Ο Marcin Rusak κλείνει τη φύση μέσα σε εντυπωσιακά φωτιστικά

Ο παππούς μου ήταν μια αυτοδίδακτη ιδιοφυΐα στην κηπουρική. Είχε εμμονή με τον κόσμο της φύσης, την ανάπτυξη και τη διασταυρούμενη επικονίαση διαφόρων ειδών. Τον θυμάμαι σαν έναν αφοσιωμένο επιστήμονα που περνούσε τις περισσότερες μέρες του είτε σε θερμοκήπια είτε σε κήπους. Μακάρι να είχα το ίδιο πάθος. Το δικό μου κινήθηκε σε μια ελαφρώς διαφορετική κατεύθυνση. Έχει να κάνει περισσότερο για την υλική υπόσταση των πραγμάτων και τον φυσικό κόσμο, καθώς και τη σχέση μας με αντικείμενα που συχνά εξελίσσονται και γερνούν. Για να πετύχω τον εφήμερο παράγοντα, χρησιμοποιώ φυσικά στοιχεία όπως τα απόβλητα λουλούδια και το φύλλωμα. Η ουσία του φυσικού κόσμου ήταν ο αρχικός σύνδεσμος των έργων μου, σε συνδυασμό με τις αναμνήσεις μου από το παρελθόν και την παιδική μου ηλικία. Αυτή η ουσία εμπνέει και τροφοδοτεί την πρακτική μου.

Τι θυμάσαι από τα χρόνια που μεγάλωνες μέσα σ’ ένα θερμοκήπιο; Ποιες εικόνες από τότε ενυπάρχουν στα έργα σου σήμερα;

Λίγα χρόνια μετά τη γέννησή μου, ο παππούς μου έκλεισε την επιχείρησή του. Θυμάμαι, όμως,  ακόμα τα εγκαταλελειμμένα θερμοκήπια στα οποία έπαιζα ως παιδί. Θυμάμαι την υφή, την τραχιά βιομηχανική τους όψη και την εικόνα της αποσύνθεσης σε κάθε βήμα που έκανα. Ήταν ήσυχα και άδεια, τα ίχνη όμως των ζωντανών στοιχείων ήταν ορατά. Έχοντας ως έμπνευση αυτά τα θερμοκήπια, αλλά και την παραδοσιακή σκαλιστή ξύλινη ντουλάπα με λουλουδένια μοτίβα στην κρεβατοκάμαρά μου, παρατήρησα ότι οι άνθρωποι έχουμε μια διαρκή εμμονή με τα λουλούδια. Αργότερα ταξίδεψα σε πολλά flower markets του Λονδίνου, όπου ήρθα σε επαφή με την τεράστια ποσότητα φυσικών απορριμμάτων που βρίσκονται γύρω μας. Άρχισα να τα συλλέγω και να τα επεξεργάζομαι με το σκεπτικό ότι συχνά χρησιμοποιούμε τη φύση ως έμπνευση στη διακόσμηση, αλλά σχεδόν ποτέ την ίδια τη φύση ως διακόσμηση.

Μπορείτε να μου περιγράψετε τη δημιουργική διαδικασία πίσω από τα φωτιστικά  που εκτίθενται τώρα στην Carwan Gallery;

