγάπη, τον έρωτα και ό,τι υπάρχει ανάμεσά τους. Ξέρω ότι σας αρέσουν τα ρεμπέτικα και τα λαϊκά. Στους στίχους ποιου τραγουδιού βρίσκετε κάτι ερωτικό; «Το ρεμπέτικο έχει αξεπέραστους συνθέτες και στιχουργούς που έχουν μιλήσει για τον έρωτα. Ένα τραγούδι σε στίχους του Κώστα Βίρβου περιγράφει μαγικά αυτή την κατάσταση στην τελευταία στροφή: Σε παίρνουν τα χαράματα, ενώ αυτή κοιμάται. Μην τυρρανιέσαι άδικα και μην πονάς. Δεν λυπάται. Δεν λυπάται».
*Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Σεπτεμβρίου της Vogue Greece.