Αντλώντας έμπνευση από τις βιομηχανικές διεργασίες, άρχισα να εξερευνώ τρόπους συντήρησης των φυσικών υλικών. Μετά τη συλλογή μεγάλων ποσοτήτων απορριφθέντων φύλλων, προσπάθησα να εξερευνήσω όλες τις δημιουργικές μεθόδους συντήρησής τους. Χρησιμοποιώντας μια νέα τεχνολογία θερμό-επικάλυψης, άρχισα την επιμετάλλωση οργανικών υλικών. Ο τρόπος με τον οποίο επεξεργάζομαι τα μέταλλα είναι εξαιρετικά ιδιαίτερος. Ουσιαστικά υγροποιώ χαλκό, ορείχαλκο, ψευδάργυρο και αλουμίνιο σε υψηλή θερμοκρασία μέχρι να λιώσουν και έπειτα είμαι σε θέση να βάψω με αυτά σαν να ήταν λαδομπογιά. Η παραμονή μου στο Τορίνο με το πρόγραμμα In Residence, αλλά κυρίως μια επίσκεψη που έκανα στο Αιγυπτιακό Μουσείο, μου γέννησαν πολλές απορίες στις οποίες ήθελα να δώσω απάντηση. Πώς μπορεί η φύση να διαρκέσει, να μείνει στην ιστορία; Πώς μπορεί να μεταπηδήσει από ένα «ζωντανό» στάδιο σε ένα «διατηρημένο» στάδιο και τι συμβαίνει μεταξύ των σταδίων; Τι θα συμβεί αν επικαλύψω φύλλα με μέταλλο και τι θα γίνει μετά, όταν όλα χαθούν; Επιτρέποντας στη φύση να υπαγορεύσει τη διαδικασία, ήθελα να διατηρήσω τις εγγενείς γλυπτικές ιδιότητες των αντικειμένων και να τονίσω τη μετατροπή αυτής της φυσικής πρώτης ύλης (φύλλωμα) σε ένα αντικείμενο που κατασκευάζεται από ανθρώπινο χέρι. Ο μετασχηματισμός δεν παρήγαγε μόνο ένα αντικείμενο, αλλά και τη γνώση γύρω από τη φύση και τη συμπεριφορά των υλικών. Το φως επιτρέπει στον θεατή να ανακαλύψει ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες που μας γυρίζουν πίσω στη διαδικασία του γυαλίσματος. Το φως μεταμορφώνει ξανά τα κομμάτια του έργου, αναδεικνύοντας τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά τους.

Καταλαβαίνω, λοιπόν, ότι σας απασχολούν έντονα ιδέες όπως η ζωή και ο θάνατος, η αναγέννηση και η αποσύνθεση.

Ένα σημαντικό μέρος της δουλειάς μου προκύπτει από την παρατήρηση της υλικής μας κουλτούρας και των καταναλωτικών μας συνηθειών. Η σχέση που αναπτύσσουμε με τα αντικείμενα είναι σημαντική για μένα, με ενδιαφέρει να εξερευνήσω τι σημαίνει αυτό και πώς τα αντικείμενα μπορούν να έχουν από μόνα τους ένα στοιχείο ζωής. Υπάρχουν, ακόμα, θέματα αποσύνθεσης που διερευνώ προκειμένου να διαπιστώσω πώς κάτι που δεν είναι μόνιμο, μπορεί να έχει πιο σημαντικό νόημα για εμάς και να είναι καλύτερο για το περιβάλλον. Δουλεύοντας με κομμένα λουλούδια συνειδητοποίησα γρήγορα ότι όλα βρίσκονται στο στάδιο της αποσύνθεσης. Από τη στιγμή που κόβονται στις φυτείες μέχρι να καταλήξουν στο βάζο του σπιτιού μας, συνεχίζουν να ξεθωριάζουν. Βρίσκω συναρπαστική αυτή την οπτική πτυχή του θανάτου ή της φθοράς στα φυσικά υλικά. Παραδόξως, σε αυτά τα στάδια, η «ζωή» είναι πιο εκφραστική, πιο οπτική. Αυτή η σκέψη με οδήγησε στην άλλη πλευρά, όπου με ενδιέφερε να {παγώσω αυτή τη διαδικασία λίγο πριν από την αιώνια εξαφάνιση. Άρχισα να ερευνώ μεθόδους συντήρησης και πώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε αντικείμενα. Αυτός ο συνεχής αγώνας μεταξύ της αποσύνθεσης και της διατήρησης είναι συγκρίσιμος με τη ζωή γενικά και θα ήθελα πολύ να τον απεικονίσω στα αντικείμενα που μας περιβάλλουν.

Τι είναι σημαντικότερο για εσάς; Η τεχνική ή το αισθητικό αποτέλεσμα;

Η διαδικασία. Ερευνώ αρκετά γνωστές διαδικασίες που έχουν να κάνουν με την παραγωγή και τη βιολογία. Συχνά, εάν θες να βρες κάτι νέο μέσα σου, συνειδητοποιείς γρήγορα ότι η βοήθεια από έναν ειδικό είναι ζωτικής σημασίας. Προσωπικά, μου αρέσει πολύ αυτή η πτυχή της διαδικασίας. Μπορούν να συμβούν απροσδόκητα πράγματα όταν άλλοι μπαίνουν στο μυαλό σου και αρχίζουν να αλλάζουν την αντίληψή σου ή να σε ενθαρρύνουν με νέες ιδέες.

Είναι περίπλοκο να συνδυάσεις την ομορφιά με την πρακτικότητα;

Προσπαθώ να συνδυάζω όσα γνωρίζω με όσα μαθαίνω από τους πειραματισμούς. Συχνά αυτό βασίζεται στην υιοθέτηση των βιομηχανικών μεθόδων παραγωγής με έρευνα για το πώς μπορούν να αποδώσουν τα φυσικά υλικά υπό διάφορες συνθήκες. Μεγάλο μέρος της δουλειάς μου βασίζεται στα ατυχήματα και στην «αποτυχία», όλα αυτά αποτελούν μέρος της διαδικασίας. Ερευνώ μερικές διαδρομές ταυτόχρονα και προσπαθώ να βρω πολλά υποσχόμενα μονοπάτια. Μου αρέσει πολύ το στάδιο που τα έργα διασταυρώνονται και τροφοδοτούν το ένα το άλλο.

Πείτε μου μια συμβουλή για έναν νέο άνθρωπο που ξεκινά τώρα την πορεία του στο χώρο του design.

Θα του έλεγα να κάνει υπομονή! Προσωπικά, ακόμα διδάσκω στον εαυτό μου αυτήν την απλή αλήθεια. Έπειτα, θα του έλεγα να βρει μια ιστορία για να αφηγηθεί. Να μην φοβάται να πειραματιστεί, να μην φοβάται τις αποτυχίες. Να κάνει αυτό που τον τρομάζει περισσότερο και να απολαύσει τη διαδικασία.

Παρουσιάζετε τα έργα σας στην Αθήνα, μια πόλη που πολλοί θέλουν να αποκαλούν «τη νέα πρωτεύουσα του σύγχρονου design». Πώς σας ακούγεται αυτό;

Είμαι ενθουσιασμένος! Η Carwan Gallery είναι γνωστή για την ασυνήθιστη προσέγγισή της στις εκθέσεις. Η σειρά μου «Protoplasting Nature: Enconded Symbols Lights» θα παρουσιαστεί στο νέο τους χώρο, στο λιμάνι του Πειραιά, ο βιομηχανικός χαρακτήρας της οποίας ταιριάζει με τη διαδικασία παραγωγής των έργων. Η  θερμό-επικάλυψη χρησιμοποιείται κυρίως στη θαλάσσια βιομηχανία, όπου στρώματα αντιδιαβρωτικών μετάλλων εφαρμόζονται στα πλοία. Η απόφασή τους να μετακομίσουν στην Αθήνα είναι σίγουρα μια έξυπνη κίνηση, αφού πράγματι η πόλη είναι μια απέραντη, νέα, ακμάζουσα καλλιτεχνική σκηνή.

Τι σχεδιάζετε για το μέλλον;

Προς το παρόν ασχολούμαι με τη δημιουργία μιας εντελώς νέας σειράς, η οποία αφορά περισσότερο στο «αυτόματο πορτρέτο της φύσης» και θα συνδεθεί με το διάστημα. Προετοιμάζω, ακόμα, ένα σόλο σόου, το «Unnatural Practice», για τον Σεπτέμβριο του 2021. Εκεί θα παρουσιάσω πολλά νέα έργα στα οποία εργάζομαι τα τελευταία χρόνια.

Info: Carwan Gallery (Πολυδεύκους 39, Πειραιάς), Τετάρτη – Σάββατο (14:00-20:00) κατόπιν ραντεβού (2104114536), έως τις 27 Φεβρουαρίου.

Διαβάστε επίσης | Lucas Bravo, πώς νιώθεις που σε συζητάει ένας ολόκληρος πλανήτης;